Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00İNTRO
00:13Sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri, hoş geldiniz efendim yayınımıza.
00:17Suriye'de, Laskiye ve çevresinde bir haftaya aşkın süredir bir Alevi katliamı gerçekleşiyor.
00:22Oradaki durumu ve açıklamaları konuşacağız bugün.
00:25Konuğumuz, dış işlerinde çok uzun yıllar deneyim kazanmış bir bürokrat, emekli bir büyükelçi ve gazete temizi yazarı Ahmet Suha Umar.
00:33Hoş geldiniz.
00:35Hoş bulduk, iyi yayınlar dilerim. Kusura bakmayın, internet sorunları nedeniyle biraz geciktik.
00:40Hiç önemli değil. Ahmet Bey, şimdi biraz açıklamalar üzerinden danışacağım size.
00:44Çünkü orada yaşanan gerçek bir durum var.
00:47Sosyal medyaya düşen bilgiler ve videolar bizleri çokça üzdü ama ardından yapılan açıklamalar beni bireysel olarak üzmeye devam etti.
00:55Şimdi sizinle konuşmak istiyorum.
00:57Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'dan, olayların hemen ardından Suriye Geçici Hükümeti'nin Devlet Başkanı Ahmet Eşşara'dan açıklamalar geldi.
01:07Dilerseniz Eşşara'nın açıklamalarıyla bir başlayalım.
01:10Kendisi suçluların ceza alacağını bir biçimde söylemekle birlikte aslında oradaki katliamın da bir çatışma olduğunu hissettiren,
01:22sanki yeni rejime karşı bir ayaklanma varmışçasına bir dil kullandı.
01:27Siz nasıl okudunuz, sizce o konuşmada öne çıkanlar neydi?
01:31Erim Hanım, hatırlayacaksınız, sizle yaptığımız ilk söyleşilerden başlayarak iki hususa sürekli dikkat çekmeye çalıştım.
01:42Birisi, Suriye'de Esad'ın oradan gönderilmesiyle bir istikrarın olmayacağı, bireyse kargaşanın daha da artabileceği idi.
01:55Şimdi yaşadıklarımız, o günden bugüne yaşadıklarımız bir defa bunun doğru olduğunu gösteriyor.
02:01Yani bunu ben söylediğim için değil ama bu bir gerçekti.
02:05Bunu görmemiz gerekiyordu, herkesin de görmesi gerekiyordu.
02:08Bazıları bunu görmek istemediler.
02:10Yani bir terör örgütünün, bir bir ülkenin yönetimine gelmesinin,
02:16o ülkede zaten her şeyin güllük gülüstanlık olmasına, her şeyin düzelmesine izin vermeyeceğini düşünmesi gerekir insanların ve en azından yöneticilere.
02:29İkinci husus da, Suriye'de bu yönetime gelen HTC ile bir terör örgütü ve başına 10 milyon dolar ödül konmuş olan bir kişinin başkanlığında veya yönetimindeki bu terör örgütünün
02:49Suriye'de yapabileceği ve yapılmaması gereken işlerin ortaya çıkması halinde Türkiye'nin bu örgütle ve bu kişiyle büyük bir gayretkeşlikle çok yakın görünme isteğinin dönüp dolaşıp Türkiye'nin önüne bir sorumluluk, bir vebal olarak gelebileceğini söylüyordu.
03:12Ve bunu çok sık tekrarladık, siz de söylediniz.
03:16Şimdi bugün karşı karşıya bulunduğumuz durum tam da bu fotoğraftır.
03:21Bir, Suriye'de işler Esad öncesi ile oranla daha iyiye gitmemiştir, bu sadece bizim açımızdan değil, bütün dünya ve Orta Doğu açısından.
03:35İkincisi, Suriye'de yönetime getirilen, yönetime gelen demiyorum çünkü getirildi biliyorsunuz bu örgüt ve kişi, yönetime getirilen kişi ve örgüt tam da beklendiği gibi en azından zaman zaman ama ilk günden başlayarak yapılmasından korkulan işleri yapmaya başladı.
03:58Şimdi bu çeşitli, hani eski tabi ile mahfiller de var, çeşitli taraflarca farklı farklı şekilde yorumlanmaya, sunulmaya çalışıyorlar.
04:10Ama gerçek bir tane, gerçek Suriye'de en azından bazı gruplara karşı bir düşmanlık yöntemi, düşmanlık güdüldüğü ve bunun sonucu olarak da oralarda insanların öldürüldüğü, yerinden yurdundan edildiği, işinden gücünden edildiği gerçeğidir.
04:36Bugün karşı karşıya bulunduğumuz durum budur.
