Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri herkese merhaba bildiğiniz üzere Suriye'de 61 yıllık Bağdat rejimi sona ermiş ve Esad rejimi Esad yönetimi resmen bitmişti ardından yeni bir yönetim kuruldu ve 4 gün önce de yeni yönetimin cumhurbaşkanı olarak başarılı bir yönetimi kurdular.
00:27Cumhurbaşkanı Ahmet Şara seçildi. Şara ikinci resmi ziyaretini ise bugün Ankara'ya gerçekleştirecek. Peki masada hangi konu başlıkları var? Cumhuriyet Halk Partisi Dış Politikadan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Profesör Doktor İlhan Uzgel ile değerlendireceğiz. Sayın Uzgel hoş geldiniz.
00:49Merhabalar hoş bulduk.
00:51Bugün Ahmet Şara Türkiye'ye bir ziyaret gerçekleştirecek. İlk resmi ziyaretini yurtdışı ziyaretini Suudi Arabistan'a yapmıştı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın daveti üzerine ise ikinci resmi ziyaret Türkiye'ye olacak. Peki siz bu resmi ziyareti nasıl değerlendiriyorsunuz? Yeni yönetimle Türkiye ilişkilerini nasıl değerlendiriyorsunuz? Dilerseniz öncelikle oradan başlayalım.
01:17Tabi bu ziyaret trafiğinde bir asimetri var. Önce oradan başlayayım. Yani Türkiye Cumhuriyeti'nin önce biliyorsunuz MİT Başkanı gitti. Bence gereksiz bir şeydi. Ziyaret olabilir ama yapılış şekli çok sorumluydu. İkinci olarak Dışişleri Bakanı gitti. Orada da bir tuhaf mesaj var tabi. Yani önce Dışişleri Bakanı gitse bence daha uygundu.
01:41Fakat Suriye Dışişleri Bakanı o ziyaretin karşılığı olarak Türkiye'ye gelmedi. O Suudi Arabistan'a gitti. Dolayısıyla da birebir bir karşılıklılık değil de Türkiye'nin yeni yönetime hevesle yaklaştığı yeni yönetimin ise Suudi Arabistan'a daha çok hevesle yaklaştığı bir tablo var.
02:08Bildiğiniz gibi Ahmet El Şahra da ilk resmi ziyaretini yurt dışına Suudi Arabistan'a yaptı. Bu tabi ki simgesel anlamları var. Türkiye'de de Cumhurbaşkanı ilk ziyaretini Kuzey Kırmızı Türk Cumhuriyeti'ne yapar. Hatta CHP Genel Başkanı seçildiğinde iki gün sonra beraber Kuzey Kırmızı Türk Cumhuriyeti'ne gittik.
02:31Dolayısıyla o size şunu gösterir. Dünyaya şu mesajı verirsiniz. Bizim için en önemli ülke şudur demiş olursunuz. Onu işaret etmiş olursunuz. Dolayısıyla burada da Suriye yönetimi, yeni yönetim, artık da HTA yönetimi ne dersiniz diyeyim.
02:47Bizim için en önemli ülke Suudi Arabistan'dır demiş oldu. Hatta Dışişleri Bakanı ikinci ziyaretini bile Türkiye'ye yapmadı. Yani ilk ziyaretini Suudi Arabistan'a yaptı. Sonra Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Ürdün dördüncü ziyaretini Türkiye'ye yaptı Dışişleri Bakanı.
03:07Savunma Bakanı ile birlikte gidiyorlar genelde. Ahmet El Şahra da gayet net bir şekilde hem açıklamalarında Suudi Arabistan'ı öncelediğini söyledi hem de ilk ziyaretini oraya yaparak bir mesaj verdi.
03:23Türkiye'ye de ikinci ziyaretini Türkiye'ye yapıyor. Türkiye zaten önemli bir ülke yani Suudi Arabistan'a pardon Suriye'ye Türkiye'ye kadar angaja olan başka bir ülke yok ki. Yani Türkiye Suriye topraklarının yaklaşık yüzde on beşini kontrol ediyor zaten orada bir askeri güç bulunduruyor.
03:43Yıllarca HTŞ'yi Suriye'de Türk Silahlı Kuvvetleri korudu İdlib civarında. En uzun sınıra sahip komşusu Suriye'nin en büyük ticaret ortaklarından biriydi falan. Dolayısıyla da çok önemli bir ülke. İkinci ziyaretini yapması zaten gayet normal bir şey.
04:07Önemli olan o ilk ziyaretin yapılamamasıydı. Yani orada da şöyle bir sorun var. Hükümet AKP hükümeti Suriye bizden sorulur havasını dışarıya vermeye çalıştı. İçeriye de bunu büyük bir başarı olarak başarı hikayesi olarak sundu. Ama öyle değil ne büyük başarı hikayesi var ne Suriye Türkiye'den soruluyor ne de Suriye'deki yeni yönetimin böyle bir niyeti var. Bunları anlıyoruz bu ziyaretlerden.
