Sosyal Medya Hesaplarımız...
Facebook : https://www.facebook.com/AkitTVOfficial
Twitter : https://twitter.com/akittv
Instagram : https://www.instagram.com/akittv
Google+ : https://plus.google.com/+akittv
Web Site : http://www.akittv.com.tr
Facebook : https://www.facebook.com/AkitTVOfficial
Twitter : https://twitter.com/akittv
Instagram : https://www.instagram.com/akittv
Google+ : https://plus.google.com/+akittv
Web Site : http://www.akittv.com.tr
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Evet Danıştay 10. Dairesinin 10 Temmuz 2020 tarihinde vermiş olduğu hüküm doğrultusunda aslına, özüne, orijinaline olması gerekene rücu eden Ayasofya ile ilgili o tarihten bu yana yapının korunması ve kullanılmasıyla alakalı pek çok bilimsel çalışma ve analiz yapıldı.
00:19Yapının taşıyıcı sistemlerine yönelik gerçekleştirilen analizler sonucunda hem ana kubbe hem de yan kubbelerde desteğe güçlendirilmeye ihtiyacı olduğu belirlendi.
00:30Hazırlıklar yapıldı ve çalışmalar başlandı.
00:33Çalışmalar kapsamında kubbenin kurşun kaplamaları yenilenecek, kubbe hava koşullarına karşı güçlendirilecek, mozaiklere zarar gelmemesi için çalışmalar özel bir yöntemle dış yüzeyden yürütülecek ve en önemlisi de asırlardır ayakta duran Ayasofya'nın kubbesi yapılacak restorasyon çalışmalarıyla olası bir depreme karşı da dayanıklı hale getirilecek.
00:56Şimdi hem Ayasofya'nın tarihi hem de restorasyon çalışmalarıyla alakalı yanımızda önemli bir konuk var, tarihçi yazar, sayın Şeref Yumurtacı yayın konuğumuz.
01:06Efendim öncelikle yayınımıza hoş geldiniz.
01:07Hoş bulduk, teşekkür ederim, sağ olun siz de iyisiniz.
01:10Çok teşekkürler.
01:11Bize Ayasofya'nın geçmişiyle ilgili detay olarak, detay bilgi olarak neler verebilirsiniz acaba?
01:16Şöyle önünde bulunduğumuz yapı 3. Ayasofya. Bundan önce iki defa daha 360 yılında yapılıyor ilk defa. Ardından çıkan bir yangında yok oluyor.
01:26Akabinden tekrar yapılıyor ve 532 yılında bu önünde gördüğümüz, durduğumuz bu yapı İmparator Justinyen tarafından üçüncü kez inşa ediliyor.
01:35Ve o zamana kadar dünyanın görmüş olduğu en büyük ibadet mabetlerinden biri olarak Doğu Roma İmparatorluğu döneminde Ayasofya inşa ediliyor.
01:45O dönemden Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethine kadar yani 1453 yılına kadar bu yapı bir Roma, Doğu Roma İmparatorluğu'nun kilisesi olarak kullanılıyor.
01:55Bu dönemde de çeşitli zamanlarda Ayasofya çeşitli restorasyonlara işte depremlerden, yangınlardan etkisiyle çeşitli onarımlar geçiriyor.
02:06Bu restorasyon süreciyle ilgili en kapsamlı restorasyon süreci diyebilir miyiz hocam?
02:11Bugüne kadar yapılan Ayasofya tarihine yani 3. Ayasofya'dan bugüne kadar gelen tarihe baktığımızda en kapsamlı ve en teknolojik yapılacak restorasyona inşallah biz şahit olacağız.
02:21Bundan önce Ayasofya'nın açılışına şahit olduğumuz gibi inşallah kıyamete kadar ayakta kalacak bir yapının tekrar hazır hale getirmesini de burada görmüş olacağız.
02:31Bunu şuradan yola çıkarak söylüyorum.
