Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00MÜZİK
00:13Cumhuriyet TV ekranlarından merhaba sevgili izleyenler.
00:16Suriye'de yaşanan gelişmeleri takip etmeye ve sizler için bu ekranlarda konuşmaya, yorumlamaya devam ediyoruz.
00:22Son olarak Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suriye'nin başkenti Şam'da ülkenin fiili lideri Ahmet Eşşeray ile görüştü.
00:29Aslında kamuoyu onu daha çok koleni diye tanıyor.
00:32Ancak şu anda ıssahayı bırakıp biraz daha bürokratik işlere başladığı için eski ismini kullanmaya başladı.
00:40Şimdi orada iki isimden de gelen bir mesaj vardı.
00:43Benzer ama aynı değil. Bunları konuşacağız.
00:46Yine ABD'nin de Ahmet Eşşaray ile temasları oluyor.
00:49Bütün bu gelişmeleri sizler için Prof. Dr. Ahmet Kasım Han yorumlayacak.
00:53Hoş geldiniz.
00:55Merhabalar Miran Hanım nasılsınız?
00:57İyiyim sizler de iyisinizdir umarım.
01:01Aslında Suriye'de HTC Halep'e ilk girdiğinde bir program yapmıştık.
01:06Siz o zamanda bu işin çok uzun süreceğini ve uzunca bir süre konuşacağımızı söylemiştiniz.
01:11Her geçen gün yeni bir gelişme oluyor.
01:13Son olarak Hakan Fidan ve Ahmet Eşşaray'ın vermiş olduğu mesajlar var.
01:17Onları bir yorumlamanızı isteyeyim sizden.
01:19İki isim de PKK, YPG ve IŞİD'in Suriye'den tamamen temizlenmesi yönünde mutabık.
01:26Ancak birbirine benzeyen ama aynı olmayan açıklamalar yapıyorlar.
01:30Sayın Fidan diyor ki PKK, YPG bir an önce kendini feshetmelidir.
01:34Baz karanlığından kurtulan Suriye, DAEŞ ve PKK'dan temizlenecek.
01:38Ahmet Eşşaray ise gerek bizim kontrolümüzdeki gerek PKK ve YPG'nin kontrolündeki hiçbir bölgede
01:45hiçbir grubun elinde silah bulunmaması gerekiyor diyor.
01:48Bu tabi Suriye Milli Ordusu'nun da silahsızlanması ihtimalini akla getiriyor.
01:53Baz Umabdi'nin de talebinin bu yönde olduğunu hatırlıyoruz.
01:56Nasıl yorumluyorsunuz bu verilen mesajları?
01:58Hakan Fidan ne istiyor ve istediği ile Colin'in istedikleri çakışıyor mu?
02:05Şimdi aslında bir uzlaştırma yolu var burada onu söylemek lazım.
02:09Çünkü bu önümüzdeki günlerde gene yaptıkları açıklamalardan anlaşılıyor ki
02:18yeni HTA yönetimi Suriye'deki bir savunma bakanlığı yapılanması kuracak
02:26ve bu savunma bakanlığı yapılanmasına ilişkin en azından niyetleri üzerinden
02:32beyan ettikleri gitmemiz gerekirse bu savunma bakanlığı yapılanmasının altında
02:38muhalif grupların tamamının bir biçimde yer alacağı söyleniliyor.
02:44Şimdi bu tabi çok kolay bir iş değil.
02:47Zaten problem bence orada başlıyor.
02:50Uzlaştırma buraya kadar mümkün.
02:52Türkiye'ye daha yakın bulunan bu Suriye Milli Ordusu unsurlarını
02:57bu yeni savunma bakanlığı yapısı altında bir yerlere koyabilirsiniz.
03:03Ve bu yapılanmanın da YPG, PKK'yı dışında bırakabilirsiniz.
03:08İşte bakın ne güzel kağıt üstünde problem çözüldü.
03:12Ama bunun böyle pratik olarak uygulanması ne anlama gelir konusunda
03:17bir çok değişik senaryoyu göz önünde tutmak zorundasınız.