04:39Şimdi bu durumda Şaran'ın kalkıp da bunlar beklenen şeylerdir demesi bir defa, suçunu itiraf etmek, bir yönetici bir olay bekleniyorsa onun önlemini almak zorundadır.
05:00Yoksa olay ortaya çıkıp insanlar öldükten sonra, yani çeşitli rakamlar var, en küçüğünü alsanız bin kişi diyorlar.
05:08Yani bin insanın ölmesi, öldürülmesi öyle çok hafife alınacak bir şey değil, çok ciddi bir olay.
05:19Bunu bekleyen bir yönetimin bunun önlemini almaması iki şey gösterir.
05:25Ya bu önlemi alabilecek güçte ve yetenekte olmadığını veya bu önlemi bilerek almadığını gösterir.
05:35Bunların ikisi de bir yönetim için, bir ülke yönetimi için kabul edilebilir şeyler değildir.
05:42Bugünkü durumun özeti budur benim gördüğüm kadarıyla.
05:45Hepimize ulaşan bilgiler, uluslararası haber ajansları vesaire de çokça kişiyle konuşuyor, haberler yapıyorlar.
05:52Yani ikili bir çatışma durumu varsa kimsenin evine girilip çocuğunun önünde öldürüldüğü bir durumun ortaya çıkmaması gerekiyor elbette.
06:00Durması da umarım şu anda biraz daha sakin gibi ama ilerleyen günlerde yeniden böyle bir durumun patlak vermesi tabii istemediğimiz bir şey olur.
06:08Şimdi Türkiye'de ciddi şekilde alevi nüfusu barındıran ve geçmişte de bugün oturup konuştuğumuzda çok üzüldüğümüz olayların yaşandığı bir ülke.
06:16O yüzden bu olayların hemen üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın yaptığı açıklamalarda söylediklerini yine bir size sormak istiyorum.
06:26Öncelikle Erdoğan şunu diyor, Suriye'de eski rejim artığı provokatörlerin mezhep kavgası çıkarmaya amaçlayan terör eylemlerine şahit olduk diyor.
06:35Orada Suriye geçici hükümetine de bir destek veriyor, olayları yetiştireceklerine inandığını söylüyor ve biraz da İran'ı işaret ediyor kapalı bir şekilde isim vermeden.
06:44Diyor ki biz herkes için barış dedikçe İslam coğrafyasının istikrarsızlığından beslenen güç odakları boş durmuyorlar.
06:51İsim vermeden bunun suçlusunu İran olarak gösterme zaten iktidar yakın gazetelerde de benzer şeyler görüyoruz.
06:58Hakan Fidan da diyor ki mesele sadece mezhep değil orada, çatışmalarda. Neler düşünüyorsunuz bu iki açıklama hakkında?
07:06Bu açıklamalar Ömer Çelik'in açıklamalarını da eklemek doğru olur.
07:11Onun açıklamaları da aynı yöndeydi biraz daha ayrıntılı.
07:16Bu açıklamalar baştan beri biraz evvel tekrarladığım korkumuzun giderek daha da güçlendiğine işaret ediyor.
07:28Bu ne demektir? Bu şu demektir, ne diyorduk Türkiye eğer halini, tavrını, politikasını doğru belirleyemezse
07:38bu yeni yönetimin yapabileceği, girişebileceği her türlü olumsuzluk önünde sonunda döner dolaşır Türkiye'nin önüne fatura olarak gelir.
07:52Böyle bir ihtimal vardır ve bu çok ciddi bir ihtimaldir diye konuşuyordu.
07:57Şimdi bu açıklamalar bu ihtimali daha da güçlendirmektedir.
08:05Ben bunu hakikaten anlamakta zorlanıyorum.
08:07Şu anda Türkiye Cumhuriyeti'nin yapması gereken bütün kademeleriyle, bütün devlet adamlarıyla hatta ve hatta muhalefetiyle ki muhalefet onu yapıyor,
08:18bu olayların kabul edilemez olduğunu açıkça söylemek.
08:26İkincisi çok eksik bilgiye dayanarak ve bunu söylemekte zorlanıyorum ama galiba söylemek zorundayız,
08:35tarafgir davranarak olayların doğru olmayabilecek,
08:44doğru değil demeyeyim çünkü bilgilerimiz %100 kesin olmayabilir,
08:49doğru olmayabilecek bir yorumunun arkasına peşine düşmemek bunun arkasına saklanmamaktır.
08:57Türkiye Cumhuriyeti bunu yapmamaktır.
09:00Bunu yaparsa biraz evvel konuştuğumuz o tehlike artar.
09:05Peki diyeceksiniz ki Türkiye bu olayları desteklemiyor demeyelim ama çok da üstünde durmuyor.
09:14Ve işte HTC'ye ve ŞARA'ya destek oluyor.
09:18Ne var bunda diyebiliriz?
