Youtube kanalımıza abone olun: ►https://goo.gl/USTWfS
Whatsapp iletişim Numaramız: ►+90 530 850 4500
Asker TV Canlı Yayın: ►http://www.askertv.com/canli-yayin
Instagram: ►https://www.instagram.com/askertv
Facebook: ►https://www.facebook.com/AskerTV
Twitter: ►https://twitter.com/askertv
Telegram: ►https://t.me/askertv
İnternet sitemiz: ►http://www.askertv.com
Haber sitemiz: ►http://www.asker.tv.tr
Whatsapp iletişim Numaramız: ►+90 530 850 4500
Asker TV Canlı Yayın: ►http://www.askertv.com/canli-yayin
Instagram: ►https://www.instagram.com/askertv
Facebook: ►https://www.facebook.com/AskerTV
Twitter: ►https://twitter.com/askertv
Telegram: ►https://t.me/askertv
İnternet sitemiz: ►http://www.askertv.com
Haber sitemiz: ►http://www.asker.tv.tr
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Müzik
00:01Merhaba sevgili seyirciler Kırmızı Hatta hoş geldiniz.
00:23Ermeni Diyasporası'nın soykırım yalanını kabul ettirme çalışmaları her yıl olduğu gibi bu yılda Nisan ayına girmemizle birlikte hız kazandı.
00:33Biz de bu ay boyunca bu yalanı gözler önüne serecek bir dizi program hazırladık.
00:40Konunun farklı boyutları var.
00:42Tarihsel sürecin yanı sıra Ermeni Diyasporası'nın aslında ne olduğu ve hangi koşullarda çalışmalarını sürdürdüğü, önemi hep vurgulanan lobi faaliyetlerini nasıl yürüttükleri ve bugün gelinen nokta.
00:56Bu hafta sorunun tarihsel gelişimiyle başlıyoruz.
00:59Müzik
01:02Burası Van Gölü.
01:19Türkiye'nin doğusu günümüzdeki adıyla Doğu Anadolu.
01:22Bu topraklar 1800'lerin sonundan itibaren 26 yıl boyunca iç savaşlara, katliamlara ve bir de dünya savaşına tanıklık etti.
01:33Ve bu topraklar yüz binlerce sivilin yaşamını yitirdiği, insanlık dışı katliamların, etnik temizlik kampanyalarının yaşandığı bir coğrafya olarak tarihe geçti.
01:47Ağustos 1071
01:49Malazgirt Obası
01:51Selçuklu orduları, Bizans güçleri karşısında tarihi bir zafer kazandı.
02:00Bu zafer, Türklere yeni ana yurtlarının, yani Anadolu'nun kapılarını açarken, aynı zamanda da Anadolu toplulukları için de yeni bir dönemin başlangıcı oluyordu.
02:13Müzik
02:14Özellikle Osmanlı İmparatorluğu'nun kurulması, güçlenmesi ve ardından İstanbul'un fethiyle birlikte Anadolu'da çeşitli din ve milletlerden oluşan rengarenk bir yapı ortaya çıkıyordu.
02:29Hristiyan ve Yahudi azınlıklara tanınan, sınırsıza yakın kültürel ve dinsel haklar, Osmanlı'nın gücüne güç katıyor.
02:39Söz konusu azınlıklar da, Türklüğün adil, insani, hoşgörülü, birleştirici anlayış ve yaklaşımından faydalanıyordu.
02:48Bu dönemde tarih boyunca başka devletlerin yönetimi altında kalan, Romalılar, Persler ve Bizanslılar tarafından Anadolu'nun bir yerinden diğerine sürülen, savaşlara itilen ve ezilen Ermeniler de altın dönemini yaşıyordu.
03:07Müzik
03:07Avrupa, Ortaçağ karanlığında boğulurken, Anadolu'nun dört bir yanında kilise, cami ve havraların iç içe geçtiği bir hoşgörü ortamı mevcuttu.
03:18Fatih Sultan Mehmet de, İstanbul'u fethinin ardından, Ermenilere ayrı bir patrikhane kurarak, Ortodoks baskısından uzaklaştırıyor, patrikhanenin haklarını kendi tuğrasıyla teminat altına alıyordu.
03:33Bu yaklaşım sadece Anadolu'da değil, Osmanlı'nın hükmettiği her yerde yüzyıllarca geçerli olacaktı.
03:41Ve işte böylesine bir ortamda Ermeniler, ev sanatlarındaki ustalıkları ve ticarete yatkınlıkları ile İmparatorluğun en zengin topluluklarından biri haline geliyordu.
03:57Askerlikten muaf olmaları, nüfuslarını artırmalarını, eğitim alanındaki özgürlükler de dil ve kültürlerini korumalarını sağlıyordu.
04:07Ermeniler, devlete bağlıları sayesinde sadece ekonomik alanda değil, kamu hizmetlerinde de dikkat çekici mevkilere yükselmişlerdi.
04:16Ermeni halkı tüm bunlardan dolayı sadık halk anlamına gelen tebai sadıka adıyla da anılıyordu.
04:46Ta ki 1800'lerin ortalarına kadar, İngiltere ve Rusya arasındaki büyük oyunda Osmanlı'nın hasta adam olarak anılmaya başlamasına kadar.
04:59Fransız ihtilaliyle yayılan özgürlük ve bağımsızlık fikirleri, Osmanlı üzerinde emperyalist emelleri olan devletlerin de katkıları ile Balkan halkları başta olmak üzere Osmanlı içindeki gayrimüslim topluluklarda giderek etkisini artırıyordu.
05:1720. yüzyıla girilirken Avrupa'nın çehresini ve sınırlarını değiştiren milliyetçi akım, Osmanlı'ya Balkanlardaki topraklarının büyük bölümünü kaybettirmeye başlamıştı.
05:28Öncek 19. yüzyılın son çeyreğine kadar ne Osmanlıların Ermenilerle ne de Ermenilerin Osmanlılarla bir çekişmesi vardı.
05:38Ne var ki dönemin süper güçleri İngiltere, Rusya ve Fransa'nın emperyalist kavgaları sonucu, Ermeniler yavaş yavaş dışarıdan kışkırtma faaliyetlerinin ana hedefi haline gelmeye başladı.
05:50Yüzyılların tebai sadıkası ne ölçüde sadık kalabilecekti. İşte mesele buydu.
06:01Temmuz 1878
06:04Berlin Kongresi ile içine girilen yeni dönemde İngiltere, Rusya'ya karşı Osmanlı'nın toprak bütününün korunması yolundaki geleneksel konikmesini yavaş yavaş değiştiriyordu.
06:17Berlin'de Osmanlı İmparatorluğu ile Rus çağırdığı arasında geçici bir süre olsa da bariz sağlanmıştı birlikte ama aynı kompleyle Ermenilerin durumuna Yunuslar ağası boyuta taşınmaya başlanmıştı.
06:31Ermeni kartının masaya sürülme zamanıydı.
