Zeugma Antik Kenti’nden çıkartılan mozaikleri, kentin kazı başkanı Prof. Kutalmış Görkay’ın anlatımıyla gezin.
Category
🦄
YaratıcılıkDöküm
00:00Hoş geldiniz. Bilmiyorum benim sesim çok fazla çıkmaz.
00:03Böyle öğrenciler hep şikayet ederdi, hocam çok yavaş konuşuyorsunuz diye.
00:06Mozaikler, mozaikler.
00:09Zeyugma'daki evler oldukça büyük konaklar diyebiliriz.
00:12Yani villa diyoruz ama normalde villalar şehir dışında olur.
00:16Bunlara urban villa dediğimiz bizim şehir içi villaları gibi.
00:20Yani planlama olarak villaya benziyor.
00:22400-500 metrekarelik evler bunlar.
00:25Dikdörtgen planda.
00:27Avlulu evler. Etrafında odalar.
00:30Ve bu tabi evin en çok görülen yani misafirler geldiği zaman
00:35en çok göz önünde olan mekanlarında bu bezemeler var.
00:40Yani mozaikler, reskler ve tabi dekorasyon.
00:44Şimdi bu mozaikler hepsi Fırat'tan toplanan taşlardan yapılıyor.
00:48Çok ciddi bir sektör o dönemde.
00:50Yani bunun esas ana merkezi Antakya.
00:52Antakya Metropol çünkü çok büyük.
00:54Seleukos Krallı'nın başkenti.
00:56Ama buraya da yani yakın çevreye de oldukça bu sektörün ulaştığını görüyoruz.
01:04Hepsi Fırat taşı.
01:06Fırat'tan toplanan taşların şöyle bir özelliği var.
01:09Dicili ve Fırat iki uzun nehir tabi.
01:11Ta Basra köprüsüne kadar gidiyor.
01:13Ama Fırat'ın su toplama havzası daha geniş.
01:16Bir sürü kollardan çok yukarıdan farklı coğrafyalardan taşları getiriyor.
01:20Onun için de taşlardaki renk spektrumu çok fazla.
01:24Burada toplanan taşlardan yapılmış, kırılarak yapılmış tesere dediğimiz bu ufak kubiklerin
01:29renk skalası çok geniş olduğu için renk geçişlerini çok çok rahat sağlayabiliyorlar.
01:35Onun için de çok önemli.
01:37Bazen taşın rengi yeterli gelmiyor doğal taşın.
01:42Yeşil, mavi böyle.
01:44Onları da camdan, boyalı camları dökerek, onları küp şeklinde kırarak gerekli yerlere uyguluyorlar.
01:53O daha çok su betili varsa mesela su yeşilini camdan döküyor, onu kullanıyor.
01:58Bu tip uygulamalar da var.
02:02Mozaiklerimiz daha çok avlularda, yemek salonlarında, triklinium dediğimiz yemek salonlarında
02:12ve özel dinlenme odalarında, yatak odalarında görüyoruz.
02:15Buradaki sahne Dionysos ile Ariadne'nin Naxos adasında kavuşma, ilk tanışma sahneleri.
02:22Aslında bir aşk şeyi.
02:24Bu mozaikte bir yatak odasının girişinin önünde yer alıyor.
02:29Şimdi birazdan daha detaylı bahsedeceğim.
02:33Avlulardan bahsettik.
02:36Avlu mozaikleri daha çok belli betimleri içeriyor.
02:42Bunlar su ile ilgili tanrılar veya titanlar veya kişileştirmeler.
02:49Şimdi bir avlu mozaiğinin, yani bir avlu mozaiği olduğunu eğer bir yerde, Zevkma'da bir mozaik buldunuz, hala insitu yerinde duruyor.
02:58Nasıl anlarsınız?
03:00Böyle biraz açıyoruz biz, mozaik varsa bakıyoruz.
03:03Yüzeyi oldukça düz, hiç şey yok.
03:07Yani dümdüz.
03:09Taşlar çünkü kırık olur, biraz yüzeyi bombelir falan ama bunların öyle değil.
03:13Çünkü bunlar devamlı siliniyor, devamlı yıkanıyor avlu olduğu için ve gittikçe bu yüzey dümdüz oluyor.
03:20Biz öyle bir dümdüz bir şey bulduğumuz zaman burası diyoruz avlu.
03:23Avluya geldik, evin avlu kısmı.
03:25Peki sahneler niçin böyle su ile ilgili sizce?
03:29Bunlar yemek davetlerinde su ile dolduruluyor.
03:32Havuz şeklinde kullanılıyor.
03:34Bunun etrafında bir koridor var, gelen ziyaretçiler.
