• evvelsi gün
Döküm
00:00Günaydın sevgili Beyaz TV izleyicileri, Ebru Doğdu ve Burak Yılmaz ile eğitim programına hoş geldiniz.
00:07Biliyorsunuz ekranların her cumartesi yayınlanan ilk ve tek eğitim programıyız.
00:14Evlatlara çok kıymet veriyoruz ama anne babalarına da aynı şekilde.
00:19Ve son dönemlerde bu evlatlar neden bu kadar öfkeli hepimiz sorguluyoruz.
00:26Sizler kadar biz de sorguluyoruz.
00:28Ama tabi bir bilene de soralım istedik.
00:31Ziyaretimize gelen sık sık konuğumuz olan çok sevdiğimiz klinik psikolog Erdinç Türk bizlerle olacak.
00:38Son hazırlıklarımızı yapalım birazdan tekrar beraberiz.
00:43Ebru Doğdu ve Burak Yılmaz ile eğitimde bu hafta klinik psikolog Erdinç Türk bizlerle.
00:49Çocuklar, gençler ve eğitim dünyasının görünmeyen psikolojik sorunlarını konuşuyoruz.
00:54Farkındalık dolu bir program az sonra.
00:59Efendim tekrar merhaba.
01:00Ebru Doğdu ve Burak Yılmaz ile eğitim programına hoş geldiniz.
01:03Biraz önce de söylediğim gibi evlatlar çok kıymetli.
01:06Anne babalar da öyle.
01:08Ama son dönemde çok öfkeliler.
01:10Değil mi hocam?
01:11Doğru hocam.
01:12Yani bizim yetişkinlerin başa çıkmakta zorlandığı şartlarda bir de bu kadar ekstra yükle.
01:18Doğal gibi karşılıyoruz ama sanki üzerine de bolca konuşmak gerekiyor.
01:23Tabii şimdi biz biliyorsunuz Burak Hoca ile hep bir bilene sorun deriz.
01:29Bizim de bilmediklerimiz var.
01:31O yüzden biz de bir bilene soralım dedik.
01:33Çok da sevdiğimiz bir hocamız bize çok iyi geliyor.
01:36Ses tonu size de çok iyi geliyor.
01:38Biliyorum yazıyorsunuz.
01:39Uzman klinik psikolog Erdinç Türk.
01:42Hocam hoş geldiniz.
01:43Hoş bulduk merhabalar.
01:44Biz bence sizi kendimiz için önce sanki bir çağırıyor gibiyiz.
01:49Ben bu sabah şey dedim mesela neyse Erdinç Hoca geliyor kendimizi daha iyi hissedebiliriz bugün diye.
01:54Hoş geldiniz.
01:55Hoş bulduk.
01:56Biraz kendinizi tanıyorlar biliyorum.
01:58Hatta çokça da izlendi program.
02:01Bundan sonra da sizi aramızda görmekten çok mutlu olacağız.
02:05Biraz kendinizi tanıtır mısınız?
02:07Erdinç Türk.
02:08Ben klinik psikoloğum.
02:09Ergen ve yetişkin psikoterapisi üzerine çalışıyorum.
02:12Hem akademik olarak hem profesyonel olarak.
02:14Bu süreçte emek vermeye çalışıyoruz.
02:18Hem vatanımız milletimiz için hem de burada yaşayan insanlar için.
02:22Hem ergenlerle hem yetişkinlerle bir şeyleri yoluna koymak isteyen bu arzuda olan insanlarla biz de onlara eşlik etme şerefine nail oluyoruz diye.
02:32Seninkiler daha ergen değil.
02:34Küçükler hocam daha bizimkiler.
02:36Bir tanesinde biraz başlıyor ben sana diyeyim.
02:38Ama şimdi bir erken ergenlik meselesi de var galiba değil mi hocam?
02:41Bazı bu yaşlarda değişebiliyor.
02:44Buna niyeti olan diyerek girdiniz ya hocam.
02:47Aslında bir talep ilişkisi var değil mi?
02:50Burada ilk adım o taleple herhalde başlıyor ama.
02:52Çok böyle klişelerden de kurtarmaya çalışıyoruz biz genelde hocamla konuşurken.
02:57Herkesin yaptığı, herkesin dediğinin dışında bir şeyler yapmaya çalışıyoruz ya.
03:02Bugün de konumuz öfke.
03:04Hatta bunun oluşturacağı travmalar.
03:06Ergenlerde gerçekten daha mı yoğun görünüyor?
03:09Görülüyorsa niye öyle?
03:11Başlayalım mı?
03:12Tabii.
03:13Öfke duygusu insana en lazım duygulardan birisi öncelikle.
03:17Neşe gibi, mutluluk gibi.
03:19İnsanı güvende tutan.
03:21İnsanı bir noktada bir sonraki şeye hazırlayan.
03:24Ve insanda bir noktada zihinde hem hormonal olarak hem biyolojik olarak hem de psikolojik olarak bir yenilenmeyi sağlatan şeylerden birisi.
03:33En lazım duygulardan birisi öfke.
03:35Bir kere bunun bilinciyle bu konuyu belki biraz ele almak istiyorum.
03:39Öfkeye binaen ortaya çıkan kaygı durumları, korku durumları birbirine eşlik etmekte.
03:44Bazen öfke bunları doğurmakta.
03:46Bazen bunlar da öfkeyi doğurmakta.
03:48Yani sadece ergenlik döneminde değil çocuklarda da yetişkinlerde de görülen öfkenin kendine özgü anlamları vardır.
03:55Hatırlarsanız bir önceki programda insanın öznerliğinden bahsetmiştik.
03:59Biricikliğinden bahsetmiştik.
04:01İnsanın öfkesi de sahip olduğu duygulardan şahsına münasır bir hal alabiliyor rahatlıkla.
04:06Bu ergenler için de geçerli.
04:08Fakat öfkenin nasıl bir panzehiri vardır ve her öfke bizim için problem barındırıyor mu biraz bunu konuşmamız lazım.
04:15Bizim için en sıkıntılı olan, sıkıntılıya tabir ettiğimiz şey ve biraz da problemlere sebebiyet veren öfke tipi çıktıktan sonra ne yapacağınıza dair bir fikrinizin olmadığı öfke tipidir.
04:29Onu hissedersiniz.
04:31O hızlı bir şekilde ağızdan, dilden, bedenden çıkmak ister ve o çıktıktan sonra ne olacağına dair bir fikriniz yok ise bu maalesef ki işleri bazen çığırından çıkaran ve çok sıklıkla problemler yaşatan bir hal alıyor.
04:46Ergenlerin bu süreci ele alması farklı, çocukların farklı, yetişkinlerin farklı.
04:51Burada da devreye giren başka başlıklar var. Öğrenmek gibi, aile içi iletişiminin tarzı gibi, büyünülen kültür gibi, eğitim süreçleri gibi birçok noktada bu öfke sürecini etkileyen başlıklar var.
05:03Belki de ilerleyen süreçte onlar üzerine de konuşuruz.
05:07Ama burada şöyle bir şey var mı hocam gözlemimiz var mı ya da bir istatistik var mı gerçekten ergenlerde daha yoğun mu görüyorsunuz?
05:13Bunun global çapta bir şeyi yok. Ergenlerde yoğun olması, yoğunmuş gibi görünen kısım şurada.
