Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Ege'de deprem alarmı, Santorini 6 santim yürüdü, Profesör Naci görür ve Profesör Hasan söz bilirden korkutan uyarı, 30 dakikamız var.
00:08Normal bir durum değil bu tabi ki, yani tabi Yunan bilim insanları bunun tamamen fayda ilişkili olduğunu, yani tektonik kökenli olduğunu söylüyorlar.
00:16Fakat Türkiye'deki bilim insanları, ben dahil olmak üzere, volkanik etkinliğin de bu sistemde yer aldığını,
00:21çünkü bölge volkanik bir aday sınıfında değerlendiriliyor, çok sayıda volkan var ve şu anda Santorini volkanının hemen kuzeyinde gerçekleşiyor.
00:30Türkiye günlerdir Ege denizindeki depremleri konuşuyor. Dünyanın da gözü 2 haftadır Yunanistan'ın Santorini adasında meydana gelen hareketlilikte.
00:39Türkiye'nin 2 ünlü deprem uzmanı yaşanan tüm bu gelişmeleri postaya değerlendirdi.
00:44İşte son dakika gelişmesinin tüm detayları.
00:47Dolayısıyla bu bölgede depremler volkanizmanın dışında tektonik nedenlerle meydana geliyor ama,
00:56volkanizmanın da belli bir etkisi olabilir.
00:59Ama yalnız başına volkanizmanın bu depremleri ürettiğini ben zannetmiyorum.
01:05Tsunami riski ve büyük bir deprem olasılığına ilişkin soruları yanıtlayan 9 Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir.
01:15Tsunami olursa 30 dakikamız var. Denizden 10 metre yükseğe veya 1 kilometre içeriye kaçabilirsek sorun yaşamayız dedi.
01:23Prof. Dr. Sözbilir, il-afet risk azaltma planındaki eylemlerin en kısa sürede uygulanması gerektiğine dikkat çekerek,
01:31kâhin değiliz fakat bilim insanlarının uyarıları yetkililer ve vatandaşlar tarafından dikkate alınmalı dedi.
01:38Depremlerin Ege ve İzmir için tehdit oluşturmadığını söyleyen yer bilimci, Prof. Dr. Naci Görür ise,
01:44olur da evrilir, büyük bir depreme veya volkan patlamasına dönüşürse bizi tehdit edebilir diye konuştu.
01:51Prof. Dr. Görür, Tsunami riskine karşı uyarı sistemlerinin yeterli olduğunu belirterek şöyle konuştu.
01:58Tsunami gerçekleşirse birkaç metrelik olur ve önlem alınamaz. Yani 4 metre yüksekte olanlara deniz ulaşmaz bile.
02:05Onun için deniz seviyesinden kot olarak 4-5 metre ve daha üstünde olan vatandaşların endişelenmesine hiç gerek yok.
02:12Önceden uyardığı bölgelerde deprem meydana geldiğinde çok üzüldüğünü ifade eden Prof. Dr. Sözbilir,
02:19herkes gibi biz de depremlerden etkileniyoruz. Antakya defneliyim. 6 Şubat depreminde ve sonrasında bazı yakınlarımla arkadaşlarımı kaybettim.
02:28Depremze de sayılırım. Deprem vefayı anlamak benim hayatımın son 40 yılının büyük çoğunluğunu doldurmuş durumda diye konuştu.
02:36Dolayısıyla bu çok evrilir, gerçekten gelişirse Anadolu'yu rahatsız edebilir.
02:44Deprem fırtınasının bir süre daha devam edebileceğini söyleyen Prof. Dr. Naci görür,
02:49Kıbrıs yayı boyunca dalma batmaz onu Ege'de. Patlama olunca levha derinlerde erimeye başlıyor.
02:55Magma deniz dibine çıkarak magmatik yay oluşturuyor. Üstteki levha kuzey-güney yönüyle geriliyor.
03:01Dalma batma devam ettikçe hareketlilik de sürecek, sonra duracaktır ifadelerini kullandı.
03:06Prof. Dr. Hasan Söz bilir, kahin değiliz.
03:09Fakat bilim insanlarının uyarılarına kulak verilmeli diyerek,
03:12Tsunami'ye karşı alınacak önlemleri ve vatandaşların neler yapabileceğini anlattı.
