Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili izleyiciler, Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz.
00:15Yeni yılın yaklaşmasıyla birlikte düşük gelirlinin askeri ücretlinin gözü yeni yılda yapılacak zamma çevrildi.
00:22Aslında Asgari ücret tespit komisyonu 10 Aralık'ta toplanmıştı ancak toplantıda bir rakam konuşulmadığı belirtildi.
00:29Yapılan açıklamayla bugün de ikinci kez toplanacak. Peki beklentiler ne yönde?
00:34Bütün bunları doçent doktor Oğuz Demir'le konuşacağız. Hoş geldiniz.
00:38Merhabalar, hoş bulduk. İyi yayınlar.
00:40Teşekkürler. Şimdi Oğuz Bey bizim yayına başladığımız saatlerde komisyonda toplantı toplandı.
00:46Öncelikle uzmanların komisyonun ardından yapılacak açıklamalar beklentisi ne yönde?
00:53Yani neler bekliyor uzmanlar?
00:56Bugün de bir rakam çıkmasını çok tahmin etmiyoruz açık söylemek gerekirse.
01:01Muhtemelen her iki taraf da ilk toplantıda olduğu gibi ikinci toplantıda da bir oran ya da bir rakamdan ziyade şartları, durumları konuşmaya çalışıyorlar.
01:12Yani işi temsilcileri, işçilerin yaşadığı sıkıntıları gündeme getiriyor ve özellikle son 2-3 yıldır yaşanan kaybı, satın alma gücü kaybı gündeme getiriyor.
01:23İşveren tarafı kendi açısından o da rekabet etmekte ve istihdam yaratmakta, yatırım yapmakta güçlendiği bir ortam olduğunu,
01:31bir durgunlukla karşı karşıya kaldığımızı dolayısıyla böyle bir dönemde yüksek bir zam yapmak istemediğini gündeme getiriyor.
01:39Veriler her iki taraf tarafından konuşuluyor ama henüz daha somut bir sonuca bağlanacak ya da somut bir talebe ya da somut bir tartışmaya dönecek bir rakam masada yok.
01:52Bugün de olacağını çok tahmin etmiyorum açık söylemek gerekirse.
01:55Şimdi iktidarın hakkındaki zam oranı ne kadar olabilir onu soracağım ancak ondan önce işverenleri temsil eden bir konfederasyon da var toplanan heyetin komisyonun içinde.
02:05Oradan bir açıklama gelmişti asgari ücret %25'in üstünde olursa enflasyonu olumsuz etkiler gibi.
02:11Şimdi bu açıklama hakkında bir iki soru mu olacak? Yani öncelikle doğru mu asgari ücrete %25'in üstünde bir zam gelirse enflasyon olumsuz bir şekilde tetiklenecek mi bundan?
02:23Yani şimdi tabii işveren tarafının pozisyonu biraz da onların mevcut süreç içerisindeki gidişatını korumak,
02:33ya da diğer taraftan bakıldığında işlerin dokunuğa gittiği bir dönemde maliyet artışını sınırlı tutmak tarafında bir pozisyon göstermiş durumda.
02:41Dolayısıyla böyle bir şey söylüyorlar.
02:43Tabii bir süredir tartışılıyor bu asgari ücretin ya da ücretlerdeki artışın enflasyon üzerindeki etkisi ama açık söylemek gerekirse bu da belirgin bariz bir tüketim artışına işaret etmiyor.
02:55Asgari ücretin ücretindeki artış miktar bazında bakıldığında talebin böyle büyük bir şekilde artmasına işaret etmiyor.
03:02Nitekim son bir yıldır bir de tersinden bakalım.
03:05Yani asgari ücreti geçen sene artırdık ve durdu.
03:07Öyle değil mi? Bir kere zam yapıldı.
03:10Aradık biz de Ocak başında, sene başında.
03:12Yani yine enflasyon yüksek.
03:14Şimdi bize madem asgari ücretin artışı bu enflasyonu tetikliyordu,
03:20ara dönemde Temmuz'da bu gerekçeyle zam da yapılmadı asgari ücrete.
03:24Bu gerekçe gösterilerek zam da yapılmadı.
03:26Dönüp baktığınızda hala yüzde 50 civarında bir enflasyona karşı her şey etmiş.
03:30Yani şimdi bunun ana kaynağının asgari ücreti ya da tüketim talebi olmadığından hepimiz defalarca söyledik söylemeye de devam ediyoruz.
03:39Asıl mesele bir maliyet artışı var, iki karlılık artışı var.
03:42İşverenin biraz orada artık nasıl söyleyelim bir fedakarlıkta bulunmasının zamanı gelmiş.
03:492025 herkes açısından zor bir yıl olacak.
03:522024 özellikle emekli, çalışan, dar gelirli açısından zor bir yıl oldu.
