Ege Denizi'nde son 1 haftadır yüzlerce deprem meydana geldi. Bu depremler Yunanistan'ın Santorini adasında heyelanlara yol açtı. Santorini ve çevresindeki adalarda yaşayanlar adaları terk etmeye başladı. Deprem fırtınası henüz bitmiş değil ve irili ufaklı depremler olmaya devam ediyor. Bu depremler neyin habercisi? Daha büyük bir depremin olacağını mı yoksa bölgede zaten aktif olan Santorini'deki yanardağın patlamasını mı gösteriyor? Bu yanardağ patlarsa Türkiye’ye etkisi ne olur? Detayları İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsünden Dr. Öğretim Üyesi Ömer Kamacı aktardı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Şimdi burası dün de bahsetmiştik bir kaldere alanı aslında.
00:04Yaklaşık 3600 yıl önce
00:07Milattan önce 1600'lü yıllardaki o
00:10Büyük tera patlamasının
00:12Neden olduğu yamaçlara bakıyoruz.
00:15Bu depremler sırasında tabii ki stabil olmayan durayrı olmayan yamaçlardan
00:20İrili ufaklı heyelanların oluşması olası
00:23Bunun dışında beklenen bir süreç.
00:28Şu an
00:29Görüntüde görüyoruz zaten çok dikler
00:31Dolayısıyla bunların
00:32Evet çok dik oldukları için
00:34Kütle çekimi etkisi altında herhangi bir
00:36Değişiklikle birlikte
00:37Bunlardan malzeme kopması
00:40Kütle akması son derece
00:41Olağan bir şey bu
00:43Hani bu volkanik bir faaliyet gibi görülüyor dumanlar yüzünden ama
00:46Değil bu bir heyelan
00:49Dik bir yamaçta kayaların kopması sonucu oluşan bir görüntü bu volkanik bir patlamadan bahsetmiyoruz
00:55Kayaların yer değiştirmesiyle alakalı bir şey bu
00:57Bir sesli dinleyelim bu görüntüyü
00:59Ard arda yaşanan bu depremler zaten ürkütücüyken zaten endişe vericiyken
01:28Şu heyelanın yarattığı ses bile oldukça ürkütücü öyle değil mi?
01:32Şimdi o bölgede tam olarak
01:34Kaldera'nın altında
01:35Santorini bölgesindeki Kaldera'nın altında
01:38Herhangi bir deprem
01:39Görmedik şu ana kadar genelde Kuzeydoğusunda görüyoruz şu anda aktif olarak
01:44Depremlerin kümelendiği yerler buranın yaklaşık 20-25 kilometre Kuzeydoğusunda
01:49Ki alanda gerçekleşiyor dolayısıyla
01:52Hani o bölgedeki magmatik faaliyetin
01:54Aktifliğine yönelik elimizde
01:56Net bir veri yok onu söyleyebiliriz
01:58Daha çok
01:59Dün de bahsettiğimiz
02:01Kuzeydoğusunda gerçekleşiyor
02:03Depremler yani magma hareketi muhtemelen orada daha yoğun bir şekilde
02:07Kendini gösteriyor
02:09Bunun devamını depremler oldukça bekliyor muyuz peki görecek miyiz mümkün mü?
02:15Bölgede
02:16Şu yamaçları görüyorsunuz ne kadar dik olduğunu
02:19Zaten stabil değil dediğim gibi
02:21Sadece jeolojik olarak çok kısa bir dönem önce sadece 3600 yıl önce gerçekleşmiş bir
02:27Patlama
02:28Bu kaldıra çökmesi yani dağın aslında burası bir dağdı
02:32Şu kenarlarını görüyoruz
02:34Malzemenin geldiği o sıcak
02:36Bölgeler
02:37Duraylılığını koruyamayarak
02:39Aşağıya doğru
02:40Çöküyor tamamen zaten
02:42Bu aşağıya doğru çökmeler genelde
02:45Çürük diş gibi görüyoruz şu anda bakın
02:47Yamaçları
02:49Sizi böyle alayım buyurun gösterin
02:50İzleyicilerimizden bir kez daha
02:53Görüntüler görüntü gelirse bir daha şöyle ben devam edeyim anlatmaya
02:57Bu çöktü
02:59Bakın şu an görüldüğü gibi
03:00Şimdi bunlar
03:02Zaten yerleşimler var üzerinde görüyorsunuz kaldıranın sınırında yerleşimler var
03:06Kaldıra dediğimiz bir ağaç
03:07Bakın şurada Santorini adasında o meşhur turistik alan
03:11Çok da kritik bir nokta tam bir
03:13Turizm noktası aslında
03:15Çok güzel bir görüntüsü var ama
03:19Çok
03:22Turistik olarak çok ilgi çeken bir yer
03:23Jeolojik olarak da aktif
03:25Bakın
03:26Çok dik yamaçlar bunlardan bahsediyorum 3600 yıl önce yani milattan önce 1600 yıllarda
03:32Gerçekleşen o tera patlaması ki
03:34Çok muazzam bir patlama
03:36Celal Şengör'de bundan bahsetti
03:38Aslında
03:39Yıllardır da bahsedilen bir şey bu
03:42Akdeniz'in tarihinde önemli bir yeri var
03:44Bu tera patlamasını yani şurayı oluşturan
03:47Şu çukurluğu oluşturan patlamanın büyük bir yeri var
03:50Örneklerini gördük mü?