09:20Bunda şu var, Türkiye bu davranışıyla kendisini ister istemez sadece batıdan değil doğudan da soyuklar.
09:33Bunun sonucu ne olur?
09:34Bunun sonucu hani çok diyorduk ya Suriye bizden sorulur,
09:38Suriye'nin geleceğine biz neredeyse karar vereceğiz,
09:43düzenini biz kuracağız falan gibi iddialarımız vardı bize.
09:47Bırakın bu iddiaları Suriye ile ilgili en küçük bir karar mekanizmasına,
09:55bunu tırnak içinde söylüyorum,
09:57önemli olan karar mekanizmalarına dahil olmak veya edilmektir.
10:01En küçük bir karar mekanizmasına bile Türkiye'yi dahil etmezler.
10:06Nitekim siz de hatırlayacaksınız daha olayların yani bu Suriye'deki gelişmelerinin hemen arkasından
10:12Avrupa'da önde gelen ülkeler bir araya geldiler,
10:16biz o sırada kıyameti koparıyorduk, ortalığı yıkıyorduk,
10:20işte biz yaptık şöyle oldu böyle oldu falan büyük başarı derken bizi o toplantılara öyle çağırmadılar.
10:26İşte budur tehlikeli olan, bu tavrın getireceği sonuç budur.
10:33Bu Türkiye'nin Orta Doğu'dan ve Suriye'den değil sadece Orta Doğu'dan soyutlanması demektir.
10:42Zaten artık Sağol Sultan bile duydu,
10:46İsrail hani Türkiye'den korkuyor falan deniyor ama İsrail'in Türkiye'yi bu işlerin dışında tutmaya çalıştığı muhakkak.
10:56Amerika Birleşik Devletleri de tavrıyla bunu gösterdi,
11:00o zaman biz şimdi bu tavırlara destek olan bir tutum izliyoruz.
11:05Bu çok akıllıca bir hareket mi sizce?
11:08Bana öyle gelmiyor, yani bu hakikaten bana öyle gelmiyor.
11:13Evet, şimdi bugün de aslında önemli gelişmelerden bir tanesi uzun süredir konuştuğumuz bir konuya ilişkin
11:21yine Suriye'de Türkiye'nin çok uzun zamandır bir biçimde politik anlamda bir savaş verdiği
11:28bir PYD-YPG yapılanması var.
11:30Bu yapılanmayı içine alan Suriye Demokratik Güçleri ile Suriye Geçici Hükümeti bir anlaşma yaptılar.
11:38Madde madde bazı maddeler üzerinde anlaştılar ve artık bu silahlı gücün Suriye'nin ordusuna entegre olacağına ilişkin bir yola girildi.
11:47Şimdi burada YPG silah bırakır mı bırakmaz mı işin içinde Amerika Birleşik Devletleri var,
11:54İsrail var vesaire gibi çokça konuştuk.
11:56Şimdi görünen tablo yani söylendiği kadarıyla Ankara'nın istediği olmuş görünüyor.
12:02Öyle mi?
12:04Hayır.
12:06Ankara'nın istediği neydi?
12:08YPG-PYD'nin kendisini lav etmesiydi.
12:11Daha dün Devlet Bahçeli sadece PKK yetmez, YPG de mutlaka diye bir yazılı açıklama yaptı değil mi?
12:23Bizim bütün devlet adamlarımız günlerdir bu yönde şey yapıyor.
12:28Türkiye'deki en büyük tartışma ne şu anda? Öcalan'ın yapmış olduğu çağrı YPG-PYD'yi kapsıyor mu kapsamıyor mu?
12:37Bu önümüzdeki tablo tamamen farklı bir tablo.
12:42Bu tablonun dün akşam son dakikada yazımı değiştirmek zorunda kaldım.
12:48Çünkü işte bu gelişme oldu.
12:50Her kafadan bir ses çıkıyor.
12:52Tabii benimki de her kafadan.
12:54Benimki de bir kafadan ses çıkan bir ses olacak.
12:56Şimdi ben şöyle görüyorum.
12:58Süreyya Demokratik Güç'te SDG denen şu Amerika'nın desteklediği içinde YPG var, PYD var, kadın kolları var, her türlü şey var.
13:11Bu, Suriye'deki en güçlü askeri yapı.
13:17Neden? Çünkü Amerikalılar yaklaşık 100 bin kişiyi, 70 bin deniyor, 100 bin deniyor, 100 bin kişiyi, 70 bin de olsa çok büyük bir şey, yıllardır eğitiyorlar ve donatıyorlar.
13:30Ve niçekim HTC ilk hareketinde Şam'a giderken de İngiltere'den başlattı ve bu grupların da desteğiyle başlattı.
