Mersin Üniversitesi'nden Prof.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Onosma'da özellikle baktığımızda genelde birbirlerine çok benzerlik gösterirler.
00:06Dolayısıyla ilk etapta baktığınız zaman yeni olduğunu düşünmeniz çok zor.
00:11Cins üzerinde çok detaylı çalışmanız gerekiyor.
00:14Çalışsanız dahi bunu karıştırabilirsiniz ama mikroskop altında detaylı incelediğinizde
00:20aradaki farkları ancak o zaman görebiliyorsunuz.
00:22Şöyle yakın çekimlerini falan da örneğin yakın çekimlerini de yaptık.
00:26Şimdi halk arasında emzikotu olarak biliniyor.
00:30Hakikaten polenlerine falan baktığımızda da emziği andırıyor.
00:33Dolayısıyla bal bitkileri olarak da geçiyor.
00:36Korollanın yani taç yaprağının dip kısımlarında nektar var.
00:41Dolayısıyla halk tarafından da korollası çekiliyor.
00:44Çiçek kısmı dibi emildiği için emzikotu olarak.
00:47Emzikotu, emcek, mucmucok gibi farklı isimlerle biliniyor.
00:51Yani bizde en çok türe sahip olan cinslerden biri.
00:55Bunu ifade edeyim.
00:59Şöyle baktığınızda çiçekler ilk açtığında zembereyimsi diye ifade edilir.
01:04Zembereyimsi dediğimiz akrebin kuyruğu gibi kendi üzerine kıvrılmış vaziyette.
01:09Daha sonra çiçeklenmeden sonra uzama gösterir.
01:12Ülkemizde yayılış gösteriyor.
01:15Dünyanın başka hiçbir yerinde yoklar.
01:17Dolayısıyla bu cins bu familyanın en çok tür içeren cinsi konumunda.
01:24Bu tür 2025'te Annales Botanici Fenlici, bir Finlandiya dergisi olan sistematik dergi olan dergide kabul edildi ve yayınlandı.
01:34Daha sonra bu türe yakın örnekler tespit edenler gelip buradan örnekleri diğer türlerle karşılaştırma imkanına sahip olabilecekler.
01:45Yaklaşık 27 yıldır bu cins üzerinde çalışmaya devam ediyorum Türkiye onosmaları ile ilgili.
01:51Türkiye'de yaklaşık 375 kadar türü yayılış gösteriyor ve bunların da yaklaşık 108 tanesi bu son bulmuş olduğumuz bitkiyle beraber onosma cinsine ait.
02:04Onosma cinsi dünyada 270 ile 300 arasında değişen sayıda bunların 108'i ülkemizde doğal yayılışı var.
02:12Ve bu 108 türün de yaklaşık %60'ı sadece ülkemize mahsus yani endemik türlerimiz.
02:22Dolayısıyla sadece ülkemizde yayılış gösteriyor.
02:25İkinci sırada bizi takip eden ülke olarak İran var.
02:29Baktığımızda üzerinde çalıştığımız cinsin İran Turan fito coğrafik bölgesinde hakim olduğunu, buradan dünyaya yayıldığını,
02:38gen merkezinin aslında ülkemiz ve İran olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
02:42Bu yönüyle son derece önemli.
02:442023 yılında Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgesi ile yapmış olduğum bir araştırmada
02:51daha önce karşılaşmadığım ya da ilk baktığımda farklı olarak gördüğüm bir popülasyona denk geldim.
03:01Örneği araziden topladık uygun koşullarda.
03:05Ve örnek üzerinde yapmış olduğumuz çalışmalarda örneğin daha önceki türlerden farklı olduğunu gördük.
03:13Yapmış olduğumuz sistematik analizler ve diğer herbarium örneklerini karşılaştırdığımızda
03:18türün yeni olduğuna karar verdik.
03:20Türün adına Zafer Kaya'ya, Onosma Zafer Kaya'ya ismini vermeyi uygun gördüm.
03:26Zafer Kaya, Profesör Doktor Zafer Kaya 2023 yılında kaybettiğimiz çok değerli bir hocamızdı.
03:35Sentaurya, o da bitki sistematikçisi ve palinologtu.
03:38Bitki sistematiği konusunda özellikle Sentaurya cinsi üzerinde önemli çalışmaları vardı.
03:44Hem onu iade etmek hem de ölümsüzleştirmek istediğim için Zafer Hoca'ya atfettim.
03:50Birey sayısının arazide çok sınırlı olduğunu, 100 ile 200 arasında birey sayısının olabileceğini gördük.
03:57Dolayısıyla tür üzerindeki bu tehditlerden dolayı türün kategorisi kritik olarak kabul edildi.
04:06Topladığımız popülasyondaki örneğin 20 tane bireyi topladık.
04:11Bunlar içerisinde o popülasyonu en iyi temsil eden örneği seçip onu bizim şahit örneğimiz yani tip örneğimiz yapıyoruz.
04:19Dolayısıyla bu bizim holotipimiz.
04:22Dolayısıyla ben bitkiyi tanımlarken, deskripsiyonunu çıkarırken bu örnekten faydalanarak çıkarmış oluyorum.
04:28Onun için bu örneğimiz değerli ve bunu Mersin Üniversitesi her bariyumunda saklayacağız.