05:20Şimdi ergenlik dönemi biyolojik bir dönüşüm dönemi.
05:23Hem hormonal açıdan hem fizyolojik açıdan hem de ruhsal açıdan bir farklılaşma dönemi.
05:28Kendini bulma dönemi, belirginleşme dönemi, sabitleşme dönemi.
05:32Bu tek başına bir şeyleri fark edip sonra arkasından takip edip ben buyum demekle olmuyor.
05:38O kadar çok değişken bir süreç içerisindeyken doğal olarak bir duygu düzenleme becerisi de maalesef ki çok mümkün olmuyor.
05:45Yetişkin bir insansınız siz. Bu noktada yaşadığınız duygunun farkındasınız.
05:50Neyi niye hissettiğinizi anlıyorsunuz.
05:52Çünkü belirli bir tecrübeden sonra bir niyet bir süreç sizin zihninizde artık bir ortalamaya oturmuş oluyor.
06:00Fakat ergenlik dönemindeki duygu düzenleme sistemi daha yeni kendini aktive ediyor.
06:05Neyin ona yakıştığını, neyin yakışmadığını, sevinci nasıl yaşayacağını, hüznü nasıl yaşayacağını, başarısızlığı nasıl yaşayacağını,
06:13efendim başarının kıvancını nasıl yaşayacağına dair çok fazla deneyim,
06:17geçmişten gelen deneyim yoksa ve aile desteği yoksa bu konuda bizim profesyonel görüşmelerde en çok yaşadığımız durum nedir?
06:24Ne hissediyorsun şu an diye bir soru sorduğumuzda bilmiyorum.
06:28Nasıl bir şey? Ya böyle acı ya acı hissediyorum diyor.
06:33Erdinç abi diyor kimileri, kimileri hocam diyor, kimileri direkt ismimle hitap ediyor.
06:37Severim öyle hoşuma gider ismimle hitap etmezse.
06:39Acı diyor. Nasıl bir acı diyorum? Tarif edebilir misin bunu?
06:43Bir suskunluk oluyor yok diyor.
06:47Bunu dillendirmek başlı başına bir beceri.
06:49Öfke hissedilen duygu bir noktada dillendirme becerisinde yoksunsa otomatik olarak bazı ergenlerde öfkeye dönüşür.
06:58İçerideki çok pozitif bir şey olsa bile kendini açmak, kendini dillendirmek, hissettiğini dillendirilmek gibi beceriler kazanılmamışsa
07:06bu bedende ya ağrı yoluyla ya da öfke yoluyla dışarı çıkmaya başlar.
07:11Kimi ergenlerin sürekli beli tutulur, kimisi sürekli hissel olur, kimisi sürekli kabız olur.
07:16Nedir? Burada dillendirilmeyen duygunun bedene yansıması vardır.
07:19Bedene doğru yönelir ve problemler.
07:23Yani pozitifte negatif duyguda da yani o enteresan.
07:27Öfkeyi ifade edemediğinde de vücut bir semptom veriyor. Mutluluğunda da.
07:34Evet evet somatik bir şekilde bedene yansıdığı oluyor.
07:37Çünkü mutluluğu bile nasıl kazanım haline getireceği, nasıl yaşayacağı, onu insanlara karşı nasıl dillendirileceğine dair bir sistem maalesef ki doğru bir şekilde dizayn olmamış durumdadır.
07:49O yüzden ne yapar bu vatandaşlar bu süreçte?
07:53Denemeler yaparlar ve her deneme yanılmadan sonra onların cebine bir pay kalır, bir tecrübe kalır.
07:59Neyin ona uyduğu, neyin uymadığı, aldığı...
08:04Çıkma şeklinden reddedilmişse, istenilmemişse, beğenilmemişse, fark edilmemişse bu onun zihninde otomatik olarak vahaz ergenleri direk şiddetli öfkeye yöneliyor.
08:13Çünkü kaybetmenin, istenilmemenin ya da reddedilmenin acısını nasıl yaşayacağına dair geçmişten gelen çok faydalı bir sistem yoktur ortada.
08:23Ben hep şunu öneriyorum. Nacizane bildiğim, gördüğüm, edindiğim tecrübeler kadarıyla mutluluk ya da negatif bir duygu olursa olsun o duyguyu dillendirme becerisini verebilmeniz gerekiyor.
08:36Onun nasıl yaşantılanacağının, nasıl dışarıya çıkarılacağının öğretilmesi gerek.
08:41Kaybetmenin acısıyla nasıl baş edilebilir?
08:44Bir oyun oynuyor, beraber PlayStation oynuyorsunuz evladınızla ve o sizi yendi.
08:50Şimdi bu mutluluğu nasıl yaşayacağına dair ve nasıl dışarıya çıkaracağına dair uygun iletişimle bazı bilgiler verilmediyse bu görülecek, fark edilecek en üst düzeyde çıkar.
09:01Veya kaybetti o oyunu.
09:03O kaybetmenin acısıyla kendini nasıl sakinleştirebileceği, o kaybetmenin aslında birçok pozitif şeyi beraberinde getirebileceğine dair bilgiler, geri dönüşler aileden, aile içi iletişimden verilmediğinde
09:16ergenlik döneminde bu öfkenin yoğunluğu inanılmaz düzede artıyor.
09:21Çünkü içinde hissettiği duyguyu nasıl kullanabileceğine dair bir süreç maalesef ki bir bazen fikri yok bazen de cesaret yok.
09:30Şey çok güzel, gerçekten bazı çocuklar mesela bana çok enteresan geliyor.
09:35Bir oyunu kaybettiği zaman inanılmaz bir öfke...
09:41Hocam bilmiyorlar çünkü, hocam anlatırken gülümsedim bir an çünkü dedemle küçükken tavla oynamışız.
09:48Böyle o yenilecek gibi yaptığı zaman beni ciddiye al, düzgün oynayalım senin normalde yenmen lazım beni falan diye itiraz edermişim mesela çok küçük yaşımda onu anlatırlar.
09:56Şimdi etrafında böyle ebeveynler var hocam yani özellikle çocuklarının kazanmasını sağlıyorlar.
10:02Ama bu çocuk sokağa çıktığında bu anlamda bir tokat yiyecek, okula gittiğinde kendinden daha iyi öğrenciler görecek.
10:09Değil mi yani aslında ne kadar büyük bir kötülük de yapıyoruz bir yandan o kadar zaten ifade edemediği bir dönemde olmasına rağmen yok ki kaybetme duygusu.
10:17Hiç kaybetmemiş şu ana kadar.
10:19Hocam şimdi tabii hiç kaybetmeyen, sürekli sevilen, sürekli onaylanan, sınır konulmayan çocuklara...
10:32Bu sabah bir şey okudum da oradan yola çıkacağım.
10:35Narsist bireyler yetiştiriyorsunuz demek acaba anne babaya çok mu büyük haksızlık oluyor?
10:41Yani narsist sizin de çünkü bambaşka bir gerçekten büyük bir etiket oluyor orada.
10:48Çocuk öfkesiyle beraber aynı zamanda da narsist mi oluyor sınır konulmadığı zaman?
10:57İlk olarak böyle isimlendirmelere son derece karşıyım.
11:00Değil mi yanlış?
11:01Son derece karşıyım böyle isimlendirmelere ve etiketlendirmelere.
11:05Ya bahsettiğiniz şey bir psikiyatrik tanı.
