Haberler.com'da Abdurrahman Yazıcı'nın konuğu olan Prof. Dr. Serap Durusoy, Türkiye'nin ekonomik sorunlarını ele aldı. Enflasyonun kronikleştiğini ve Avrupa'da en düşük emekli maaşlarının Türkiye'de olduğunu belirten Durusoy, üretimin teşvik edilmesi gerektiğine dikkat çekti.
Türkiye'de enflasyon ve emeklilik sistemiyle ilgili çarpıcı açıklamalar yapan Prof. Dr. Serap Durusoy, sorunların çözümü için köklü adımların atılması gerektiğini ifade etti. Avrupa Birliği ülkeleri arasında en düşük emekli maaşlarının Türkiye'de olduğunu belirten Durusoy, ekonomik yönetimin mali disiplin politikalarını değerlendirdi.TÜRKİYE'DEKİ EMEKLİLİK SİSTEMİNİN EKSİKLERİProf. Dr. Serap Durusoy, Türkiye'nin küresel emeklilik endeksinde son sıralarda yer aldığını ifade etti. "Avrupa ülkeleri arasında en düşük emekli maaşı Türkiye'de. Emeklilerin hiçbir alanda ihtiyaçları karşılanmıyor. Bu, sosyal güvenlik sistemimizin yeniden düzenlenmesi gerektiğini gösteriyor" dedi.
hbrlr1.com/ctffwtcykckckl
Türkiye'de enflasyon ve emeklilik sistemiyle ilgili çarpıcı açıklamalar yapan Prof. Dr. Serap Durusoy, sorunların çözümü için köklü adımların atılması gerektiğini ifade etti. Avrupa Birliği ülkeleri arasında en düşük emekli maaşlarının Türkiye'de olduğunu belirten Durusoy, ekonomik yönetimin mali disiplin politikalarını değerlendirdi.TÜRKİYE'DEKİ EMEKLİLİK SİSTEMİNİN EKSİKLERİProf. Dr. Serap Durusoy, Türkiye'nin küresel emeklilik endeksinde son sıralarda yer aldığını ifade etti. "Avrupa ülkeleri arasında en düşük emekli maaşı Türkiye'de. Emeklilerin hiçbir alanda ihtiyaçları karşılanmıyor. Bu, sosyal güvenlik sistemimizin yeniden düzenlenmesi gerektiğini gösteriyor" dedi.
hbrlr1.com/ctffwtcykckckl
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Haberler.com stüdyosundan herkese merhaba.
00:06Türkiye'de milyonlarca vatandaşı ilgilendiren memur ve emeklilerin 2025 yılında alacakları
00:12maaşın zammının adeta dayanağı olan veriler açıklandı TÜİK tarafında.
00:18Hemen bu konuyu değerlendireceğiz.
00:20Konuğum akademisyen-yazar Prof. Dr. Serap Durusoy.
00:24Merhabalar Serap Hanım.
00:25Merhabalar, teşekkür ederim davetiniz için.
00:27İyi yayınlar diliyorum ben de.
00:29Emekli ve memura ilişkin veriler açıklandı Aralık ayı enflasyonu.
00:34Emekli ve memur maaşlarına yapılan zam yeterli mi?
00:37Ve her iki kesiminde sosyal imkanlarının iyileştirilmesi adına kamu eyleyili neler yapılabilir?
00:45Şimdi açıkçası Türkiye'de ücretler konusunda genel bir değerlendirme yapacak olursak
00:53uzun süredir ekonomi yönetiminde uygulanmakta olduğu politikanın
00:57ücretlerin baskılanması üzerinden enflasyonun baskılanması yönünde politikanın izlendiğini biliyoruz.
01:03Dolayısıyla da uygulanmakta olan politikanın bir sınıf sağ tercihinin olduğunu söylemek çok yanlış olmayacak.
01:09Zira her ne kadar ekonomi yönetimi enflasyon birinci önceliğimizdir şeklinde bir değerlendirmede bulunsa da
01:18büyümeden tam anlamıyla vazgeçilmediğini gözlemliyoruz.
01:21Dolayısıyla da uygulanan politikaların da bu bağlamda geliştiğini söyleyebilirim.
01:27Yani enflasyonun baskılanması ama diğer yandan üretimin teşvikine ilişkin adımların atıldığını bir buçuk yıllık süreçte gördük.
01:36Ve burada da özellikle talebin baskılanması konusunda da ücretlerin aslında baskılanması üzerinden ilerleyen bir politika olduğunu söyleyebilirim.
01:46Peki bu aynı zamanda emekli maaşlarının düşük tutulduğuna vurgu yaptınız.
01:51Daha doğrusu bütün maaşların.
01:53Buna emekli ve memur maaşlar da dahil olmak üzere.
01:56O zaman hemen şunu da sormak lazım.
