Söyleşi: Faruk Ekici
Opera, bale ve klasik müziğin perde arkasına, yaratıcı süreçlerine ve sahnelenen hikâyelere tanıklık ettiğimiz T24’ün yeni serisinin ilk bölümünde opera sanatçısı Güneş Uluçay’dan (https://youtu.be/MctC4hc-DKk?si=XGL46JfqED-y8O0d) opera sanatçısı olmayı dinlemiştik.
Opera, bale ve klasik müzik dünyasını keşfetmek için başladığımız söyleşi serimizin ikinci bölümünde ise İstanbul Devlet Opera ve Balesi baş dansçıları Batur Büklü, Büşra Ay ve M. Çağatay Özmen (https://youtu.be/EkLKBdQvULY?si=YM2SQt5FSb7PMPrH); bale sanatını, eğitimini, iş imkanlarını ve Türkiye’de bale sanatçısı olmayı anlatmıştı.
Serinin bu üçüncü bölümünde ise Büklü, Ay ve Özmen’den pointe çıkmak, point kırmak, yükseğe zıplamak, sahnedeki paytak yürüyüşlerinin anlamını ve temsillerdeki ara alkışın performansa etkilerini dinledik.
Opera, bale ve klasik müziğin perde arkasına, yaratıcı süreçlerine ve sahnelenen hikâyelere tanıklık ettiğimiz T24’ün yeni serisinin ilk bölümünde opera sanatçısı Güneş Uluçay’dan (https://youtu.be/MctC4hc-DKk?si=XGL46JfqED-y8O0d) opera sanatçısı olmayı dinlemiştik.
Opera, bale ve klasik müzik dünyasını keşfetmek için başladığımız söyleşi serimizin ikinci bölümünde ise İstanbul Devlet Opera ve Balesi baş dansçıları Batur Büklü, Büşra Ay ve M. Çağatay Özmen (https://youtu.be/EkLKBdQvULY?si=YM2SQt5FSb7PMPrH); bale sanatını, eğitimini, iş imkanlarını ve Türkiye’de bale sanatçısı olmayı anlatmıştı.
Serinin bu üçüncü bölümünde ise Büklü, Ay ve Özmen’den pointe çıkmak, point kırmak, yükseğe zıplamak, sahnedeki paytak yürüyüşlerinin anlamını ve temsillerdeki ara alkışın performansa etkilerini dinledik.
Category
🦄
YaratıcılıkDöküm
00:00Point nedir? Pointe çıkmak nedir ve point kırmak nedir?
00:12Point normalde patikten farklı olarak daha sert bir materyale sahip gösterebilirim hatta.
00:18Bir bal ayakkabısı. İlk başta başlarken patik dediğimiz ya da çocukların pisi pisi olarak bildiği şeyle başlayıp buna çok daha sonra geçiyoruz.
00:26Çünkü ayak formunun kuvvetlenmesi, eklemlerin sağlamlaşması gerek ve öncelikle teknik olarak pointe çıkmayı öğrenmek gerekiyor.
00:34Sonrasında bunu kullanıyoruz. Bu da patikten farklı olarak ucu sert. Burası zaten belli oluyordur.
00:40Sert bir materyal ve parmağın ucunda yani pointe siz çıktığınız zaman yine parmak uçlarınız da şu şekilde duruyor içinde ve bu sizin pointin üstünde durmanızı sağlıyor.
00:51Bunu tabii ki yarı dömi point dediğimiz yarımda da bu şu anda yeni point olduğu için kırık değil ama şöyle yarım olarak da kullanabiliyoruz.
00:58Erkekler kullanmıyor. Erkekler patik kullanıyor. Kadın dansçılar pointe kullanıyor ve çoğu eserde pointe kullanıyoruz.
01:05Ama modern eserde patik ya da çorap tarzı şeylerde kullanabiliyoruz.
01:10Pointe kırmakta bir sürü farklı pointe modeli var ve markası var.
01:14Bu mesela Gaynor diye bir marka. Bizim kurumun anlaştığı ve kurumda giydiğimiz point.
01:20Bunların iç şeyi daha plastik. Eskiden işte biz böyle sökerdik pointleri.