03:21Mesela en başta bence Türkiye açısından önemli olan senelerdir desteklediği
03:28bu Suriye Milli Ordusu güçlerinin bir kısmının yeni kurulan Suriye yönetiminde
03:37farklı pozisyonları da göz önüne alarak yani farklı pozisyonlara sahip olma
03:42vaatlerini de göz önüne alarak HTA'ya doğru meyletmeleri mümkün olabilir.
03:47Yani zaten sahada gri alanın çok olduğunu biz biliyoruz Suriye'de.
03:52Daha önce de bir çok grup silahlarıyla kül olarak belli bir taraftan başka bir tarafa geçti.
04:01Bunun en şey örneklerinden bir tanesi şu gün konuştuğumuz bağlamda
04:06çarpıcı örneklerinden bir tanesi esasen HTA'nın kendisi.
04:11HTA hem isim değiştirdi hem taraf değiştirdi yani.
04:15El-Kaide'den IŞİD'den tekrar geri.
04:21Dolayısıyla bu hareketlilikler çok normal Suriye sahasında.
04:27Demek ki SMO'nun Türkiye kendisine yakın olmasını önemsiyorsa
04:33bir bunların ne şekilde yeni kurulacak olan savunma yapısı içerisinde
04:40savunma bakanlığı yapısı içerisinde yer alacağına karar vermesi lazım.
04:46İki bu kararın sonunda bunların üzerinde de herhalde bir tür etkisini muhafaza etmek isteyecek.
04:52Şimdi o bir tür etkiyi muhafaza etmek istediğiniz zaman başka bir seviyede bir problem olacak.
04:57O da şu o etkiyi koruyabilmek için askeri birimlerin dağılmamasını sağlamak zorundasınız.
05:06Yani başındaki komutan size bağlı altındaki askerler de o komutana bağlılar
05:12ve netice itibariyle bu bir birim ve o birimin nerede durduğunu biliyorsunuz.
05:16Bunları değişik birliklere yaydığın takdirde artık aynı yapıdan bahsetmiyorsun.
05:22Komutan da sana yakın olsa artık o askerler başka birimlerin askerleri
05:26ya da komutan böyle bir yeniden konumlamanın sonunda farklı bir takım önceliklerle davranabilir.
05:33Şimdi orada öyle bir problem var.
05:35Yani önce çözümü söyledim.
05:37Şimdi bu çözümün problemlerini söylüyoruz.
05:40Öbür taraftaki biraz daha kolay bir mesele.
05:43Çünkü netice itibariyle orada da şöyle bir formül bulunacaktır gibime geliyor benim.
05:50Bu YPG PKK'daki PKK unsurlarının silah bırakması veya Suriye dışına çıkması durumunda
05:59Türkiye kalan tırnak içinde söylüyorum Suriyeli Kürtlerle gayet rahatlıkla konuşabileceğini
06:07hem ima etti hem söyledi daha önce.
06:10Demek ki eğer bunların gittiğine dair bir anlatıyı üretmek mümkün olabilirse
06:16fiilen de buna yönelik bir takım adımlar atılırsa
06:19bunun ne kadarının fiili adımlar ne kadarının anlatıldığı meselesinden bağımsız olarak
06:26bunlar da şeyin altına girebilirler.
06:28Suriye'nin yeni savunma yapılanmasını.
06:31Ama biraz evvel söylediğim problemlerin hepsi gene burada da konu olacak.
06:35Çünkü bu birliklerin bir kısmı en azından daha büyük SDG yapılanmasından bahsediyor isek
06:42orada Araplar da var mesela onlar başka bir şekilde halledildi.
06:47Peki doğrudan ve bütünüyle Kürt olan unsurları ne olacak bu YPG PKK'nın geride kalan?
06:56Suriyeli dahi diye nitelenseler bir arada mı bırakılacaklar?
07:01O zaman şöyle bir ordu yapısına bakıyorsunuz demek ki.
07:04Burada Kürtler orada Sünni Araplar öbür tarafta Nusayriler bir tarafta başka birileri falan filan.
07:12Bundan da böyle bir üniter devlet ordusu çıkmaz.
07:15Demek ki daha bu konuda konuşulacak çok şey var.