03:17Ege kabuğunun üst kısımlarında gerçekleşiyor depremler.
03:20Ama daha derin 40-50-100 km derinlikli burada depremler de olmuş geçmişte.
03:26O aşamaya gelirse problem biraz daha büyüyor.
03:30Ama şu anda üst kabukta gelişen Tsunami tehlikesi belli ölçeklerde tabii ki var bu bölgede.
03:3528 Ocak'tan bu yana Ege'de devam eden depremler nedeniyle Yunanistan'da alınan önlemler zirveye çıkarken,
03:42İzmir ve Ege kıyılarında da tedirginlik sürüyor.
03:459 Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi
03:50ve 9 Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü AFAD Bilimsel Danışma Kurulu üyesi.
03:57Prof. Dr. Hasan Söz bilir, 10 soruda Ege ve depremleri anlattı.
04:01Her deprem olduğunda sizden görüş alınıyor, size soruluyor.
04:05Depremlerin sizin hayatınızdaki etkisi nedir?
04:08Çocukken ya da gençken depremlerden nasıl etkilenirdiniz?
04:11Antakya'da lise sonuna kadar yaşadığım 1970-1980 aralığında yaşadığım çocukluk ve gençlik dönemimde birkaç depremle sarsıldığımızı hatırlıyorum.
04:21Fakat yıkıcı nitelikte değildi.
04:241982'de üniversite hayatıma jeoloji mühendisliği bölümünde başladığımdan beri depremin ne anlama geldiğini, sismik kaynağının nasıl oluştuğunu bildiğim için depremlerden korkmam.
04:36Deprem vefayı anlamak hayatımın son 40 yılının büyük çoğunluğunu doldurmuş durumda.
04:41Deprem uzmanlığını bilinçli mi seçtiniz? Hep çalışmak istediğiniz alan mıydı? Yoksa zaman ve şartlar mı etkili oldu?
04:48Hayır, bilinçsiz bir seçimdi. 1980 darbesi dolayısıyla büyük bir kaos vardı memlekette.
04:54Öylesine girmiştim üniversite sınavına ve 18 tercih sayısını doldurmak için jeolojiyi eklemiştim.
05:00İlk 5 tercihim filoloji ve İngiliz dili edebiyatıyla ilgiliydi.
05:041982'de sonuçlar açıklandığında jeoloji mühendisliği bölümünü kazandığıma çok şaşırmıştım, anlamını bile bilmiyordum.
05:11Ama 9 Eylül üniversitesinde jeoloji okumaya başlayınca tam bana göre bir meslek seçtiğimi anladım.
05:17Jeoloji bilmek insan yaşamında önemli bir ayrıcalık. Şimdi ise bu mesleği herkese öneriyorum.
05:23Siz ve yakınlarınız hepimizin kabusu olan depremlerden nasıl etkileniyorsunuz?
05:28Herkes gibi tabii ki biz de etkileniyoruz.
05:31Ama afet farkındalığı ve yönetimi konusunda belirli bir bilince sahip olduğumdan çevremdeki insanlara da bunu aşılamaya çabalıyorum.
05:39Tabii bir de şu var, maalesef Türkiye'de yapı stoğunun neredeyse yarısı depreme dayanıklı olmadığından bilinçli olmanızda hayatta kalmanıza yetmeyebiliyor.
05:49Bugüne kadar yakın çevrenizden depremlerden etkilenenler oldu mu? Evet oldu.
05:53Ben Antakya defneliyim. 6 Şubat depreminin en yıkıcı olduğu bölgede doğdum.
05:58Depremde ve deprem sonrasında bazı yakınlarımı ve arkadaşlarımı kaybettim.
06:03Yani ben de depremzede sayılırım.
06:05Ege denizinde meydana gelen depremlerle ilgili görüşlerinizi hep paylaştınız. Son durum nedir?
06:11Deprem aktivitesi azalarak devam ediyor.
06:13Depremler kolumbo volkanik zincirinin üzerinde oluyor.
06:17Devam ederse magmatik sıvılar deniz tabanına kadar ulaşabilir, o zaman volkanik faaliyete geçiş başlayabilir veya büyük bir depreme evrilebilir.