11:09İnsanları bir psikiyatrik tanıyla isimlendirmek ne kadar doğru ya da ne kadar bir şeyleri açıklamamıza yardımcı olur.
11:16Mümkün bu arada değil mi?
11:17Mümkün de değil ayrıca.
11:18Bence kişilik haklarına da son derece aykırı bir durum var ortada.
11:22Şimdi şöyle bir şeyden bahsetmek mümkün.
11:26Çocukları daha kırılgan yetişkinlere çevirebiliyor mu?
11:29Ergenlik dönemindeki ergenlere çevirebiliyor mu?
11:31Evet.
11:32Bu kırılganlıkla mücadele edemeyen mükemmeliyetçi yapılar ortaya çıkabiliyor.
11:37Buradaki mesele onu narsisizm ya da başka bir isimle nitelendirmekten daha ziyade
11:43neye karşı hassasiyet oluşturduğuna dair bir fikir elde edebilmek.
11:47Yani burada adını bunu deriz başka isimler koyabiliriz.
11:52Bu meseleyi daha kolay çözülebilir hale getirmiyor ki.
11:55Bizim karşımıza bazen insanlar gelir.
11:58Hocam benim yaşadığım durumun adı ne?
11:59Ne yapacaksın adını derim ben de.
12:01Elma, armut adı.
12:02İsminin sana getireceği, kazandıracağı ne olduğunu bildiğin bir şeyin bir faydası olmayacak.
12:08Biz ismini değil ne yaşadığını anlayalım.
12:10Niye yaşadığını anlayalım.
12:11Ve bununla nasıl başa çıktığını anlayalım.
12:13Bu gerçekten başına gelen şeyler.
12:16Acaba senin rolün var mı bunlarda?
12:19Yoksa senin rolün çok minimize olsa bile sen nasıl bir rol geliştirebilirsin?
12:23Bununla alakalı beraber buna bakalım.
12:25Şimdi orada bir gelişimsel açıdan bir sınır koyulmadığında.
12:29Prens ve prensesler büyütüyoruz hepimiz değil mi?
12:33Herkes senin evladının inşallah geleceği açık olsun, güzel günleri olsun, bol sağlıklı ömrü olsun.
12:39Bizim için çok özeller.
12:41Evin içerisindeki o özelliği almalarına zaten özellik hissiyatını almalarına ihtiyaçlar var.
12:46Belirli bir oranda onlara özel hissettirmeliyiz.
12:48Fakat bu bir sınıra tabidir.
12:51Sosyalliği barındıran bir özellik vermezseniz o noktada sadece bazı ergenler vardır.
12:58Özellikle liseye başladığı zaman bir çöküş dönemi yaşarlar.
13:01Bazı çocuklar vardır ilkokula başladığında gerileme yaşamaya başlar.
13:05Çünkü neden?
13:06Çok ait hissettikleri, kral oldukları yerden çok sıradanmış gibi hissettikleri,
13:12herkese eşit davranıldıkları, benim bir özelliğim yok mu?
13:15Benim bir şeyim yok mu ya burada?
13:17Ya burada hissiyatıyla inanılmaz derecede sizin bu kelimeyi kullandığınız çocukların
13:22narsisistik bir incinme yaşadığı bir süreç yaşarlar.
13:25İşte burada gerçekten öfke yoğunu çok fazla bir şekilde görülebilir.
13:30Ve genelde öfke ve şiddete varabilecek öfke yoğun kırılganlıklardan sonra yaşanır.
13:36O kişi çok kırılgandır.
13:38Orada yaşadığı kırılganlığı yönetmekte zorlandığı için onu içeride absorbe etmekte,
13:44içeride ne hissettiğini anlamakta ve kendini adapte edebilme sürecinde.
13:48Maalesef ki bazı aksaklıklar yaşadığı için.
13:51Çünkü sen hep haklıydın.
13:52Çünkü sen hep döverim anneni, döverim babanı kimse dokunamaz.
13:57Aa öyle mi yapmış? Ahmet'i de döverim.
13:59Böyle bir şey olduğunu sen hep bana gel kimse sana bir şey yapamaz.
14:03Hissiyatıyla milyonlarca kez tekrar eden bu gibi durumlardan sonra
14:07insanoğlunun zaten hali hazırda özel hissetmek gibi bir ihtiyacı vardır.
14:12Bu ihtiyaç gereğinden fazla karşılanmaya başladığında bir nerede aksaklık yaşatır?
14:17Bir bütünlük açısından, kapladığın alan açısından olduğundan daha büyük görmeye başlarsın kendini.
14:24Ve olduğundan daha fazla hikmetin olduğunu hissetmeye başlarsın.
14:28Mesele burada bu onu büyüttükçe altında içi boş bir büyüme grandiozit olmaya başlıyor.
14:33Balon şişiyor ama içi boş bir noktada.
14:36Ne oluyor? Hayat bu. Bir eninde sonunda gerçeklikle yüzleşmek zorundayız.
14:40Gerçeklikle bir reddedilme hissettiğinde bir engellenme hissettiğinde çocuk ne yapıyor?
14:45Oyunda yenildiğinde klavyeyi kırmaya başlıyor değil mi?
14:48Ya da bir şeyi engellendiğinde duvara vurmaya başlıyor.
14:51Bazen kendine yönelip kendine vurmaya başlıyor. Öfke çıkıyor bir noktada.
14:55Neden? Çünkü hayatta bazı şeylerin çok iyi bazı şeylerin orta bazı şeylerin de olmayacağına dair
15:01geri bildirimlerinin ve tutarlı geri bildirimlerinin sayısı çok az.
15:05Nedir hocam tutarlı geri bildirim bu noktada aileden gelebilecek?
15:09Ya bu olmaz ama şu yüzden olmaz ama bu tarafı da yapabiliriz ben bu konuda yardımcı olabilirim sana.
15:15Şuna gücümüz yetmeyebilir ama beraber uğraşıp bu noktaya kadar getirebiliriz gibi açıklamalardan muaf yetiştirdiğimiz sürece
15:23çocuğun reddedilmeye karşı inanılmaz bir toleransızlığı başlayacak.
15:28Bu en ana ergenlerde görülen öfke.
15:30İşte buyurun birkaç hafta öncesinde çok acı bir olay bir ergenlik dönemindeki bir birey aile fertlerine katletti.
15:40Ve çok çok sıkıntılı bir zaman hiç dikkatiniz bilmiyorum çekti mi?
15:44Ben dinlerken en çok dikkat ettiğim şey çok sessiz bir çocuktu.
15:48Hiç kimseye saygısızlığı yoktu.
15:51Kimseyi yıkıp kalkmazdı.
15:52Hiç problem yaşatmadı kimseye.
15:54Çok benzer şeyler duymuyor muyuz her biriyle alakalı?
15:57Bu işte bizim için kıymetli tarafı aslında psikolojik açıdan baktığımız taraf burası.
16:02Ergenlik dönemi bir deneme dönemidir.
16:04Ergenlik dönemi duygusal inişlerin ve çıkışların ve belirli reaksiyonların gelmesi gereken bir dönemdir.
16:10Susan, duran, geride duran, arka sırada oturan, kendini ifade etmek istemeyen, kendini ifade etmekte zorlanan,
16:17toplumda, grup çalışmalarında orada olmakta, oraya katılmakta zorlanan çocukların hayata, dünyaya karşı çok yoğun bir öfkesi vardır.