03:57Ama 2025'te artık büyük işverenle paylaşmak zorunda.
04:00Yani yüzde 25'in üstüne çıkarsa enflasyon olura sığınmak,
04:04bence milyonlarca çalışanın ücretini ya da milyonlarca çalışanın zaten zor geçirdiği bir 2024'ün üzerine bir de zor geçirici bir 2025 eklemek demek.
04:15Peki şimdi Türkiye'de yoğun bir yoksulluk söz konusu.
04:19İnsanlar geçinmekte sıkıntı çekiyorlar, özellikle düşük gelirliler.
04:23İktidar tüm bunları görüyor sanırım ve iktidarın aklında yeni yılda asgari ücrete zam oranı ne kadar ne kadarlık bir zam yapmayı düşünüyorlar sizce?
04:33Valla yani şu anda bence iktidar da anlamaya çalışıyor.
04:36Hem işveren tarafını hem de işçi tarafını, işçinin beklentisini görmeye çalışıyor.
04:41İşverenin nerede, nereye kadar çıkabileceğini anlamaya çalışıyor.
04:45Ve bunun üzerinde de bir karar verecek.
04:47Ben doğrudan kafalarında bir rakam olduğunu düşünmüyorum açık söylemek gerekirse.
04:51Yani elbette ekonomi yönetiminin az önce söylediğiniz gerekçeye bağlı olarak,
04:55yani enflasyonla mücadele ile izlediği politikayı akamete uğratacağını düşündüğü bir oranın üzerine çıkmasını çok istemeyeceğini biliyoruz.
05:04İşverenin de durgunlukla geçecek bir 2025 senesinde yoğun bir maliyet artışına karşı karşıya kalmak istemediğini biliyoruz.
05:13Dolayısıyla hükümetin pozisyonu işverenlere daha yakın.
05:16Bugüne kadar hep olduğu gibi.
05:18Yani hep bir gerekçesi oluyor hükümetin işverene yakın olmasına.
05:22Ama öte taraftan dönüp baktığımızda dediğim gibi bakın son bir yıl içerisinde tek zamla geçirdiği için söylüyorum asgari ücretli bu süreci.
05:3112 ay çalışıp 8 ay maaş aldı.
05:34Ocak ayındaki satın alma gücü her ay enflasyonla eridiğinde yaklaşık 4 asgari ücrete yakın geliri asgari ücretli enflasyon nedeniyle bu yıl kayba uğradı.
05:46Böyle bir ortam varken satın alma gücü neredeyse dörtte bir azalmışken yani işçiye siz dönüp bir daha sen bir yıl daha işini sık ama biz enflasyonu düşürüyoruz demek çok anlamlı değil.
06:03Bu ülkede milyonlarca insanı yoksulluğa itmeye devam etmektedir.
06:09Bir de şöyle bir durum var.
06:12Türkiye'nin mevcut ekonomik koşullarını düşündüğümüzde yurttaşın gelir gider dengesini düşündüğümüzde yapılacak zam oranı ne kadar olmalı?
06:21Önümüzdeki sene için enflasyon beklentisi hükümetin yüzde 21 civarı.
06:29Ama bir yıl boyunca yani yılbaşından bu yana kaybolmuş bir satın alma gücü var.
06:35Neredeyse bugün aynı satın alma gücüne sahip olabilmesi için asgari ücretli 25 bin lira maaş alması lazım.
06:42Ocak 2024'teki satın alma gücüne dönmesi için.
06:45Ayrıca bu erimeye devam edecek.
06:47Yani yüzde 25 bin liranın üzerine de yine bir yüzde 20'lik eksam satın alma gücünü telafi edecek.
06:52Kaybını artı üzerine 2025'te daha fazla zayıflamayacak şekilde bir önden destek vermesi gerekecek.
06:58Yani böyle baktığımda yaklaşık 30 bin lira civarı bir asgari ücretin olması gerekir.
07:04Ama bu işçi tarafından baktığım için 30 bin liralık bir asgari ücretin sigorta primleri üzerine yani işçi ve işveren sigorta primlerini de ortaya koyduğumuzda
07:14yaklaşık 40 bin lira civarında bir işveren maliyeti olması demek.
07:18Bu da 23 bin liradan 40 bin liraya çıkmış bir işveren maliyetinden bahsediyoruz.
07:22Yani neredeyse iki katına yüzde 70-75 civarında artmış.
07:26Böyle bir noktada işte işveren bu artışı fiyatlara da yansıtacağı için dediğiniz gibi enflasyonla mücadele akamete uğrayabilir.
07:34Ama yani bu 30 bin liralık asgari ücret benim arzu ettiğim gönlümden geçen rakamdır.
07:41Ama gerçeklerle bağdaşması pek de mümkün değilmiş gibi gözüküyor.