04:37Peki şimdi masadaki önemli konu başlıklarından biri de PKK-YPG konusu. Ahmet Elşar'a Suriye televizyonuna yaptığı bir açıklamada görüşmelerin devam ettiğini ve Suriye demokratik güçlerinin omurgasını oluşturan PKK-YPG ile şunun mesajını verdi sanıyorum ki biraz daha demokratik bir süreç yürüteceklerinin.
05:01Peki bu noktada yani Suriye ve Türkiye masada PKK-YPG konusunda bir anlaşmaya varabilir mi? Türkiye'nin ne gibi istekleri olabilir? Suriye ne gibi isteklere karşılık verebilir?
05:15Türkiye çok net gibi görünüyor böyle yüksek perdeden konuşuyor hem Cumhurbaşkanı hem de Dişleri Bakanı işte PYD'yi şöyle yaparız böyle yaparız ama yani saha saha böyle değil.
05:30Arada da mesela şöyle bir ifadesi var Dişleri Bakanı'nın PYD'deki yabancı unsurlar ayrılsın falan Suriye'nin kuzey doğusundaki yabancı unsurlar ayrılsın PKK'lı unsurlar ayrılsın.
05:45Bunu zaten PYD söylüyor zaten biz buradan yabancı unsurların gitmesini istiyoruz diyor o konuda onların bir sıkıntısı yok çok fazla.
05:54PYD'nin de aslında bakarsanız bana sorarsanız şeyinde Şam yönetiminin de Türkiye'nin satır aralarında söylediği şey de birbirinden çok farklı değil aynı şeyi söylüyorlar yani PYD gitsin Suriye ordusuna dahil olsun.
06:14Aslına bakarsanız PYD de bunun ötesinde bir şey söylemiyor yalnızca bunun hangi formatta yapılacağı üzerine bir tartışma ve pazarlık süreci yaşanıyor.
06:26Yani anlaşılıyor ki PYD biz olduğu gibi kalalım yani bir silahlı grup olarak kalalım Suriye ordusunun bir parçası olalım ama bize dokunmasınlar yani Suriye ordusunun emir komuta mekanizması içine tam girmeyelim.
06:42Özerk bir ordu gibi kendilerini konumlandırmaya çalışıyorlar. Şam yönetimi de Türkiye ile beraber büyük baskı burada örtüşüyorlardı tamamen dağılıp Suriye ordusunun içine o şekilde girmesini istiyorlar.
06:59Yani emir komuta zincirine uymasını istiyor.
07:02Yani bir blok olarak Suriye ordusunun parçasıyız ama PYD aynı kalacak yalnızca üniformalar değişik. PYD'nin aslında bakarsanız yaptığı pazarlık bu.
07:12Bu da yasal bir güvence de veriyor o zaman PYD'ye.
07:16Tabii ki Suriye ordusunun parçası olur. Yani onun üniformalarını giyer. Zaten bayrak konusunda direnmediler. Buna yakın görünüyorlar aslına bakarsanız burada bir pazarlık sürer.
07:28Türkiye ise yani bunun daha Suriye ordusu içinde dağılmasını tercih eden bir formülü öneriyor.
07:38Yani yaptıkları açıklamalardan. Bence şeyde Şam yönetimi de bunun elini biraz daha yukarıdan tutarak bunun pazarlığını yapıyor.
07:48Yani şu an görüşme süreci. Hatta bunun içinde batılı devletler de var. Amerika'da var bu sürecin içinde.
07:56Hatta biliyorsunuz işte Mazlum Abdi'yi gidip helikopterle götürüp Şam'da El Şara ile görüştürdüler.
08:03Bu pazarlıklar bu görüşmeler bir süre daha devam edecek. İki tarafın da acelesi yok öyle görünüyor.
08:10Zaten PYD kendi düzenini kurmuş orada. Bu düzen ne kadar merkezi yönetimin kontrolü altına girilecek bunu zaman gösterecek.
08:23Çünkü çok güçlü de değil Suriye yönetimi. Yani para yok, yönetme geleneği yok, bir ordusu yok.
08:29Uluslararası destek var şimdilik ama hani nereye kadar?
08:33O da hayvan değişebilir.
08:35Tabii ki. Onlar da işte dünyaya biliyorsunuz yumuşak mesajlar vererek sempati toplamaya çalışıyorlar.
08:42Çünkü başka da şansları yok doğrusunu isterim.
08:45Sanırım orada PYD'yi biraz daha kendi işlerine katabilmek ya da dağıtabilmek için Amerika'nın da bölgedeki önemli rolünü unutmamak gerekiyor.
08:54Yani Amerika'dan tamamen zıt bir şekilde sanırım PYD'ye çok müdahale edilemiyor orada.
09:00Amerika askeri varlığını devam ettirdiği sürece bu çok zor.
09:06Türkiye yapamadı biliyorsunuz işte Erdoğan'a Trump'ın geçmiş dönemde yazdığı mektubu aptal olma diyor.
09:14Böyle bir mektup yazdı. Benim cümlem değil Trump'ın cümlesi bu.
09:18Dolayısıyla da Türkiye'yi durdurdu.
09:21Başkan yardımcısını gönderdi Pence'e.
09:24Barış Pınar operasyonunu durdurdu Amerika.