03:52Yani bu bölgede daha önce bu tarz bir örnek yok
03:56Öyle söyleyeyim çünkü kayıtlı tarih dediğimiz zaten
03:58Çok uzun bir zamanı kapsamıyor
04:01Daha büyük
04:02Mesela Endonezya'da Java adasında daha büyük patlamalar var
04:06Ama bizim bölgemizdeki en büyük
04:08Volkanik
04:10Aktivite bu
04:11Santorini yani tera patlaması
04:13Bakın bu sınırların oluşması
04:15Volkanın
04:16Dağın
04:17Aşağıya doğru çökmesiyle oluşuyor şimdi böyle devasa bir kütleyi siz
04:21Çökerttiğiniz zaman deniz tabanında muazzam bir harekete neden oluyor bu
04:25Ve
04:26Onlarca metre yüksekliğinde tusunami dalgaları oluşuyor
04:29Dün de bundan bahsetmeye çalıştım aslında deniz tabanında hareket oluşturmanız gerekiyor
04:33Bu çok büyük bir volkanik faaliyet
04:36Peki bundan sonra oldu mu? Bakın şu açıdan görünmüyor ama adanın tam ortasında şu anda
04:41Kameni
04:41Adaları var
04:42Bu Kameni adaları da 16 17. 18. yüzyılda
04:46Aktifleştiler bunlar akışkan lavlar üretiyorlar akışkan lavlar genelde bu tarz büyük
04:51Volkanik faaliyetleri
04:54Göstermiyor
04:55Yani aslında volkanizma
04:57Kayıtlı tarih içerisinde de var burada
05:00Ama büyük olaylara neden olmadı bu katastrofik bu büyük olay
05:04Dediğimiz şey 1300-1600 yıl önce aşağı yukarı
05:06Milattan önce
05:081600 yılında gerçekleşmiş bir olay
05:10Celal hocanın
05:12Referans verdiği gösterdiği şey bu
05:15Yani sonraki olaylar değil yani buradaki volkanik faaliyet devam etti
05:18Ama ufak ufak şu anda da aktif hatta
05:21Yani jeolojik olarak biz 10 bin yıl içerisindeki aktif yani Holosan dediğimiz dönemde
05:27Aktif olan volkanlara biz
05:28Daha doğrusu malzeme getirmiş olan volkanlara aktif diyoruz
05:32Şimdi bu heyelanların devam etmesi ki bu heyelanlar bir tusunami beraberinde getiriyor dediniz
05:38Devamında
05:40Bu tusunamileri de görmeye devam edeceğiz mı böyle
05:43Bu bu tarz büyük devasa olaylar neye yol açabilir en fazla bu
05:47Ya şöyle mesela
05:50Şu tarz bir olay
05:51Yeniden yaşanırsa yani bu 3600 tera patlaması yeniden yaşanırsa
05:55Bunlar genelde nadir olaylardır
05:58O zaman
05:59İklim değişikliğine kadar varabilir bu bakın Minos medeniyeti var
06:03Uygarlı
06:04Onlar yok oldu mesela ondan sonra işte
06:07Atlantis
06:09Diyorsunuz
06:10Mitolojik
06:11Bir hikaye
06:13Onların da yok olduğuna dair
06:15Anlatılar var bu nedenle tera patlaması nedeniyle
06:18Bunlar iklimi değiştirebilecek kadar büyük
06:21Volkanlar bu durmayan depremler
06:24Devam eden günlerdir sayılır yüzleri aşan depremler yaşanıyor
06:28Böyle bir patlamaya götürür mü
06:30Şu anki veriler onu göstermiyorlar
06:34Onu söyleyebiliriz dediğim gibi
06:35Şu an depremlerin olduğu yerde magmanın yerleştiği yerde böyle bir ada yok bir kere burası büyük bir volkanik adaydı
06:42Bu çökmeden önceki halinden bahsediyorum
06:44Bakın şu alan o devasa alan çöktü
06:47Ki bu büyük
06:48Sismik aktivite ve
06:52Deprem dalgaları
06:53Oluştu tsunami dalgaları oluştu şu an öyle bir
06:56Şu anki depremlerin oluştuğu yerde böyle bir risk
06:59Yok bu kadar büyük bir olay riski
07:03Minos'tan da bahsettiniz az önce bir yandan ki onun etkilerine bakıyoruz şimdi editörüm Yiğit Gürel'le birlikte
07:09Oluşan otuzuna bir Kıbrıs adasına kadar da etki göstermiş çok büyük bir
07:14Böyle bir tehlike şu an için konuşmuyor şu an için bunu söyleyemeyiz yani elimizde bunu söyleyebilmek için bu kadar iddialık
07:20Oluşabilmek için veri yok
07:22Yeterli veri yok
07:23Şu an olan depremler bile magmanın
07:26Bir hareketliliğine yönelik gerçekleşen depremler kabuk içinde magma hareket ediyor şu anda hareket ettikçe
07:31Kendine yer arıyor
07:32Mesela şu an biz bir odadayız
07:34O da bizim için hazırlandı
07:35Ama bizim için hazırlanmamış olsa biz kendimize yer arayacağız
07:39Yani bir metrobüse binmek gibi bir şey bu yani kendimize yer aradığımız için
07:43Böyle ufak
07:45İrili ufaklı depremler meydana geliyor bunlar 5 civarında filan oluyor
07:49Şu an magma hareketi var
07:51Bu magma hareketinin daha fazla yoğunlaşması
07:54Bir tehdide neden olabilir
07:56Şu an için böyle bir şey yok
07:58Yani şu an bu hızıyla
08:00Bu hızıyla böyle bir riskin olmadığını söyleyebiliriz