07:19Artı her şey bir yana dünyanın değişik ülkeleri Amerikalı eş devletleri dahil olmak üzere
07:27Suriye'nin başkentine gidiyorlar.
07:30Ve Ahmet Eşaray'la görüşüyorlar.
07:34Eski ismiyle Muhammed El Golani ile görüşüyorlar.
07:38Hatta Amerikalılar başına koydukları 10 milyon dolarlık ödülü de kaldırdılar.
07:45Ama HTC hala terör listesi içerisinde.
07:48Peki hangi sıfatla konuşuyorlar?
07:52Program sunucuları böyle şeyleri sevmez biliyorum ama kendim topa sahip çıkacağımı tavir ederek söyleyeyim.
08:00Ben size sorayım.
08:02Nedir Golani ya da El Eşaray Suriye'de?
08:07Çünkü bir başbakan vardı. İdlib'in başbakanı.
08:10Peki Golani kim?
08:13Ben de Firdi Lider diyerek söz ettim ama elbette çok belirsiz.
08:18Galiba devlet başkanı yerine koymak lazım onu değil mi?
08:23Şimdi peki aşağıdaki başbakan ne yapacak?
08:28O da onun şey mi?
08:30Yani aslında Amerikan sisteminde ismi de onun öyle zaten.
08:34Sekreteri mi o başbakan?
08:37Peki o zaman o başbakanın reform programları ne olacak?
08:42Ve sonra Suriye Mart'ta daha kapsayıcı bir hükümete geçecek.
08:48Ve bu daha kapsayıcı hükümetin biz öyle anlıyoruz ki anlatılanlardan işte kadınlarla ilgili olarak Suriye'deki diğer gruplarla ilgili olarak bir kapsayıcı içeri alıcı tavrının olması lazım.
09:05Şimdi burada bunlar başbakanla mı muhatap olacaklar?
09:09Yoksa senelerini sahada bir savaş beyi olarak geçirmiş olan şimdiki bu devlet başkanı Firli Lider etrafında bir sistem mi kurulacak?
09:25Eğer öyle olacaksa Firli Lider, Golani Esar'a seçimlere girecek.
09:32Neyse bu seçimlerin Esad'ın yaptığı seçimlerden ne farkı olacak?
09:37Eğer bu seçimlerde yenilecekse Golani, oldu da yenildi olmaz ama oldu da yenildi olmadığında nasıl olup olmadığını konuşacak mıyız?
09:49İkincisi yenilirse elinin altındaki şu anda 30 bin kişi oldukları söylenirler ve sayıların da artmakta olduğunu anladığımız bütün o silahlı gruplar.
10:00Evet yeni başbakanımız, 7. Cumhurbaşkanımız hoş geldi.
10:06Artık sevgili El-Şarad Bey muhalefet lideridir mi diyecek?
10:15Şimdi sayın...
10:18Bir sürü deli sorular var.
10:20Evet.
10:21Zaten o deli sorular olduğu için de Amerikan Başkanı, Suriye'nin patronu Türkiye'dir ve Türkiye Suriye'ye çöktü dedi.
10:32Evet.
10:33Tam olarak aslında orada ABD'nin tutumuna gelmek istiyorum ben de siz de söylediniz.
10:38Voice of Amerika da çok böyle nükteli bir dille anlatmış aslında ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisinin eş arayla görüşmesini.
10:46Diyor ki ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Barbara Leaf ABD'nin başına 10 milyon dolar ödül koyduğu terör örgütü HTA lideri Goleni'yle görüşüp kendisinden terörist grupların tehdit oluşturmamasını sağlanmasını istedim.
11:00Şimdi burada dedim ya aslında Hakan Fidan'la eş aranın mesajları benziyor ama aynı değil diye.
11:07ABD'nin burada ne istediği, eş arayla nasıl temaslarda bulunduğu ve bu temaslardan neyi amaçladığı da önemli.
11:14Bu konuyu sorayım size çünkü mesela şöyle bir açıklama geldi.
11:17Amerikan Savunma Bakanlığı Suriye'de daha önce açıklanandan iki katı fazla askerimiz var dedi.
11:24Bu ne demek?
