ΟΙ ΔΙΚΟΙ ΜΑΣ ΞΕΝΟΙ
"Οι δικοί μας ξένοι" είναι το νέο βιβλίο του δημοσιογράφου και συγγραφέα Θωμά Σίδερη για την εγκατάσταση των προσφύγων μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης και την Ανταλλαγή των πληθυσμών.
Από το 2008, ο συγγραφέας του βιβλίου μελετά προσφυγικές περιοχές στην Ελλάδα και στην Τουρκία και ξεδιπλώνει τις συγκλονιστικές ιστορίες των πρωταγωνιστών των γεγονότων, Ελλήνων και Τούρκων ανταλλάξιμων προσφύγων πρώτης και δεύτερης γενιάς.
Οι πρώτες εβδομάδες της εγκατάστασης, η ταπεινωτική καθημερινότητα, ο ρατσισμός των ντόπιων, τα φτηνά προσφυγικά εργατικά χέρια, η καραντίνα και το λοιμοκαθαρτήριο της εθνικής συνείδησης. Από την άλλη, οι πόλεις της σιωπής, το πισσόχαρτο που στάζει, οι κοινές προσφυγικές αυλές, τα εξωτικά αρώματα που αναδύονται από τα μαγειρειά και οι «παστρικιές» Σμυρνιές που περιδιαβαίνουν τις γειτονιές.
Το βιβλίο «Οι δικοί μας ξένοι» ανατρέπει σε μεγάλο βαθμό τα στερεότυπα για την Ανταλλαγή του 1923. Ο συγγραφέας επισκέπτεται παράλληλα πανεπιστήμια, ιδρύματα και φορείς στην Ελλάδα, Τουρκία και Μεγάλη Βρετανία και συνομιλεί με ιστορικούς, κοινωνιολόγους, πολιτικούς επιστήμονες και κοινωνικούς ανθρωπολόγους που θέτουν νέες παραμέτρους στη δημόσια συζήτηση για τη Συνθήκη της Λωζάνης, μια συνθήκη που άλλαξε για πάντα τις ζωές δύο εκατομμυρίων ανθρώπων.
Το τραύμα του ξεριζωμού θα ακολουθεί για πάντα τους ανταλλάξιμους πρόσφυγες και θα επηρεάσει τόσο τη διαμόρφωση της προσφυγικής μνήμης όσο και τη συγκρότηση της ιδιαίτερης προσφυγικής ταυτότητας. Όταν περιγράφουν οι πρόσφυγες την τραυματική εμπειρία τους αποστασιοποιούνται, είναι σαν να περιγράφουν την εμπειρία κάποιου άλλου. Μόνο αφότου συνειδητοποιήσουν ότι το «εκεί» δεν υπάρχει και αυτό που τους έχει απομείνει πια είναι το «εδώ», θα δείξουν τον πραγματικό εαυτό τους: θα οργανώσουν γρήγορα τις κοινότητές τους και θα εκδηλώσουν με κάθε τρόπο και κάθε μέσο τη δημιουργικότητά τους.
Από το 2008, ο συγγραφέας του βιβλίου μελετά προσφυγικές περιοχές στην Ελλάδα και στην Τουρκία και ξεδιπλώνει τις συγκλονιστικές ιστορίες των πρωταγωνιστών των γεγονότων, Ελλήνων και Τούρκων ανταλλάξιμων προσφύγων πρώτης και δεύτερης γενιάς.
Οι πρώτες εβδομάδες της εγκατάστασης, η ταπεινωτική καθημερινότητα, ο ρατσισμός των ντόπιων, τα φτηνά προσφυγικά εργατικά χέρια, η καραντίνα και το λοιμοκαθαρτήριο της εθνικής συνείδησης. Από την άλλη, οι πόλεις της σιωπής, το πισσόχαρτο που στάζει, οι κοινές προσφυγικές αυλές, τα εξωτικά αρώματα που αναδύονται από τα μαγειρειά και οι «παστρικιές» Σμυρνιές που περιδιαβαίνουν τις γειτονιές.
Το βιβλίο «Οι δικοί μας ξένοι» ανατρέπει σε μεγάλο βαθμό τα στερεότυπα για την Ανταλλαγή του 1923. Ο συγγραφέας επισκέπτεται παράλληλα πανεπιστήμια, ιδρύματα και φορείς στην Ελλάδα, Τουρκία και Μεγάλη Βρετανία και συνομιλεί με ιστορικούς, κοινωνιολόγους, πολιτικούς επιστήμονες και κοινωνικούς ανθρωπολόγους που θέτουν νέες παραμέτρους στη δημόσια συζήτηση για τη Συνθήκη της Λωζάνης, μια συνθήκη που άλλαξε για πάντα τις ζωές δύο εκατομμυρίων ανθρώπων.
Το τραύμα του ξεριζωμού θα ακολουθεί για πάντα τους ανταλλάξιμους πρόσφυγες και θα επηρεάσει τόσο τη διαμόρφωση της προσφυγικής μνήμης όσο και τη συγκρότηση της ιδιαίτερης προσφυγικής ταυτότητας. Όταν περιγράφουν οι πρόσφυγες την τραυματική εμπειρία τους αποστασιοποιούνται, είναι σαν να περιγράφουν την εμπειρία κάποιου άλλου. Μόνο αφότου συνειδητοποιήσουν ότι το «εκεί» δεν υπάρχει και αυτό που τους έχει απομείνει πια είναι το «εδώ», θα δείξουν τον πραγματικό εαυτό τους: θα οργανώσουν γρήγορα τις κοινότητές τους και θα εκδηλώσουν με κάθε τρόπο και κάθε μέσο τη δημιουργικότητά τους.