Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili izleyiciler, Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz, ekonomi gündemiyle karşınızdayız.
00:17Bütün gözler emekli aylıklarına çevrilmişti.
00:20Emekli aylıklarına bir zam gelmişti ancak emekliler verilen zamdan memnun kalmamışlardı.
00:25Yeni bir düzenleme yapılacak ve en düşük emekli maaşı 14.469 lira olacak.
00:31Yani iktidar 15.000 liraya bile tamamlamadı en düşük emekli maaşını.
00:35Şimdi peki 2025 emekliler için nasıl bir yıl olacak?
00:39Ekonomik tabloda neler bekliyor emekliyi?
00:41Bütün bunları uzman bir isimden dinleyeceğiz.
00:44Doçent Doktor Oğuz Demir konuğumuz olacak.
00:47Sayın Demir hoş geldiniz.
00:50Hoş bulduk, iyi yayınlar.
00:51Teşekkür ediyorum, bu senenin ilk programı sizinle de.
00:54Öncelikle nasılsınız?
00:56Valla işte yıla böyle hızlı bir giriş yaptık.
01:00Hep beraber koşturuyoruz.
01:02İyiyim ama yani daha da iyi olacağız inşallah.
01:06Zor zamanlar ama buradan da biraz umuda ihtiyacımız var.
01:09O umudu da ayakta tutmamız lazım.
01:12Zor, kolay değil.
01:13Şartlar zor, ekonomik koşullar zor ama bir yandan da umutsuz yaşanmıyor.
01:18Yani bu seneyi tutmamız lazım.
01:20Kesinlikle yani dediğiniz gibi çok hızlı başladı 2025.
01:23Şimdi daha önce temmuz 2024'te en düşük emekli aile olan 10 bin lira bir düzenlemeyle 12 bin 500 liraya çıkarılmıştı.
01:31Bütün emekli maaşları yani 10 bin liradan az olanlar.
01:36Ve şimdi yeni bir düzenleme gelecek 14 bin 469 lira olacak.
01:40Peki emekliye verilen bu en düşük ücret yeterli olacak mı 2025'te?
01:47Yani şimdi aslında 14 bin 469 lira geçim kaynağından bahsediyoruz.
01:55İyi ihtimalle işte ikinci bir emekli daha olsaydı yani eşler emekli olsalar yaklaşık 28-29 bin liralık bir gelirden bahsediyoruz.
02:05Bunu iki türlü ele alabiliriz Erdem Bey.
02:07Birincisi tabii ki büyük şehirler.
02:09Yani İstanbul gibi, Ankara gibi, İzmir gibi, Bursa gibi büyük şehirler tarafı var.
02:13Biri tabii Türkiye'nin geri kalan kısmı.
02:16Şimdi nüfusun neredeyse %70-60'ının büyük şehirlerde yaşadığına dikkate alırsak
02:23tabii yani 15 bin liraya yakın 14 bin 469 lira ya da iki emekli varsa bir evde yaklaşık işte 29 bin liralık bir rakamda
02:30büyük şehirlerde hele hele bir eviniz yoksa kiradaysanız geçinebiliyor olma imkanınız neredeyse yok.
02:37Yani bugün bir markete girdiğinizde işte bir haftalık iki haftalık bir tedarikinizi yapsanız
02:44ya da bir pazara gittiğinizde yine bir haftalık bir gıda tedarikini yapsanız
02:49verdiğiniz para 4-5 bin lirayı buluyor.
02:51Yani sadece market alışverişi ve gıda alışverişinden bahsediyorum.
02:56Ve bunu dörtle çarptığınızda 20 bin liraya yakın bir maliyeti var.
02:59E dönerseniz bunun üzerine bir de bakarsınız bir kirada oturuyorsunuz.
03:02Önce söylediğim gibi en az bugün İstanbul Ankara gibi şehirlerde 8-10 bin liraları artık ev yok.