03:36Koridordan yemek salonlarına geçiyor.
03:38Şimdi avludan, koridordan geçtiğiniz bir odanın önünden devam ediyorsunuz.
03:44O da küçük bir oda, bakın bu odanın sınırlarını belirliyor.
03:47Bunu yerde düşün, o da şu kadarcık bir şey.
03:49Sizce ne odası olabilir?
03:52Yatak odası.
03:53Yatak odası, niçin yatak odası?
03:55Yatmışlar.
03:56Yatmışlar, evet ama bir detay daha var.
03:59Bakın burada böyle resmi buraya koymuş.
04:02Buraya da ayrı bir halı gibi bir desen yapmış.
04:05Burası buraya klinde dediğimiz yatak geliyor.
04:08Bu odalar daha çok, şimdi şöyle de bahsedeyim.
04:14Bu evler çok büyük evler dedik.
04:16Bu evlerin tabii ki biz mimarisini görüyoruz, mozaiklerin dekorasyonunu görüyoruz.
04:20Ama yaşayanlarını göremiyoruz.
04:22Esas yaşayanları bu işin.
04:24Bu evleri şekillendiren, o evin organizması diyelim.
04:29Kalabalık ayrı bunlar.
04:30Yani bir evde bir karı bir koca iki çocuk yaşamıyor.
04:34Karı koca onların çocukları, onların gelinleri onlara ayrı oda veriyor.
04:39Herkesin eski konak yaşantısı hala dizilerde görüyoruz değil mi biz?
04:43Yani dışarıdan gelen gelinlere, siz şurada kalacaksınız, siz burada kalacaksınız.
04:48Ve hepsi için ayrı oda yapılıyor.
04:50Ve bu onların belki ilk evlendikleri zaman onlara artık hangi çift vardı bilmiyoruz burada.
04:57Ama onlara yapılmış bir yaşam odası ve bu odalar hazırlanıyor.
05:01Çeden önce, düğünden önce gerdek gecesi burada geçiyor aslında bu odalar.
05:07Onun için de sahnelerde daha çok aşkla ilgili, mitolojiden birbirini seven aşıklarla ilgili.
05:14Mesela bakın orada Dionysos Ariadne var.
05:18Sevgili oluyorlar, evleniyorlar. Ölümsüz evlilik.
05:21Dionysos Ariadne'ninki ölümsüz evlilik.
05:24Bunu da onun için bir yatak odasının tam giriş kısmına yapmış.
05:27Mesaj veriyor. Sizin de evliliğiniz onlar gibi ölümsüz olsun.
05:31Burada da Akraatos ve Efrozyne var.
05:34Akraatos, bunlar kişileştirmeler.
05:37Adamın ismi Akraatos ama Akraatos ne demek Yunanca?
05:41Su katılmamış şarap, sek şarap yani sade şarap.
05:45İçince sizi sarhoş eden şarap.
05:49Aslında tavsiye edilen bu değil normalde içki meclislerinde.
05:53Ölçülü içmek önemli.
05:55Yanında kim var? Efrozyne, neşe, coşku.
05:58Yani içelim, açılalım derler ya biz de içelim, güzelleşelim, coşalım.
06:07Bir mesaj veriyor bu yeni evlenen çiftlere.
06:10Hayat güzel geçsin, hayatın zevkini çıkaralım.
06:16Hayatımız böyle olsun gibi.
06:19Bakın şurada bir tane altından yapılmış büyük bir krater dediğimiz kap var.
06:24Bu krater normalde suyla şarabı karıştırmak için kullanılır.
06:30Şarap konur, iki ölçü bir ölçü su konur.
06:33Karıştırır, antik dönemde içkişeği bulur düzeni.
06:37Normalde iki kulbü vardır şöyle karıştırırsınız ama bunun kulbü yok.
06:42Özellikle bunu yapıyor çünkü akraat olsun şarabında su karışmıyor.
06:46Onun için o kulpları özellikle burada betimlememişler.
06:51Dolayısıyla bu bir yatak odası ve evlenenlere mesaj vermek için seçilmiş.
06:58Her yeni evlenen çiftin odasına yeni mozaik mi yapıyorlar?
07:01Evet.
07:02Her yeni evlenen çiftin odasına?
07:05Bunlar şöyle yapılıyor bugün gibi aileler para topluyor ve mozaik yapıyor.
07:11Mozaikler kalıcı.
07:12Yani ben bu mozaiği beğenmedim ya bunu değiştirelim dediğin değil.
07:17Bunlar o evlilikleri biraz şeye bağlamak için.
07:21Çünkü bunun antik kaynaklarda da var şeyleri.
07:24Biz diyor sizin evliliğiniz için şu kadar büyük şeyler harcadık.