09:26Amerika oradayken hatta biliyorsunuz tam bu geçiş döneminde yani Biden'dan Trump'a geçerken yönetim Amerika'da.
09:36Türkiye'nin bu Kobani bölgesine bir harekat yapacağı söyleniyordu.
09:43Askeri yırnak yaptı ama gerekli izinler çıkmadığı için büyük bir olsulukla Türkiye bu operasyonu bile yapamadı.
09:50O yüzden de şimdilik Türkiye'nin böyle bir askeri güç kullanması falan düşük ihtimal görünüyor.
09:57Bu geldiğimiz nokta itibariyle de kötü tabii.
10:02Yani bölgesel bir güç böyle çok böbürlenme var hükümet cenahında.
10:08İşte bu Orta Doğu'da her şeyi biz belirleriz havası yaratıyor.
10:13Ne askeri olarak ne de dediğim gibi yani Şam'da yeni yönetim üzerinde ki 6 yıl korudu Türkiye onları.
10:19Şam'daki yeni yönetim üzerinde öyle zannedildiği gibi bir ağırlığı falan da yok Türkiye'nin.
10:27Ama Türkiye'yi de tabii önemli bir komşu.
10:30Kim olsa önemli bir komşu. Esat olsaydı da Türkiye çok önemli bir komşuydu Suriye için.
10:34Hangi yönetim gelirse gelsin, Suriye'yi kim yönetirse yönetsin Türkiye en önemli komşusudur neredeyse.
10:40O yüzden de tabii ki bir ziyaret yapıyorlar.
10:43Peki Sayın Uzgel şimdi son bir sorum olacak kısaca onun cevabını istiyorum.
10:48Yeni yönetim için Ahmet Elçar'a şunu söyledi.
10:52Suriye'yi artık tek bir kişi yönetmeyecek yasalar çerçevesinde özgürlükçü bir yönetim biçimi olacak dedi.
10:59Suriye'nin yeniden inşası nasıl olacak? Gerçekten Suriye demokratik bir sürece mi evrilecek?
11:05Yoksa kurulduğu günden bu yana olduğu gibi yine bir tek adam rejimiyle tek bir güç odayla mı yönetimine devam edecek?
11:15Sizin öngörünüz değerlendirmeniz nedir bu konuda?
11:19Şimdi Suriye'de Eski El Nusra'nın kurucusu HTS, demokrasi.
11:35Şimdi bunları bir araya getirdiğinizde akla uymuyor.
11:39Suriye'de demokrasi fikri El Şara ve bir radikal İslamcı örgütün, ilimli İslamcılardan bile, şiddet kullanmayan İslamcılardan bile demokrasi çıkmadı.
11:51Biz bunu Türkiye'de deneyimledik.
11:53Ahmet El Şara'dan Suriye'de bir demokratik yönetim kurulması beklentisi hayalperestlik olur.
12:03Şu an dünyanın her yerinden baskı geliyor.
12:07Çünkü para yok.
12:08Para olmazsa bir ülkeyi yönetemezsiniz.
12:11Döndüre hayat dönmez.
12:13Ülkeye para girmesi lazım.
12:15Suriye'nin parası yok.
12:16Kasa boş.
12:17Merkez Bankası boş.
12:18Dolayısıyla da dünyaya ılımlı mesaj veriyorlar.
12:22Oysa biraz güçlenseler o zaman test edeceğiz.
12:27Batılı ülkeler dış kaynağı bir şey olarak kullanıyorlar.
12:34Suriye yeni yönetim üzerinde bir baskı aracı, manuele olarak kullanıyorlar.
12:39Dolayısıyla böyle bir oyun sürüyor.
12:42Yaptırımlar kaldırılmadı resmen.
12:44Bunu da devam ettirecekler.
12:45Dolayısıyla Suriye ekonomik olarak güçlü bir ülke olamayacak hiçbir şekilde.
12:50Yani hayat kolay kolay normalleşmeyecek.
12:52Siyaseten ancak bu kadar olur.
12:54Buradan bir demokrasi çıkmasını keşke olsa ama buradan bir demokrasi çıkmasını beklemek hayalperest olur.
13:01Peki Sayın Uzgel çok teşekkür ediyorum.
13:04Bugün vakit ayırdınız.
13:05Ağzınıza sağlık.
13:06Ben teşekkür ederim.
13:08İyi çalışmalar.
13:09Teşekkürler.
13:10Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri.
13:13Cumhuriyet Halk Partisi dış politikadan sorumlu genel başkan yardımcısı Prof. Dr. İlhan Uzgel yayınımızdaydı.
13:20Suriye'deki yeni yönetimi konuştuk.
13:23Bugün Türkiye'ye bir ziyaret gerçekleştirecek Ahmet Elşar'a ve masadaki önemli konulardan biri de PKK-YPG sorunu bunları değerlendirdik.
13:33Biz bu ekranlardan sizlere dış politika gündemini, Türkiye'nin iç gündemini aktarmaya devam edeceğiz.
13:39Ancak şimdilik burada noktalayalım.
13:41Başka bir programda yeniden görüşmek üzere.