02:33Dediğim gibi Roma İmparatorluğu döneminde çok defa Ayasofya büyük onarımlar geçirdi.
02:38Özellikle 1204 yılında Latin istilası sonrasında Ayasofya harap hale gelmişti.
02:44Latinlerin burada kaldığı süreç içerisinde hem yapısı değiştirildi hem içi yağmalandı.
02:49O dönemde buraya gelen seyyahların yazdıklarından biz bunları görüyoruz.
02:53Ve akabinde 1300'lü yılların sonlarında Ayasofya artık yıkılacak şekilde harap hale gelmişti.
03:00Bir Rus seyyahın buraya gelip Ayasofya'da görüp yazdıklarından biz bunu anlıyoruz.
03:05Yani 1453 yılında Fatih Sultan Mehmet Han İstanbul'u fethettikten sonra Ayasofya'ya geldiğinde aslında harap bir Ayasofya.
03:13Yani fakirlik ve yoksulluk içinde olan o Doğu Roma İmparatorluğu'ndan Ayasofya'ya aldığında tamamen sıfırdan yapılmaya muhtaç bir Ayasofya vardı.
03:22Ve Fatih Sultan Mehmet İstanbul'un fethinin sembolü olarak buraya camiyi çevirdikten sonra büyük bir restorasyon çalışmasına, büyük bir onarım çalışmasına giriyor.
03:31Hatta bu dönemde yapılan masraflara baktığımızda Fatih Sultan Mehmet'in Ayasofya'nın giderlerini karşılamak için yıllık 14.500 altınlık bir vakıf bıraktığını görüyoruz.
03:43O süreçten sonra da Osmanlı padişahları buraya ayrı bir önem verdi.
03:48Yani Ayasofya, fethin sembolü olan Ayasofya her zaman bizim Osmanlı padişahlarımızın göz bebeği olarak konumlandırıldı.
03:55Ve birçok padişah zamanında Ayasofya'ya hem çeşitli eklemeler hem de çeşitli onarımlar yapıldı.
04:02Bu dönemdeki en kapsamlı çalışmayı da yine biz 1. Abdümecid döneminde Fosati kardeşlerin yaptığı çalışmalarda görüyoruz.
04:10Akabinde 1935 yılına kadar cami olarak kullanılan Ayasofya, 1935 yılında Mustafa Kemal Atatürk'ün aldığı bir kararla müze olarak kullanılmaya başladı.
04:21Az önce sizin de ifadenizle 2020 yılında Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın aldığı bir kararla Diyanet İşleri Başkanlığı'na devredilerek Ayasofya'ya kebir cami oldu.
04:32Asıl restorasyon, bugüne kadar da tabii restorasyonlar yapıldı çeşitli dönemlerde.
04:37Ama cami olduktan sonra Ayasofya ayrı bir önem atfedildi ve Ayasofya'da bu çalışmalar başlamıştı zaten.
04:44Yani 2020 yılından itibaren çeşitli yerlerde araştırmalar, değerlendirmeler yapıldı.
04:50Ve bugün geldiğimiz noktada Kültür Turizm Bakanımızın yaptığı açıklamayla biz çok sevindik.
04:55Niye çok sevindik?
04:57Çünkü Ayasofya'nın içine girdiğinizde Pisa Kulesi'nin o eğikliği gibi aslında bir eğiklik görünüyordu.
05:03İşte bunun ayakta kalabilmesi adına burada bir çalışma yapılması zaten şarttı.
05:09Bu çalışmalar da günümüz teknolojisinde, günümüz teknolojisi kullanarak Sayın Bakan'ın da açıklamasından şunu görüyoruz.
05:17Tabiri caizse Ayasofya'nın dijital bir ikizini çıkartmışlar.
05:20Yani bu ikizinden yola çıkarak da kubbede büyük bir yıpranma olduğu görülmüş.
05:26Ve kubbe için, kubbenin bugüne kadar gördüğü, yapımından bugüne kadar görebileceği en kapsamlı restorasyon yapılacak.