07:31Yatırım yaptık.
07:32Sadece sizden istediğimiz diyor soyumuzu devam eden çocuk yapmanız.
07:38Antik dönemde soy devamı çok önemli.
07:40Şimdi kadınlara ait bir odaya geçelim.
07:43Erkeklerin yaşadığı mekanlar var.
07:45Şimdi burası bizim günaykeyon dediğimiz.
07:50Günaykeyon kadınlara ait odadır.
07:53Nereden biliyoruz?
07:56Kadın betimleri var.
07:58Sadece kadın betimlerinin olması bunu günaykeyon dememize yetmiyor.
08:02Fresklerde bir sürü var.
08:04Ama bizim şansımız şanssızlığımız buradaki figürlerin üstü gitmiş.
08:08İsimleri okunmuyor.
08:09Ama şansımız iki tanesindeki okunuyor.
08:12Yanlarında Yunanca isimleri yazıyor.
08:14Daidemea ile Penelope.
08:16Daidemea Yunan mitolojisinde biliyorsunuz.
08:19Iliada da Ahileus'un karısı.
08:21Penelope, Odysseus'un karısı.
08:24Ve onlar savaşa gidip dönene kadar evlerinde kocalarını bekliyorlar.
08:28Yani iffetli, evine bağlı, sadık kadın tiplemeleri.
08:32Mitolojiden tanınan kahraman kadınlar dediğimiz ve bizim heroin dediğimiz kadınlara ait iki tane örnek.
08:39Ve burada belki biraz zor görünüyor.
08:43Grafitiler de var.
08:45Onlar da yine İliada'dan alınmış bazı pasajlardan bir tanesi burada.
08:53Şimdi ben çok göremiyorum ama.
08:55Yazılar mı var?
08:57Tabii grafitiler var.
08:59Bizim için duvar resimleri çok önemli.
09:01Bakın burada da var.
09:03Burada da bir fresk de var.
09:05Bunlar aklemasyon dediğimiz bizim tezahürat yapıları.
09:09Bu duvardan yani bunlar su altında kaldı artık.
09:13Bunlar kaldırıldı tabii.
09:15Evler, orijinal evler su altında kaldı.
09:17Bu tam erkeklerin andron dediğimiz yeme içme eğlenceleri yaptığı erkeklere ait odanın girişinde yaralan bir fresk.
09:27Orada bunlar aklemasyon işte yaşa Aleksandros sen bize iyi bir yemek verdin bravo falan gibi böyle şeyler.
09:37O anda yazılmış yazılar var.
09:39Bunlar bizim için çok önemli.
09:41Çünkü ev yaşayanları hakkında da bilgi veriyor.
09:45Mesela burada siz biraz önce dediniz mozaikler.
09:47Mozaikler de kırılıyor.
09:49Ev sahip değiştirdiği zaman kırıyorlar onları.
09:52Yeni gelen yeni şey yapıyor.
09:54Kırılmış parça parça mozaikler bulduk bir yere atılmış.
09:57Çok var.
09:58Burada da ne yapmış?
09:59Burada da bu fresk eski evin sahibi herhalde seçti.
10:03Kadın figürleri var.
10:04Yine bir günaykeyon.
10:05Ama bunun üzerine başka bir fresk yapmış.
10:08Veya yani ya modası geçti veya ev sahibi değişti.
10:12Bu sonradan yapılan fresk tutsun diye bunu tak tak tak çantı katıyorlar.
10:17Şeyi tutsun diye ikinci katı yapıyorlar.
10:20Burada tabii bunlar düşünce biz bunu bulduk.
10:23Eğer düşmeseydi üzerinde olunuyor olsaydı hiçbir zaman bu arkadaki betinleri göremeyecektik.
10:30Evet yavaş yavaş mozaiklere geçiyoruz.
10:32Şimdi yemek salonlarından bahsettik.
10:35Yemek salonları oldukça büyük.
10:40Evet burada Euphrates evinin yemek salonunun mozaiğini görüyorsunuz.
10:48Burada biraz bu mozaik buraya taşındığı zaman ufak bir hata yapmış.
10:53Aslında bu odanın girişi karşıdaydı.
10:58Ve bu mozaik de oradaydı.
11:00Yani şöyle düşünün şu mozaiği 180 derece çevirin.
11:03Buradan giriyorsunuz.
11:05Burası ufak bir avlu.
11:06Şöyle duvarlar var.
11:08Gökyüzünü burada görüyorsunuz.
11:10Kapı burada ve giriyorsunuz.
11:12Tabii o sahne sizi karşılıyor girdiğiniz zaman.
11:14Burası da sığ havuz dediğim bu.
11:16Bakın şöyle bir bu orijinaline göre yapıldı.