06:36Rusya, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da kukla bir Ermeni devleti aracılığıyla Kafkasların kontrolünü ve sıcak denizlere bir kapı açılmasını hedefliyordu.
06:45Rakibi İngiltere ise Rusya ile kendi nüfuz bölgesi arasında tampon bir Ermeni devleti kurgulup Çarlı'nın önünü bu şekilde kesmeyi amaçlıyordu.
06:56Bir başka deyişle ipleri asıl ellerinde tutanlar açısından gündemde olan bağımsız bir Ermeni yurdu değil,
07:04jeopolitik çıkarları için Ermenilerin nasıl kullanılabileceğiydi.
07:07Bu tamamıyla büyük devletler tarafından kendi menfaatlerini, özellikle ekonomik menfaatlerini tamamıyla zaptırap altına almak için Ermenilerin hem aldatıldıklarını hem kullanıldıklarını ifade edildi.
07:24Osmanlı'ya güç katan yüzlerce yıllık hoşgörü kültürü bu kez imparatorluğun aleyhine dönüyordu.
07:32Avrupa'dan, Amerika'dan imparatorluk topraklarına akan binlerce Hristiyan, misyoner, gayrimüslim azınlıkları da hareketlendirmeye başlıyordu.
07:41Öte yandan eğitim görmek amacıyla Avrupa'ya giden çok sayıda Ermeni de dönemin popüler siyasi akımlarının etkisi altındaydı.
07:50Machiavelli'nin Prens kitabında anlattığı, amaca giden her yol mübahtır, ana felsefeleri olacaktı.
07:58İlk olarak Çan Sesi anlamına gelen Hınçak adlı Ermeni komitesi,
08:08Rus uyruklu Avedis Nazar Bey ve Kafkasyalı öğrenciler tarafından 1887 yılında İsviçre'de kuruldu.
08:16Bunu 3 yıl sonra Tiflis'te Taşlak Sütyun komitesinin kuruluşu izledi.
08:22Amaçları yaşadıkları coğrafyada Ermenileri bağımsızlığa kavuşturmaktı.
08:27Ve buna direnenlere terör ve şiddet dahil olduğu üzere her türlü yöntemle karşılık verilecekti.
08:36İmparatorluk topraklarının dört bir yanında irili ufaklı Ermeni komiteleri,
08:41önce Rusların, sonra da rakibi İngiltere ve Fransa'nın desteğiyle faaliyetlerle zaten başlamışlardı.
08:49Taşlak Sütyun ve Hınçak Partisi'nin hedeflerine nasıl ulaşmayı planladıkları,
08:55İngiliz Büyükelçisi Philip Curry'nin Londra'ya gönderdiği mesajda şu sözlerle yer alıyordu.
09:03Ermeni ayrılıkçıların amacı yaşadıkları bölgede şiddet kullanmak,
09:08karışıklık yaratmak ve Osmanlı güçlerini provoke etmektir.
09:12Ve bu şekilde de dış güçlerin müdahalesini sağlamaktır.
09:151890'lar İmparatorluğun batısında Ermenilerle Türkler arasında huzur devam ederken,
09:27Duğu'dan ilk isyan ve katliam haberleri İstanbul'a ulaşıyordu.
09:32Çünkü dış güçlerce silahlandırılan ve desteklenen Ermeni ayrılıkçıları,
09:37söz konusu planlarını sahada uygulamaya koyulmuşlar ve kan dökmeye başlamışlardı.
09:45İlk büyük isyan 1890'lar Erzurum'a patlak verdi.
09:55Bunu yine aynı yıl kum kapı gösterisi,
09:591892 ve 93'te Kayseri, Yozgat, Çuruk ve Merzifon olayları izledi.
10:08Türkiye'deki en tanınmış Amerikan misyonerlerinden Robert Koleji'nin de kurucusu olan Dr. Cyrus Handlin,
10:1428 Aralık 1893 tarihli makalesinde şunları aktarıyordum.
10:19Kusursuz İngilizce ve Ermenice konuşan çok zeki bir Ermeni bana,
10:26Rusya'nın Anadolu'yu istila edip ele geçirmesine zemin hazırladıklarını söyledi.
10:30Bunun nasıl olduğunu sorduğumda da şu karşılığı aldım.
10:33Bu hınçak çeteleri, imparatorluğun her tarafında örgütlendiler.
10:37Türkleri ve Kürtleri öldürmek ve onların köylerini ateşe vermek,
10:40sonra da dağlara çekilmek için fırsat kolluyorlar.
10:42Bunu yapınca gazaba gelecek olan Müslümanlar,
10:46savunmasız Ermenilerin üzerlerine çullanacaklar ve onları barbarca kılıçtan geçirecekler.
10:51Bunun üzerine Rusya, insanlık namına ve Hristiyan uygarlığı adına Anadolu'ya girecektir.
10:57Bu planı dehşet verici gördüğümü söyleyince de,
10:59size öyle gelebilir, fakat biz Ermeniler hür olmaya kararlıyız.
11:04Avrupa Bulgarlara hürriyet verdi.
11:06Milyonlarca kadın ve çocuğun çığlıkları ve kanıyla karışacak olan bizim sesimize de kulak verecektir, dedi.
11:12Ermeni ayaklanması 1894 yılından itibaren,
11:21Trabzon'dan Van'a, Sivas'tan Bitlis'e kadar geniş bir bölgeyi kana buluyordu.
11:28Osmanlı'nın isyancılara tepkisi ise sert oldu.
11:32Kendini koruyan imparatorluk, batı basınında acımasız bir katil olarak kamuoyuna sunulabilen,
11:40Müslüman sivilleri sistemli bir şekilde hedef alan asıl katillerin yaptıklarına pek yer verilmiyordu.
11:46Bu yaklaşım günümüze dek gelecekti.
11:49Ayrılıkçılar tepai sadıkanın binlercesini de kendilerine destek vermeye zorluyordu.
12:04Rus diplomat General Mayeski'nin anılarında da yer aldığı üzere,
12:08Ermeni köylüleri isyancılar tarafından iki seçenekle karşı karşıya bırakılıyordu.
12:14Ya destek ya da namlunun ucu.
12:19Van Gölü'ndeki Akdamar Adası.
12:26İşte bu kilise o günlerde Ermeni isyancıların ana merkezi konumundaydı.
12:32En gözde hedefleri de bölgede yaşayan Kürt aşiretleri ve Kürt köyleriydi.
12:37Çünkü saldırganların amacı barış döneminde dondurulmuş olan bazı gerginlikleri yeniden açığa çıkarmaktı ve bunu da başardılar.
12:49Aşiretler silahlandı ve Ermenilere karşılık vermeye başladı.
12:56Öldürülen Ermeni siviller isyancıların pek umurunda değildi.
13:00Çünkü ne kadar çok Ermeni öldürülürse, batıdan veya Rusya'dan beklenen müdahale o denli hızlanacaktı.