16:27Bu öfke içeride hocam oksitlenip gitmiyor.
16:31Birike birike, çok büyük bir yıkıcılığa yönelir.
16:36O zaman şu mu? Mesela çocuk yani gözlemleyeceksin.
16:39Çocuğun çok sessizse, sakinse, ergenliğin semptomlarını vermiyorsa bir kere.
16:45Çatışmıyorsa.
16:46Çatışmıyorsa, endişeleneceksin o zaman değil mi?
16:50Hocam işte şey yani ağlama, erkek ağlamaz ağlama, sus bakayım neye öfkeleniyorsun.
16:57Yani o kadar çok böyle stereotype ne denir?
17:02Tekrar eden.
17:03Tekrar eden, aynı basma kalıp bir hale sokuyor. Rus ki aslında farkında olmayan.
17:07Müdahil olanlar da böyle müdahil ediyor.
17:09Böyle törpüleyerek müdahil ediyor ya da hiç müdahil etmiyorlar.
17:14Babana cevap verme, annene cevap verme, bir şey söyleme.
17:17Aslında onun üstte de altta da anladığımız o herhalde değil mi?
17:20Yani yukarı çıktığında da aşağıya düştüğünde de bazı şeyler normal.
17:23Üzülecek, evet öfkelenecek, mutlu olacak.
17:26Kırılganlığına eşlik edebilmemiz, bu anne babanın görevi onu absorbe edip sakinleştirmek değil ki.
17:32Kırılganlığını bir noktada absorbe edebilmemiz, kırılganlığına eşlik edebilmemiz.
17:37Şimdi dediğiniz o kadar doğru ki Burak Bey.
17:40Yani o tekrar eden, genelleme içine varabilecek öğütlerle biz zannediyoruz ki o noktada onun duygusunu sakinleştirebiliyoruz ya da yatıştırabiliyoruz.
17:48Hayır.
17:49Daha çok alevlenerek birikmesini artırıyoruz bir noktada.
17:53Ebeveynin çatışmaya dayanabilmesi gerekiyor.
17:57Nasıl konuşuyorsun sen babanla ya? Sen annene nasıl böyle bir cevap verebilirsin?
18:02Şimdi bu stüdyoyu biliyorsunuz değil mi?
18:04Efendim ben buraya geldiğimde siz buradan çıkacağız dediniz, burada duracağız, burada kahve içeceğiz dediniz vs.
18:10Burası sizin kaybolabileceğiniz bir yer değil, güvenli alanınız.
18:14Yarın öbür gün birisiyle görüşmek istediğinizde bir paketiniz olduğunda rahatlıkla burayı kullanabilirsiniz.
18:19Sizin iş yeriniz burası, güvendesiniz.
18:21Ergenin de güvende hissettiği yer evin içerisindedir.
18:24Dışarıda cesaret edemediği çatışmaların, kendi gücünü ölçmek için, anlamak için cesaret edemediği çatışmaların birçoğusunu ergen evde yaşamak ister.
18:34Neden? Güvenli alandadır. O çatışma nereye varacak olursa olsun başına gelebileceklerden bir noktada tahmini vardır.
18:41En fazla ne olabilir ki?
18:43Şimdi dışarıda zaten birisiyle çatışmak, kendini belli etmek, kimliğini dik tutmak, erimeden kalabilmek bir mesai istiyor ve çok zor bir şey.
18:52Burada akran zorbalığı görebilir, başına olmadık iş getirebilir. O yüzden bir korkusunun ve kaygısının olması çok normal.
18:59Bu ebeveynler için çok lazım bir şey.
19:02Doğal olarak bu çatışma ihtiyacını gelip en güvenli olan yerde yaşar.
19:07Evin içerisinde yaşar.
19:09Annenin babanın bu çatışmaya dayanabilecek bir duygusal kapasitesi yok ise işte esas problem ve facia buralarda yaşanmaya başlar.
19:17Ya bu saygısızlık ama bu kadarı da olmaz dese evet.
19:20Zaten mesela şurada burada ölçmek istediği şey babasının ya da annesinin ne kadar güçlü olduğu değil ki.
19:26Bu iki gücün otoritenin karşısında ben ne kadar güçlüyüm, benim gücüm nerede?
19:31Bunu ölçmek istiyor.
19:33Buna dayanamadığımız zaman neyle ölçer bunu?
19:36Aile kültürüne, aile geleneğine çok aykırı bir davranışla ölçer.
19:40Peki ama mesela orada anne baba tepki vermesin mi? Nasıl versin?
19:46Tepki verebilir.
19:47Verebilir.
19:48Tamam sen bunun böyle olmadığını düşünüyorsun.
19:50Bizim bu yaptığımız sana göre çok büyük bir, çok özür dilerim affedersin ergenler bunu kullanır.
19:55Çok büyük bir cahillik sana göre tamam.
19:57Ne koyalım yerine ve bu sana neden cahillik olarak geliyor?
20:01Mecranı oturtmaktan bahsediyorsun yani tartışmaya devam etmekten bahsediyorsun.
20:05İllendirebilmek.
20:06Yıkıma gitmeden, itmeden, ötekileştirmeden, reddetmeden.
20:09Susturmadan.
20:11Aksini ispatla biz de ona bakalım, ona inanalım, onu görelim beraber.
20:15Neye dayanarak sen bunu söylüyorsun? Gel bunu bize bir anlat.
20:18Bunu diyebilmek mesela zaten.
20:20Hem anne olarak hem baba olarak.
20:22Bu çocuk için serkimliğini de bulmaya çalışıyor.
20:24Bunun da çok yoğun bir öfkesi var içerisinde.
20:26Doğal olarak sorularla dolu ve meraklarla dolu.
20:30Siz ittiğiniz sürece o onun kabul edildiği ortama doğru kayar.
20:34Diyoruz ya kötü arkadaşlardan uzak dursun, kötü ortamlardan uzak dursun.
20:39Aman başına bir iş getirecek insanlarla oturup kalkmasın.
20:43Onları cazip hale getiren şey ne peki genel olarak?
20:46Evin içerisinde dillendirmekte zorlandığı, anlaşılmakta zorlandığı ve kabul görmekte zorlandığı şeyleri kabul eden.
20:54Hiç sen de bizdensin, biz de öyleyiz, bizim yanımızda kıymetlisin diyen tarafa kayar.
20:59Ve genelde bu gruplar onun başına olmadık işler iştir.
21:02Efendim bugün Ebru Doğdu ve Burak Yılmaz ile eğitimde ergenleri ve öfkeyi konuşuyoruz.
21:08Çünkü son zamanlarda gerçekten haberleri izlerken artık ciğerimiz yanıyor.
21:14Ya birbirleriyle kavga ediyorlar ya yolda hiç tanımadıkları insanları bıçaklayabiliyorlar.
21:21Yani bu öfke gerçekten artık kontrolden çıkmış hissiyatı veriyor ve bir panik oluştu bence.
21:28Hani anne babada da oluştu işte yani kimse çocuklarını artık sokağa yalnız bırakmamaya çalışıyor.
21:34Bir yandan da çok baskıcı olmamaya çalışıyorlar falan.
21:37Herkes sıkışmış durumda onun çok farkındayım.
21:41Son dönemlerde bir de o kadar çok travma yaşıyoruz ki, yaşıyoruz ki diyorum yani hep beraber yaşıyoruz.