11:20Bulunduğu zaman da bu taşlar buna benzer taşlar vardı.
11:23Bu detaylar falan oldukça benzer.
11:25Şimdi burada su yağmur yağıyor.
11:28Buradan bakın şu açıklık orijinalinde de vardı.
11:32Buradan su oraya gidiyor.
11:33Şimdi peki kim bunlar?
11:35Bunlar kim?
11:36Bunlar yine kişileştirmeler.
11:38Bu Euphrates nehir tanrısı.
11:40Yani nehri kişileştiriyorlar.
11:44Bir hüdrya dediğimiz kap var.
11:46Su dökülüyor bakın.
11:48Bunlar nünfler.
11:50Suların üzerinde yatmışlar.
11:52Veya işte Euphrates ile bağlantılı su perileri.
11:57Yağmur yağdığı zaman burası doluyor.
12:00Kapatıyorlar.
12:01Ve su buraya geçiyor.
12:03Nereye geçiyor?
12:04Bu sefer bu bölüme geçiyor.
12:05Bu bölümde kim var?
12:06Gaia var.
12:07Yani yer tanrıça.
12:10Su oraya gidince Gaia'ya.
12:12Su akınca toprağa ne oluyor?
12:14Meyveler çıkıyor.
12:16Orada Kornikopya içinde bereket şey var.
12:19Yani çok ciddi anlamda alegorik bir,
12:21sembolik bir mimari veya dekorasyona yansımış bir alt hikaye var.
12:29Bunlar da bizim için oldukça önemli.
12:32Burası avlu aslında.
12:34Çok dar.
12:35Bu çok büyük bir ev.
12:37Bu sadece bir bölümü.
12:38Daha bir sürü mekanlarında şey var.
12:40Buraya taşındığı için.
12:41Şimdi isterseniz karşıya geçelim.
12:43Bir de buralar,
12:45misafirler geldiği zaman ayakların da yıkandığı yerler.
12:51Ondan su akınca oradan meyveler.
12:53Evet.
12:54Çünkü şurada bunların delikleri vardır.
12:58Buradan gider.
12:59Yani eğimlidir.
13:00Yıkanır, şey yapılır.
13:03Su devam eder.
13:05Şimdi böyle geldiğimizde.
13:17Evet.
13:18Oldukça büyük bir yemek odası.
13:20Bu odalar 7'ye 8, 11'e 11.
13:24Mesela bu Çingenekızı Mozai diyoruz ya.
13:28Onun ait olduğu çok büyük bir triklinyumdur o.
13:31Su altında kaldı maalesef.
13:3311 metre, 10 metre gibi bir şeydi.
13:36Yani ciddi büyük bir salon.
13:38Şimdi salona buradan giriyorsunuz.
13:40Buradaydı kapısı normalde.
13:42İki tane betim paneli var.
13:45Emblema diyoruz biz buna.
13:47Birinci emblema, ikinci emblema.
13:49Bakın bu T şeklinde.
13:51Şöyle figürleri şey yaparsanız T şeklinde.
13:54Orası da U şeklinde.
13:57TU tipi triklinyum diyoruz.
14:00Triklinyum 3 yatak demek.
14:03Klineo, kline yatıyorum uzanıyorum demek.
14:06Klineo.
14:07Tri 3 demek.
14:093 uzanılan yataktır.
14:11O klineler şöyle konuyor.
14:13Yani girdiğiniz zaman şurada klineler var.
14:15Roma şeyinde görmüşsünüzdür filmlerinde yatıyorlar yiyorlar.
14:18Her klineye 3 kişi yatar.
14:20İdeal sayı 9 kişidir davet sayısı.
14:23Ve tabii en prestijli misafiri karşıya şu sahneyi düzgün görmesi için yatırıyorlar.
14:31Peki siz bu eve girdiğiniz zaman ilk gördüğünüz sahne bu.
14:36Kim bunlar?
14:37İşte bunlar da muzalar.
14:39Bizim alanda göreceğimiz muzalar daha farklı bir betimle yapılmış.
14:449 muza var.
14:46Yani aynen davetli sayısı kadar.
14:48O bir ölçü.
14:50Çünkü buraya girdiğiniz zaman kliyo tarihten bahsedeceksiniz.
14:54Müzikten bahsedeceksiniz.
14:56Şiirden bahsedeceksiniz.
14:58Siz bu eve eğer davetli olarak geliyorsanız.
15:01Diyelim ki sahibini tanımıyorsunuz ama bir arkadaşınız aracılığıyla davet ediniz.
15:04Dedi ki akşam gel.
15:06Buranın çok kalbur üstü bir şeyi var.
15:08Bizi davete çağırdı.