06:26Büyük bir volkanik patlama olması durumunda o günün meteorolojik şartlarının nasıl seyredeceği çok önemli.
06:33Rüzgâr yönü ve hızı, yağış durumu önemli. Yani henüz hangi tehlikeye evrileceği belli değil.
06:38Santorini'de meydana gelen depremlerin son seyirlerine bakıldığında Ege kıyılarını nasıl etkileyecek?
06:4428 Ocak'tan beri Santorini volkanı kuzeydoğusunda aralıksız devam eden deprem fırtınasının az da olsa 7'den daha büyük yıkıcı depreme evrilme olasılığı var.
06:55Bu durum gerçekleşirse Santorini adası ve komşu Yunan adalarında batı kıyılarında can ve mal kaybına yol açabilir.
07:02Fakat ülkemizin Ege kıyıları 150-350 km uzaklıkta olduğundan biz 5 şiddetine varacak bir ivme ile sarsılırız.
07:10Can ve mal kaybına neden olmaz.
07:12İzmir Körfezi, Kuşadası Körfezi ve Gökova Körfezi gibi alüvyonların bulunduğu zeminlerin üzerindeki bazı binalar 8 şiddetine karşılık gelen bir ivme ile sarsılabilir.
07:23Bu konudaki önlemleri de alabilirsek kimsenin burnu dahi kanamayacaktır.
07:28Tsunami etkisi yaratacağı açıklanıyor. Bu durumda neler olur?
07:32O bölgelerdeki vatandaşlara neler önerirsiniz?
07:35Şimdiye kadar yayınlanan tüm modellemeler tsunami etkisinin düşük olacağını gösteriyor.
07:40Olası tsunami durumunda dalgalar, Bodrum-Datça gibi en yakın yerleşimlere depremden yarım saat, İzmir'e 1-2 saat, Edremit Körfezi'ne ise yaklaşık 3 saat sonra ulaşacağından etkisinin azalacağı düşünülmekte.
07:53Kaldı ki Türkiye'de tsunami erken uyarı sistemi mevcuttur.
07:56Deprem olduğu anda AFAD, NOAA ve EMSKE gibi uygulamaları telefonlarınıza indirmişseniz uyarı mesajı geliyor.
08:04Almamız gereken değerli eşyaları, araçları alıp denizden 10 metre yüksekliğe veya 1 kilometre içeriye gidebilirsek sorun yaşamayız.
08:12Kurulan uyarı sistemleri ve uyarılar yeterli mi? Neler yapılmalı?
08:16Tsunami tehlikesi için yeterli. Fakat olası bir deprem tehlikesi için yeterli değil.
08:21Deprem için erken uyarı sistemlerinin hem binalar bazında ve hem de metro gibi büyük ölçekli yapılar bazında kurulmasında fayda var.
08:29Özellikle ikincil tehlikelerin oluşmasını önlemek için.
08:33Biz 9 Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi olarak AFAD ile yaptığımız protokol çerçevesinde bu sistemi İzmir'de kurmak için son aşamaya gelmiş durumdayız.
08:44Önceden uyardığınız bölgelerde deprem olduğunda ne hissediyorsunuz?
08:49Çok üzülüyorum. Çünkü bizimki kahinlik değil. Bilimsel verilere göre konuşuyoruz.
08:54Fayların geçmişini inceleyerek fikir sahibi olabiliyoruz.
08:576 Şubat depremiyle ilgili uyarımı 18 Ağustos 2020'de Antakya'da panelde yapmıştım.
09:04İstanbul dışında Adıyaman, Kahramanmaraş, Bingöl, Antakya, Erzurum, İzmir, Manisa, Balıkesir ve Muğla'da deprem beklendiğini belirtmiştim.
09:14Deprem Türkiye'nin gerçeği. Acil plan ne olmalı?
09:17Ülkemiz geçmişte olduğu gibi gelecekte de yıkıcı depremler yaşayacak.
09:21Yapı stoğumuz depreme dirençli hale gelinceye kadar kentsel dönüşüm yapılmalı.
09:26Yeni şehir planlaması için doğal afet eksenli kentleşme modeli benimsenmeli.
09:31Deprem üretmesi beklenen fay hatları değerlendirilmeli.