03:08Varsa şehri çok dışında emekliler de yani bu şehrin ana arterlerinde bugüne kadar yaşamaya alışmışlar.
03:16Yani onu da koyduğunuzu üzerine 30 bin lirayı bir rakam edin.
03:19Hadi 10 bin lira diyelim 30 bin lira yakın sadece barınma ve gıda temizlik gibi malzemeler için.
03:24Bunun dışında emekli ediyorsunuz ki hiçbir şey yok senin sadece iki emekliysen bir evde oturan.
03:30Yani kiranı ödersin gıdanı alırsın işte temizlik malzemeni alırsın market alışverişini yaparsın biter.
03:36Tersten dönüp bakalım yani daha küçük şehirler için.
03:39Tabi orada hayat biraz daha görece özellikle gıda tarafında fiyatlar bir miktar daha ucuz.
03:44Bir dayanışma ortamı da var yani köyden işte kente getirilen mallar vesaire var.
03:50Oralarda bir miktarda hayat görece büyük şehirlerdekine göre idare edebilir durumda.
03:56Ama az önce de söyledim yani nüfusun önemli bir kısmının kentlerde büyük şehirlerde yaşadığını dikkate alırsak.
04:01Bugün emeklilerin %80'i %85'i oldukça zorlu koşullar altında yaşayacağı bir yıla girmiş durumda.
04:08Bir de şunu biliyoruz yani yılbaşı itibariyle asgari ücrete yapılan bir %39 zaman var.
04:14İşte vergilerde bir artış fiyat artışı var.
04:18Dönüyoruz özellikle makro vergilerde önemli bir artış var.
04:22Yine dönüyoruz bakıyoruz işte akaryakıt fiyatlarında bu vergi artışlarından kaynaklanan bir artış var.
04:27Bütün bunlar da fiyatlara daha da yansıyor.
04:30Yani hükümetin belki 2025 yılı için hayal ettiği o %20'nin biraz üzerindeki enflasyon tahmininin
04:37önemli bir kısmı yılın ilk 2-3 ayında aslında yüklenmiş olacak sisteme.
04:42Yani işte %3-4 civarı bir Ocak ayı enflasyonu, %2-2,5 civarı bir Şubat ayı, %2-2,5 civarı bir Şubat ayı, Mart ayı enflasyonu.
04:51Yani %21'in %8'lik onun kısmını biz zaten ilk 4 ayda falan yaşayacağız.
04:56Şimdi bu da tabii çok hızlı bir elime demek.
04:58Dolayısıyla maalesef bütün bunları üst üste koyduğumuzda emekli için, dar gelirli için, sabit gelirli için oldukça zorlu bir 2025 yılı böyle karşımıza duruyor.
05:082024'de tabii çok zor bir yıldı bir taraftan bakıldığında 10 bin liralarla, 12 bin 500 liralarla geçinilmeye çalışıldı ama bu sene şöyle bir fark daha var.
05:17Öyle ya da böyle bir çarp dönüyordu.
05:20Yani 2024 senesinde faiz %50'lere kadar Mart ayında çıkarıldı ama nihayetinde bir dönen çarp vardı.
05:30Yavaşlama yeni başlamıştı ya da yılın ilk 6 ayında yavaşlamanın işaretleri vardı.
05:35İkinci 6 ay itibariyle çok hızlı bir yavaşlamayı gördük.
05:38Şimdi o yavaşlamanın sonuçlarının karşımıza çıkacağı bir 2025 yılının ilk 6 ayı var.
05:45Aslında şunu ifade etmeliyim.
05:46Böyle bütün hepsini üst üste koyduğumuz zaman 2025'in ilk 6 ayı çok zorlu geçecek.
05:52Sonraki 6 ayının nasıl geçeceği ise ilk 6 ayda atılan adımların başarısına bağlı olarak gerçekleşecek.
05:58Şimdi biz pazarlara gittiğimizde, sokağa indiğimizde, sokak röportajlarında emekliye mikrofon uzatıyoruz ve birçoğu en azından bir 15 bin lira beklediklerini ifade ediyor.