13:09Amaçlarına ulaşmak için her yol geçerliydi.
13:12Savaşlarını İstanbul'a bile taşıdılar.
13:21Ağustos 1896.
13:23Bir grup Ermeni, imparatorluğun başlıca ekonomik sembolü olan Osmanlı Bankası'nı işgal ediyor, şehir birbirine geliyor ve çıkan olaylarda yüzlerce Müslüman ve Ermeni yaşamını yitiriyordu.
13:36İstanbul'da Sultan 2. Abdülhamid'in sabrı taşmaya başlamıştı.
13:51Ve Osmanlı bu kez aralarında Kürt kökenli askerlerin de bulunduğu Hamidiye birlikleriyle isyanı bastırmak üzere harekete geçiyordu.
14:001895-1897 arasında isyancılar sert bir şekilde cezalandırıldı.
14:08Ancak verilen bu gözdağı da isyanın liderlerini kurdurmadı.
14:13Batı dünyasında özgürlük savaşçıları olarak lanse edilmeye başlanan Ermeni çeteciler, 1901'den başlayarak saldırılara yine hız veriyorlardı.
14:231904'te Padişah Abdülhamid, Ermenilerin suikast girişiminden de kurtuluyordu.
14:33Avrupa'da savaş canları çalmaya başlamıştı.
14:36Dünya savaşı yaklaşıyordu.
14:38Ermeni isyancılar da strateji değişikliğine yöneldi.
14:48Müslümanlara yönelik provokasyonların sayısı azaltılırken önemli miktarda silah ve mühimmat toplanmaya başladı.
14:54Osmanlı topraklarında faaliyetlerini yıllardır rahatça sürdüren misyonerlik planı birer cephaneye dönüştürülüyordu.
15:08Ağustos 1914, 1. Dünya Savaşı sonunda patlak verdi.
15:25Doğu illerinden İstanbul'a gelen raporlar, Ermeni çetelerinin yine hareketlenmeye başladığı doğrultusundaydı.
15:32Hünçak Partisi, kurtuluşu çok yakında devrimin kılıcıyla yapacaklarını duyuruyordu.
15:42Ekim 1914, Karadeniz'in kuzey kıyıları.
15:46Savaş yorgunu koskoca İmparatorluk, bu kez de kendi müttefiklerinin çıkarları ve hesapları nedeniyle olağanüstü koşullar altında savaşa girdi.
15:59Almanzırhlıları Göben ve Breslan'dan Karadeniz'deki Rus limanlarına atılan Mermiler,
16:07sadece Osmanlı İmparatorluğunu 1. Dünya Savaşı'na sokmakla kalmadı.
16:11Bir çağı kapattı ve Orta Doğu başta olmak üzere Osmanlı topraklarının kaderini çizmeye başladı.
16:18Ermeni liderler için beklenen fırsat sonunda kapıyı çalmıştı.
16:37Kendilerine en büyük desteği veren Rus çağrıları, Osmanlı'ya karşı savaşa girmişti.
16:43Ruslar Doğu illerinde Ermeni güçlerinin de desteğiyle hızla ilerlemeye başladı.
16:56Enver Paşa ise beraberindeki 3. Ordu ile Rusları Doğu Anadolu'dan Kafkasların ötesine atmak için harekete geçiyordu.
17:05Ancak ordu bir kış savaşı için hazırlıksızdı.
17:09Üzerinde yazlık giysileri, ayaklarında ise çarıkları vardı.
17:13Bomba, silah, mermi, yiyecek ve giyecek takviyesi yoktu.
17:18Kışlık malzemeye sahip olmayan ordunun, sıfırın altında 30 derecede nasıl savaşabileceği hesaplanmamıştı.
17:27Yaklaşık 100 bine yakın askerin katıldığı harekat, 1914 yılının son günlerinde başladı.
17:33Kar ve dondurucu soğuk altında bazı birlikler yolunu kaybetti.
17:40Rusları Sarıkamış'ta kuşatmaya çalışan birliklerden bölgeye ulaşabilenler de inanılmaz kayıplar verdi.
17:47Ocak ayı itibariyle hayatta kalabilenler, yani yaklaşık 100 bin askerden 20 bini geri çekilmek zorunda kaldı.
17:561. Dünya Savaşı, Osmanlı için Allahu Ekber dağlarında tam bir felaketle başlamıştı.
18:07Bölgede asıl felaket ise, Ruslarla birlikte işgali sürdüren Ermeni çetelerinin hedef tablosundaki bölge halini yaşayacaktı.
18:306 Mart 1915, Bağbaharlı, Hariciye Nezareti, Mühime Kalemi.
18:35Konu, Kapkasya'daki İslamlara ve esirlere mezalim.
18:39Dahiliye Nezareti Celilesi'ne.
18:42Kars ve Ardana valisinde bilhassa Ermeniler tarafından iklaf edilen Müslüman erkeklerin adedinin 30 bine vardığı ve hanelerinden çıkarılarak,
18:50karlı ve buzlu dağlara dökülen çaresiz kadın ve çocukların halinin perişan olduğu ve maaşır.
18:55Bir Ermeni çetesi, köydeki kadınlara sarkıntılık ettikleri gibi kendilerine teslim olmayan Reşit Bey'in gelinini öldürmüş,
19:01kayınvalidesini ise yaralamışlardır.
19:03Garbordu suyuz veren köylerinde 53 İslam cenazesi götürüyorlar.
19:06Aileli suçaklarından çocukları alıp suya fırlattılar.
19:08Aileli insaniyet ve medeniyetin kabul edemeyeceği bir şekilde birçok kişiyi kama ve kılıçlarıyla doğradılar.
19:15Hepsinin cesetini...
19:16...veyandıklarını yanlarında götürmüş, binlerce ihtiyar ve çocuğu diri diri evlere doldurarak yakmış,
19:21ve bir takım İstanbul'un cesetini...
19:23...kema adında bir kişinin zeliye attığı 6 aylık kız çocuğu da düşman efrağı tarafından annesinin göz önünde tandır atılar.
19:29Osmanlı ordusu Batı cephesinde yani Çanakkale'de destan üzerine destan yazıyordu.
19:50Ancak Rus işgali Doğu cephesinde Ermenilerin önünü açmıştı.
19:55Hala hedeflerinde Van'dı.
19:58Tarihleri boyunca bir devlet kuramayan Ermenilerin karşısına önemli bir fırsat çıkmıştı...
20:03...ve burayı da kuracakları ülkenin başkenti olarak hayal ediyorlardı.
20:08Nisan 1915
20:15İsyanlar önce Van ve çevresinde hemen ardından Çatak ve Bitlis'in patlak verdi.
20:23Van Valisi Cevdet Bey komutasında küçük bir Osmanlı gücü bir ay boyunca kendi isyancılara karşı savunmaya çalıştı.