15:10Akşam bir ziyafet düzenliyor.
15:12Sen de katıl seni de davet etti.
15:14Girdiniz tanımıyorsunuz.
15:16Bu sahneyi gördüğünüz zaman buradaki muhabbetlerin içki ve yemek muhabbetlerinin
15:22Yunan edebiyatından, Yunan paydayasından, Yunan klasik Yunan eğitiminden
15:26iyi konulardan olacağını bunu görünce anlıyorsunuz.
15:30Tiyatro burada, krakediye burada.
15:32Tabi tiyatro burada olunca şarap da burada.
15:35Dionizos da burada.
15:37Çünkü burada şarap içilecek.
15:39Güzel yemekler yenecek.
15:41Ve ev sahibi sizi etkilemek için en pahalı yemeklerden seçkin yemeklerden
15:45ne bileyim kiosk şarabı getirecek.
15:47Samos'tan getiriyor.
15:49Şuradan getirecek.
15:52Entelektüel bir varlıklı bir ailenin evine gittiğiniz zaman
15:57sohbetler, muhabbetler, seçtiği yemekler, seçtiği şaraplar
16:01karşıdakini etkilemek.
16:03Bu ev sahibinin showroomu gibi.
16:05Kendi entelektüel birikimini gelen ziyaretçilere gösterdiği yerler.
16:11Karşıya oturduğunuz zaman kimleri görüyorsunuz?
16:13Üç tane kadın figürü var.
16:15İkisi ayakta bir tanesi oturmuş.
16:17Yazıyor.
16:19Zofia, eğitim.
16:21Arete, Erdem.
16:23Zofia, Bilgelik.
16:25Dolayısıyla bu evler Zeyugman'ın iyi eğitimi almış kalburüstü entelektüel.
16:31Çünkü siz eğer Payday'a yani Yunan klasiklerine okur, bilgili olursanız
16:37bizim ilk İş Bankası'nın da yayınladığı bu Hasan Ali Yücel zamanında çıkan Yunan klasikleri
16:45o dönemde başlayan şey gibi.
16:47Alırsanız o zaman iyi insan olursunuz.
16:49Esas şey o.
16:51Ve ne kadar kültürlü olursanız da sosyal tabakada yükselirsiniz.
16:53Yatarak yemek bir sınıf göstergesi.
16:57Sandalye, masa var.
16:59Onlar kölelerin işi.
17:01Yatarak yiyeceksiniz.
17:03Şimdi orada daha iyi görünecek.
17:05Arkadaki koridorda hizmetkarlar bekliyor.
17:07Siz giriyorsunuz.
17:09Diyorlar ki siz efendim en saygın misafirsiniz.
17:13Sizi şöyle alalım.
17:15Şuraya, şuraya yerler gösteriliyor.
17:17Arkada hizmetkarlar geliyor.
17:19Bugün diyor ev sahibi.
17:21Ev sahibi şu köşede oturuyor.
17:23Ev sahibi de yatakta mı?
17:25Yatakta.
17:27Davetlilere yer açmıyor.
17:29Yok o da yatıyor.
17:31Ev sahibi dahil 9 kişi oluyorlar.
17:33Evet ev sahibi dahil 9 kişi.
17:35Ve arkada diyor bugün sizin için çok özel Hatay'dan, İskenderiye'den
17:41Midye getirdim diyor.
17:43Balık getirdim diyor.
17:45Şarap burada falan.
17:47Ve bu servisler yapılıyor.
17:49Şarap doluyor.
17:51Siz yatıyorsunuz.
17:53Elle yiyorsunuz gelen şeylerden.
17:55Önlere ufak.
17:57Delfika dediğimiz üç ayak tepsilerde yemekler.
17:59Elle yeniyor.
18:01Arkaya elinizi de uzatıyorsunuz.
18:03Arkada şarap koyabiliyor.
18:05Veya eliniz kirlendiyse yıkıyor.
18:07Kadehinizi uzatıyorsunuz.
18:09Şarabınızı doluyorsunuz.
18:11Hiç kimse öne geçmiyor.
18:13Çünkü muhabbeti bölmesin diye öne geçmiyor.
18:15Yemek bittikten sonra içki hala devam ediyor.
18:17Bu sefer ev sahibi sizin için bir şey yapmış.
18:21Tatlı.
18:23Tatlı da yapmıştır muhakkak da.
18:25Eve dışarıdan sanatçılar çağırıyor.
18:29Onlar burada icralarını yapıyorlar.
18:31Şarkılı, türkü.
18:33Bugün sıra geceleri gibi düşünün.
18:35Ama pandomim sanatçıları geliyor.
18:37Tiyatro sanatçıları geliyor.
