Yunan adalarında yüzlerce deprem olması Türkiye’de de tsunami tedirginliği yarattı. Dev dalgaların 1 saat içinde Türkiye'ye ulaşacağı da söylendi. Peki, ülkemiz kıyılarının yakınında meydana gelen sarsıntılar, yeni bir felaketin habercisi mi? CNN TÜRK Muhabiri Yağmur Yılman uzman konuğuna sordu.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Ege Denizi'nde meydana gelen depremler tsunami ve volkanik
00:05patlamaları da tekrar gündeme getirdi. Peki olası bir
00:08depremde Türkiye bundan nasıl etkilenir? Tsunami ve volkanik
00:12patlamalar bizim sınırlarımıza kadar gelir mi? Hepsini
00:16konuşacağız. Yanımda uzman konuğum Doktor İhsan Karagöz
00:19var. Hoş geldiniz hocam. Hoş bulduk. Iyi yayınlar diliyorum.
00:22Teşekkür ediyoruz. Şimdi Ege Denizi'nde böyle bir deprem
00:26Tsunami volkanik patlama durumu var mı? Olursa nasıl etkiler
00:31bu? Efendim eee biliyorsunuz eee Şubat ayının başından beri eee
00:36Ege Denizi'nde beş yüzün üzerinde eee arka arkaya
00:39deprem oldu. Evet. Bu depremlerin büyüklüğü beşin
00:42altında. Eee altının üzerinde veya da eee yedi gibi bir
00:46deprem oluşturmadı. Eee tabii ki bu eğer bu depremler devam
00:50eder de kırılmalar, fay kırılmalar devam eder de altının
00:54üzerinde bir eee şiddetinde bir kırıklık meydana getirirse
00:58bu Tsunami dalgası oluşturabilir. Ya zaten Tsunami
01:02dediğimiz şey de eee su biliyorsunuz eee denizde veya
01:06okyanusda su duran halde olur. Eee bunun eee herhangi bir
01:11şekilde ani olarak harekete geçmesinden bahsediyoruz.
01:13Burada da bu ani olarak suyun harekete geçmesinin eee de
01:18doğal olarak birkaç tane metodu var. Bir tanesi fayların
01:21kırılması özellikle düşey olarak kırılması yani kotlar
01:25arasında fayların yukarıya doğru veya aşağıya doğru
01:28çökmeyle çöktüğü zaman orada büyük bir boşluk oluşturuyor.
01:32Su oraya akıyor. Dolayısıyla burada bir su hareketinden
01:35bahsediyoruz. Veya da yer kürenin suyun altındaki yer
01:38kürenin şişmesi yukarıya doğru hareket etmesi o da yine yukarıya
01:42doğru bir hareket oluşturuyor suda. Dolayısıyla enerji
01:46dengesizliği oluyor ve burada müthiş bir şekilde dalgalar
01:50oluşuyor ki bu Pasifik Okyanusu'nda biliyorsunuz
01:52yüzde seksenli Tursun Avi dalgaların Pasifik Okyanusu'nda
01:56oluşuyor. Ve bunların yüksekliği bazen altı metreyi
02:00bazen on iki metreyi hatta otuz metreyi bulan eee deniz
02:03dalgalarından bahsediyoruz. Zaten Tursun Avi'de adı üstünde
02:07büyük dalga, büyük deniz dalgası anlamına geliyor. Bu
02:10hani bizim bildiğimiz Medcezir olaylarına benzemiyor. Oradaki
02:14dalgalar biraz daha az. Ama Tursun Avi dalgası büyük
02:18dalgalar. Tabii. Türkiye'ye dönecek olursak eğer volkanik
02:23patlamalar ve tsunami riski var mı? Bizim özellikle Ege
02:28kıyılarında. Ege kıyılarında şu anda oluşan dalga tursuna eee
02:32veya da eee kırıklık, depremler eee tabii ki buradaki deprem
02:38şiddeti büyük olursa bu Tursun Avi dalgası oluşturur. Yani
02:42özellikle eee ne bileyim Bodrum eee yine eee eee bu
02:48bölgelerde Ege bölgesinde Tursun Avi dalgası oluşturur.