20:29Acak çekilmek zorunda kalıyor, Kelt üşüyor ve tüm bu gelişmeler Mayıs 1915'te
20:32Avland ülke elçisi Van Genheim tarafından Berlin'e gönderilen telgidatta şöyle hakkını gördü.
20:46Van milayetindeki Ermeniler ayaklanıp Müslüman köylere ve kaleye saldırıya geçtiler.
20:52Şehir önce asilerin eline geçti ve Müslümanlar katledilmeye başlandı.
20:57Van 19 Mayıs'ta Ruslar tarafından işgal edildi.
21:0280 bin kadar Müslüman Bitlis istikametine kaçmaya çalışıyor.
21:10Ruslar kente ulaştığında manzara tek kelimeyle korkunçtu.
21:15Sokaklar kadın çocuk yaşlı demek sizin katledilmiş binlerce Müslüman sivilin cesetleriyle dolup taşıyordu.
21:23Ayakta kalan iki cami dışında kentin Müslüman esiri neredeyse tamamıyla yok edilmişti.
21:30Büyük katliamlar zinciri başlıyordu.
21:36Van'ın 18 kilometre kuzeybatısındaki Zemr köyü,
21:40yakın çevredeki sekiz köyden koplanan yaklaşık 2500 Müslüman sivri,
21:45ilk önce evlere ve ahırlara doldurulup delici ve kesici aletlerle işkenceye maruz bırakılıyordu.
21:53Sonrasında açık araziye çıkarılan siviller,
21:57hakim tepelerden Ermeni güçlerince çapraz ateşe alınıyor ve hepsi katlediliyordu.
22:03Doğu cephesinde Ermenilerle yan yana çarpışan Rus komutanları da böylesine bahşete isyan ediyordu.
22:20Erzurum ikinci istihkam topçu alay komutanı Yarbay Tuğar de Kuleyof'un anılarından.
22:27Ermeniler Erzincan'da savunması 800'den fazla Türk'ü katletmişti.
22:32Çaresiz Türkler birer hayvan gibi boğazları kesilerek açılan bir çukura dolduruldu.
22:37Ermeniler eğlenmek için 80 kadar Türk'ü bir eve doldurup çıkarken baltayla kafalarını parçalamıştı.
22:42Yaşananlar günümüzdeki tanımlamasıyla sistematik bir etnik temizlik kampanyasına dönüşmüştü.
22:55Yüzlerce yıl yaşadıkları topraklarda katliama maruz kalan da Müslüman halktı.
23:00Böylesine korkunç katliamların bir başka amacı da bölgedeki tüm Müslümanların gözlerinin korkutuluk, göçe zorlanması ve Ermeni yurdu için toprak açılmasıydı.
23:13İstanbul'da ise yönetimin sabrı taşmak üzereydi.
23:17Önce Ermenilerin Müslümanları arkadan vurmaya ve katletmeye devam etmeleri halinde gerekli önlemlerin alınacağı
23:25kentteki Ermeni cemaati ve patriğine bildirildi.
23:29Ancak bu bildiri pek bir etki yaratmadı.
23:34Ordu Filistin'in çöllerinden Çanakkale'ye, Basra köfezinden Doğu'ya dönemin süper güçlerine karşı direnmeye çalışıyor
23:42ve cephe gerisinin emniyete alınması ihtiyacı stratejik bir gereklilik olarak açıkça ortaya çıkıyordu.
23:49Ermenilere karşı alınan önlemlerin büyük çoğunluğu gerektiğiydi.
23:56Çünkü Rusların Doğu Anadolu'ya saldırısı başladığında Ermeni köyleri ve siyasetçileri tarafından desteklenen Ermeni çeteleri
24:04Osmanlı ordusuna, vergi memurlarına saldırıyor, yolları kapatıyordu ve böylesine bir ayaklanmanın bastırılması için ciddi miktarda asker gerekiyordu.
24:13Hatta o yıllarda Ermeniler için Osmanlı'nın Doğu'daki kayıplarının başlıca sorumluları dinleyebilir.
24:21Aynı şeylerin, İmparatorluğun diğer topraklarında yaşanabileceğinden endişe eden İstanbul'da bir şeyler yapmak zorundaydı.
24:2724 Nisan 1915, ilk aşamada Ermeni komiteleri kapatılıyor ve isyanın liderlerinden 235 kişi devlet aleyhine faaliyette bulunmak suçundan tutuklanıyordu.
24:47İşte Diyaspora Ermenilerinin her yıl sözde soykırımın yıl dönümü diye andıkları 24 Nisan'da katliamların asıl sorumlularından 235 komitecinin tutuklandığı o günün tarifi.
25:04Ancak bu tutuklavalar da olayların önünü bir türlü kesmedi.
25:092 Mayıs 1915
25:15Enver Paşa Doğu cephesinden Talat Paşa'ya şu telgrafı geçiyordu.
25:22Ruslar Müslüman nüfusu sınırlarımıza doğru itiyor.
25:26Biz de Ermenileri ya Rus sınırına doğru itelim ya da İmparatorluğun başka yerlerine taşıyalım.
25:33Öyle bir hale geldi ki, görüldüğü kadarıyla, ordu bir yandan Ruslara bir yandan da Ermenilere karşı savaşır hale geldi.
25:42Onun üzerine bu fikir Enver Paşa'dan çıktığı sabit, İstanbul'a teklif ediyor, diyor ki ahalin bir kısmını buradan kaldıralım.
25:52Kaldırıldığı takdirde yani iki cephede savaşmak değil de tek cephede Ruslara karşı savaşmak olacak esas bu.
25:5827 Mayıs 1915
26:02Sevk ve İskan Kanunu da bu amaç doğrultusunda çıkarıldı.
26:08Tehcir Kanunu diye adlandırılan belgenin adı da aslında,
26:11savaş zamanında hükümet uygulamalarına karşı gelenler için askerler tarafından uygulanacak önlemler hakkında geçici kanundu.
26:20Bu kanuna dayanılarak gerçekleştirilen yer değiştirme uygulamasını açıklayan tenkil yani sevk tabiri de sürgün ifadesinden çok farklıydı.
26:34Kanunun amacı ikinci maddesinde şu ifadelerle belirtiliyordu.
26:38Ordu, kolordu ve tümen komutanları, askeri nedenlerden veya casusluk ve hıyanetlerini hissettikleri köy ve kasaba ahalisini tek tek veya toplu halde diğer mahallelere sevk ve iskan ettirebilirler.
26:54Niyet, toplumda böyle bir niyet yoktur.
27:00İkincisi, önceden hazırlanmış bir plan yoktur.
27:03Önceden bu işi yapmak için hazırlanmış bir plan yoktur.
27:06Önceden bu iş için hazırlanmış bir kurumsallaşma da yoktur.
27:10Üçüncüsü, efendim, bunun için yapacak olan bir örgüt ortaya koymanız lazım.
27:16Yani bugün Almanya için, soykırım için bunun bütün koşullarını ortaya koyarsınız.