21:50Düşünün sizinle en son program yaptıktan bugüne neler oldu diye oturup şurada çıkarsak yine ağlayacağız yani.
22:00Bir kere Bulu facia aslında.
22:02Gerçekten öğretmen de olduğum için yani hala daha boğazım düğümleniyor ve biz de travma geçiriyoruz.
22:13Fakat biraz önce dediniz ya çocuklar bu tür duygularla nasıl baş edeceklerini bilmezken bir de travma sonrası stres bozukluğu ile baş edecek.
22:24Arkadaşını kaybetmiş sırasına dönmüş arkadaşı yok.
22:30Bir yandan belki otelden kurtuldu o da bir ayrı bir travma.
22:35Yani travma bir ergeni nasıl etkiler anne baba ne yapmalı biraz onu konuşmak istiyorum.
22:43Bir de Bulu demişken o otelin yanındaki otelde kayak devam etmeli mi?
22:53Yani bu sorunun cevabı çok net bir şekilde orada bir facia yaşanıyor.
22:58Orada ailesinde çok bireyleri kaybeden ya da kaybetme tehlikesi yaşayan insanların yaşadığı sıkıntı devam ederken.
23:06O çevre tarafta yani komşu olarak yan yana olan yerleşkelerde bir kere bu devamlılık bir şeyleri köreltir.
23:17İnsan olarak köreltir, yapı olarak, toplumsal olarak köreltir.
23:21Bir şeyler yaşandığı zaman onun etkisinden kurtulmanın en kestirme yolu o yokmuş gibi davranmak değildir.
23:27O bastırmaktır.
23:29Bastırmak yaşanan facianın hiçbir etkisi yokmuş ya da hemen unutmak gerekiyormuş gibi hissedip o yokmuş gibi davranmak başka eğlenceli şeylere devam etmektir.
23:39En büyük psikolojik semptomların altında yıllardır çalışıyoruz bu süreçte bastırmalar vardır.
23:44Bastırdığınız şey hayat öyle bir noktadadır ki bir şekilde onu getirir önünüze çıkarır hiç ummadığınız bir yerde.
23:50Ummadığınız kadar büyük bir sıkıntının kaynağı olur.
23:53Burada bunu bastırmadan, bunu yatsımadan, inkar etmeden ne olduğunu gördüğümüz, ne olduğunu anladığımız ve o acıyı eşlik edebildiğimiz bir sürece ihtiyaç.
24:03Toplumsal bağ bunu gerektirir.
24:05Medeniyet dediğiniz şey bunu gerektirir.
24:07İnsanlar arası iletişim dediğiniz şey, etkileşim dediğiniz şey bunu gerektirir.
24:11Bunu gerektirir.
24:12Biz birbirine destek olabilen, destek olduğu kadar büyüyebilen bir yapının içerisindeyiz zaten.
24:18Gözümüzü kapattığımızda o iş yani bu tarafta bir şeyler yanıyor ama ben oraya bakmadığım için, onu görmediğim için onun yanmasıyla ilgilenmiyorum gibi bir hissiyatla ele aldığınız
24:28empatik bir şekilde düşünün sizin çok canınız yanıyorken başka bir yerde başka bir şeyin çok yakında devam ettiğini görmek ve sizin hissettiğiniz şeylerin
24:36ignor edildiğini, yok sayıldığını görmek ne kadar pozitif hissettirir.
24:40Travmalar da böyledir.
24:42Nedir?
24:43Doğal afetlere istinaden böyle elim olaylara, vahim olaylara istinaden insanın üzerinde bıraktığı psikolojik etkilerdir travmalar değil mi?
24:50Bir birinci il travma vardır.
24:52O yok olma tehlikesini yaşayan otelin içindekiler birinci travmayı yaşar.
24:56Yıl dönümü geçti yani seneyi devriyesi geçti.
24:59Depremde depremi yaşayanların içinde olanların birinci dereceden yaşadıkları şey travma.
25:05Bir de o travmayı yaşayan insanların izleyen insanlar var o da ikinci il travma yaşayan insanlar.
25:11Yani bizim hepimiz deprem zamanı olan şeyleri yaşarken ikinci il travma yaşadık.
25:17Burada mesele şurada ergenlik dönemindeki çocukların bu durumdan etkilenme olasılığı çok daha yüksek çünkü sosyal meydanın inanılmaz bir bilgi akışı var.
25:27Sadece memleketimizde olan böyle acı olaylardan ötürü değil dünyanın dört bir yanında inanılmaz derecede yaşanılan sıkıntılı olayları çok hızlı bir şekilde ve sansürsüz bir şekilde izleyebilme durumları var.
25:39Esasen travmatik süreci bunlar oluşturuyor.
25:42Şimdi bir arkadaşımız var konuştuğumuz sohbet ettiğimiz diyelim.
25:47İnternette özel olarak kötü facia olayları arayıp trafik kazaları trafik kazasında sonraki kavgaları yanmaları savaş durumundaki videoları çok izleniyormuş.
25:57İzliyor takip ediyor onu arayıp buluyor bir de arayıp buluyor bir de ne demektir efendim bu niye böyle bir şey yapıyor insan bir noktada.
26:05Eğer içinizde hali hazırda birikmiş ve sizin farkında olmadığınız olumsuz duygular öfke başlı olmak üzere negatif hissiyatlar varsa ve boşalmamışsa bunlar birer abse gibidir.
26:18Duygusal abselerdir bunlar.
26:20Bu gibi şeyler izleyerek o abseyi açmaya çalışırlar.
26:24Çünkü bu öfkeyi günlük hayatta ulaştırabilecekleri ve hissettikleri şeyin anlaşabileceği bir sistemden genelde muaftırlar bunlar.
26:33Suskundurlar durgundurlar çok insanlar arası ilişkilerde değiller genelde insanın olmadığı işlerde çalışır bu yapılar bir noktada hiçbir şeyde belli etmek istemez.
26:42Bizim için sıkıntı şurada başlıyor yolunda gitmeyen bir kırılganlık bir sıkıntı bir problem yaşıyorsanız ve siz onu belli ediyorsanız siz bu toplumda çok uygun bir şey yapmıyormuşsunuz gibi bir erkek adam dediğiniz gibi ağlar mı?
26:56Ya da işte efendime söyleyeyim kadın dediğinde milletin içinde bu kadar gülmez.
27:01Niye ağlıyorsun git kendi evinde ağla evinin gibi söylemlerle büyüyen şeyler.
27:05Bunların her birisi geçmişten gelen maalesef biraz da kültürel kollarımızın içinde olan şeylerin her birisi insan davranışını inhebe etmekte çok problem yaşatıyor.
27:15Yani zorluk çıkarıyor bu noktada duygusal açısından.
27:18Travma dediğiniz şeyde bir kişi yaşadığı hissettiği şeyin o korkunun anlaşılmasını istediği zaman sakinleşebiliyor.
27:26O travmayı yaşayan insan.
27:28Ben bunu eskide bir hocamın örneği eski model kıyma makineleri vardı hatırlar mısınız elle çevirirdik onu attığınızda eti içine kemikli bir et varsa dönmezdi.
27:37Travma aynen böyledir insanın zihninde.
27:39Zihin onu öğütemez çünkü birden beklenmedik ani bir şekilde gelmiştir zihinde.