01:25Çuvallar çıkardı, gazete parçaları, yapışkanlar. Onları böyle bir araya getirip bu forma getiriyorlar.
01:30Nasıl bilmiyorum. Çok bence zor yapımı. Onları kırmamız gerekiyordu.
01:34Yani pointin şuralarını yumuşatmak gerekiyordu. Bu kısmını ve bu kısmını elimizle böyle yumuşatarak kırmak aslında bu.
01:41Yani ekstra pointi kırmıyoruz ama bunu böyle yumuşatıyoruz ya da ıslatıyoruz.
01:45Daha rahat, ayağımıza uygun bir forma getiriyoruz.
01:47Fakat bunlar plastik olduğu için bunları kırmaya gerek kalmıyor.
01:51Ayağınıza zaten giydikten sonra o şekli yavaş yavaş alıyor. Kırılma gibi bir şey yok bunlarda.
01:55Pointe çıkmaksa parmak uçlarınızda yürümek anlamına mı duruyor?
01:59Evet. Yani point aslında parmak ucuna yükselmek.
02:03Ama dediğim gibi bazen hani parmaklarınız nasıl yani böyle tamamen üstünde mi duruyor diyor.
02:08Gerçekten öyle. Bütün bedenimizin ağırlığını aslında parmaklarımız taşıyor.
02:12Yani o bir ilüzyon değil.
02:13Değil.
02:14Erkek bale sanatçıları pointe çıkmıyor mu?
02:17Yok. Erkek bale sanatçıları pointe çıkmaz.
02:19Çünkü erkek bale sanatçıları sahne üstünde çoğu zaman eşlikçidir.
02:24Eşlikçi ne demek? Partnersın yani.
02:26Sen öndeki bir objeyi güzelliğini göstermeye çalışan bir arkada çalışan hala bir sanatçısın.
02:32Sen zaten arkadasın. Balerinin arkasındasın.
02:35Tabi ki gözüküyorsun vesaire onun da bir sürü estetik duruşları pozitörü var.
02:38Ama sen öndekinin bedenini bilerek onu güzel göstermeye çalışıyorsun.
02:42Yani sen her seferinde bir nevi çok abartı olabilir belki ama heykel yapıyorsun.
02:46Poz verdirtiyorsun ona.
02:47Balerinler için en önemli şeydir o.
02:49Çünkü çok yüksek nabızlarda performans verirken arkasındakine güvenmeli.
02:53Arkasındaki partnerine.
02:54Bu yüzden erkekler çoğu zaman eşlikçidir.
02:56Erkeklerin tabi ki de kendi soloları vardır.
02:59Akting yerleri yani oyunculuklarını göstereceği yerler vardır.
03:02Ama balede her zaman balerinler ön plandadır.
03:06Selamda da her zaman balerinler öndedir.
03:08Bunda gocunacak, alçınacak böyle bir şey de yok yani.
03:12Bunun kabulü bu.
03:13Genç sanatçı bundan da kopuyorlar.
03:15Yani konservatuarlarda, temsillerde.
03:17Kendilerini böyle öne çıkartmanın peşindeler.
03:20Hayır sen öne çıkartmana gerek yok.
03:21Senin öne çıkacağın vakit sen işini bitirdikten sonra senin sıran geliyor.
03:26Çünkü balede öyledir.
03:27Ba eder diyelim.
03:28Dong shot diyelim.
03:29Hep bütün hepsine zaten metot aynı gidiyor.
03:31Bir birlikte büyük bir dans yapılır.
03:33Ondan sonra ilk erkek gelir solosunu yap.
03:35Bu aslında erkek için de bir güç gösterisi diyebiliriz.
03:38Çünkü bir sürü lifler yapıyorsunuz.
03:41Liften kastım işte.
03:42Tek elinize kaldırıyorsunuz, indiriyorsunuz.
03:44Hiçbir şey sekmemeli.
03:45Her şey canlı olmalı.
03:46Canlıdan da ziyade aşağıda çalan canlı orkestranın müziğinin temposunda onun kalkıp inmesi gerekir.