27:21Yani bir antisemitizm politika var mıdır? Vardır.
27:23İkincisi, baktın, toplumun bütün kesimlerine de vardır.
27:27Hem de binlerce yıllık bir antisemitizm politika vardır.
27:30İkincisi, bir plan var mıdır?
27:32İşte çok açık bir şekilde görüyoruz.
27:34Efendim, Auschwitz kamplarına kadar kampanın içerisindeki yapılan işleri görüyoruz.
27:39Üçüncüsü, çok önemli bir örgüt.
27:41Bunun için bir örgüt vardır.
27:43Yani biz Osmanlı İmparatorluğu içerisinde böyle bir şey söz konusu bile değildir.
27:49Osmanlı İmparatorluğu hiçbir şekilde Ermenileri ortadan kaldırmak amacıyla hareket etmiş değil.
27:58İşin esası bu.
28:00Bunun şundan ileri geliyoruz.
28:01Bizzat teşcir dediğimiz, yani kişileri göç ettirmek böyle bir amacın olmadığını gösteriyor.
28:07Siz kişileri eğer yok edecekseniz orada yok edersiniz.
28:10Kalkıp da daha uzaklara yollamaklarına nasıl yok edeceksiniz ki?
28:13Kanunda uygulamaya yönelik eksiklikler ise üst üste çıkarılan talimatnamelerle giderilmeye çalışılıyordu.
28:21Amaç, Ermenilerin sevk edildikleri bölgelere olabildiğince sorunsuz ulaşmalarının sağlanmasıydı.
28:29Kesinlikle Ermeni kafilelerinin koruma altında götürülmesini,
28:33herhangi bir şekilde suistimalde bulunacak memurların veya kafilelere saldıracak eşkıyanın şiddetle cezalandırılmasını kesinlikle emrediyor.
28:42Böyle bir emrname yayınlanıyor.
28:45Nitekim buna benzer bir takım olaylar söz konusu olduğu zaman da gerçekten cezalandırmalar görülüyor.
28:53Ayrıca devlet memurları, suistimalde bulunan devlet memurları da divan harbe veriliyor.
29:011915 yazına girilirken toparlanan Osmanlı güçleri karşı saldırıya geçti, Ruslar çekilmeye başladı.
29:08Müslümanların intikam almasından endişe eden yüz binlerce Ermeni de Ruslarla birlikte bölgeden ayrılıp Kafkaslara gidiyordu.
29:17Sayıları 300.000'den fazlaydı.
29:28Bu yaklaşık 1.400.000'lik nüfusları içinde gerçekten büyük rakamdı.
29:33Ve bunların büyük bölümü de açlık ve salgın hastalıklar nedeniyle gittikleri yerlerde, yani Erivan civarında yaşamını yitirdi.
29:41Osmanlı tarafından göç ettirilenler daha şanslıydı.
29:45Çünkü bunların yaklaşık %80'i hayatta kalmayı başardı.
29:55Haziran 1915'te başlayan yer değiştirme, ilk aşamada doğrudan doğruya cephelerin güvenini sarsacak bölgelere uygulandı.
30:04Yani Doğu Cephesi'nin geri bölgesini oluşturan Erzurum, Van ve Bitlis çevresiyle Sina Cephesi'nin gerilerini oluşturan Mersin-İskender'in hattı.
30:19Uygulama daha sonra isyan çıkaran, düşmanla iş birliği yapan ve Ermeni isyancılara yataklık eden diğer illerdeki Ermenileri de kapsayacak şekilde genişletildi.
30:31Sevk ve İskan Kanunu, bütün Ermenilere de uygulanmadı.
30:37Örneğin Osmanlı ordusunda, subay ve sırhiye sınıflarında, Osmanlı Bankası şubelerinde ve konsolosluklarda görevli Ermeniler,
30:46devlete sadık kalmanın koşuluyla Sevk ve İskan'dan muaf tutuluyordu.
30:52Hasta, özürlü, sakat ve yaşlılarla, yetim ve dul kadınlar da kapsam dışında bırakılmıştı.
31:01Hükümet, göçmenlerin iaşesi ve korunmasına yönelik büyük harcamalar da yapıyordu.
31:08Arşiv kayıtlarına göre, göçmenlerin sevk, yerleştirme ve geçimlerinin sağlanması için,
31:141915'te 25 milyon, 1916 sonu itibariyle 230 milyon Osmanlı kuruşu harcanıyordu.
31:22Açlık, hastalık, eşkıya gruplarının saldırıları, zorlu kış koşulları ve yer yer devam eden çatışmalar.
31:33Bu koşullar altında gerçekleşen zorlu yolculuklar, on binlerce Ermeni yaşamını getiriyordu.
31:39İşte günümüze dek getirilen soykırım yalanının temel malzemesi de böylece ortaya çıkıyordu.
31:49Ancak ortada ne bir soykırım vardı, ne de sistemli bir katliam.
31:54Yer değiştirme, zor koşullarda ancak büyük bir disiplin altında gerçekleştirildi.
31:59Eşkıya saldırılarına karşı Ermenilerin güvenliklerinin sağlanması için, zaman zaman göçün rotası değiştirildi.
32:09Kış koşulları el vermeyince göçe ara verildi.
32:12Tüm bunlar, yabancı diplomatların kaleme aldığı onlarca rapora konuda oluyordu.
32:19Ne var ki, Ermeni diasporası ve destekçileri, ölenlerin sayısını o yıllardan günümüze,
32:24sürekli olarak kağıt üzerinde arttırdığı ve dünya kamuoyuna da bu şekliyle sunuyordu.
32:33Ancak yer değiştirme sırasında yaşamını yitiren Ermenilerin sayısı zaten milyonlar olamazdı.
32:40Çünkü gerek Osmanlı ve Ermeni, gerekse yabancılara ait istatistiklere göre,
32:46Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı topraklarında yaşayan Ermenilerin toplam nüfusu en fazla bir uçuk milyondu.
32:54Göçe tabi tutulanların sayısı ise, bu nüfusun yaklaşık üçte biriydi.
33:01Dönemin Ermeni siyasi liderlerinden Bogos Nubar'ın yazılı ifadelerine göre bile,
33:07Zorunlu yolculuğu tamamlamayı başaranların sayısı yaklaşık 390 bindi.
33:12Yani Ermenilerin büyük bölümü, nakledildikleri bölgelere sağ salim gitmişlerdi.
33:18Yaklaşık yarım milyona yakın Ermeni, devlet tarafından Suriye bölgesine naklediliyor.
33:32Bunun dışında 500 bine yakın Ermeni de devletin nakli dışında kendiliklerinden Kafkasya bölgesine kendiler göç ediyorlar.
33:43İlk önce 800 bin, sonra 1 milyon, sonra 1 milyon 200 bin, sonra 1,5 milyon, sonrası uçtu.
33:512'ye de varan oldu, 2 bıçağı da varan oldu.