06:10531 liralık bir fark var 15 bin lira olması için.
06:13İktidar önümüzdeki aylarda yeni bir düzenleme yapar mı emekli maaşlarına ilişkin?
06:19Böyle bir beklenti var mı uzmanlarda?
06:23Yani yapacak olsaydı şimdi yapardı.
06:25Ben biliyorsunuz bu 14 bin 469 lira açıklandığında bakanlar kurumu toplantısının ertesi günüydü.
06:34Yani eğer o 531 liralık aradaki o fark tamamlanabilecek olsaydı zaten bakanlar kurumunda konuşulmuştur.
06:41Muhtemelen ona da Mehmet Şimşek Bey ekibi itiraz etmiştir diye tahmin ediyorum ki böyle geçti.
06:47Şimdi 531 lira gibi gözüküyor.
06:49Bazı insanlar diyorlar ki yani işte 531 lirayla mı geçim sıkıntısı çözülecek emekliye?
06:55Yani bu kadar niye bu 531 lira konuşmuyor?
06:57Yani 1 liranın öneminin oldu.
07:00Evet 1 lira çok değersiz hale geldi satın alma gücü açısından ama bugün 1 liranın bile önemli olduğu bir geçim standartından bahsediyoruz emekli için.
07:09Yani 10 liraya 12 liraya ekmek alıyor bu insanlar.
07:12531 lira fazladan verdiğinizde ekmek en azından aylık ekmek parasını çıkartmış olacak.
07:16Bunun da maliyeti kabaca hesapladığımızda 40 milyar lira gibi bir şey geliyor.
07:21Yıllık hazineye yükü yani bütçeye yükü.
07:25Yani burada yıllık 40 milyar lira 14.6 trilyon lira bütçesi olan bir Türkiye Cumhuriyeti devleti için bulunamayacak bir 40 milyar lira değildi.
07:34Bir şeylerden vazgeçip özellikle lüks harcamalarından, israf harcamalarından vazgeçip bu 40 milyar lira çok rahatlıkla bulunup 15 bin liraya çıkarılabilirdi.
07:43Bende zaten şunu da söylemem lazım.
07:45Yani sadece emekli açısından değil en düşük emekli maaşını alan değil.
07:49Yıllarca işte 15 bin 600 liraya emekli maaşı çıkmış insanın da isyanı var şu anda.
07:54O da diyor ki ben diyor yıllarca diyor çok yüksek primler ödedim.
07:58Bugünler için ödedim bu primleri benim de elime geçen 15 bin 700 lira diyor.
08:02Biliyorsunuz sürekli yoksullukta eşliklendiğimiz için emeklinin de daha fazla alması gerekenini de buraya doğru yani en düşük maaşa doğru yanaştırmış olurlar.
08:11Bu bir. İkincisi asgari ücret için de aynı şey geçerli.
08:13Orada da asgari ücrete doğru yakın sen ücretler var.
08:16Şimdi ikisini birden dikkate alırsanız şöyle bir şey çıkartamaya gidiyorsunuz.
08:20Yani bir tarafta yaklaşık 7-8 milyon civarı işte emekli var böyle en düşük emekli maaşını civarında alan.
08:28Yine asgari ücret ve %10 üzerinde alan yine yaklaşık 8-9 milyon insan var.
08:34Havaca baktığımızda 20 milyon insanı bir yoksulluğa mahkum etmiş bir iktidar var.
08:40Şimdi elbette enflasyonu düşürmek için bir mücadele gerekiyor.
08:43Bunun için talebi kısmaya çalışıyorlar.
08:45Özellikle talep odaklı politikalara yönlenmiş durumdalar.
08:48Ama talep sadece vatandaşın talebinden ibaret değildir.
08:51Kamulunda talebi önemli bir taleptir.
08:53Yani 14.6 trilyon para harcayacaksınız siz.
08:56Şimdi burada en azından şunu yapmalarında fayda vardır.