03:51Mesela sen provada gittin abi.
03:533 saat provanı yaptın.
03:54Her şey hazır.
03:55Stabil müzikti.
03:56Sahneye bir çıktın.
03:57O günkü baş kemancı değişti.
03:59Prova almayan geldi.
04:00O zaman sen ne yapıyorsun?
04:01Ona göre hareket etmeye çalışıyorsun.
04:03Ama senin solonda var.
04:04Kendini gösterebileceğini atıyorsun.
04:06Bir dakika, bir buçuk dakikalık olaylar silsilesi orada gerçekleşecek.
04:09Orada işte erkeklerin teknik hareketleri, zıplamaları, zıplamalarından ziyade inişleri.
04:15Yükseğe zıplamak ne kadar önemli sizde?
04:17Çok önemli.
04:18Çünkü illüzyonu sağlayan havada olmak.
04:20Michael Jordan'ın nasıl ne kadar zıpladığı önemliyse bir baletin veya baleyenin de zıplaması çok önemli.
04:27Çünkü ne kadar havada uzun ve yüksek kalırsanız figürleri o kadar rahat sergileyebilirsiniz.
04:32Bir de şeyi soracağım.
04:33Sahnedeki yürüyüşünüzün bir anlamı var mı?
04:35Benim çok dikkatimi çekmişti.
04:37Yürümeye çalışıyoruz, evet.
04:38Açık yürümek için.
04:40Taytak diye halkı öyle isimlendiriyor.
04:42Ama ona da çalıştığımız bir şey.
04:44Daha geniş, daha büyük durma amacıyla aslında yaptığımız bir şey.
04:47Nasıl yürürken göğsünü açarsın, daha dik bir şekilde kral ya da prens gibi yürürsün.
04:52O da öyle bir şey aslında bizim için.
04:54Bizim baledeki çalışma disiplinimiz hep açık olma.
04:58Olmayla ilgili göğüslerimizi açmak.
05:00Daha geniş göğüslerle durma.
05:02Dizlerin daha dışarı doğru dönmesi.
05:04Kasıkların daha açık olması.
05:06Esnek olması.
05:07O yüzden hep açık yürürüz.
05:09Bale sanatında başarının kriteri bu mudur?
05:11Baş dansçı olmak mıdır?
05:13Ufak ufak şans veriyorlar aslında.
05:15Küçük rollerde.
05:16Daha sonrasında daha büyük rollerde şansını eğer iyi değerlendirebiliyorsan.
05:20Onlar büyüyor.
05:21Daha fazla temsil yapmaya başlıyorsun.
05:23Daha fazla rol almaya başlıyorsun.
05:25Daha sonrasında aslında dansçı için bu bir sabır işi.
05:28Çünkü stüdyoda iki kişiyle ya da üç kişiyle çok fazla zaman geçirmen.
05:32Aynı hareketi binlerce kez tekrarlaman lazım.
05:34Mükemmel hiçbir zaman olmuyor ama en iyisini yapana kadar tekrarlıyorsun.
05:39En iyisini yaptığın zaman da onu sahnede yapmaya çalışıyorsun.
05:42Ve çok saniyelik anlık bir şey aslında sahnede olan şeyler.
05:45O yüzden canlı performans izlemek hiçbir zaman sinema izlemek, dizi izlemek gibi olmayacak.
05:50Çünkü o anda yaşanıp bitiyor.
05:52Anlık durumu nasıl idare edebildiğinle ilgili bir şey bu.
05:56Temsillerde ara alkış performansa etkiliyor mu?
05:58Sadece bale özelinde sormuyorum bu soruyu.
06:00Sahne sanatlarında ara alkışın insicamı bozduğunu düşünüyor musunuz?
06:05Bazı tiyatro temsillerinde ara alkış yapılmaması için anonslar yapılıyor.
06:10Bazı şeylerde de oluyor.
06:11Ben mesela senfonilere gidiyorum.
06:12Senfonilerde de anons yapılıyor şef tarafından.
06:16Anons ödemeyelim, uyarı diyelim.
06:18Yani eserimizin süresi budur.