11:26Bu şu demek Türkiye'deki ezberlerle yapılan tahlillere göre ya da arkasına kuvvetli bir rüzgar almış olsa dahi daha propaganda kokan tahlillere göre ceryan etmeyecek o kadar kolay olmayacak ya da en azından bu iş.
11:48Bakın bizim elimizde bir takım yöntemler var. Bizim derken akademisyenlerin elinde bir takım yöntemler var.
11:56Tabii bunlar sosyal bilimlerde doğa bilimlerinde olduğu gibi bir takım kanunlara tekabül etmiyor.
12:05Yani yerçekimi kanunun kesin olduğu kadar kesin değil bunlar ama ciddi ve sağlam eğilimleri ölçebiliyoruz.
12:12Bu ciddi ve sağlam eğilimleri ölçebilmek için kullandığımız tekniklerle Suriye sahasına baktığımız zaman ben size matematik sonucu söyleyeyim.
12:21%65 ihtimalle ilk bir sene içerisinde kalan 4 senede %60 ihtimalle tekrar bir iç savaş çıkma olasılığı var Suriye'de.
12:31Şimdi bu azımsanacak bir şey değil. Amerikalılar da dolayısıyla mesela El-Şara'yı Arananlar listesinden çıkarıp başına koyduğu ödülü kaldırmak suretiyle bunu yaptıktan sonra
12:46HTS'yi hala bu listenin içerisinde tutarken sonuca ilişkin bir sorumluluk almak istemiyor.
12:54Herkese sonuca ilişkin bir sorumlu lazım. Çünkü o sorumlu en sonunda işler tersine dönerse günah keçisi muamelesi de görecek olan taraf.
13:07Onun da ben Ankara'nın farkında olduğunu düşünüyorum çünkü temasların bütün yoğunluğuna ve sıcaklığına rağmen
13:16bir tarafta namaz kılma var bir tarafta çay içme var falan bütün bu sıcaklığa rağmen Ankara her defasında dışişleri bakanının da ağzından Adalet ve Kalkınma Partisi Sözcüsü Sayın Çelik'in de ağzından sürekli olarak
13:31hayır böyle bir şey yok biz hiçbir suretle HTS'yi kontrol falan etmiyoruz. Yani şunu söylüyor Ankara yarın bir gün bir haylazlık tırnak içinde yaparlarsa bunu bizim üzerimize yıkamazsınız.
13:45Yıkmamalısınız demeye çalışıyor ama bu tabi sadece söylemle olacak bir iş değil netice itibariyle Elenoğlu'nun aklından da bin türlü bir şey geçiyor açık.
13:56Aslında dünya kamuoyunda bir biçimde böyle düşündüğünü hatta olayların dünya basınına böyle yansıdığını söylemek mümkün.
14:04Şimdi orada bir yandan da boşluk bulan bir Netanyahu ilerleyişi izledik biz günlerdir.
14:09Son olarak da Netanyahu yeni bir açıklama yaptı. Diyor ki Yemen'deki Husilere karşı şiddetli bir harekat başlatacağız.
14:17Hatta bu fikrine ABD'nin de katıldığını söylüyor ve diyor ki ABD ve bizim gibi diğer ülkelerde Husilere yalnızca deniz taşımacılığı için değil dünya düzeni için bir tehdit olarak görüyor.
14:29İlerleyen günlerde Netanyahu'nun yeni bir harekata başlamak istediği açık ama başlar mı olur mu olmaz mı onu bir sormuş olayım.
14:36Bir de mevcuta baktığımızda en çok kazanan İsrail olmadı mı?
14:41Yani kati surette en çok kazanan İsrail.
14:45Ona hiçbir şüphe yok.
14:48Ama elinde bir bilet tutan da Türkiye var.
14:53Bunun sonucunun ne olacağı belli değil ama kuvvetli bir bilet olduğunu da söylemek lazım bunun Ankara adını.
15:02Fakat İsrail bu kazanımlarının üzerine daha fazlasını inşa etmeye çalışacak mıdır?
15:09Kesin surette çalışacaktır.
15:12Biz İsrail'le komşu olduk mu?
15:16HTS vasıtasıyla olduk.