09:35Sıvılaşma tehlikesi içeren zeminlerde iyileştirme yapılmadığı sürece yapılaşmaya izin verilmemeli.
09:41İl afet risk azaltma planındaki eylemler en kısa sürede tamamlanmalı ve uygulamaya konmalı.
09:47Ege denizindeki deprem fırtınasının şu an için tehdit oluşturmadığını belirten yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür,
09:55inancım depremlerin bir süre sonra duracağı yönünde, patlama olacağını düşünmüyorum dedi.
10:01Yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür, Ege denizinde meydana gelen depremleri ve İzmir'deki duruma ilişkin soruları yanıtladı.
10:09Depremin Türkiye ve İzmir gerçeği olduğunu dile getiren Prof. Dr. Görür, araştırmaların yetersiz olduğunu belirtti.
10:16Prof. Dr. Görür, bu depremlerin büyük tehdit oluşturacağını düşünmüyorum.
10:20Fakat olası bir tehlikeye karşı ciddi adımlar atılmalı diye konuştu.
10:24Ege denizinde meydana gelen depremler, iki haftadır gündem yarattı.
10:28Görüşlerinizi hep paylaştınız.
10:30Ancak son durum nedir?
10:31Ege ve Güney Ege'deki depremler nedeniyle Yunanistan ciddi tedbir aldı.
10:35Adaları boşaltarak çeşitli aletler getirdiler.
10:38Araştırmaları yoğunlaştırdılar.
10:40Olabilecek tehlikelere karşı önlemlerini aldılar.
10:43Bence çok sağlıklı bir yaklaşım.
10:45Türkiye'de de özellikle Ege kıyılarında AFAD'ın veya yerel yönetimlerin benzer çalışmalar yapması gerekiyor.
10:51Bu çalışmalar zaten yapılması gereken şeyler.
10:54Yani illa bir tehlike oluşacak anlamında değil.
10:57Fakat bir risk oluştuğu zaman önlem mahiyetinde ciddi adımlar atılmış olmalı.
11:01Santorini'deki depremlerin son seyrine bakıldığında Ege'yi nasıl etkileyecek?
11:06Türkiye'de çok büyük tehdit oluşturacağını sanmıyorum.
11:09Ama ola ki daha da evrilir, büyük bir depreme veya volkan patlamasına dönüşürse tehdit edebilir.
11:15Özellikle güneybatı kıyılarımızı, yani Aydın ve Muğla arasındaki sahil şeridini.
11:21Bu tehdit birkaç metrelik tsunami ile olabilir.
11:24Patlamaya dönüşürse bir takım volkanik tozlarla, tüflerle kıyılarda yaşayanların hayatını zorlaştırabilir.
11:30Büyük bir deprem meydana gelmesi halinde de kıyılardaki çürük yapıların yıkılmasına yol açabilir.
11:36Dolayısıyla çok endişe edilecek bir şey göremiyorum ama yine de gelişmelere bakmak gerek.
11:41Tsunami etkisi yaratacağı açıklanıyor. Bu durumda neler olur?
11:44Hükümet tedbir aldı.
11:46İnsanların deniz seviyesinde bulunmamalarını, yerleşmemelerini veya oradan uzak durmalarını sağlamak için belirli kaidelere bağlamış kıyılarda yaşamayı,
11:56depreme karşı da nasıl önlem alacaklarını yerel yönetimlere söyledi.
12:00Yerel yönetimlerde benzer önlemler aldılar.
12:02Benim inancım belli bir zaman sonra bu depremlerin duracağı yönündedir.
12:06Bu depremler daha önce de yaşanmış ama deprem fırtınaları dinmiş.
12:101950'lerde büyük volkan patlaması da olmuş.
12:14Fakat bugün böyle hareket yok.
12:16Yani patlayacağına dair işaret yok volkanda.
12:19Dolayısıyla ben bunun geniş mağduriyete yol açacağını sanmıyorum.
12:23Olası Tsunami halinde kıyı bölgelerde yaşayan vatandaşlara neler önerirsiniz?
12:28Hiçbir önlem alamazlar.
12:30Orada olacak Tsunami birkaç metrelik olur.
12:32Eğer denize sıfır evin, iş yerin varsa bir şey yapamazsın.