06:20Üç bölümden oluşacaktır.
06:21Bölümler arası alkış yapılmaması cello sanatçısı, piyano sanatçısı için,
06:26Concertos'un çalarken önem arz eder.
06:28Bunu yapıyorlar.
06:29Ama balede birazcık olmuyor yani.
06:33Olmuyor çünkü şöyle bir şey.
06:34Oraya yaşı çok küçük okullu öğrenciler geliyor vesaire.
06:38Kimse hayran ona.
06:39Tabii Türkiye için de demiyorum.
06:40Yurt dışında da bu böyledir.
06:41Hayransın yani anladın mı?
06:43Ve o hareketlerini yaptın.
06:44O soloyu bitirdikten sonra onu alkışlıyorsun.
06:46Bazen ama çok fazla oluyor.
06:47Alkışı kesmek istiyorum.
06:48Şöyle kesiyorum.
06:49Alkış devam ederken ben başlıyorum.
06:51Şefle olan iletişimimden müziği bir şekilde başlatıyorum.
06:54Çünkü konu daha yeni başladı arkadaşlar.
06:58Şöyle bunu örneklendirebilirim.
07:00Mesela Cizel'de siz solo dansınızı yaptınız.
07:03Yere düştünüz diye.
07:04Evet bitti.
07:05Öldüm yani.
07:06Öldüm.
07:07Evet havada dönüşü yapıldı.
07:08İki tane turanlardan öldü.
07:09Yere indim ve kız arkadan geliyor.
07:11Niye alkışlıyorsunuz?
07:12Ben tam onu söylemek istiyorum.
07:14Ya da mesela Carmen operasında Toriador ariası deniyor galiba.
07:18Çok güzel.
07:19Taberna sahnesi.
07:20Evet.
07:21Çok güzel.
07:22İnanılmaz müzikler.
07:23Bitti.
07:24Akış devam edecek.
07:25Kaldılar böyle.
07:27Eskilerin tabiriyle söyleyeyim insicamını bozuyor.
07:30Bence.
07:31Kesinlikle.
07:32Çünkü oradaki o akış devam etmeli.
07:34O akış orada devam edecek.
07:36Zaten en sonunda selamını da alacaksın alkış.
07:39Eller kollar havada ve donuk bir şekilde.
07:41Sizin gibi.
07:42Siz yalnız olduğunuzu düşünmeyin.
07:44Eminim yüz yüz elli kişi daha orada var.
07:46Yüzde on yüzde beş seyircinin.
07:48Bunun farkına ve onlar için çok sıkıcı bir hale almaya başlıyor.
07:52Çünkü o aria bitiyor.
07:54Ya da baletin solosu bitiyor.
07:55Hemen üstüne kızın giriyor.
07:57Ve atıyorum orası elli beş altmış beş saniyelik bir bölüm.
08:00Ondan sonra kız sahneyi terk ediyor.
08:02Arkasından ben de çıkıyorum.
08:04Ve bir daha bir alkış oluyor.
08:05Ama o sırada tekrardan bir giriş var sahneye.
08:07Takdirini gerçekten seyircinin.
08:09Çok teşekkür ediyorum.
08:11Ama bence zamanla o da oturacak.
08:13Bak ben hep şunu.
08:14İlk Süreyya'da temsiller oluyordu.
08:16Ben Türkiye'ye yeni geldim vesaire dedim ki.
08:18Taksim'e gidelim.
08:19Taksim de değişecek.
08:20Atatürk Kültür Merkezi'nde haftada dört gün bale ve opera temsilleri.
08:24Üstüne senfoni temsili.
08:25Beş gün temsili olsun.
08:26Orada her gün oraya iki bin kişi gelsin.
08:28Taksim'in de çehresi değişecek.
08:30Ben çok teşekkür ediyorum.
08:31Ayağınıza sağlık.
08:32Teşekkür ederim.
08:33Eklemek, söylemek isteyeceğiniz bir şey varsa lütfen buyurun.
08:36Bol bol gelin bizi destekleyin.
08:38Biz takip edin.
08:39Elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz.
08:40Güzel işler de yaptığımızı düşünüyorum ben.