07:46O yüzden hani şu süreçte hani olabilecek en yüksek rakam olsa keşke olsa ama işveren tarafının bunu kabul etme ihtimali yok.
07:54Belki 25 bin lira bile bir senaryo olarak önümüzde duruyor.
07:59Son olarak şimdi Türkiye'nin ekonomik politikalarında orta vadeli programda yıl sonu beklenen enflasyon yüzde 44 olarak açıklanmış.
08:08Daha doğrusu yüzde 44'e çekilmişti.
08:11Biz bu sene bitmeden bazı zamlar gördük.
08:14Tüketim araçlarında işte harçlarda başka tür kalemlerde zamlar gördük.
08:20Yüzde 43 hatta 44'e varan bu zamlar gerçekleşen enflasyona göre yapıldı.
08:25Ancak iktidar şeyin sinyalini vermişti.
08:28Yeni yılda yapılacak zam oranının beklenen enflasyona göre yapılabileceğini işaret etmişti.
08:33Böyle bir durumda yeni yılda yurttaşı neler bekliyor olacak?
08:36Aksik sınırının altında ezilmeye devam edecek mi bu şartlarda yurttaş?
08:40E tabii yani şimdi şöyle tabii enflasyon son bir yıldır bir buçuk yıldır uygulanan politikalara rağmen henüz arzu edilen seviyeye gelmiş değil.
08:52Ve bu nedenle de hem yüksek faiz ortamı devam ediyor hem de az önce konuştuğumuz gibi yurttaşlarımızın gelirleri üzerindeki baskıyı hükümet net bir şekilde tutmaya devam edecekmiş gibi gözüküyor.
09:05Öte yandan enflasyonda ise böyle hızlı 50'lerden 15'lere 20'lere falan gelmesi böyle çok hızlı olacakmış gibi gözüküyor.
09:14Nitekim yıl sonunda bile 20-25 bandında bir enflasyon bekleniyor.
09:17Bu şartlar altında maalesef ki günden güne az önce söylediğim gibi bu yapılan zam bu günden güne erimesi daha birinci ikinci ayı itibariyle zaten bir önceki yıldan geriye düşmüş bir asgari ücretin daha da geriye düşmeye devam edeceği gündürü aşikar.
09:35Bakın çok bozulmuş bir ekonomik dengemiz var bizim 2021 yılının ikinci yarısı Eylül ayı itibariyle darmaduman olmuş bir ekonomik yapıyla karşı karşıyayız.
09:45İktidar bunu tamir etmek yerine doğru yöntemlerle toplumu da dikkate alan toplumluk dar gelirliği, orta sınıfı, emekliyi, işçiyi, çalışanı dikkate alan bir ekonomik politikası uygulamak yerine klasik bir reçeteyle yola devam etmeye çalışıyor.
10:02Oysa Türkiye'nin sorunu klasik sorunlarla beraber artmış bir enflasyon değil maalesef hükümetin bütün dengeleri alt üst etmesiyle ortaya çıkmış bir enflasyon.
10:10Dolayısıyla öncelikle bu dengesizlikleri ortadan kaldırmaya önemli bir adım atılması lazım.
10:15Ama maalesef hükümetin dediğim gibi uyguladığı reçete çok klasik tüketiciyi ezen, orta sınıfı ezen ve bunun üzerinde yarattığı yüksek faiz ortamı ile beraber tüketimi kısarak piyasaların toparlanmasını, enflasyonun toparlanmasını amaçlayan bir politika.
10:32Bu haliyle çalışmadığını ve arzu edilen etkiyi göstermeyeceğini hepimiz zaten son bir buçuk yıldır net bir şekilde görmüş olduk.
10:42Önümüzdeki yılda maalesef görmeye devam edeceğiz gibi duruyor.
10:45Peki Sayın Demir çok teşekkür ediyorum. Oldukça kritik bir konu çünkü milyonların gözü komisyondan çıkacak kararda.
10:54Siz de bugün vakit ayırdınız. En azından gündemi değerlendirmiş bir nebze. Belki yurttaşa açıklayıcı bilgiler vermiş olduk. Sağ olun tekrar.
11:01Ben teşekkür ederim. İyi yayınlar ve kolaylıklar dilerim.
11:04Teşekkürler.
11:06Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri Doçent Doktor Oğuz Demir konuğumuzdu.
11:11Bugün yeniden toplanan komisyondan ne gibi kararlar çıkabilir? Bir rakam konuşulur mu? Bunları konuştuk yeni yılda. Asgari ücretliği, düşük gelirliği neler bekliyor? Bunlara cevap aramaya çalıştık.
11:22Biz yine ekonomi gündemini takip etmeye bu ekranlardan size aktarmaya devam edeceğiz. Ancak şimdilik burada noktalayalım. Başka bir programda yeniden görüşmek üzere.
11:31www.feyyaz.tv