18:39Piyasalar yapıyorlar.
18:41Tragediya dans sahneler.
18:43Dansöz şeklinde kızlı erkekli oyunlar düzenleniyor.
18:45Gece eğlencesi başlıyor.
18:47Bunlara dinner theater diyorlar.
18:49Yabancı şey değil.
18:51Bizim bilim şeyleri.
18:53Yani akşam yemeği tiyatrosu.
18:55Kabere gidiyor.
18:57Evet.
18:59Bizde şeye gidiliyor ya.
19:01İstanbul'daki
19:03Zeki Müren alıyor falan.
19:05Eğer çok zenginseniz
19:07çok meşhur bir sanatçıyı da çağırabiliyorsunuz.
19:09Zaten himayelerinde sanatçılar olur.
19:11Sanatçılar öyle geçiniyorlar yani.
19:13Şimdi ileride bir mozaikte o çok güzel şey yapacak.
19:15Bu da aynı şekilde.
19:17Burada da bakın.
19:19Arkada şeylerin bekleyeceği yerler var.
19:21Ne derler?
19:23Burası servis yapılıyor.
19:25Evet.
19:27Uşakların.
19:29Efendiler şeyler burada.
19:31Daha çok ne derler?
19:33Söyleyeyim.
19:35Yiyorlar içiyorlar.
19:37Burada da yine bir tiyatro sahnesi var.
19:39Orada tabi Dionysos var.
19:41Çünkü
19:43Şarap.
19:45Dionysos'un olmadığı yerde
19:47eğlence olmaz.
19:49Bütün evliliklerde partiler dışında bunu da Dionysos.
19:51Poseidon evinin
19:53A birimi dediğimiz birimi.
19:55Bunlar 252-253'inde
19:57sağ sahneler saldırdığı zaman
19:59bu evlere
20:01içindekiler yok saldırı anında.
20:03Bunlar terk ediyorlar.
20:05Kilitliyorlar. Tekrar döneriz diye.
20:07Bütün eşyaları bırakıyorlar. Değerli şeyler alınıyor.
20:09Çok kilit buluyoruz biz. Asma kilit.
20:11Dolayısıyla
20:13kilit.
20:15Ama şey o dönemiyorlar.
20:17Ve şeyler girip yağmalıyorlar.
20:19Ve evleri yakıyorlar.
20:21Bir daha oturulmasın diye.
20:23Yani o şeyi bozmak için.
20:25Kıldıktan sonra bütün
20:27Kerpiç tabi.
20:29Bakın orada görüyorsunuz.
20:31Taşa kadar.
20:33Üstü kerpiçtir.
20:35Ahşap
20:37kerpiç.
20:39Hepsi olduğu gibi çöküyor.
20:41Hani pompeyi
20:43lavlar altında kalır gibi.
20:45Bunlar da yıkılan duvarların altında
20:47olduğu gibi kaldığı için hiçbir şey yok.
20:49Bazı yerlerde düşen taşlardan dolayı
20:51ezilmeler var.
20:53Ufak tefek lakuna dediğimiz bizim boşluklar
20:55var.
20:57Buradaki bazı mozaikler
20:59oldukça sağlam.
21:01Burada bu hizmetkar
21:03fenomenini anlamak daha
21:05mümkün.
21:07Buraya gelirseniz buradan daha iyi görünüyor
21:09figürler.
21:11Burada yine
21:13farklı bir uygulama kline uygulaması
21:15var. İki taraflı büyük ihtimalle.
21:17Burada gördüğünüz ayakta duran figürler
21:19hizmetkarları
21:21bunların bazıları
21:23korunmuş durumda olanları var başka
21:25merkezlerde bunlar tepsi tutuyorlar.
21:27İçlerinde yemek duran tepsi.
21:29Hizmetkarların duracağı yerleri
21:31bunları şey gibi
21:33nasıl diyeyim
21:35işaret gibi yerleştirmişler.
21:37Bazılarının üzerinde isimleri de
21:39yazıyor.
21:43Bu da yine mitolojik bir konu.
21:45Andromeda ile Perseus.
21:47Perseus Andromeda'yı kurtarıyor.
21:49Perseus şeyin oğlu
21:51Danae.
21:53Danae ile Zeus'un.
21:55Burada da yine bir
21:57Satyros ve Antiyope'yi
21:59kaçırışı.
22:01Satyros satir yani sonuçta.
22:05Satir şey değil
22:07satir
22:09diyoruz biz ama şey
22:11yani Dionysos'la
22:13ilgili yine çılgınca işler
22:15yapan ama buradaki Satyros
22:17Zeus satir kılığına girerek
22:19Antiyope'yi kandırıyor.
