Hakaret, iftira, itibar suikastı, linç! Sanal medyanın dönüştüğü hal bu oldu ne yazık ki... Özellikle son günlerde siyasi tartışmalar toplumu kutuplaştırdı. Sanal medya hakaretler yuvası haline geldi. Sanatçılar zorbalıkla karşılaştı, kimi hesabını bile kapattı. CNN TÜRK ekibinden Fulya Öztürk, 'Kayıt' dosyasında geldiğimiz bu durumu ele aldı.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Müzik
00:00Ben artık sosyal medyaya girmekten utanç duyuyorum.
00:23Sürekli kötü haberler, sürekli böyle bir kaos içinde.
00:27Ben bu kaostan gerçekten çok sıkıldım.
00:29Özellikle eski adıyla Twitter, yeni adıyla X olan platformda daha çok görüyoruz bunu.
00:34Evet bu zorbalık, sosyal medyadaki zorbalık oldukça gündemde.
00:38Yani kafanızdaki kötülüğü, pisliği, iğrençliği, fetvazlığı onu kaldırın.
00:44Saygıyı kaybetmemek lazım.
00:45Saygı çerçevesinde seviyeli bir şekilde herkes istediği de söyleyebilir.
00:51Ama böyle aşırı hakarete varacak şeyler hoş değil.
00:54Zorbalık, kin, nefret, hakaret, linç.
00:58Sanal medya artık bu kavramlardan oluşuyor.
01:01İnsanlar birbirine tahammül etmiyor, saygı duymuyor.
01:04Kendi gibi düşünmeyeni hatta hiçbir düşüncesini bile belli etmeyeni linç ediyor.
01:11Sahi ne oluyor bize?
01:12Ben de çok çirkin oluyorum, çok kötü.
01:15Bunu frenlemek lazım.
01:16Ne olursa olsun biz bu ülkede yaşıyoruz ve bu ülke hepimizin.
01:20Ve bu ülkede beraber yaşamak mecburiyetindeyiz.
01:23Bu mecburiyet olumsuzluk anlamında değil.
01:26Bu mecburiyet olumlu anlamda.
01:27Yani birbirimizle beraber, birbirimize destek verilmek suretiyle yaşamak durumundayız.
01:32Onun için birbirimize empati, sempati ve saygı duymak durumundayız.
01:36Aksi takdirde ciddi anlamda sorunlarla karşılaşırız ve bu sorunları çözmek bazen de çok zor olur ve toplumu gerçekten çok üzer.
01:44Duygularına kapılıp şevri davranan insanların, insanlarımızın, hepimizin kendisine sorması gereken şey şu.
01:52Bu yaptığım bana yapıldığında ben bundan mutlu olur muyum?
01:55Bu kadar.
01:56Cem Yılmaz, Gökhan Ünver gibi ünlü isimler.
02:00Sırf hiçbir şeyi paylaşmadıkları için lince maruz kaldılar, boykot listelerine alındılar.
02:06Hatta Cem Yılmaz, X hesabını kapatmak zorunda kaldı.
02:11Bu zorbalık değil de neydi?
02:19Şimdi toplumsal kamplaşma durumu söz konusu ne yazık ki bir keskinleşme.
02:25A taraf, B taraf tarzıda bir keskinleşme oldu.
02:27Hani çok eleştiri yaparsınız ama çok keskin ucu olan, kenarları olan cümleler ve kelimeler kullanmamak gerekiyor.
02:34Bu çünkü toplumda farklı yansımalara sebep olabilir.
02:37Bu örnekte olduğu gibi.
02:39Şimdi bir sanatçının taraf olma mecburiyeti yok.
02:41Bir siyasi tarafında olmak zorunda değil.
02:45Ama toplumun bazı kesimleri bunu dayatıyorlar.
02:48Sen tarafını bellereceksin.
02:50Ya kardeşim tamam da tarafını belli ettiğinde bir tarafı üzülecek.
02:53Öbür tarafı belli etse öbür taraf üzülecek.
02:56Bu sanatçının da kendi sanatsal konseptine uygun bir davranış biçimi değildir.
03:00Algoritma doğru olanı konuş demez.
03:04Konuşulan olanı önde tut der.
03:07En çok ne konuşuluyorsa, en çok hangi konuda hararetli tartışma varsa onu ön plana çıkarır.