01:58Türkiye emekli ve memur maaşlarında dünyada nerede?
02:02Yani Avrupa ülkeleriyle kıyasladığımız zaman durumumuz ne?
02:07Açıkçası şunu söylemek isterim parlak bir durumumuzun olduğunu söylemek güç.
02:13Ben yakın zamanda açıklanan hemen size aktaracağım.
02:18Küresel emeklilik endeksine göre Türkiye aslında orada dört kategori içerisinde son kategoride yer alan ülke durumunda.
02:27Ve burada birinciliği Hollanda alıyor ve bunu daha sonra İzlanda ve Danimarka izliyor.
02:33Şimdi özellikle A notu dediğimiz en üst nottaki ülkelere baktığımız zaman bu ülkelerin emeklilik sistemi pozitif faydalar sağlayan sürdürülebilir.
02:42Ve yüksek düzeyde bütünlüğe sahip birinci sınıfa sağlam bir emeklilik sistemi alan ülkeler olarak sıralanıyor.
02:49Türkiye'nin yer aldığı o son kategoride ise bazı arzu edilen özelliklere sahip olmakla birlikte
02:55özellikle ele alınması gereken önemli zayıflıklar ya da eksiklikleri olan bir sistem.
03:00Ve bunlar iyileştirilmediği takdirde de etkinliği ve sürdürülebilirliği şüpheli olan hukuk içerisinde yer alıyor.
03:07Bu tablo da bizim aslında emeklilik konusunda nedenle vahim bir durumda olduğumuzu ortaya koyuyor.
03:14Ve hemen size şunu da söyleyeyim bakın emekli maaşının en düşük olduğu ülke sıralamasında Türkiye birinci sırada.
03:20Bu Avrupa.
03:21Evet Avrupa bir ülkeler içerisinde.
03:23Ben hemen ekleyeyim emekli maaşının en yüksek olduğu ülkeler yine Lüksemburg, İzlanda, Norveç, Danimarka, İsviçre gibi ülkelerken
03:30emekli maaşının en düşük olduğu ülkeler içerisinde Türkiye birinci sırada.
03:34Daha sonra buna diğer işte Bulgaristan, Romanya, Litvanya gibi ülkelerin izlediğini gözlemleyebiliyoruz.
03:40Peki mesela burada aynı şekilde bir başka veri daha var.
03:44Sağlık harcamalarının arttığı ve sağlık harcamalarına paralel olarak emeklilerin de sağlık sisteminden istifade ettiği,
03:50faydalandığı bir tablo var aslında.
03:53Dolayısıyla bu sağlık harcamaları Türkiye'de artarken emeklilerin ihtiyaçları sağlık alanında karşılanıyor diyebilir miyiz?
04:02Aslında şöyle söyleyeyim.
04:04Emeklilerin hiçbir alanda ihtiyaçları karşılanmıyor.
04:07Yani şu anda Türkiye'de emekliler gerçekten ciddi bir mağduriyet yaşıyor.
04:11Ben de bir emekli delil etmemuruyum.
04:13Ama şu kadarını söyleyeyim.
04:15Bağkur emeklileri yani SGK emeklisiyle SSK ve Bağkur emeklilerinin arasında ciddi bir fark var.
04:22Ve bence Türkiye'de özellikle o 12.500'ün altında da ücret alan bir kesim var.
04:27Biliyorsunuz kök maaşı 10 bin lira olan bir emekli kesimi var.
04:31Dolayısıyla da bunların durumunun çok daha vahim olduğunu söyleyebilirim.
04:34Ortalama olarak 16 milyonun biraz üzerinde sanırım toplam emekli nüfus sayısı.
04:40Biliyorsunuz ekonomi yönetiminin bir mali disiplin konusunda ısrarı var.
04:44Ve bütçeden ayrılacak payı mümkün olduğunca minimal tutmaya çalıştıkları için de ben böyle bir artışı da beklemiyorum.
04:52Bu artış yapılmadığı zaman da elbette ki yoksunluk ve yoksunluk çok daha görünür hale gelecek emekli kesim için.
04:59Peki sağlık kısmına değindik. Aynı şekilde şimdi yoksulluktan bahsettiniz.
05:05Memur ve emekliyi birlikte değerlendirdiğimiz zaman sizce memur ve emekli kesiminin toplamda en büyük sorunları neler?
05:13Şimdi memur ve emekli kesimin elbette ki en büyük sorunu ücretler.
05:18Zaten bu ücretlerin hem baskılanmaktan kaynaklı hem de yüksek enflasyondan kaynaklı satın alma gücündeki azalmaya bağlı olarak
05:26ciddi anlamda bir göreli yoksullukla karşı karşıya olunduğunu söyleyebilirim.