15:18Ama İsrail bizim sınırlarımıza geldiği için değil.
15:21Biz Şam'a kadar gittiğimiz için.
15:24Öyle gözüküyor manzara.
15:27Şimdi burada hangi Şam'a gitti Türkiye ve HTS hangi Şam'ı elinde tutuyor?
15:35İsrail 20 sene boyunca en azından devlet olarak meydan okuyamayacak.
15:42En az 20 sene meydan okuyamayacak bir Suriye.
15:45Bu İsrail'in hayallerinin senaryosu.
15:49En büyük probleminin olduğu ülke kimdir deseniz bütün Orta Doğu'da İsrail'in?
15:58Bir İran iki Suriye.
16:00Zaten bunların ikisi aynı tavanın balıklarıydı.
16:06Şimdi bunlardan bir tanesi artık yok.
16:09Ve bütün askeri gücü neredeyse hafif silahlarına kadar yok edilmiş vaziyette.
16:15Peki İsrail ne ister?
16:18İsrail burada Amerikalıların belli bir düzeyde kontrolünün devam etmesini ister.
16:24Ama aynı zamanda Drüzler ve Kürtler üzerinden de bir dizaynının olduğunu anlıyoruz.
16:31Bu açıklamaları yapıyorlar.
16:33Bir de ne isteyecektir şunu isteyecektir.
16:37Kendisiyle uğraşma niyetinde olmayan bir rejim.
16:40Eğer HTS Amerikalılarla iyi geçinmek istiyorsa İsrail'le de iyi geçinmek mecburiyetinde.
16:47Bu 2-2-4.
16:49Bunun hakkaniyetini falan tartışmıyoruz.
16:52Şimdi hal böyle olursa HTS mesela Hamas ile ilgili olarak nerede duracak?
16:58Soğuk ve fakat sempatik bir tavır içerisinde mi olacak?
17:05Bunun İsrail'i çok rahatsız edeceğini zannetmiyorum.
17:09Filiyata dökülmeyen bir halinin bunun.
17:12İkincisi buradaki Suriye'deki yeni iktidar neyin etrafında şekillenecek?
17:21İsrail bu yeni iktidarın kendisine muarız bir unsur tarafından yürütülmesini istemeyeceğine göre
17:29gene Amerikalılarla ilişkiler üzerinden orayı böyle etkilemeye çalışacak.
17:34Orayı kapattık.
17:35Gelelim sizin sorduğunuz sorunun esas odak noktası olan Yemen'deki Hutilerin.
17:43Bunlar İsrail'e saldırıyorlar ve görebildiğimiz kadarıyla açık istihbaratın bize söylediği İran'ın bu saldırılardan hiç de memnun olmadığı.
17:54Çünkü bunlar evet İsrail'de can yakabilirler ama İran'ı da İsrail'in önüne çok kolay atılır bir meşru hedef haline getiriyor.
18:05Ve İran'da şu anda nükleer silah sahibi olmadığı için ve geçen 7 Ekim 2023'den bu yana geçen sürede olup bitenler göz önüne alındığında
18:19çok ciddi bir güvenlik zaafı içerisinde hissediyor kendisini.
18:22Yani İran rejimi belki kurulduğu günden beri kendisini bu kadar yoğun tehdit altında hissetmemiştir.
18:29Şimdi İsrail'de kimi kaynaklar Hutilerle uğraşacağımıza gidip İran'ı vuralım diyor.
18:35Bugünkü Biden yönetimi ise aman bunların üzerine fazla gitmeyin yoksa nükleerleşmek yönünde adımlarını hızlandırırlar diyorlar.
18:44Bana soruyorsanız İran'ın elinde artık başka bir kart kalmadığı için kim ne yaparsa yapsın hızla İran nükleerleşme yoluna gidecektir.
18:55Eşyanın doğası bunu gerektirir.
18:57Böyle bir durumda İsrail'deki bu tartışma herhalde Trump yönetiminden sonra Amerika'yla çok koordineli bir konuşmaya doğru evrilecek.
19:09Çünkü Biden'la öyle değildi ilişkisi Netanyahu'nun ama Trump'la böyle bir ilişki kuracak kesin değildir ama kurabilir.