09:00Yani bu bir bu yıla enflasyonla mücadelenin en çetin olacağı 2025 yılına has bir düzenlemeyle bakın çok zor durumda kaldı.
09:08Bir kilo eti alırken bir kilo domatesi alırken düşünen milyonlarca insan oluştu bu ülkede değil.
09:14Elindeki bütçede yani ben müteahhitlerin ödemesini geciktiriyorum.
09:17Ben işte belirli kurumlara biraz daha az kaynak veriyorum.
09:21Ama bu sene işte 40 milyar lira değil de 50 milyar lira en düşük emekli maaşı alandıran işte yaklaşık 150 milyar lira da asgari ücretliye dağıtacağım.
09:32Ve en azından enflasyonun yarattığı bu enflasyonla mücadele sürecinin yarattığı bu denin yoksullaşma sürecine bir miktar omuz vereceğim.
09:41Bu seneye has bu seneye özel olarak diyebilirlerdi.
09:44Bu bir tercih elinizdeki kaynağı nasıl kullanacağınıza ilişkin bir tercih.
09:48Yani bütçe tercihi bir politik tercihtir.
09:51Yani zenginden yana ya da ekonominin genelinden yana karar verirsiniz.
09:56Yani toplumun genelinden yana verilen karar bugüne kadar hep olduğu gibi AKP tarafından.
10:01Yine yoksulu çalışanı emekçi emekliyi görmenizden gelen bir karar oldu.
10:06Yani ben 250-300 milyar liralık bir kaynak yaratamaz mıyım 14,5 trilyon liranın içerisinde.
10:11Ya da 14,5 trilyon liralık bütçe yapacağım 15 trilyonluk bütçe yaparım.
10:15500 milyar lira bu seneye has daha fazla borçlanırım.
10:18Ama oldukça toplumun artık ciddi bir açlık yoksulluk sınavı içerisinde olan milyonlarına bir omuz vereyim.
10:29Elbette bu bütün sorunlarımızı çözmez.
10:31Ama ne enflasyonu o kadar patlatırdı ne de bu insanların böyle bir sıkıntıya düşmesini sağlar.
10:36Ama tercihleri politik ve maalesef hiçbir zaman çalışandan yana olmayan bir iktidar var.
10:43Onlar bunu bilmiyorlar mı biliyorlar ama bunu yapmak işlerine gelmiyor.
10:46Piyasada ürün satılmazsa kimse mal almazsa enflasyon düşer kafasıyla hareket ediyorlar.
10:54Bu malı da alanlar aslında baktığınız zaman az önce size söylediğim 6 milyon emekli 7 milyon emekli 9 milyon asgari ücretli değil.
11:01Yani 15 milyon insan bu insanları en azından daha iyi yaşayabilir.
11:05Şu süreçte bir miktar omuz verdikleri devletin de onların yanlarında olduğunu hissettirebilecekleri bir şey yapabilirlerdi.
11:13Ama dediğim gibi Mehmet Şimşek Bey ekibinin o neoliberal perspektifi elindeki reçete patlattıkları enflasyonun bedelini
11:22yine bu milyonları ödetmek gibi bir yan etkiyle devam ediyor.
11:27Yani bütün CREME'yi emekli ve asgari ücretli çekiyor.
11:31Peki Oğuz Bey son bir sorum olacak sizlere.
11:33Uzmanların 2025 ekonomik tablosu Türkiye özelinde nasıl yani neler bekliyor Türkiye'yi 2025'de ekonomik anlamda?
11:44Yani işte az önce söylediğim gibi aslında ilk 6 ay çok belirleyici olacak Erdem Bey.
11:48İlk 6 ay içerisinde az önce söylediğim belirli varsayımlar vardı.
11:52Mesela enflasyonu biraz daha yılın geri kalanına göre daha yüksek seyredebilme olasılığı.
11:58Yani işte %21 enflasyon bekliyorsunuz ama 13-14'ün ilk 6 ayda gerçekleşmesi.