27:46O yüzden onun zihninin işlemlenmesi bir süre alacaktır.
27:49O kemiği kemikli et gibi onun kırılıp süzülmesi gerekiyor.
27:52Kıyma haline işlemlenmesi gerekiyor.
27:54Onu hemen işleyemez.
27:56İşleyemediği için de o an o durumun dışına çıkabilmek için doğal olan bir tepki verir.
28:01O travma yokmuş gibi davranmaya başlar.
28:04Bazı bu travmatik şeyleri birinci elden yaşayan birinci travma yaşayan insanların bazı durumları bu şekilde gördüğünüzde lütfen onları yok artık böyle davranılmaz ki şeklinde bakmayın.
28:15O gerçekten yaşadığı sıkıntının etkisiyle işlemleyemiyordur zihini.
28:20Hızlı bir şekilde gerçeği kapatıp olumlu bir şekilde.
28:23Bir de ne yapacağını bilemiyor aslında.
28:24Bilmiyor.
28:25Tek derdi o acıdan kaçınmak.
28:27Hocam burada bir şey söylediğimiz şeylerde az önce kültürel yanlış kodlanan şeyler var ezber cümleler var.
28:36Dolayısıyla evet eskiden gelen işte erkek şöyle yapar kadın böyle yapar çocuk öyle yapmaz anne öyle yapar falan bunlar tamam.
28:45Ama bir yandan da şeyi düşünüyorum şimdi size anlatırken bizde yaz kültürü diye bir şey var aslında.
28:49Yani kültür dediğimiz şeyde hocam binlerce yılda oluşuyor.
28:52Bir yandan bunun tamamıyla topyekun nerede olursak olalım şu anda Norveç'te de olsak Patagonya'da da olsak Türkiye'de de böyle.
28:59Yani bir o kültürün oturmuşluğu var.
29:01Şimdi yaz kültürü çocukluğumuzda düşünelim yani komşumuza bir şey olduğunda televizyon açmazdık.
29:06Televizyon açmazdık.
29:07Şimdi bütün bunları da yani biz ya topyekun reddediyoruz ya topyekun her şeyle kabul ediyoruz alıyoruz falan.
29:15Yani bu dengeyi bulmakta sanki zorlanıyoruz gibi geliyor.
29:18Yani o kayak meselesini sor diyor hocam.
29:21Aman canım yani bu şey şeyin devamı değil midir bu işte az önce göçük altında kalan birisini izledim.
29:28Çok üzüldüm hatta ağladım.
29:31Bir kaydırmayla bir skeçe denk geldim güldüm bir de arkadaşıma attım ki o da gülsün diye.
29:37Bu hızlı geçişler ya bu hız çok doğamıza uygun değil gibi de bir yandan.
29:43Hiç değil hem de zaten başımıza gelen negatif şeylerin ana kaynaklarına birisi de bu hız.
29:50Şimdi bu genellemenin içerisinde insanı hani ergenlik dönemine özgü düşündüğünüz zaman baş etmekte zorlandığı şeyler için bir kaçış tarafı arar.
30:00Ve genelde ya bu oyundur ya da bağımlılık geliştirebileceği başka bir şeydir ya da dediğiniz gibi hızlı internet akışıdır.
30:07Bazı çocuklar ergenlik dönemindeki bazı çocuklar gayet rahat sıkıntı yaşayan bir arkadaşını eşlik edebiliyor.
30:14Gayet rahat bir şekilde ona empati yapabiliyor.
30:17Onun derdiyle sıkıntısıyla meşgul olabiliyor ve onu gerçekten insani olarak rahatlatabiliyor.
30:23Dolayısıyla böyle elim vahim bir durum yaşayan insanlara yaklaşımı da o oluyor.
30:27Ama bazı yapılar buna müsait değil.
30:30Yani çocuğu suçlamak değil derdimiz ya da yaptığı yanlışlığa yüzleştirmek değil.
30:35Olumsuz bir şeyi zihni bir noktada nasıl anlamlandıracağına dair bir sistemi maalesef ki çok net bir şekilde gelişiyor.
30:43Yani başa çıkabilme becerisi çok minimize olduğu için onu direkt olarak kenara atıp yatsıyıp başka bir şeyle ilgilendiği bir düzlem yaşıyor bazı ergenler.
30:53O çok acı bir şey o duygunun içerisinde kalması o kötü şeyler yaşayan insanlara empati yapması onun için çok zor.
31:01O acıyla başa çıkabilmesi ona eşlik etmesi zor olduğu için kaymalar yaşar.
31:05Zaten o hızın getirdiği bir şey aslında temel olarak hedef alınan şey galiba şu an gündemde belirli bir yaş aralığına sosyal medya sınırlandırılacak.
31:14Hani devlet yasal bir adım atıyor.
31:1612-13 yaş dolaşıyor onun altında yasaklıyor ama her ülkede yok herhalde.
31:19Çok destekliyorum.
31:20Çok önüne geçebileceğimizi zannetmiyorum ya vallahi.
31:25Yani alkol için şey derler ya bütün kötülüklerin anası.
31:31Vallahi bu da yani geçti onu.
31:33Bütün kötülüklerin artık sadece oradan çıktığına inanmaya başladım.
31:39En azından yani ben birçok farklı meselede de öyle düşünüyorum.
31:43Yani neyi kullanıyorsak kullanalım neyle ilgileniyorsak ilgilenelim onun okul yazarlığına dair bir eksik var gibi Türkiye'de.
31:49Yani biz neyi nasıl kullanacağımızı bilebilsek aslında şey yükünden de kurtuluruz o zaman.
31:55Yani hayır hani Zinhar bunu yasaklıyoruz hadi bakalım da aslında ona da gerek kalmayacak.
32:00Ama kolay da değil yani bir şekilde çözüm bulunamıyor.
32:03Peki mesela hocam bu çocuklar hepsi bence travma sonrası psikolojik destek almalı.
32:14Çünkü bu anlattıklarınız anne ve babanın evde çok da baş edebileceği şeyler gibi durmuyor.
32:21Yani düşünsenize mesela diyelim ki evladının sınıf arkadaşını kaybetmiş ama hiçbir şey olmamış gibi davranıyor falan.
32:29Bu bir sorun e ne yapacağım anne olarak alıp şey mi demeli anne bak çocuğum çok büyük bir acı yaşadın hadi bunu hissettirme diyecek.
32:40Bilmezler bilemezler o yüzden de bence gerçekten evlatların iyi hali travma sonrası iyi hali içinde travma sonrası depresif halleri içinde destek almaları gerektiğini düşünüyorum.
32:55Yani keşke böyle bir imkan olsa da gerçekten bu elim durumları vahim durumları yaşayan çocuklara yardımcı olabilsek hepsi profesyonel destek olabilsek.
33:05Ama bu durumun acısını artıran şey orada kuldan bağdır.
33:09Bir şeye ne kadar ve ne orantıda bağlandıysanız duygusal yatırım yaptıysanız onun yok olması kaybıyla da alakalı o kadar sıkıntılı bir durum yaşarsınız.
33:20Az önce hem sizin hem Burak Bey'in bahsettiği yaz durumu aslında insanın bünyesinin içerisinde biyolojik sisteminin kodlarının içerisinde olan bir şey.