19:16Böyle bir durumda hep beraber bu biraz evvel söylediğim ihtimali tartışacaklar.
19:22O tartışmanın sonunun nasıl geleceği önemli.
19:26Çünkü Huttiler'e İsrail'in doğrudan müdahale etmesi söz konusu değil zaten bombalıyorlar.
19:32Hatta Huttiler'in en son attığı füze İsrail'de bir parka düşene kadar zaten İsrail uçakları havadaydı.
19:44Huttiler'i Yemen'de vurmaya gidiyorlardı.
19:48Neleri vuruyorlar? Bütün altyapıyı vuruyorlar.
19:51Böyle devam edecekler midir? Edeceklerdir.
19:54Askeri bir müdahale görür müyüz? Fiilen kara kuvvetleriyle bir müdahale görmeyiz.
19:59Ama anlaşılan ve Netanyahu'nun açıklamalarından da anlaşılan sofistike kelimesini kullanıyor Netanyahu.
20:05Aynı kelime Hizbullah'ın liderliğine gerçekleştirdiği İsrail İstihbaratı'nın çağrı cihazı ve telsiz saldırısında da kullanılmıştır.
20:16Bunu da yapacaklar.
20:17Ama bu işin sonrasının yani esas kapıdan geçmenin, bundan sonraki gelişmelerin önünde duran kapıyı açmanın şeklinin ne olacağı bu iki aktör için yani İsrail ve ABD için
20:35Trump geldikten sonra belli olacak ve orada artık Huttiler hakikaten sahnenin figüranı haline dönüşe bilirler.
20:45Huttiler kendi kendilerine bu çatışmayı sürdürmeye devam edeceklerse farklı bir tavır içerisinde de olabilirler.
20:52Ama bildiğimiz gibi İran'ın bu meselenin kendisine hedef alan bir duruma evrilmesinden ciddi şekilde çekindiği,
20:59İsrail'in Lübnan'da Hizbullah'la vardığı ateşkes anlaşmasını da bu yönde bir adım olarak yorumladığı o konu hala açıkta ve belki de en önemli konu.
21:11Ama cevabını almak için hep beraber 20 Ocağı bekliyor olacağız Trump'ın yemin törenini.
21:18Evet. Sayın Han çok teşekkür ediyorum katıldığınız ve vakit ayırdığınız için. İlerleyen günlerde de belli ki bu meseleleri konuşmaya devam edeceğiz. Çok sağ olun.
21:27Ben teşekkür ediyorum. Siz de sağ olun. Bizi izleyenlere de saygıyla selamlıyorum.
21:34Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri Prof. Dr. Ahmet Kasım Han sizler için anlattı.
21:40Suriye'de yaşanan son gelişmeleri konuştuk. Son olarak Suriye'nin başkenti Şam'da Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Suriye'nin fiiliyattaki lideri gibi gözüken Ahmet Eşşar'a görüştüler.
21:51Ahmet Eşşar aslında Muhammed El Kolonye olarak tanıdığımız HTA lideri.
21:55Şu anda hala hem Türkiye'nin hem ABD'nin HTA'yı bir terör örgütü olarak gördüğünü söylememiz mümkün. Ancak bir yandan da temaslar devam ediyor.
22:03Dışişleri Bakanı Hakan Fidan evet Ahmet Eşşar'a ile görüştü ama bundan önce ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkili de yine Eşşar'a ile bir temasta bulundu.
22:13Şu anda ABD bölgede neler olmasını istiyor? Türkiye neler olmasını istiyor? Ahmet Eşşar'a ne yapacak? Nasıl bir yönetim kurulacak? Bütün bunlar tartışılmaya devam ediyor.
22:22Dışişleri Bakanı'nın görüşmesinde ikili sonrasında açıklamalar da bulundu. Burada öne çıkan mesaj Suriye'nin PKK, YPG ve IŞİD'den temizleneceği şeklindeydi.
22:33İkili buna mutabık ama neler olacak bilmiyoruz. İlerleyen günlerde yeniden bu konuları sizler için konuşuruz. Hoşçakalın.