22:21Kızı kaçırıyor.
22:23Bu yanlış restore edilmiş bir parça.
22:25Ama bunun hikayesi şöyle kısaca anlatayım.
22:2794 yılında
22:29David Kennedy
22:31Avustralya Üniversitesi'nden
22:33Zeyugma'da kazılara başladığı zaman
22:35bir yamaçlı bir ev kazıyor.
22:37Kazıyorlar.
22:39Bir oda çıkıyor. Odada
22:41şurada görünür bakın
22:43soru işaretli bir fotoğraf var.
22:45Bu iki parça
22:47zamanında kaçak şeyler çok
22:49genizde kaçakçılar bunu kırıp almışlar.
22:51Yani bir buluyor ama sadece ayakları
22:53görünüyor. Yazılarda bir kısmı var.
22:55Figürler yok aslında.
22:57Daha sonradan Sheila Campbell
22:59diye bir Kanadalı mozaik şeyi
23:01Menil koleksiyonunda
23:03şeyde
23:05Teksas'ta Houston'da
23:07Menil koleksiyonunda iki tane koleksiyonda
23:09uzun yıllardır duran iki figür var.
23:11Bir bakıyor ki bu diyor
23:13Kennedy'nin bulduğu
23:15mozaik parçalar olması lazım.
23:17Ve hakikaten
23:19buradan olduğu anlaşılıyor.
23:21Bakanlık devreye giriyor. Bu parçaları getiriyorlar.
23:23Ve yerleştiriyorlar. Fakat yerleştirirken
23:25bir hata yapıyorlar burada.
23:27Partenope
23:29şu boşluk var ya orada olması
23:31gerekiyor. Meteokos'a daha yakın
23:33olması gerekiyor. Ayakları çünkü tutmuyor tam olarak.
23:35Yani ayak şeyi
23:37tutmuyor. Dolayısıyla
23:39Meteokos Partenope'ye
23:41şöyle sarılmış durumda.
23:43Şu omuzundan görüyorsunuz. Böyle
23:45aynen Dionysos.
23:47Bu kavuşma sahibi.
23:49Burada kavuşamamışlar.
23:51Ama bunlar iki aşık.
23:53Hikayesi de var. Birbirlerini görüyorlar.
23:55Platonik. Bir türlü
23:57birleşemiyorlar. Biz bu hikayeyi
23:59Yunan kaynaklarından, papürüslerden
24:01biliyoruz parça parça. Ama aynı hikaye
24:03Pers edebiyatına geçmiş.
24:05Gaznavi
24:07saray şairi.
24:09Orada kavuşuyorlar.
24:11Yunan şeyini de bilmiyoruz. Ama bu mozaik
24:13Yunan hikayesinde de
24:15bunların kavuştuğunu gösteriyor. Çünkü oturduk
24:17oturdukları
24:19kliniği, ayakları görünüyor yatak.
24:21Evlilik klinisi. Bu mutlu son.
24:23Bu da bir yatak odasında
24:25yapılmış. Diğer bu mozaik
24:27Dionysos
24:29Ariadne yine
24:31evlilik sahnesiyle.
24:33Yine evlilik sahnesi. Bu mozaik çalındı.
24:35Maalesef.
24:3792 yılında bulundu.
24:3998 yılında alandan
24:41çalıştığı eski hali böyleydi.
24:43Bunun nerede olduğunu bilmiyoruz.
24:45Şurasını kırıp parçalayıp
24:47şu figürleri götürdüler.
24:49Sadece bu iki üç figür kaldı
24:51burada. Burada da şeyi görüyoruz
24:53Dionysos ile Ariadne'yi
24:55evlilik klinisi üzerinde. Yine
24:57aynı şekilde böyle Dionysos
24:59elini atmış durumda. TLT'de de öyle.
25:01Burada da öyle. Bunda da öyle.
25:03Ve ne geliyor? Kutu içinde
25:05evlilik hediyeleri geliyor.
25:07Yatak.
25:09Uzun. Evlilik klinisi.
25:11Müzikçiler, çalgıcılar
25:13bir kutlama.
25:15Epaulya dediğimiz bir
25:17sahnedir bu. Yani evlilik
25:19hediye takdim ve
25:21duvak açmadan sonra hediye
25:23takdimidir. Burada takılar geliyor.
25:25Dolayısıyla aslında bu mozaik bir
25:27hediye.
25:29Yani o
25:31hediye. Yani yeni evlenen
25:33çifte öyle bir sahne
25:35yaptı. Düğün fotoğrafı gibi ama
25:37ölümsüz Tanrı ve Tanrı
25:39şeyin. Sizin de
25:41evliliğiniz bunlar gibi olsun diye de.