03:13Ve zaten gerilimli insanlar sürekli kaynayan, sürekli negatif bir ortamı gördüğünde kendisi de ister istemez o ortama çekilir.
03:21Dolayısıyla aslında burada biz kendimize çok kötü bir şey yapıyoruz.
03:25Birincisi kendimizi bizim gibi düşünen, sadece bizim gibi olan balonlar içine hapsediyoruz.
03:31Buna da biliyorsunuz iletişimde ve psikolojide yankı odaları denir.
03:34Kendi sesimizi aynı şekilde duyduğumuz ortamlar yaratıyoruz.
03:37Bu tehlikeli bir şey.
03:39Niye tehlikeli bir şey?
03:40Hani o toplumun hep bahsettiğimiz rengini alıyoruz.
03:43Rengini yok ediyoruz.
03:44Bugün mesela okuyoruz değil mi Cem Yılmaz ve bir takım ünlü ismi bilinen insanlar hesaplarını kapattılar.
03:51Halbuki Cem Yılmaz gibi bir değeri küstürdüğümüzde esprimizi kaybediyoruz.
03:55Bir müzik sanatçısını küstürdüğümüzde o müziği, o güzel tınıyı kaybediyoruz.
04:01Bir servis personelini küstürdüğümüzde hizmet alacağımız yerdeki kaliteyi kaybediyoruz.
04:06Aslında hep beraber biz kaybediyoruz.
04:08Yani en büyük temennisinin özgürlük, hak, hukuk olduğunu söyleyen insanlar başkalarının özgürce yaptığı veya yapmadığı paylaşımlara laf etti, linç etti.
04:27Yani söylemler ve eylemler tutmadı.
04:31Sizi linç etmeye, size hakaret etmeye yönelik bir takım tweetleri okumak mecburiyetinde, bir takım görüşleri, yorumları okumak mecburiyetinde kalıyorsunuz.
04:40Elbette ki psikolojik anlamda insanı çok zor duruma düşürecek bir durum bu.
04:45Dolayısıyla bu ortamlardan çıkmayı çıkmak zorunda bırakılıyorsunuz bu kesimler tarafından.
04:52Bunu görmek mümkün.
04:54Peki hukuki olarak durum nedir?
04:56Kişilerin yıllarca biriktirmiş oldukları itibarlarını, manevi şahsiyetlerini, onurlarını, gururlarını yok edercesine bir takım eylemler içerisinde bulunuyorsunuz.
05:06Ve bunun hukuki olarak karşılığı olmuyor.
05:08Bu çok kabul edilebilir bir durum değil.
05:10Dolayısıyla bu anlamda özellikle Halkı Kim ve Düşmanlığa Tahrik Başlıklı 216. Türk Ceza Kamlu 216. maddesinde bu linç olayına karşılık gelebilecek bir düzenleme yapılabilir kanaatindeyim.
05:25Özellikle orada sayılan unsurların içerisine ideolojik farklılıklar, siyasi farklılıklar dolayısıyla şeklinde bir cümle eklenmesi halinde.
05:34İşte bu son dönemde özellikle yoğunlaşmış bir biçimde karşılaştığımız sosyal medya karalama kampanyaları, yok etme, iftira kampanyaları, linç kampanyalarının bir nebze olsun en azından önüne geçebilmek mümkün.
05:48Tabi bu madde içerisinde ilgili hükmün de karşılığı yaptırımın cezasının arttırılması suretiyle daha caydırıcı olması.
05:56Dolayısıyla da bu gibi eylemleri çok rahatlıkla evlerinde, ofislerinde, kafelerde oturup insanların maneviyatıyla, şahsiyetiyle, onuruyla yıllarca biriktirmiş oldukları mesleki tecrübelerini yok etme amaçlı bir takım şeyleri çok rahat yazabileceğini
06:12ve yazdıktan sonra da başına herhangi bir şey gelmeyeceğini düşünen bu pervasızlığa karşı en azından belli ölçüde durdenebilir.
06:20Şimdi sanal medyada bir otokontrol mekanizması yok.
06:23Yani kimse kontrol etmiyor, birileri çıkıyor, kendince doğru olduğunu inandığı bir takım yorumlar yapıyor ve bunu yayınlıyor.