05:30Bakın açlık sınırı ortalama 21 bin civarında. En son açıklanan rakam yoksullukta 68 binleri geçti.
05:36Şimdi bu tablo karşısında Türkiye'de özellikle nüfusun aşağı yukarı bakın 16 milyon diyorum ve aşağı yukarı da neredeyse
05:45yarıdan fazlasının da asgari ücret ve asgari ücrete bağımlı yaşayanlar olduğunu düşünürsek
05:50nüfusun büyük bir kesiminin açlık ve yoksulluk sınırı altında bir ücretle karşı karşıya olduğunu görüyoruz.
05:56Zaten bakın son gelen yoksulluk ve yaşam koşulları istatistikleri de göreli yoksulluğun aşağı yukarı %13-14 civarına ulaştığını söyledi.
06:05En yüksek gelir huvunun gelirden aldığı payın ortalama olarak %50'lere yakın olduğunu düşünürsek
06:10çünkü nüfusun bakın %20'si gelinin %50'sine yakın bir pay alıyor.
06:15Bütün bunlar bizim ülkemizdeki gelir dağılım adaletsizliğinin ne boyutta olduğunu gösteriyor ve şunu söyleyebilirim enflasyon
06:24evet bir makro ekonomik istikarsızlık bizim ülkemiz için kronik bir sorun ama bence Türkiye'nin en önemli sorunu enflasyondan da öte gelir dağılım adaletsizliği denilebilir.
06:34Peki hem çalışan kesimin hem de emekli kesimin yıllarda beri Türkiye'de tartıştığı konuların başında emeklilik yaşı geliyor.
06:42Emeklilik yaşının arttırılması, düşürülmesi, emeklilikte yaşa takılanlar konusu vardır.
06:49Türkiye'de yıllardır tartışılıyor.
06:51Emeklilik yaşı ortalama olarak kadın ve erkekte Avrupa ülkeleri ile kıyaslandığı zaman düşük mü Türkiye'de?
06:59Çok yüksek bence çok yüksek ve bir de Türkiye'de tabii ki emekli olduğumuz var.
07:04Ama bizim en büyük sorun da emekli olunduğunda çalışıyorken ki maaşın neredeyse yarısı kadar bir ücretle karşı karşıya kalındığı için çalışma yaşını doğal olarak insanlar uzatmaya çalışıyorlar.
07:15Yani ben mesela üniversite için söyleyeyim Yenipur'la üniversitelerde 72 yaşına kadar çalışabiliyorsunuz ama mesela 72 yaşında üzerinde çalışmak isteyip başka yeni açılan üniversitelere geçen o kadar çok akademisyen var ki.
07:28Yani bu tabii ki şunu gösteriyor.
07:30Türkiye'de çalışma hayatı içerisindeki ücretle çalışma hayatının sonlanması sonrasında alınan ücret arasındaki o makasın çok ciddi bir şekilde genişlemesi haliyle çalışma hayatının uzamasına yol açıyor.
07:43Ya da emekli olup ikinci bir işe girme durumu yani ikinci bir işte çalışma durumunu beraberinde getiriyor ki zaten açlık sınırının altında kalan ücretler de bunun bir göstergesi olarak yorumlanabilir.
07:56Peki emeklilik burada bir anlamda belki yaşa da bağlı olarak onu tartışmak gerekiyor ama emeklilik aynı şekilde ülke genelinde üretkenliği düşürüyor tartışmaları da var.
08:09Buna ne diyorsunuz?
08:11Aslına bakacak olursak Türkiye'de üretkenlik ciddi bir sorun gerçekten.
08:15Yani ama şunu da söyleyelim Türkiye'de özellikle kamuda bir gizli işsizlik var.
08:20Yani bu gizli işsizlik gerçeğini göz ardı edemeyiz.
08:23Dolayısıyla da ben basıfsız ve niteliksiz kesimin aslında gerçekten emekli edilip daha nitelikli daha kaliteli eğitimleri olan gençlerin özellikle teknolojiye hakim olan gençlerin kamuda istihdam edilmesinin daha sağlıklı ve daha üretken bir ülke olma yolunda önemli olduğunu düşünüyorum.
08:45Yani beşeri sermaye kısmı maalesef bizim ülkemizde zayıf ama bu şununla da ilişkili.
08:51Türkiye'de hizmetçi eğitim konusunda da aslında kamuda ve özel sektör içinde bu söylenebilir.
08:56Bence zayıf kalan yanı oluşturuyor.
08:59Tabii ki eğer ki çalışma hayatı içerisinde olan insanlara çalışma hayatı süresindeki kazanımlardan daha iyi bir yaşam standartı sunulacaksa insanlar neden daha ileri yaşlara kadar çalışma gereği düşsün ki öyle değil mi?
09:14Peki o zaman aynı zamanda buradan ortaya çıkan şöyle de bir sonuç var.