25:43Necropol'de mezarlık alanında bir
25:45kaçakçılar bir mezara girmişler.
25:47Stelleri çıkartmışlar.
25:49Gömmüşler bahçelerine falan. Biz onları
25:51yakaladık. Bu stellerden
25:53Aristeos
25:55diye bir adamın
25:57ailesinin mezarı. Daha
25:59bunun gibi 10-15 stel daha
26:01var. Heykeller var mezardan.
26:03Bunlar da
26:05kaçakçılık sergisi yapıldı.
26:07Bakan Bey istemişti.
26:09Burada şey yapıldı. Bu parçayı da
26:11ben İtalya'dan
26:13buldum getirttik. Yani şöyle
26:15raporunu ben yazmıştım.
26:17Oradaki savcı
26:19ikna oldu.
26:21Onu da
26:23bakanlığımızın kaçakçılık dairesinin
26:25ciddi. Onlar çok
26:27iyi çalışıyorlar. Kaçakçılıkla
26:29mücabele dairesi. Kaçakçılık dairesinin
26:31yanlış anlaşılmıyor. Mücabele dairesi.
26:33Onların
26:35Zeynep Boz'un
26:37Burcu Özdemir'in
26:39çalışmalarıyla ben
26:41raporunu yazınca da getirttik.
26:43Bu da Zevkman'a. Diğer parçalarda
26:45bizim
26:47Çingenekızı Mozai
26:49dediğimiz. Evet geliyoruz Çingenekızı'na.
26:51Onun Amerika'ya kaçırmış parçaları
26:5312 parça bunları da getirttik.
26:55Yine kaçakçılıkla
26:57mücadele dairesinin girişimleri.
26:59Benim de bir
27:01arkadaşım vasıtasıyla, meslektaşım
27:03vasıtasıyla haberdar olduk. Raporunu
27:05yazdık. Bunlar da ülkesine
27:07döndü. Yurduna döndü ama
27:09tabi parça parça buradan daha bir sürü
27:11parça eksik. Ne kalmıştı?
27:13Çok
27:15büyük bir mozaiktir o.
27:17Şu karşıda gördüğünüz
27:1911'e 10 metrelik
27:21bir yemek salonuna ait
27:23mozaiktir. Kalanlar bunlar
27:25bunlar ve içeride Çingenekızı var o.
27:27Bitti bu kadar mı?
27:29Hayır hayır.
27:31Yani bu muzalar şey
27:33menat evinden kalan
27:35trikliniumundan
27:37kalan mozaikler bunlar.
27:39Parça parça burada resimleri
27:41var bakın.
27:43Olduğu gibi
27:45söküle söküle götürülmüş zaman.
27:471960'lı yıllarda.
27:49Tabi kurtarma kazılarında
27:51buraya rastlıyorlar ama bütün
27:53hepsi delik deşik delik deşik.
27:55Sonradan parçalarını biz
27:57buradan topluyoruz.
27:59Çingenekızı da aslında
28:01şöyle söyleyeyim. Ana figür
28:03değil. Değildir.
28:05Ana figürde Orfeus
28:07ve annesi Kaliope var.
28:09Üç tane emblema var. Üç tane
28:11büyük sahne var.
28:13Bizim Çingenekızı
28:15o ana sahnenin etrafındaki
28:17bordürler var böyle asmadanları
28:19üzümler falan. Onların içinde masklar
28:21var. Pan var. İşte bizim
28:23menat var. Diğer oradaki menat
28:25var. Onlardan
28:27bir tanesidir. Ana figür değildir.
28:31Kenarlarda da kuşlu olanlar
28:33şu bölümlerde kuşlu
28:35parçalar vardı.
28:37Yani bunun daha bir sürü eksik parçası var.
28:39Nerelerde? Dünyanın
28:41diğerlerinde. İki tanesini
28:43daha tespit ettik. Onu da yine kaçakçılık.
28:45Nerede?
28:47Onu söyleyemem. Peki o İtalya'dakini
28:49siz müzede mi gördünüz?
28:51Onu. Birinin evinde
28:53falan mı denk geldiniz? Onu
28:55İtalya'da Venedik'te Karabinyeriler
28:57yakalamış. Jandarma.
28:59Jandarma. Almanya'dan gelen
29:01restorasyon için, temizlik için yollamışlar.
29:03Onlar da bu bir dakika demişler.
29:05Biraz Suriye tarafına benziyor.
29:07Hemen bizim kaçakçılık dairesi
29:09örneğe yolluyorlar fotoğrafı.
29:11Onlar bana yolluyor. Biz teşhise gittik.
29:13Bu da bizim meşhur
29:15Çingenekızı denen
29:17yani halk arasında
29:19ama menat.