Türkiye'de genç nüfus alarmı çalıyor. Öyle ki artık Türkiye çok yaşlı ülkeler kategorisinde. Evlilik ve anne olma yaşı ise gittikçe daha da artıyor. Peki, evlilik yaşı neden yükseldi? Gençler aile kurmak istemiyor mu? Artan üniversite sayısı, uzayan eğitim süresi ve bunun sonucunda ortaya çıkan üniversiteli işsiz ordusu evlilik kararını olumsuz mu etkiliyor? Detaylar, CNN TÜRK Muhabiri Ümit Uzun'un hazırladığı Vizör'de...
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Türkiye nüfusluğu açısından baktığımızda alarm çalıyor.
00:07Endişe verici bir durum gerçekten.
00:10Artık insanlar genç yaşta çalışmaya başlamadığı için o olgunluğa ulaşamıyor.
00:14O yüzden evlilik yaşları uzuyor.
00:16Nüfusumuzun tazelenmesi, yenilenmesi gerekiyor.
00:19Üniversitesi var, askeri var, işi var, gücü var.
00:22Kimse evlenmek istemiyor. Kimse evlense bile çocuk yapmak istemiyor.
00:25Türkiye'de genç ve nitelikli nüfus sayısı her geçen gün azalıyor.
00:32Ve bu gelecek için endişe verici.
00:35Normalde doğurganlık hızının en azından 2.01 olması gerekiyor.
00:40Türkiye'deki doğurganlık hızı ise 1.51.
00:43Bu Avrupa Birliği'nin ortalamasının dahi altında.
00:47Artık bizim nüfusumuz yaşlı değil, çok yaşlı ülkeler kategorisinin içinde.
00:52Niteliği ve niceliğinden bağımsız insanlar daha fazla üniversiteye gitme fırsatı buldu, sahibi oldu.
00:57O yüzden o eğitimle, entelektüel bunalımla kimse evlenmiyor. Çoluk çocuku sahibi olmuyor.
01:0218 yaşında üniversiteye girdin. 4 sene okudun, 22 yaşındasın.
01:076 ayda askerlik diyelim, hadi ona 1 sene diyelim kendini de toparladı.
01:1123, yani bundan sonra bir iş bulma.
01:14O işte gelişmesi ya da uzun vadede çalışması gerekiyor ki evlenebilsin.
01:21Düzenini oturtabilsin. Bu da nereden baksan 5 sene sürse yani geldik 28'e zaten.
01:26Türkiye ortalamasında erkekler de 28 üstü, kadınlar da 26'ya kadar götürüyor.
01:31Ancak büyük kentlerde bu sayı 30'lu yaşların üstüne kadar çıkmakta.
01:36Türkiye'de üniversite mezunu oranı son 15 yılda %8'den %24.6'ya yükseldi.
01:42Üniversite mezunu sayısı ise 21 milyondan fazla.
01:45Avrupa Birliği İstatistik Ofisi'nin 2019 yılı verilerine göre
01:49Türkiye üniversite öğrenci oranında tüm Avrupa ülkelerini geride bıraktı.
01:53Özellikle son yıllarda üniversite sayısındaki hızlı artış sonrası öğrenci sayısı da arttı.
01:59Her yer özel üniversite artık.
02:01İş bulmak da zor.
02:03Artık üniversiteyi bitirmek de hiçbir şey ifade etmiyor insanlar için açıkçası.
02:07Sonunda iş bulamıyor.
02:09Evlenecek bir parası da olmadığı için.
02:12Çünkü o da maddi bir güç gerekiyor sonuç olarak.
02:15Daha erken iş hayatına başlayınca daha çabuk olgunlaşıyor.
02:18Daha çabuk parayla tanışıyor yani.
02:20Daha çabuk hayatına yön verebiliyor diyebilirim yani.
02:23Üniversite bence bir yere kadar hayatını donduruyor.
02:26Türkiye artık Avrupa'da nüfusa göre en çok üniversite öğrencisinin olduğu ülke.
02:30Öyle ki Türkiye'de 1000 kişiden 95'i üniversite öğrencisi.
02:34Türkiye bu alanda Avrupa'nın önde gelen ülkelerini açık farkla geride bırakıyor.
02:39Almanya ve Fransa'da 1000 kişiden 40'ı üniversite öğrencisi.
02:42Bu oran İngiltere'de 39, Avrupa Birliği'nde ise 38.
02:47Bu durum üniversiteli işsiz ordusunu ortaya çıkardı.
02:50Peki yıllarca uzayan eğitim süresi gençlerin evlilik kararında nasıl bir rol oynuyor?
02:55Sizin planlamanız ne?
02:57Benim planlamam şu an üniversite okuyorum.
03:00O 5 yıllık üniversite okuyanlardan bir tanesiyim.
03:02Psikoloji bölümünü okuyorum.
03:03Bitirdikten sonra bir de Türkiye'de psikoloji bölümünü okuduktan sonra
03:07klinik açabilmeniz için 2 yıl daha yüksek lisans yapmanız gerekiyor.
03:1025 yapar.
03:12Orayı açmak için de biraz para biriktirsem.