13:38Şimdi benim gördüğüm kadarıyla şu.
13:40SDG'yi Türkiye'nin baskısından da kurtarmak için yönetime bağlamış gözüküyorlar kağıt üstünde.
13:55Ama anlaşmaya bir göz attıysanız orada bir defa Suriye'nin yeknesak, bütüncül bir devlet olmayacağının kabul edildiği görülüyor.
14:09Her grubun kendi hakkı, hukuku, kimliği falan bütün bunlar çok uzun ayrıntılı yazılmamış ama gözüküyor.
14:17Şimdi bu yapılan şey ABD'nin kendi dayandığı en önemli gücü kendisinin göreve getirdiği yönetime bağlaması.
14:33Bu ne demektir? O yönetimi her yönden denetim altında tutması demektir.
14:41Bugün zaten günlerdir tartışılıyor.
14:44HTC'nin istese de YPGP, YSDG'yi bir tarafa atmak, onları pasifize etmek, etkisiz hale getirmek gücü yok bunu herkes biliyor.
14:57Şimdi bunu tersinden yaptılar.
15:00Yani HTC'yi ve yönetimi SDG'nin denetimin altına koydu, denetimine bağladılar.
15:10Benim gördüğüm budur.
15:11Bunun bir de Amerikan askerinin Suriye'den çekilme yönü var.
15:17Amerikan askeri Suriye'den çekilecekse acaba bu düzenleme Amerikan askerinin yerine Suriye'de hakimiyeti sağlamak üzere YPGP mi kondu?
15:33Bana öyle geliyor ki evet yapılan, fiilen yapılan da budur.
15:37Tabi bunu önümüzdeki günlerde uygulamalarla göreceğiz.
15:40Peki çok kısa o zaman şunu da sormak isterim.
15:46İçeride bu iyi bir gelişme gibi yorumlandı biraz.
15:49Yani iktidara yakın medya baktığımızda ona ne dersiniz?
15:53Yani bu durumu görmemek mi, bu durumu saklamak mı?
15:56Durumu görmemek de, görmemek diyebiliriz, eksik görmek diyebiliriz, yorumlayamamak diyebiliriz.
16:05Ama hepsinin arkasına tabi öyle olmasını arzu etmek unsurudakiler.
16:13Yani biliyorsunuz insanlar hatta görmek istediklerini görürler, gördükleri şey farklı bile olsa.
16:20Bunun bir sözü de var psikolojide insan davranışlarında.
16:26Çok farklı bir şey ama o görmek istediğini görüyor.
16:29Şimdi zaten yapılan hata, Suriye politikasında diyelim sadece onu ele alalım,
16:39yapılan hata başından beri yanlış bir politika, bu yanlış politika din, mezhep temeline dayalı
16:49ve gelişmeleri doğru değerlendiremekten doğan yanlış adımlar.
16:56Esad'ın oradan yok edilmesine kalkışılması da yanlış bir adım,
17:00onu yapmak isteyen Amerika'nın peşine takılmak da yanlış bir adım.
17:04Sonra şimdi HTA'yı o yönetime getirmek isteyen Amerika'nın peşine takılmak yine peşine takılmak da ayrı bir yanlış adım.
17:13Şimdi sonuç olarak benim gördüğüm bu son anlaşmayla biraz evvel söylediğim unsurlara ek olarak
17:21Orta Doğu'da bir Kürt devletinin Irak kanadı güvenceye bağlanmıştı,
17:30şimdi Suriye kanadı da, Suriye ayağı da güvenceye bağlanıyor.
17:35Çünkü bundan sonra SDG'ye veya oradaki Kürt oluşumlarının hareketlerine karşı çıkmak,
17:41Türkiye açısından bunları önlemeye kalkışmak düne oranına çok daha zor olacaktır.
17:47Bu bir güvencedir, yani oradaki Kürt ayağına bir güvence.
17:50Tabii ki üçüncü ayağın kim olduğunu, hangi ülke olduğunu hepimiz biliyoruz.
17:55Umarım hiç olmazsa ona karşı tedbirli oluruz.
17:59Evet, Ahmet Bey çok teşekkür ediyorum katıldığınız ve yorumladığınız için.
18:04Ben teşekkür ediyorum, kusura bakmayın biraz geciktirdim sizi.
18:08Hiç önemli değil, yeniden görüşmek üzere.
18:10Görüşmek üzere, iyi yayınlar.
18:13Sevgili izleyenler, bugün Cumhuriyet Gazetesi yazarı, emekli büyükelçi Ahmet Süha Umar'la
18:18sizler için Suriye'de yaşanan gelişmeleri konuştuk.
18:21İlerleyen günlerde de konuşmayı sürdüreceğiz.
18:23Şimdilik nokta alıyorum, hoşçakalın.