05:32Şimdi geldi sıra restorasyon çalışmalarına.
05:34Zaten kameraman arkadaşım Mahmut Kaplan da bir taraftan bize Ayasofya'yı gösteriyor.
05:39Biz de aslında Ayasofya'nın dış yüzeyindeki işçileri de görebiliyoruz.
05:43Restorasyon çalışmaları başladı.
05:45Hemen aslında bir sona gidelim.
05:46Ne kadar sürecek onu bir sorayım size.
05:48Şimdi şöyle bunu öncesinden kestirmek zor.
05:51Bilim kurulunun yaptığı açıklamalara baktığımızda onlar da aynı şeyi ifade ediyor.
05:54Önce bir kubbe açılacak.
05:5640 kasnak üzerine, 40 tane pencerenin üzerine kurulmuş muazzam bir kubbe görüyoruz burada.
06:0231,5 metrenin üzerinde bir çapı, yerden 55 metrenin üzerinde bir yüksekliği olan bir kubbeyi onarmak kolay değil.
06:10O yüzden şimdi içini açtıklarında kurşunlar kalktıktan sonra siz de az önce ifade ettiniz dışarıdan gelen rüzgarı bile engelleyecek bir yapı kurulacak buraya.
06:20Onun üzerine kurşunlar...
06:21Bir daha altını çizelim mi hocam?
06:22Dışarıdan gelen rüzgarı bile engelleyecek bir sistem kurulacak.
06:25Yağmur, rüzgar, kar yani herhangi bir sonuçta bu uzun yıllar sürecek.
06:29Benim tahminime göre en az 2-3 yıl sürecek bir restorasyon çalışması olacak burada.
06:33Peki kubbenin üzeri kapatılacak mı bu çalışmalarda?
06:36Tabii kapatılacak komple.
06:37Çevreden gelebilecek yağmura, kara, rüzgara karşı orijinali kadar korur mu onu bilmiyoruz ama muazzam bir teknolojiyle kapatılacak.
06:45Ve üzerinde gördüğünüz o kurşunlar tek tek sökülerek o 40 kasnak az önce bahsettiğim 40 kasnak.
06:51Ne diyor hocam 40 kasnak olayı?
06:52O camların yanında gördüğünüz yerler üzerinde 40 tane kasnak, 40 tane kaburganın üzerine kurulmuş, 40 tane pencere eklenmiş ve üzerine bir kubbe yapılmış.
07:01Bu kubbenin üzerindeki kurşunlar tek tek çıkarılacak ve tek tek altından ne çıkacağını kendileri de daha tam manasıyla bilmiyor.
07:10Gördükten sonra asıl süreç o zaman başlayacak.
07:13İnşallah 2-3 yıl sonra daha sağlam daha dayanıklı bir kubbeyle zaten bugüne kadar Mimar Sinan'ın ortaya koyduğu yapılarla ayakta duran Ayasofya inşallah Cumhurbaşkanımızın döneminde yapılan bu yenilikle bu onarımla kıyamete kadar ayakta kalmaya devam edecek diyebiliriz.
07:31İnşallah inşallah hocam. Tabii ki sadece kubbede de değil galiba çalışma alt birimlerde de bölümlerde de herhalde çalışmaların yapıldığını görüyoruz.
07:40Yan kubbelerde de herhalde benzer bir çalışma yürütülecek.
07:42Bu zaten kapsamlı bir çalışma. Önce yan kubbeler ardından ana kubbeye geçen bir çalışma.
07:47Zaten şu anda gördüğünüz bu iskele yan kubbelerdeki çalışmaya hem de dışarıdaki çalışmalar işte payendelerde kubbelerde dış cephede bir çalışma zaten 2020 yılından beri parça parça yürütüldü.
07:59Bugün en son aşamada yan kubbeler ve ana kubbeye geldi bu çalışma. O yüzden ana kubbenin onarılması hasebiyle bu restorasyon çalışması bizim için ayrı bir önem arz ediyor.