33:55Fakat o 2-2,5 o kadar abartılı bir rakam ki, yani 2 bıçağı varabilmek için her Ermeninin 3 kere öldürülmüş olması gerekiyor.
34:06Başka türlü bu rakamı yakalamanız mümkün değil.
34:09Neden bu önemli? Çünkü sayı fazla olunca insanların gözünde, yani bu soykırım kesin olmuştur, bakın işte bu kadar da insan öldü gibi en azından bir fikir oluşturmak.
34:20Bu kadar büyük ölüm varsa bunların mutlaka mezarının da olması lazım.
34:25Yani yahut da toplu olarak gömüldüğü yerlerin de olması lazım.
34:31Söyleyin gidelim, açalım bakalım diyor.
34:34Kimse de şurada şu olmuştur demiyor.
34:35Eğer Osmanlı'nın Ermenileri soykırıma tabi tutmak gibi bir amacı olsaydı, bu amacı gerçekleştiremez miydi?
34:46Bunun için yer değiştirme gibi bir uygulamaya ne gerek vardı?
34:51Osmanlı, Ermeni kafirilerin güvenliği, sağlığı, yeme içmelerinin temini için savaş koşulları altında neden büyük maddi fedakarlıklara katlandı?
35:03Ve 1915-16 döneminde yaklaşık bir buçuk yıl süren göç ettirme ve yerleştirme sırasında Ermenilerin can ve mallarını koruma altına almasına ne gerek vardı?
35:15Berlin'deki Yahudilerin tümüne yakını 2. Dünya Savaşı'nı çıkaramadı bile.
35:29Ancak İstanbul'daki Ermenilerin tümüne yakını 1. Dünya Savaşı'ndan sağ salim çifti.
35:35Suriye civarına gönderilen Ermeniler için de aynı şey geçerli.
35:38Büyük çoğunluğu %80'i kurtuldu.
35:41Şunu ısrarla sormak gerekiyor.
35:43Dönemin Suriye valisi Cemal Paşa, Ermenileri kendi askerlerinin karavanasından niçin besledi?
35:49Eğer öldürecek olsaydı neden bu insanları besliyordu?
35:54Soykarım suçlaması, Osmanlıların tüm Ermenileri öldürme niyetine dayandırılmaya çalışılıyor.
35:59Ancak düzmece yalanlar dışında bunun hiçbir kanıtı yok ve ortaya da konamıyor zaten.
36:13Tebari sadıkadan gerçekten sadık kalabilenler de çıkıyordu.
36:181. Dünya Savaşı'nda çok sayıda Ermeni, Osmanlı ordusu saflarında gururla çarpışıp şehit düşüyordu.
36:25Peki Osmanlı, 1. Dünya Savaşı yıllarında bile fertleri kendi ordusunda hizmet eden bir topluluğa karşı bir saniyede tavrını mı değiştiriyordu?
36:36Değişen, Osmanlı'nın yüzlerce yıllık refleksleri değildi.
36:43Değişen, dönemin emperyal güçlerinin hesapları içinde önce bağımsızlık vaat edilen, kışkırtılan, yüzlerce yıl birlikte yaşadıkları komşularına karşı korkunç katliamlara girişen ve sonra da kışkırtıcıları tarafından bir yana itilen Ermenilerin bazılarıydı.
37:021916 kışı
37:06Ruslar, aylar süren hazırlık ve planlamaların ardından yeniden saldırıya geçti.
37:16Kısa bir süre içinde Osmanlı'nın doğu cephesi boydan boya yarılıyordu.
37:201916 baharına dek Erzurum, Bitlis, Van, Trabzon yine kaybedildi.
37:27Osmanlı karşılık verecek durumda değildi.
37:30Müslümanlara yönelik etnik temizlik kampanyası da daha organize bir şekilde yeniden başlıyordu.
37:363 Mart 1916
37:40Bitlis, sabahın erken saatleri
37:43Müslüman siviler tek tek devlerinden çıkarıldı.
37:50Ermeni çeteleri Bitlis sokaklarında adeta insan alıp patlattı.
37:56Bir grup sivil terp edilmiş durumdaki Rus konsolosluk binasına sığınmaya çalıştı.
38:02Ancak onların sonu da farklı olmuyordu.
38:041917'ye gelindiğinde Ermeni katliamından kaçıp kendi ana yurtlarında mülteci durumuna düşen yüz binlerce Türk için umut ışığı yok gibiydi.
38:29Rusların denetimi altında Ermenilerin nablusunun ucunda yapabilecekleri tek şey hayatta kalmaya çalışmaktı.
38:371. Dünya Savaşı'nda Fransa ve Almanya'daki sivil kayıplara bakarsanız bunların toplam nüfusa oranı yaklaşık %1'dir.
38:52Ama diğer yandan Van'daki Müslüman halkın durumuna baktığımızda %60'ının hayatını kaybettiğini görüyoruz.
38:59Bir başka deyişle Van, 1. Dünya Savaşı Almanya'sı ve Fransa'sından 60 kat daha fazla çekti.
39:06Bu bir insan grubunun başına gelebilecek en korkunç şey.
39:10Etnik temizlik kampanyasına asıl maruz kalan bölgede yaşayan Müslüman halkın isimleri ve yaşadığı yerler ise arşivlerde tek tek kayıtlı.
39:25Rakam da oldukça yüksek.
39:27Ermeniler tarafından katledilenlerin sayısı 529 bin olarak hesaplanıyor.
39:33Ekim 1917
39:39Bolçelik İhtilali Çarlık rejimine son verdi.
39:45Rusların yeni lideri Vladimir Lenin de ülkesini kısa bir süre içinde savaşın dışına çekiyordu.
39:51Doğu Aradolu'daki Rus vardığı sona eriyordu belki ama Rus ordusundaki Ermeniler bölgeden ayrılmamayı tercih etti.
40:06Çünkü hedefleri bildiydi.
40:121918
40:13Savaşın artık sonları.
40:18Trabzon, Erzurum, Van, Bitlis ve Muş kurtarılmıştı.
40:22Ancak Emmer Paşa durmadı.
40:24Kafkaslara ilerleyişini sürdürüyor ve bölgedeki bütün Müslüman Türk dünyasını liderliğinde birleştirme hayali doğrultusunda savaşmayı tercih ediyordu.
40:34Ta ki 4 yıl sonra Orta Asya steplerinde geriye kalan bir avuç askeriyle birlikte şehit edilinceye kadar.
40:45Her ne kadar bölgedeki Ermeniler püskürtülse de İmparatorluk asıl savaşı Filistin, Irak ve Suriye'de İngilizlere karşı kaybediyordu.
40:59Artık zaman paylaşım zamanıydı, sınırların çizilme zamanıydı ve Ermeniler için tam da bekledikleri zamandı.
41:08Paris başta olmak üzere Almanların yenilikisi Avrupa'da coşkuyla kutlanırken 30 Ekim 1918'de Limne Adası'nın Moncos Limanı'nda imzalanan ateşkesle Osmanlı tarih sahnesinden siliniyordu.