03:1429'da falan kliniği açarsam 35-36 gibi ben bir evlilik görüyorum kendimde.
03:19Evlenme ve anne olma yaşı giderek artıyor.
03:22Öyle ki günümüzde evlenme yaşı kadınlarda 26'ya, erkeklerde ise 28'e yükseldi.
03:28İlk anne olma yaşı ise 29'a kadar çıktı.
03:314 yıl işte sonra yüksek lisans falan yapabilirsem önüme çıksa onları yapacağım.
03:37Daha sonra hemen atılabilirsem iş hayatına atılmayı düşünüyorum.
03:41Yaş kaç olacak o sırada?
03:42Yaş kaç işte 26 banda olur diye düşünüyorum.
03:4526 bandında iş hayatına atılacaksınız.
03:47Evet.
03:48Evlilik?
03:49Mantıken 26 yaşında iş hayatına atılırsak evlilikte 30 yaşına kayar diye düşünüyorum.
03:56Üniversiteyi tercih eden de var, etmeyen de var ve ben açıkçası kendi etrafımda
04:00çok fazla böyle ben bıraktım, istemiyorum, üniversiteyi tercih etmeyeceğim,
04:04iş hayatına atılacağım diyen çok arkadaşım var.
04:06Onlar evlendi mi?
04:07Evlendiler.
04:08Üniversiteye devam edenler?
04:10Üniversiteye devam edenler hala bekarlı.
04:122001 yılında toplam doğurganlık hızı 2.38 idi.
04:16Bugün bu rakam 1.51'e kadar düştü.
04:20Yani benim kendi kızım da 28 yaşında evlendi.
04:24Torun var mı?
04:25Torun da yok, o da bir sıkıntı.
04:272 seneyi geçti düşünmedi yani.
04:30Önceden insanlar 4 senelik bir lisans bitirip sonrasında eğitim hayatlarını sonlandırıyorlardı
04:34ama şimdi peşinde insanlar yüksek lisans yapmayı tercih edebiliyor.
04:37Belki bir doktora yapmayı tercih edebiliyor.
04:39Bu da yani eğitim aldıkları süreyi bayağı uzatıyor.
04:42Yani eskiden aileler işte daha büyük geniş aile kavramı vardı.
04:46Şimdi çekirdek aile kavramı var.
04:48Bu çekirdek aile de zaman içinde biraz parçalanıyor gibi.
04:51İşte tek ebeveynle ailelere doğru dönüşler var.
04:54Sayıları az da olsa farklı düşünenler de var.
04:57Kaç yaşındasınız?
04:58Ben 20 yaşındayım.
04:59Siz?
05:0023.
05:01Peki siz bir çiftsiniz.
05:02Evet.
05:03Evlilik düşünüyor musunuz?
05:04Kesinlikle.
05:05Ne zaman?
05:06Okul bittikten sonra nasipse.
05:08Şu an üniversite okuyorsunuz.
05:09Evet şu an üniversite okuyorum.
05:1025 olarak düşünüyorum kendim için de.
05:12Yani kariyerimi bir yerde sonra oturttuktan sonra hemen evlenmeyi planlıyorum.
05:16İnsanlar işte arabamız olsun, evimiz olsun, yükselelim, işte istediğimiz konuma gelelim sonra evlenelim diyorlar.
05:23Ama benim mentalita birazcık daha beraber büyümek, hani beraber bir şeyleri inşa etmek.
05:28Yaşama sevinci varken hazır böyle evlenelim ya evlenmek güzel şey.
05:33Çocuk düşünüyor musunuz?
05:34Tabii.
05:35Kaç tane?
05:36İki tane yeter ya bir kız bir erkek.
05:38Hanımefendiye sormadık.
05:39Siz çocuk düşünüyor musunuz?
05:40Hayırlısı neyse o olur.
05:41Bana mantıklı.
05:42Düşünüyorsunuz onu?
05:43Kesinlikle.
05:44Türkiye için genç nüfus alarmı çalarken 2025 yılı aile yılı olarak ilan edildi.
05:49Evlenmek isteyen gençlere 150 bin liralık kredi desteği verilecek ve aynı zamanda çocuk başına da bir ücret desteği sağlanacak.
05:57Evliliğe ilk adımını atan gençlerimize 48 ay vadeli 2 yıl geri ödemesiz 150 bin lira tutarında faizsiz kredi desteği sunuyoruz.
06:1081 ilimizin tamamında uygulamayı alıyoruz.
06:14Yeni doğacak ilk çocuk için verdiğimiz tek seferlik doğum yardımını bundan sonra 5000 liraya yükseltiyoruz.
06:24İkinci çocuk için her ay 1500 lira.
06:28Üçüncü ve sonraki çocuklar için de her ay 5000 lira olacak şekilde çocuk yardımlarını devreye alıyoruz.
06:37Sağlık sisteminde ve eğitim sisteminde ücretsiz kaliteli herkesin içinden gönlünden gelip rahatça gönderebileceği devlet okulları, hastaneleri ya da diğer kurumlar olursa bence aileler çocuk yapma konusunda daha istekli ve güvenli olurlar.