08:11Peki hocam bir taraftan içerisindeki ibadet de devam edecek bir taraftan dışarıda çalışmalar da sürecek. Peki bu koordinasyon nasıl sağlanacak?
08:19Bu aslında en önemlisi bu. Kültür Bakanımızın yaptığı açıklamada bunu özellikle belirtti.
08:25Çünkü daha önceki dönemlerde yapılan restorasyon çalışmalarında Ayasofya işte biliyorsunuz ilk müzeye çevrildiği dönemde ibadete kapatıldı.
08:34Bir süre restorasyon yapıldı. Akabinde açıldığında 1935 yılında müze olarak açıldı.
08:40Bugün öyle bir şey olmayacak. Ayasofya'da ibadet devam edecek. Öyle bir teknoloji hem alttan hem üstten kubbenin bu yapısı korunarak bir tadilat çalışmasına, restorasyon çalışmasına girilecek.
08:52Ve bu restorasyon yapılırken de insanlarımız, vatandaşlarımız gönül rahatlığıyla Ayasofya'da ibadetlerini yapmaya devam edecekler.
09:00Peki hocam çalışmalarda teknik olarak herhalde daha önce hiç karşılaşmadığımız bir teknik uygulanacak ve dış yüzeyden yapılacak.
09:07Yani içerideki o mozaiklere zarar verilmemesi için değil mi? Burada nasıl bir teknik uygulanacak?
09:12Tarihin en değerli eserleriyle ilgilenecek aslında.
09:17İşte ilk Fatih Sultan Mehmet'in üzerine ince sıva çektiği o mozaikler biliyorsunuz belli bir süre sonra Fosatik Kardeşler döneminde açıldı.
09:25Muazzam mozaikler var orada. Bunlara zarar gelmemesi gerekiyor.
09:28Ki bugüne kadar yapılan çalışmalar bu hep gözetildi.
09:31Bugün geldiğimiz noktada teknolojinin ulaştığı seviyeyi de göz önünde bulundurursak bu teknolojiyle onlara herhangi bir zarar verilmeden, kubbeye de herhangi bir zarar verilmeden inşallah tam manasıyla bir restorasyon çalışması gerçekleştirilecek.
09:46İnşallah. Tabii ki sadece kubbe ve yan kubbeler değil bunun yanında türbeler, Sıbyan Mektebi bir de muvakkit hanede de yine bir çalışma var.
09:55Peki buradaki çalışmalar nedir hocam?
09:57Buradaki çalışmalar da aynı şekilde sonuçta bunlar uzun yıllardır ayakta kalan yapılar.
10:01Hepsinin belli bir dönemde belli bir restorasyona, tamirata, tadilata ihtiyaçları var.
10:06Bunların hepsi dediğim gibi Kültür Bakanımızın yaptığı açıklamada Ayasofya'yı komple dijital bilgisini çıkarttılar.
10:13Nerede ne eksik var? Az buçuk yani en azından açmadan önce bunu tahmin edebiliyorlar şu anda.
10:18İlerleyen süreçte kubbenin restorasyonu bittiğinde veya kubbenin restorasyonu devam ederken de diğer az önce saydığınız türbe, muhakkitane, Sıbyan Mektebi, Şadırvan gibi Ayasofya'nın değişik yapılarında da bu restorasyon çalışmalarını göreceğiz biz zaman içerisinde.
10:33Peki çalışmalar bittikten sonra herhalde bu kurulan teknik hekepmanda aynı şekilde bozulacak ve eski haline verilecek.
10:39Uzun yıllardır Ayasofya'da görmeye alışık olduğumuz bu işte içeri girdiğimizde devamlı bir iskele, dışarıda iskele bu yapı inşallah bu restorasyon çalışmalarının ufak tefek olur.
10:51Sonuçta çok önemli bir yapı Ayasofya, Ayasofya Camii. O yüzden bu ara ara olabilir ama bu kadar kapsamlı bir çalışma bundan sonra inşallah ihtiyaç duymaz belli bir sürede Ayasofya diyebiliriz.