41:23Çünkü Padişah 6. Mehmet yani Vahdettin'in onayıyla imzalanan belge 7. Marderi'de düşmana gerekli gördüğü stratejik noktaları işgal yetkisi de tanıyordu.
41:35Bu tam bir teslim belgesiydi.
41:43Monros Madde 7
41:45Müttetik devletler kendi güvenliklerini tehdit edecek herhangi bir durumun ortaya çıkması durumunda herhangi bir noktayı işgal etme hakkını saklı çıkar.
41:57Anadolu dört bir yandan işgal edilmeye başlandı.
42:00Ermeniler Rusların ardından yeni destekçileri Fransızlarla birlikte Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da, İtalyanlar Güneybatı'da, Yunanlılar İzmir'den başlayarak Ege bölgesinde, İngilizler de gerekli gördükleri her yerde.
42:18Bir yıl sonra toplanan Paris Barış Konferansı'nda, Ermeni lider Bokos Mubar, 150 binden fazla Ermeni'nin itilaf devletleri safında çarpıştığını anımsatıyor ve artık özgür bir ülkeyi hak ettiklerini kurguluyordu.
42:36Dönemin sınır çözümleri, İngilizcesi mandate, Türkçesi sorumluluk almak ve bilinen adıyla manda sistemiydi.
42:47Yani kendini idare eden aciz milletlerin bağımsızlıklarına kavuşana dek daha ileri bir ülke tarafından, yani dönemin savaş galipleri Batılılar tarafından idare edilmesiydi.
42:59Öte yandan savaşa son anda katılan Amerika Birleşik Devletleri'ne, başkanlarının adını taşıyan Wilson prensipleriyle, dünya siyasetine yeniden ve güçlü bir şekilde giriyordu.
43:17Savaş sonrası kurulacak dünyadan pay kapmak isteyen Washington için, Ermenistan üzerinde kurulacak bir mandaterlik aracılığıyla, Orta Doğu'nun kapısı açılabilir, bir başka deyişle, Ermeniler bir atlama tahtası olarak kullanılabilirdi.
43:35Özellikle Wilson prensiplerinin 12. maddesi, Türklerin ve Ermenilerin geleceği açısından büyük öneme sahipti.
43:47Türklere ait olan kesimden, Osmanlı Devleti'nin hakimiyet haklarından emin olarak istifadesi temin edilmeli, fakat Osmanlı hakimiyeti altında olan diğer halkların da hayatlarından emin olarak bağımsız bir usul idaresinde ilerlemeleri teminat altına alınmalıdır.
44:02Peki Wilson, Ermeni mandasını kabul edecek miydi? Yani Amerika Birleşik Devletleri, Osmanlı'nın paylaşımına katılacak mıydı?
44:21Amerikan Başkanı, böylesine önemli bir karar arifesinde, General James Harvard Başkanlığında bir heyeti 1919 sonbaharında bölgeye gönderdi.
44:32General Harvard, incelemeleri sırasında bölgede yaşananlara ve yaşanmakta olanlara kendi gözleriyle tanık oluyordu.
44:41Eylül 1919'da Sivas'ta Mustafa Kemal Paşa ile de görüşen Harvard'ın, dönüşünde Başkan Wilson'a sunduğu rapordaki en dikkat çekici nokta,
45:02Türk karşıtı propagandanın yaygın olduğu Amerika Birleşik Devletleri'nden milyonlarca dolarlık fonların akıtıldığı Ermenilerin iddialarının aksine bölgedeki nüfusun çoğunluğunu oluşturmadıkları gerçeğiydi.
45:18Konu sonunda Amerikan Kongresi'ne taşınıyordu.
45:21Nisan 1920'deki oylama sonucunda Kongre, Ermeni mandasını net bir çoğunlukla reddetti.
45:2810 Ağustos 1920, Paris'in Sevr banyosu
45:36İşgalciler son padişahın temsilcilerine, Türk yurdunun paylaşımının olabilecek en acımasız halini Sevr'de imzalattı.
45:49Bu belge Ermenileri daha da umutlandırdı.
46:00Çünkü Sevr, Ermenilere işgal ettikleri bölgelerde özgür ve bağımsız bir devlet kurmalarının kapısını aralıyordu.
46:08Sınırı tayin yetkisi tanınan Wilson, sınır olarak Karadeniz kıyısında Giresun'un doğusundan başlayan,
46:17Erzincan'ın batı ve güneyinden, Elmalı, Bitlis ve Van Gölü'nün güneyinden geçen ve birçok noktada
46:251. Dünya Savaşı'ndaki Türk-Rus cephesini izleyen bir hattı gösteriyordu.
46:29Ne var ki buna izin vermeyecek olan kurtuluş atışı Anadolu'da çoktan yanmaya başlamıştı bile.
46:40Dönemin emperyalist süper güçleri 1. Dünya Savaşı'nda inanılmaz kayıplar veren Türk ordusunu tamamıyla yok edememişti.
46:50Geriye kalan Mustafa Kemal Paşa liderliğindeki çılgın Türklerdi.
46:59Çılgın Türkler o dönemde yazılması en imkansız görülen destanı Anadolu'da yazmaya başlıyordu.
47:08Osmanlı'nın diğer topraklarında yaşayanların aksine,
47:32kendi sınırını kendi çiziyor ve Sevr Anlaşması'nı tarihinin çöpüğüne atma başarısını gösteriyordu.
47:44Ermenilerin etnik temizlik kampanyaları, Rus işgalleri, salgınlar, açlık.
47:51İşte kurtuluş atışı Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da artık gücü tükenen halk içinde yıllardır bekledikleri gerçek umut ışığındı.
48:00Kazım Karabekir liderliğindeki kurtuluş ordusu Doğu cephesinde Ermenileri bu kez topyekun yenilgiye uğratıyordu.
48:091890'larda başlayan şiddet döngüsü artık sona eriyordu.
48:14Ve Aralık 1920'de henüz tanınmayan Ankara Hükümeti, Gümrü'de Ermeniler de ilk siyasi anlaşmasına imza attı.
48:31Aslında bu imzalarla Ermeniler, Büyük Ermenistan hayalini kapsayan Sevr hükümlerini kendileri de daha o günden reddediyordu.
48:43Ne var ki sadece birkaç yıl yaşayabilen Ermenistan, bu imzadan kısa bir süre sonra Kızıl Ordu tarafından işgal edildi.
48:52Ermeni milleti tarihlerindeki ilk devletlerine ancak 1990'larda komünizmin çöküşüyle birlikte kavuşabilecekti.
49:01Türkiye'nin doğu sınırına 1921'de Sovyetler Birliği'nde Sovyet Ermenistan'ı ile imzalanan anlaşmalarla belirlendi.
49:18Her iki belgede de Sevr'in tanınmadığına ilişkin hükümler yine yer aldı.