06:30Dolayısıyla şimdi sanal medyanın tabi merkezi, bazı merkezleri yurt dışında olduğu için ülke olarak, devlet olarak sizin bunu kontrol etmeniz de zor oluyor.
06:38Ancak bir yavaşlatma ve engelleme getirebilirsiniz ama bunu da bir şekilde aşıyorlar.
06:43Dolayısıyla sanal medya kontrolsüz bir güç haline dönüştü.
06:47Kontrolsüz güç de biliyorsunuzdur ki tehlikelidir.
06:51Şimdi böyle olunca tabi bu nerede daha çok kullanılmaya başlandı?
06:54Siyasi görüşlerde olsun, çeşitli farklı kültürel düşüncelerde olsun veyahut da toplumda yaşanan kriminal bir takım olaylarda olsun insanlar yorumlar yapmaya başladılar.
07:04Şimdi buradaki sıkıntı şu, bakın bir şey hakkında yorum yapabilirsiniz, doğru.
07:08Burada birkaç tane kriteri göz önünde bulundurmak gerekiyor.
07:11Bir, herkesin kendine göre farklı görüşleri olabilir.
07:15Burada empati kurmak, saygılı olmak oldukça önemli.
07:19Siz bunu yapmazsanız karşı tarafın kendi hak alanına silah ediyorsunuz ve saldırıyorsunuz demektir.
07:26Aynı şeyi karşı tarafta yaptığında ortada bir kaos meydana gelir ve bu kaos toplumsal yapıyı ve kimyayı bozar.
07:33İnsanlar düşüncelerini topluma açık paylaşmak zorunda değiller ya da insanlar duruşlarını herkese açık sergilemek durumunda değiller.
07:41Sanatçı da olsa.
07:42Sanatçı da olsa.
07:42Biz o insanlardan ne açıda bir yarar sağlıyoruz?
07:46İşte söylediğim estetik, zerafet, sanat, müzik, esprisi, komedisi.
07:53Şimdi ben bu insanları küstürdüğümde ve ille bir duruş sergilisi, zaten biz insanlar olarak birbirimizin duruşunu 3 aşağı 5 çıkarı bilmiyor muyuz zaten?
08:02Bunu sergilemek zorunda mı?
08:04Bunu başkalarının gözüne sokmak zorunda mı?
08:06Üstelik de bunu eleştiren herkes kendisinin de bir diğeri için öteki olduğunu unutmamalı.
08:13Ben eğer onu ötekileştiriyorsam o zaman karşımdaki farklı düşünen insanın da ötekisi benim.
08:17O zaman aynı şeyi bana yaptıklarında da şikayet etmemem lazım.
08:21Ama hepimiz kimse bizim için kötü konuşmasın, kimse bizi linç etmesin derken gayet rahat bir başkasını linç ediyorsak ciddi anlamda birbirimize yabancılaşıyoruz demektir.
08:31Bak bir toplumu çözen, bir toplumu çökerten en önemli şey budur.
08:35Ekonomik sorunları aşabilirsiniz, siyasi sıkıntıları da aşabilirsiniz.
08:39Hükümet tarafında olabilirsiniz, muhalefet tarafında.
08:41Buralarda sorun yok.
08:42Kendinizi nasıl ifade ettiniz ve diğer sizin gibi düşünmeyen insanlara nasıl bir tutum aldığınızla ilgili bir şeydir bu.
08:49Ama amacımız şu, iyileri çoğaltmamız lazım.
08:51Ben hep bir şey söylüyorum.
08:53Eskiden iyi insanlar çoktu, biz az sayıda kötü insandan kendimizi kurmaya çalışıyorduk.
08:59Şimdi ne yazık ki kötü insanlar arttı, biz az sayıda iyi insanlar bulmaya çalışıyoruz.
09:03Dolayısıyla o iyi insanları, iyi düşünenleri, iyi davranış gösterenleri, değerleri olanları yükseltmek ve yüceltmek durumundayız.
09:11Ben çok arzu ederim bugün siyasi kimlikleri olan herkesin çıkıp kucaklayıcı, kapsayıcı bir konuşma yapmasını.
09:18O zaman birçok sorunun çözüleceğini göreceğiz.
09:21Burada insanların siyasi kimlikleri falan değil, toplumun bütünlüğü önemli.
09:24Hepimiz de bu toplumun bir parçasıysak hepimizin hem birbirimize hem bu topluma sorumluluğumuz var.