33:27Bağlandığınız bir şeyin kaybında çıkar yaz ona karşı duygusal yatırım yaptıysanız tecrübeleriniz olduysa etkileşiminiz olduysa bir noktada öğretildiyse bir kültürel bir süreç olarak kabullenildiyse onun olmaması zaten onun ortadan kalkması yaz denilen bir şey oluşturur.
33:45Ama her yaz her bünyede ve her kişilikte aynı yaşanmıyor.
33:49Kimisi bunu örtülü yaşıyor kimisi direkt yaşıyor kimisi bunu zamana yayarak yaşıyor.
33:54O kişilik yapısının nasıl çalıştığına dair o sistemiyle alakalı bir şey.
33:59Peki bir süre yaşamayıp sonra bir anda vurabiliyor mu?
34:02Vurabiliyor.
34:03Değil mi o da olabilir.
34:04Yani bastırıyor orada.
34:05Mesela ergen bastırdı bastırdı bastırdı sen neyse atlattı bizimki zannediyor belki anne baba.
34:11Ondan sonra mesela ortaya çıkış nasıl olabilir?
34:14Çok yıkıcı olabilir bir noktada o yaz reaksiyonuna bağlı bir öfke çıkabilir ortaya.
34:20Genelde tanıdık birisinin yani çok hoş konular değil hep pozitif şeyler konuşamıyoruz ama bunları da konuşabilmek gerekiyor.
34:27Çok sevdiği birinin vefatından sonra çok fazla insanlardan şunu diyebilirsiniz nasıl beni bırakıp gittin.
34:34Evet.
34:35Çok çıkar o mezarı başında ya da şey anında onu dinlediğiniz anda öfke var orada.
34:41Hani sen nasıl bırakıp gittin beni?
34:43Giden kişi öfkeli sen bırakıp gidemezsin.
34:50Ne demek o?
34:51Öyle bir bağlanma şekli var ki bir noktada o kişiyle arasındaki iletişimde ilişkide o devamlılıktan sonra hayatta kendi başına kalabilecek bir potansiyelin olup olmadığına dair çok derin bir soru işareti.
35:02Ben ne yapacağım sen beni bırakıp gittin bir başıma buralarda kaldım ne olacak?
35:06Kendine yönelik bir potansiyelin de çok büyük bir soru işareti barındırmasıdır.
35:10Yani biz bağ kurduğumuz insanların bir kısmı bizim için eksik olan tarafı tamamlayan arkada bizi dik tutmaya yarayan çok büyük destek süreçleri yaşatan insanlarmış gibi.
35:21Ergenlerde de böyle.
35:22Ergenlerde de bir şeyin niyası bir kaybın niyası özellikle kişi anlamında ya da doğal afet anlamında nasıl bir bağlanma sürecine sahip olduklarıyla çok doğru orantılıdır.
35:36Nasıl oldu? Olabiliyor bazen gencecik bir çocuk annesi vefat ediyor babası vefat ediyor geliyor konuşuyoruz ya babasıyla alakalı mümkün olduğunca o açmadan ben o konuya girmiyorum özellikle.
35:47Bekliyorum.
35:48Onun zihninin hazır olmasını bekliyorum.
35:50Onun bünyesinin durumu hazır olmasını bekliyorum.
35:53Onun için konuşulabilir hale gelmesi için bekliyorum.
35:56Eşlik ediyorum sadece ona.
35:59Durduk yere o elim olayla vahim olayla ilgili şeyleri hemen akabinde konuşmamamız gerekiyor.
36:04Yani en azından yapılan bilimsel araştırmalar bunu gösteriyor travmalar üzerine.
36:09Zihnin belirli bir oranda bunu konuşabilmek için o kıymayı eti kıyma haline getirmesi bilgi işlemlemesi gerekiyor.
36:17Ama bunu fark etmeden konuş da rahatla boşalt ağla rahatlarsın gibi bir noktaya soktuğumuzda işte zaten karman çorman karışık olan bir sistemi ergen zihninin içini daha karışık hale getirip bir noktada hissettiklerine de çok fazla empatik bir şekilde yaklaşmadan evet tamam anlattın bak rahatladın şimdi hayatta kaldığı yerden devam ediyor.
36:39Çok tehlikeli bir cümle.
36:40Evet.
36:41Hayat kaldığı yerden devam ediyor.
36:43O zaman biz tam bu kaldığımız yerden şunu yapalım yani aslında bu öfke patlamalarında birçoğunun belki bahsettiğimiz gibi böyle majör travmalar belki onun kendi içinde bir türlü ifade edemeyişi sebeplendirdi.
36:56Kök nedenine indik ama bu öfke patlamalarında şimdi aile ne yapacağını bilemiyor öğretmenler ne yapacağını bilemiyor bazen biz danışman olarak ne yapacağımızı bilemiyoruz yani nasıl yaklaşacağımızı bilemiyoruz.
37:06Orada bir şey var mıdır bu işin böyle altın kuralı hani bir tavsiye yapılacaklar listesi var mıdır?
37:12Valla çok isterdim olsun Burak Bey bir hap bilgi olsun onu yapın karşınızdaki şey dursun.
37:18Her çocuk farklı galiba zaten öyle de bir hap yok ya.
37:21Evet.
37:22Değil mi?
37:23Öyle bir hap bilgi yok.
37:24O zaman yapılmasa şunu kesin yapmamız var.
37:27Şu bu gibi bilgiler fayda sağlayabilir diyelim.
37:31Daha genelleyici olsun ve en azından beklentisi az olsun sonra insanlar yapıp bu beklentiyle olmaz.
37:36Tabi tabi muhakkak.
37:37Şunlar işe yarıyor diyebiliriz birincisi çıkardığı öfkeyi bir noktada biraz sansürsüz bir şekilde çıkarmasını beklemek olabilir.
37:47Bir, iki öfke anından sonra onun sakinleştiğini hissettiğinizde o çıkardığı şeyin öfkenin ne olduğu üzerine konuşabilirsiniz.
37:55Bir noktada davranış yıkıcılığına doğru gidiyorsa o noktada sen mi ben mi gibi bir şeyin içerisine girerseniz o kendini ispat hissiyatıyla daha büyük bir hamleyi beraberinde getirebilir.
38:07O çocuğun yaşadığı şey oydu aslında orada daha vahim bir durumda.
38:11Belirli bir oranda sakinleştirmek için tamam geçti tamam sus artık gibi bir şeyi dillendirirseniz o öfke yarın öbür gün başka bir öfkeyle daha büyük bir şekilde birleşerek engellenmişlik hissiyatıyla daha yoğun bir şekilde yaşanacak.
38:24Ok yaydan çıkmışsa o şey boşalmaya başlamışsa o öfke süreci belirli bir oranda durdurmadan dinleyebilmeniz ya da o noktada sizin için çok zor olsa bile kalabilmeniz çok kıymetli.
38:36Boşalttıktan sonra en azından bir şeyler konuşulabilir hale gelebilir.
38:39Ya bunu öfke nöbeti saygısızlık olarak adlandırabilir anne baba olmaması gereken bir şey olarak adlandırabilir ama bu meselede şu gerçekleşmiş artık.
38:48Bir noktada kaba kuvvetle ya da bir noktada onu yok sayarak durdurabilirsiniz onu ama bu kısa süreliğine gelen bir çözümdür hatta çözüm bile değil sonrasında misliyle yaşayacaksınızdır siz onu.
38:59İkinci bir kısım da şurada zor olan öfkeden birisi ergenlik döneminde ergenliğin mükemmelliyetçi halinin olması.