49:23Taşlak hükümetinden sonra Sovyet Ermeniler de her türlü toprak talebinden bu şekilde vazgeçti ve Sevr'in geçersizliği bir dez daha mergelenmiş oldu.
49:43Ermeniler Derivan'a doğru çekilirken geride bıraktıkları bazılara ise tek kelimeyle korkunçtu.
49:50Kazım Karabekir Paşa'nın kanlılarından
49:54Köyü dolaştım.
49:57Facianın en korkuncu buradaydı.
50:00Süngülenmiş ya da yakınmış cesetlerin başındaki ağlaşma ve bağırışlar insanın türeni üpertiyordu.
50:07Süngülenmiş bebeleri kucaklarına alan anaları saçlarını yoluyordu.
50:12Sanıyorum ki yeryüzünde böyle bir sahneyi gören gözler azdı.
50:15İnsanların iyi duygulardan mahrum kalınca hayvanlardan daha vahşi bir mahrum olabileceklerini ibretle seyrettik.
50:25Doğu cephesindeki bu zafer Güney cephesine de taşınıyor ve 20 Ekim 1921'de Fransa ile imzalanan Ankara Antlaşması ile oluşturuluyordu.
50:36Fransız kuvvetleri beraberlerinde getirdikleri Ermeni Lejyonu'nu ve yerel isyancıları yanlarına alarak çekiliyor.
50:45Yerel Ermenilerin büyük kısmını da adeta zorla beraberlerinde gültüp Kıbran'a yerleştiriyorlardı.
50:52Ermeni tenuklu 54 yıl sonra Meymutlar dizlenecekti.
50:5724 Temmuz 1923
51:10Lozan İsviçre
51:12Yeni Türk Devleti'nin diğer ülkelerce tanınmasını sağlayan ve Türkiye'nin uluslararası yükümlülüklerini saplayan Lozan Antlaşması'nda Ermenistan ve Ermenilere ait herhangi bir hüküm yer almadı.
51:27Böylece Ermeni meselesi uluslararası alanda resmen sona erdirildi.
51:37Savaşın ardından geri dönen 350-400 bin civarındaki Ermeniye hem evleri hem de depolarda resmi evrakla tutulan malları söz verildiği üzere teslim edildi.
51:50Emperyalist güçlerin Ermenilere vaat ettikleri Çukurova, Güneydoğu ve Doğu Anadolu'yu kapsayan Büyük Ermenistan hayali trajik bir yanılsama olarak tarihin tozlu sayfalarına bu şekilde gömülüyordu.
52:061880'lerde Taşlak Sütyun ve Hınçak komitelerinin bağımsızlık amacıyla başlattığı kanlı hareketin geride bıraktığı ise hafızalardan silinmeyen korkunç katliamlar oldu.
52:22Ve tüm bu yaşananlardan dolayı 1 milyona yakın Ermeni yüzlerce yıl yaşadıkları toprakları terk etmek zorunda kalmış ve dünyanın dört bir yanına göç etmişlerdi.
52:33Böylece başta Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa'da olmak üzere bugünün Ermeni diasporasının temelleri yavaş yavaş atılmaya başlanıyordu.
52:43Ermenilerin başlıca endişesi göç ettikleri ülkelerde içine girdikleri kültürel asimilasyondu.
52:50Bu da özellikle aşırı milliyetçilerine göre Ermeni benliğinin korunması sorununu beraberinde getiriyordu.
52:58Peki bu nasıl yapılacaktı?
53:01Yeni düşman, yeni hedef olarak Türkiye Cumhuriyeti seçildi.
53:07İkinci Dünya Savaşı'nın ardından Yahudilere yönelik Nazi uygulamaları soykırım olarak tescil edilmişti.
53:17Soykırım da ırk, milliyet, etnik ve din farklılıkları nedeniyle insan gruplarının yok edilmesi olarak tanımlanmıştı.
53:26Kaynak da belirlenmişti.
53:311915'te göç ettirilen Ermenilere sözde soykırım uygulandığı iddiası da Yahudi soykırımından esinlenerek ortaya atılıyordu.
53:41Aşırı milliyetçi akımlarla beslenen böylesine asılsız düşünce yine kan dökmeye başlıyordu.
53:59İzlediğiniz için teşekkür ederim.
54:01İzlediğiniz için teşekkür ederim.
54:02İzlediğiniz için teşekkür ederim.
54:03İzlediğiniz için teşekkür ederim.
54:33İzlediğiniz için teşekkür ederim.
55:03İzlediğiniz için teşekkür ederim.
55:04İzlediğiniz için teşekkür ederim.
55:09Ermenistan'ın kurtuluşu için Ermeni gizli ordusu, kısa adıyla Asala Terör Örgütü'nün kurulmasıyla dolup noktasına ulaşıyordu.
55:19Bireysel Ermeni terörü, tıpkı 1915 öncesinde olduğu gibi örgütlü Ermeni terörüne dönüşüyordu.
55:26Viyana'dan Paris'e, Beyrut'tan Vatikan'a, Madrid'den Lahye'ye, Atina'dan Sidney'e, Cenevre'den Boston'a, Lisbon'dan Oktavra'ya, Burgaz'dan Belgrad'a, Rüksel'den Tahtan'a.
55:42Asala terörü 1994'e kadar can almaya devam etti.
55:46Ermeni terörü, Türk sivilleri, Türk havayolları bürolarını ve Türkiye'ye ilişkin her şeyi dünyanın dört bir yanında sistemli olarak hedef aldı.
56:01Ancak Paris'te Orly Havaalanı'nda Türk Havayolları Bürosuna düzenlenen saldırı, bu terör dalgasının bitiş sürecini de başlattı.
56:12Çünkü öldürülenler arasında Avrupa vatandaşları da bulunuyordu.
56:17Asala, Türk vatandaşı olmayanlara da zarar vermeye başlayınca, saldırılar bu örgüte ilham veren ve finanse edenler tarafından yavaş yavaş durduruldu.
56:30Zayıflayan Asala, yerini farklı ülkelerdeki Ermenilerin bu kez siyasi platformlardaki faaliyetlerine bıraktı.
56:491915'te Sevk ve İskan Kanunu'nun uygulandığı dönem, sözde Ermeni soykırımı olarak yeniden ısıtılıp gündeme getiriliyordu.
56:58Tüm bu süreç, konu Lozan'da kapanmış olsa bile, Türkiye için siyasi anlamda yeni bir Ermeni sorunu da yaratıyordu.
57:08Yani, soykırım yalanını.
57:10Kırmızı hattım bu haftada sonuna geldik.
57:21Önümüzdeki hafta konuya devam edeceğiz ve Ermeni diasporasının nerelerde nasıl yaşadığını ve faaliyetlerini nasıl sürdürdüğünü aktaracağız sizlere.
57:31Bir dahaki programda buluşuncaya kadar, hoşçakalın.
57:33İzlediğiniz için teşekkür ederim.