02:51Bundan da eee eee tehlikeli eee boyutlara varabilir. Ki tarih
02:56boyunca da zaten eee eee Türkiye'nin eee sekiz bin üç
03:00yüz otuz üç kilometre bir kıyısı var biliyorsunuz. Bu
03:04kıyılar boyunca da Tursun Avi'nin oluştuğunu biz
03:06biliyoruz. Yani ölçtük. Eğer burada yine depremle birlikte
03:10hani bir Tursun Avi dalgası oluşabilmesi için bir kere
03:13fay kırıklığının bu doğal. Ikinci bir eee aktivite de eee
03:18volkanik patlama burada sizin bahsettiğiniz yani oluşabilecek
03:21buradaki tabii kırık Ege'deki şu andaki kırılmalar eee
03:26volkanik patlamadan kaynaklanan bir eee titreşim değil. Eee
03:30depremden dolayı oluşan bir eee kırılma var. Ama volkanik
03:34patlama olduğu zaman da yine bu da yine eee suyun yukarıya
03:38doğru hareket etmesinin anlamına geliyor ki bu da Tursun
03:41Avi dalgası oluşturabilir. Yani Türkiye bu konuda risk
03:45altında gibi duruyor. Mutlaka. Önlem olarak peki ne yapmamız
03:49gerekir bizim Tursun Avi'den? Eee mesela bunu İstanbul
03:53depremi içinde söyleyebiliriz. Mesela tarihte baktığımız zaman
03:56bin beş yüz eee dokuz yılında yine bin sekiz yüz doksan dört
04:00yılında Büyük İstanbul depremlerinde Tursun Avi
04:03dalgalarının oluştuğunu altı metreye kadar da sahillerin eee
04:07su altında kaldığını biliyoruz. Burada tabii yani Tursun Avi
04:11dalgası şöyle oluşabilir. Bir tanesi suyun çekilerek yani
04:16sahilden içeri doğru. Bir bakarsınız ki su siz sahilde
04:19eee izliyorsanız bir yüz metre veya da elli metre içeriye
04:23doğru çekilmiş demektir. Bu şu demek daha sonra şiddetli bir on
04:28dakika içerisinde yirmi dakika içerisinde şiddetli bir
04:31dalganın sahile geleceği anlamına geliyor. Bu da yıkıcı
04:34oluyor biliyorsunuz. Ya bunun içinde mutlaka eğitim şart.
04:38Yani Tursun Avi'nin ne olduğu, hangi bölgelerde Tursun Avi
04:41dalgaları oluşabilir? Mutlaka deprem olduğu zaman yani bu
04:45Erzincan depremi, Bartın depremi, İstanbul depremi
04:48biliyorsunuz en son Maraş depreminde işte İskenderun
04:51Körfezi'nde bir Tursun Avi ile karşılaştık. Bugün Ege'de
04:55oluyor. Yani eee depremcikler oluyor esasında. Eee Allah'tan
04:59eee yine eee büyük deprem olsun istemiyoruz ama olduğu zaman da
05:03Tursun Avi dalgası olacak. Ya bunun içinde bir eğitim şart.
05:07Iki o bölgelerde ne bileyim tahliye yollarını işaret
05:11diyebiliriz. Insanlar nasıl tahliye olacak? Ve bir Tursun
05:14Avi olduğu zaman on dakika on beş dakika içerisinde o
05:17bölgelerin mutlaka terk edilmesi gerekiyor. Yüksek
05:20noktalara çıkılması gerekiyor. Çünkü Tursun Avi dalgasının iki
05:24tane büyük etkisi var. Yıkıcı etkisi. Birinci yıkıcı etkisi
05:27çok büyük bir dinamik yük olarak geliyor. Çarpıyor.
05:31Dolayısıyla bu çarpma etkisiyle her şeyi yıkıyor.
05:35Ikincisi etkisi ise yukarıya doğru çıkan suyun tekrar
05:39çekilmesiyle orada ne var ne yok. Onları da tekrar denize
05:44doğru şey yapıyor ki bu yıkıcı etkilerinden iki tanesi. En
05:48büyük yıkıcı etkilerinden. Bunun için eee televizyon
05:52konuşmaları eee bilgilendirmenin, radyo
05:55anonsları ne bileyim eee belli noktalardan yani Tursun Avi
05:59dalgası riski oluşacak. Kıyı şeritlerindeki insanlara
06:02mutlaka işte oralara sirenlerin takılması, tahliye yollarının
06:06konulması, ulaşım yollarının açılması özellikle yani hani
06:10bizde olmaz, Karadeniz'de olmaz, işte Rize'de olmaz
06:14demeden çünkü Erzincan'da biliyorsunuz eee bin dokuz yüz
06:19eee otuz dokuz yılında oluşan deprem Erzincan depremi yine
06:23Karadeniz eee sahillerinde büyük dalgalanmalara neden
06:26oldu. Dolayısıyla mutlaka mutlaka eğitim şart ııı ve ııı
06:32Tursun Avi içinde ııı önlemler şart. O bölgelerde yapılaşmaya
06:37izin vermemek lazım. Özellikle sahillerde. Yani eğer ııı ne
06:41bileyim ııı kritik yapılaşmayı oralarda yapmamamız lazım. Iıı
06:45ticareti aşmamamız lazım. Iıı bu tür şeyler yapılabilir. Çok
06:50teşekkür ediyorum. Iıı Doktor İhsan Karagöz'le Ege
06:54kıyılarındaki Tosun'a meclis günden konuştuk. Önlemler
06:57alınsın dedi. Özellikle bu kıyılara yapılaşma olmasın.
07:01Dikkat edilsin buna dedi. Diyelim ve sözü stüdyoya
07:05bırakalım.