12:36Sahil kenarında yaşayan insanlar elbette var ama,
12:39ülkemizde genellikle yerleşim yerlerimiz deniz seviyesinden birkaç metre yüksekte.
12:44Yani 4 metre yüksekte olanlara deniz ulaşmaz bile.
12:48Onun için deniz seviyesinden kot olarak 4-5 metre ve daha üstünde olanların endişelenmesine gerek yok.
12:54Kurulan uyarı sistemleri yeterli mi?
12:56Kandilli Rasa Tanesi uluslararası anlaşmayla Tsunami hareketini vatandaşa bildirmeye uyarı sisteminin içine girme durumunda.
13:04Kandilli Rasa Tanesi olası bir deprem veya volkanlara karşı 20 dakika içinde Tsunami geleceğini söylemek ve insanları uyarmak zorunda.
13:13İzmir depreminde de uyarı verdi ve küçük bir Tsunami oldu.
13:17Yani dolayısıyla bu aletler yerleşim yerlerinde gereken bir teknoloji.
13:22Deprem Türkiye'nin gerçeği.
13:24Acil plan ne olmalı?
13:26En önemlisi araştırma ve elde edilen veriler neticesinde çalışma yapmak.
13:30Ama öyle 3-5 günlük araştırmalar ya da çalışmalar değil.
13:34Milyonlarca dolar para harcamak suretiyle senelerce üzerinde durulmalı.
13:38Bu çalışmaları TÜBİTAK, üniversiteler, bakanlık desteklemeli.
13:42Deprem dalgalarının davranışını, zemine etkisini ve yıkıcılığını anlamak için bu çalışmalar hayati önem taşıyor.
13:49Kesin olan İzmir'in fayların kucağında oturduğudur.
13:53Çünkü İzmir'de 25'e yakın canlı fay var.
13:57Bu faylar canlı olduğuna göre günün birinde deprem üretecekler.
14:01Ama ne zaman bilmiyoruz.
14:037'nin üzerinde depreme neden olabilecek faylar da var.
14:06Şimdi olmuyor diye sevinmek yerine tedbir almak zorundayız.
14:10Faylar kaç yılda bir deprem yaratır, stres biriktirme hızı ne kadar bilmiyoruz.
14:15Bol bol konuşuyoruz ama ciddi ciddi araştırma yapmıyoruz.
14:19Yapılan çalışmalar var ama yeterli değil.
14:21Paleosistemoloji, depremler oluştuktan çok sonra eski deprem izlerinin araştırılması, araştırmalar, mikrobölgeleme çalışmaları yapılacak ki İzmir'in gerçek durumu ortaya çıkacak.
14:31Eldeki veriler ışığında yeterli bilgi yok.
14:34Bayraklı fayı İzmir için ciddi bir tehdit.
14:36Güneyden Körfez'den Bayraklı'ya geliyor ve büyük deprem üretebilir.
14:40Örneklerini biliyoruz.
14:42Körfez kıyıları sağlam zemin üzerinde değil.
14:44İzmir hakkında daha çok araştırmaya ve çalışmaya ihtiyacımız var.
14:48Ne zaman deprem olacağını, ne kadar zarar vereceğini, nasıl önlem alınacağını bilmeliyiz.
14:53Bu sismik sarsıntılar devam edecek mi?
14:56Biz buna deprem fırtınası diyoruz.
14:58Nedenine yani mekanizmasına bakmak lazım.
15:00Genelleme yaparsak Afrika levhası Anadolu levhasının Ege'nin altına dalıyor.
15:05Kıbrıs yayı boyunca dalma batmaz onu Ege'de.
15:08Patlama olunca levha derinlerde erimeye başlıyor.
15:11Eriyince bu lava veya magmaya dönüşüyor.
15:14Magma yukarıya yani Ege tabanına çıkıyor.
15:17Bugün deprem olan yere magma deniz dibine çıkarak magmatik yay oluşturuyor.
15:21Aynı zamanda üstte kalan levha olduğu için kuzey güney yönüyle geriliyor.
15:26Her iki mekanizma depremlere neden oluyor.
15:28Bu dalma batma devam ettikçe hareketlilik de devam edecektir.
15:32Dolayısıyla öyle çok endişe edilecek bir şey göremiyorum ama gelişmelere de bakmak lazım.