12:03Mesela örnek veriyorum durgunluğun etkisinin işsizliğe ne kadar yansıyacağı.
12:07Firma, çok özür dilerim firmaların işte nasıl ayakta kalabileceği yani şu süreci nasıl bu 6 ayı.
12:15Hem yüksek finansman yükü var hem de öte taraftan dönüp baktığınızda ciddi bir durgunluk var.
12:22Piyasada yaprak kımıldamıyor hani tırnak içerisinde söylüyorum.
12:26Burayı nasıl atlatacağız yani bu 6 ay bence kritik bir 6 ay.
12:30Eğer bu 6 ay içerisinde bir miktar işler yoluna girecek bir mesaj çıkarsa
12:342. 6 ayda biraz daha bir genişlemeci yaklaşım sergilenebilir.
12:40Ama iktidarın hani ben umut ederim ki bir Türkiye Cumhuriyeti yurttaşı olarak.
12:44Umut ederim ki başarılı olsunlar çünkü artık bu kadar büyük bir bedel ödetirdikten sonra
12:50en azından semerisini toplum olarak biz görelim enflasyon düşsün.
12:54Ama iyi ki 6 ayın çok kritik olduğunu kanaatindeyim.
12:57Takip eden 6 ay içerisinde ciddi risklerimiz var.
13:01Yani başta dış politik riskler, Suriye meselesi, Amerika Birleşik Devletleri'nin dünyada izleyeceği politika
13:07özellikle ekonomi politikası tarafından Rusya, Ukrayna ne olacak?
13:11Yine içeriye geldiğimizde içerideki siyasi ortam yani bütün bunlar siyasi riskler.
13:18Ekonomik tarafta bakıldığında şu an daralmış bir dış ticaret açığı ya da dış açık var ama
13:23bu ne kadar sürdürülebilir bu da bir başka tartışma konusu.
13:26Burada bir hareket yaşanabilir mi bir başka tartışma konusu.
13:29Yani risklerin çok olduğu bir 6 aylık süreci yaşayacağız.
13:34Eğer burayı iyi atlatabilirsek umarım öyle olur.
13:37Bu ülke için bunu arzu ederim.
13:39Ekonomisi ne olursa olsun yani sonuçta bizim yönetenlerin ne kadar beceriksiz olduğunu
13:44son 20 yılda gördük yaşadığımız son 2-3 senelik süreçte ama en azından bunu başarsınlar.
13:49Patladıkları enflasyonu bir miktar kontrol altına alsınlar.
13:52Çünkü çok ağır bedel ödetiyorlar.
13:54Bari karşılığını görelim ki 2026'ya en azından belki bir nefes alarak girebilecek durumumuz olsun.
14:02Peki Sayın Demir çok teşekkür ediyorum.
14:04Bütün gözler ekonomideydi.
14:06En azından bir nebze 2025 yılının özetini bir ön bilgilendirmesini yapmış olduk.
14:12Sağolun tekrardan vakit ayırdınız bugün.
14:14Yok teşekkür ederim iyi yayınlar dilerim.
14:16Teşekkür ediyorum.
14:18Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri.
14:21Doçent Doktor Oğuz Demir konuğumuzdu.
14:232025'e ilişkin ekonomik tabloyu konuştuk.
14:26Çünkü emeklilerin aldığı en düşük ücret olan 14.469 lirayı konuştuk.
14:31Aslında emekliler bu ücretten oldukça rahatsızlar.
14:35Pazarlarda, marketlerde, sokakta herhangi bir alışveriş yaparken, fatura öderken, kira öderken oldukça zorlanıyorlar aldıkları emekli aylığı karşısında.
14:45Biz ekonomi gündemini takip etmeye bu ekranlardan aktarmaya devam edeceğiz.
14:49Ancak şimdilik burada noktalayalım.
14:51Başka bir programda yeniden görüşmek üzere.
14:56www.sorularlaislamiyet.com