39:09Bir noktada yani çok güzel bir örnekti anne kız arasında bir şeydi anlamıyorsunuz beni bütün arkadaşlarım okulu kazandı ben orayı kazanamadım.
39:18Kızım ne olacak bir şey olmaz denildiğinde daha da öfkeli en son annesi şöyle bir çözüm buldu bir görüşme yaptıktan sonra bir eşlik edilmenin ne demek olduğunu anlattıktan sonra ben de oturdum ağladım dedi ona.
39:32Nasıl olacak dedi ya şimdi herkes orada sen burada ben şimdi anladım seni deyince o anlaşılmışlık hissiyatı öfke düzeyi gittikçe az çünkü duyan biri var anlayan biri var.
39:43O zaman hocam bir saniye bu arada sevgili seyirciler lütfen dikkatli dinleyin.
39:50Klinik psikolog Erdinç Türk ergenler öfkelendiğinde anne ve baba ne yapsın onu anlatıyor.
39:57Çok da güzel fikirler var ben çok şey öğrendim Ebru Doğu'da ofisyal Burak Yılmaz hesaplarından da instagram hesaplarından bölümün tamamını yakalayıp izleyebilirsiniz.
40:08O zaman şuna şu yani duygu ile eşleşme mi?
40:13Onun ne hissettiğini bir ayna gibi sizin de anladığınızı derdinin ne olduğunu onu öfkelendiren şeyin ne olduğunu fark ettiğinizi anlaması bile onu söndürür.
40:25Neye öfkelendiğinize dair bir merağınızın olduğunu anlaması bile onu söndürür.
40:29Aslında yine çıkmasına da müsaade etmiş oluyoruz değil mi hocam?
40:32Şey geldi aklıma siz anladınız mı?
40:33Eskiden burnu kanayanlara ne yapardık hocam?
40:35Kafamızı geriye kaldırdıklarında hatırlıyor musunuz?
40:38Şimdi son yıllarda mesela hayır kafanı eğ, kanama bir bitsin, boşaltılıma döndü mesela.
40:44Yıllarca öbürünü yaptık yani hep hepimiz.
40:46Şimdi şöyle yapalım hocam reklamlardan sonra o 1-2-3 diye şöyle tekrar edersek çok sevinirim.
40:53Efendim reklamlardan sonra Ebru Doğu'du ve Burak Yılmaz ile eğitim devam edecek.
40:58Birazdan görüşmek üzere.
41:00Hocam tekrar merhaba. Klinik psikolog Erdinç Türk ile ergenlerde öfkeyi konuşuyoruz.
41:05Öfkelendiklerinde ne yapmalısınız ya da ne yapmamalısınız?
41:10Hızlıca tekrar hocamızdan bir alacağız şimdi.
41:13Alamak neye öfkelendiğine dair en azından verili bir noktada.
41:17Onu müsaade etmese bile birazcık öfkesinin boşalmasını bekleyebilmeniz çok kıymetli.
41:22Ne oldu ne oldu sorularıyla meşgul etmektense süreci tetikleyip artırmaktansa bir süre onu dinlemeniz
41:29ya da birazcık kendi haline bırakarak o öfkeyi yaşamasına müsaade etmemiz gerekiyor.
41:34Bu çok kıymetli. İkincisi hissettiği şeyin ya da yaşadığı şeyin ne olduğundan daha ziyade
41:39ne hissettiği ile alakalı orada olabilmeniz gerekiyor.
41:42Tamam da ne oldu niye bağırıyorsunuz. Ne oldu kim ne dedi niye böyle oldu.
41:45Hayır orada bir şey var yani bu noktada bu çatışma süreci zaten beraberinde birçok şeyi getirecektir.
41:52Aranızdaki gerilmeleri yoğunlaşmaları getirecektir.
41:55Orada biraz durabilmeniz ona müsaade edebilmeniz o noktada çıkan öfkenin ne olduğunu anlayabilmeniz için bir süre
42:02sabit ve istikrarlı durabilmeniz gerekiyor.
42:05Ve sizin gözünüzde korku görmemeleri gerekiyor.
42:09Siz onun öfkesinden korktuğunuza dair bir geri bildirim verdiğinizde o bambaşka şeylerin başlangıcını beraberinde getirir.
42:17Belki o da başka bir şeyin konusu olur üstüne konuşacağımız biraz geniş bir şey.
42:21Onun öfkesinden korktuğunuzu hissettiğinde ya da onun duygusunun karşısında çaresiz kalıp ne yapacağınızı hissettiğinizde çok daha büyür öfkesi orada.
42:30Çünkü beklediği şey çocukluktan beri bu çıktıktan sonra onu sakinleştirebilecek birisinin orada olmasıydı mesela.
42:38Onu göremeyince o korkuyu gördüğünde sizin o duyguya karşılık ne yapacağınızı,
42:44anlayamadığınızı, çaresiz kaldığınızı hissettiğinizde ergenlik dönemindeki bir kişi daha çok öfke ve hayal kırıklığı yaşayabilir.
42:53Genelde onların yaşadığı öfkeyi hayal kırıklıklarına istinaden çıkar ya geride kalmışlığa istinaden çıkar ya istenilmemişliğe reddedilmişliğe karşı çıkar.
43:03Ya da bir noktada kafa karışıklığı nereye ve nasıl gideceğini saptamadaki zorluklarına binaen çıkar.
43:09Ergenlik döneminde ekstradan size çok büyük bir biyolojik bir aksaklık yoksa daha derinde başka problemler yoksa başka bir şey yaşatmayacak size.
43:18Orada kalabilmeniz, ona dayanabilmeniz.
43:20Çatışmayı göğüsle, çatışmayı bitirmeden, çatışmadan kaçmadan çatışma ihtiyacını karşılayabilmemiz bu noktada en azından öfkeye karşı
43:30hem bir birlik sağlayabilmemizi hem de o kişinin öfkeyi daha sağlıklı yaşayabilmesine sebebiyet verecektir diye inşallah ümit ediyoruz.
43:39Hazır mısın seninkilerin ergenliğine?
43:41Hocam anlatıyor bak.
43:43Öğrencilerden bizimkilere sıra gelmiyor.
43:46Biraz daha devam edelim.
43:48Hocam ben şunu anladım sabır edeceksin, ağzını açmayacaksın, açarsan da anlıyorum diyeceklerim anladım.
43:55Hocam birbirinin daha mecbur şartı olmuyor mu?
43:58Aynen öyle.
43:59Çok teşekkür ederim.
44:00Ben teşekkür ederim.
44:02Efendim sizler için buradayız.
44:03Her cumartesi sabah 10'da sevgili partnerim Burak Yılmaz ile.
44:07Tek hedefimiz var faydalı olmak.
44:09Umarım bugün de faydalı olmuşuzdur.
44:12Efendim önümüzdeki hafta yine cumartesi günü saat 10'da çok değerli bir konukla karşınızda olacağız.
44:18O zamana kadar suriyet.com.tr'den yazılarımı, Ebru Doğu'da official instagram hesaplarını, Burak Yılmaz instagram hesaplarını takip edip
44:26bize istediğiniz soruları sorabilirsiniz.
44:28Eğitimden, bilimden, başöğretmeninizinden ayrılmadığınız aydınlık günleriniz olsun.
44:32Hoşçakalın.