11:03Yani bu çalışmayla herhalde ebediyete kadar bu şekilde devam edecek. Yani küçük dokunuşlar yapılsa bile herhalde.
11:08Büyük eksikleri giderilmiş olacak. Yani Mimar Sinan'ın o dönemde yaptığı o dokunuşla bugüne kadar gelen Ayasofya bugün yapılan bu dokunuşla inşallah bir bu kadar daha ayakta kalmayı başarır diye umut ediyoruz.
11:20Peki hocam son sorumuz da şu olsun Mimar Sinan'ın yapmış olduğu çalışmalar nerelerdeydi acaba Ayasofya'nın?
11:27Şimdi az önce ifade ettiğim gibi Ayasofya'yı Fatih Sultan Mehmet fethettikten sonra Ayasofya büyük bir hüsran, büyük bir yıplanmışlık içindeydi.
11:37Fatih Sultan Mehmet'le başlayan bir restorasyon, çalışma, düzeltme Ayasofya'nın ayakta kalması için belli müdahaleler yapıldı.
11:45Ama bu müdahalelerin en kapsamlısını yani Ayasofya'nın ayakta tutacak payendeler dediğimiz işte.
11:51Hocam bize gösterebilir misiniz?
11:52Burada yan cephede gördüğünüz uzun payendeler var.
11:55Bu tarafta daha net görüyorsunuz.
11:57Camiin ana kapısından girerken de dört tane payende görüyorsunuz.
12:00Herhalde şu minarelerin altındaki kısımlar.
12:02Evet minareler ve minarelerin altında olan kısımlar da Mimar Sinan tarafından yapılmış.
12:07Ve Ayasofya'yı bugün ayakta tutan yapılar Mimar Sinan'ın eklediği bu yapılardır diyebiliriz.
12:12Peki hocam şu minarede de hemen önümüzde olduğu için gördüm.
12:16Minareyi yarıya kadar galiba indirmişler.
12:20Muhtemelen tekrar üzerine inşa edecekler.
12:22Aynı taşlar restorasyonu yapıldıktan sonra tekrar inşa edecek.
12:26Çünkü zaman içinde bunlar yıpranıyor.
12:28Yıpranması da doğaldır.
12:30Bunları şimdi uzmanlar kendi dönemine uygun bir şekilde restore edecekler.
12:34Çünkü zaman içerisinde Ayasofya'da özellikle Cumhuriyet'in ilk yıllarında yapılan restorasyonlarda biz Ayasofya'nın kendi özünün dışında muameleler gördüğünü de görüyoruz.
12:45Bu da çok önemli.
12:46Tabii tabii farklı sıvalar işte kubbede de mesela muhtemelen açtıklarında bunlara rastlayacaklar.
12:51Cumhuriyet'in ilk döneminde yapılan o restorasyonlarda farklı malzemeler de kullanılıp özünden uzaklaştırılan bölümler de olmuş.
12:58Bunların hepsi de inşallah bu çalışmayla orijinal haline kavuşturulacak diyebiliriz.
13:04Peki hocam çok teşekkürler.
13:05Var mı eklemek istediğiniz bir şey?
13:07Ben teşekkür ederim.
13:09İnşallah Ayasofya özgürlüğüne kavuştu.
13:12Bundan sonra da biz Müslümanlar olarak Ayasofya'ya sahip çıkalım.
13:15Kıyamete kadar bu özelliğini bozmayalım.
13:18Peki çok teşekkürler efendim arkadaşlar.
13:19Ben teşekkür ederim.
13:19Evet tarihçi yazar Sayın Şeref Yumurtacı Beyefendi ile birlikteydik.
13:24Hem Ayasofya'nın tarihi hem de şu an devam eden restorasyon çalışmaları ile ilgili son gelişmeleri aldık diyelim.
13:31Ve sözü buradan stüdyoya.