09:19Yoksulluk sınırına değdiğiniz dolayısıyla gelir dağılımından bahsettiniz.
09:24Emeklilik yaşı tabii ki burada yani Türkiye'nin diğer ülkelerle kıyaslandığında çok önemli bir rol oynuyor.
09:31Ama aynı zamanda Türkiye'de belki emeklilik yaşını tartışırken satın alma gücü, enflasyon oranlarını da aynı şekilde tartışmak lazım.
09:40Hemen şunu sorayım satın alma gücü enflasyon düştüğünde hemen artar mı?
09:46Hayır şimdi zaten bakın hep söylenen şey şudur enflasyon düştüğü zaman hayat pahalılığı da düşecek diye bir şey yok.
09:53Yani bu oldukça uzun dönemli bir şeydir.
09:56Ama zaten şöyle bir şey Türkiye'de enflasyon 5-10 yıllık bir sorun değil aslında.
10:01Ben çocukken enflasyon böyle yeşil bir canavar şeklinde gazetelerde metafor yapılırdı.
10:06O zamanlar vardı enflasyon hala enflasyon bizim kronik bir sorunumuz olarak devam ediyor.
10:11Dolayısıyla da elbette ki yüksek enflasyon satın alma gücünü azaltan bir etken.
10:17Ama enflasyonu baskılamak için uygulanan politikalar da beraberinde eklendiğinde o yoksulluk ve yoksulluk dediğimiz süreci çok daha besleyen bir durumla karşı karşıya kalınıyor.
10:29Kısır döngü mü diyeyim?
10:31Evet yani ikisi bir arada olduğu zaman da çok daha ağır bedeller ödemek zorunda kalıyor.
10:37Özellikle düşük gelir grubu ve hane halkı.
10:39Tabii şunu da eklemek isterim bakın.
10:41Türkiye'de enflasyon rakamı açıklandığı zaman biz bakıyoruz mesela evet mal enflasyonu düşük geldi.
10:47Hizmet enflasyonu bu ay düşük geldi.
10:49Mal enflasyonu düşük gelmesi zaten talebin hız kesmesiyle alakalı.
10:53Ama talep nasıl hız kesti?
10:55Maaşlar düşük tutularak hız kesti.
10:57Bir de artık insanların satın alma gücü yok.
11:00Peki o zaman hemen önümüzdeki süreçte yani 2025 yılını kast ederek soruyorum.
11:05Enflasyon beklentimiz ne olmalı?
11:07Siz ne bekliyorsunuz?
11:09Şimdi şöyle.
11:11Ocak ayında şimdi bugün gelen rakam aslında bir anlamda Merkez Bankası'nın da tabii elini rahatlattı.
11:16Biliyorsunuz aralıkta bir faiz konusunda.
11:18Muhtemelen Ocak'ta da olacak.
11:20Şubat'ta toplantı yok.
11:22Yani bu şu demek artık Merkez Bankası zincirleme bir faiz indirimi politikası izleyecek.
11:27Fakat enflasyonla ilişkin olarak ben tabii ki bugünkü gelen rakam ne kadar hani hissedilen
11:35ya da yaşanılan enflasyonla örtüşüyor.
11:37O ayrı tartışma konusu ama resmi rakamların önümüzdeki aylarda da çok alfaki yüksek gelmeyeceğini düşünüyorum.
11:44Bunu besleyen şeyler olacaktır elbette.
11:46Yani işte memur ve emeklilerin zam artışları, yönetilen yönlendirilen fiyatlardaki artışlar.
11:53Bunlar bir nebze enflasyonu tetkilecek.
11:55Ama biliyorsunuz bazı etkisi de devreye girecek.
11:57Dolayısıyla ilk birkaç ay biraz daha ılımlı bir enflasyon görebiliriz.
12:02Ama ondan sonrası için bir yandan dediğim gibi bu yönetilen yönlendirilen fiyatlardaki etki.
12:11Diğer yandan Suriye'deki gelişmelerde bu gelişmelere bağlı olarak ne yöne evrenecek?
12:16Kamu harcamalarında bir artış olacak mı buna ilişkin?
12:19Bunlar aslında belirleyici olacak.
12:21Biraz da konjonktüre bağlı diyorsunuz.
12:23Evet.
12:24Özellikle yani iç ve dış konjonktür belirleyici olacak.
12:26Ama iç dinamikler burada daha etkili oluyor denilebilir elbette.
12:30Peki. Çok teşekkür ediyorum. Ağzınıza sağlık.
12:33Prof. Dr. Serap Durusoy yayınımıza katıldığınız için teşekkür ediyorum.
12:37Türkiye'de emekli ve memur maaşlarıyla konuştuk.
12:40Bir sonraki bölümde görüşmek dileğiyle. Esen kalın.