Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Dostum Trump diye hitap etti Cumhurbaşkanı, tebrik mesajında.
00:04Bu önemli ve dikkat çekici bir noktaydı.
00:06Açıkçası Biden'la ve başkan yardımcısı Kamala Harris'le
00:11böylesine sıcak bir etkileşimi olmadı Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın başından itibaren zaten hep söyledik.
00:17O liderden lidere diplomasi Trump'la Erdoğan
00:21Trump'ın ilk başkanlık döneminde gerçekten
00:24çok güçlü şekilde iletişimi sürdürerek gerçekleştirmişlerdi.
00:29Zaman zaman
00:30çok ciddi tartıştıkları ve karşı karşıya geldikleri konular da oldu. Birazdan onlara da gireceğim ama
00:36her seferinde Cumhurbaşkanı
00:38o yükselen tansiyonu,
00:40karşılıklı sevgi ve saygımız bu meseleyi daha fazla gündemde tutmamıza engel oluyor diyerek
00:46tansiyonu aşağı çekmeyi başarmıştı. O yüzden Trump'ın yeniden başkan seçilmesi
00:52en azından Türk-Amerikan ilişkilerinde
00:54daha güçlü bir diyalog dönemini yeniden beraberinde getirir mi, canlandırır mı?
01:00Bu önemli olacak ama bugüne kadar bakış açısı şuydu Ankara'da
01:05yani iki ülkenin çıkarları örtüşmediği zaman
01:08hangisi daha iyi partner olur?
01:11Kamala Harris mi, Donald Trump mu?
01:13Bunun üzerinden hep değerlendirmeler yapıldı.
01:15Ve şimdi de bundan sonra bunun üzerinden yeni stratejilerin belirlenmesini bekleyeceğiz.
01:20Ama günün sonunda tabii ki
01:22hemen her ülke kendi ulusal çıkarları doğrultusunda hareket eder.
01:26Trump da, Harris de hangisi kazanırsa kazansın neticede Amerikan çıkarlarını önceleyeceklerdi.
01:32Tıpkı Türkiye'nin de
01:34kendi çıkarlarını önceleyeceği ve pozisyonunu koruyacağı gibi nitekim Dışişleri Bakanı Hakan Fidan
01:40bir öndeğerlendirmede bulundu.
01:42Cibuti dönüşü yaptı bu değerlendirmeyi ve dedi ki
01:46Amerika Birleşik Devletleri seçiminin sonucu bizim dış politikamızda
01:51ciddi bir değişikliğe yol açmayacak.
01:53Yani Türkiye o kritik başlıklardaki pozisyonunu koruyacak.
01:57Ama
01:58belki işte iletişim, diyalog
02:01daha güçlenecek gibi duruyor.
02:03Şimdi şöyle iki kritik başlık vardı biliyorsunuz.
02:06Birincisi terörle mücadele yani Amerika'nın Suriye dözekle
02:10PDPG'ye verdiği destek
02:12ve FETÖ'yü himaye etmesi.
02:13İkinci başlık
02:15Patriot görüşmelerinin sonuçsuz kalması üzerine Türkiye'nin S-400 alması
02:20Amerika'nın katsa yaptırımlarını gündeme getirmesi,
02:23Türkiye'nin F-35 programından çıkarılması bununla da yetinilmeyip NATO müttefikliğine de yakışmayacak bir şekilde
02:30birçok kısıtlamanın Türkiye'ye yönelik
02:32sağlanması bu süreçte.
02:35Bunlar ikili ilişkilerde önemli kırılma noktalarıydı.
02:38Peki yeni dönemde
02:40Donald Trump'ın yeni başkanlığında
02:43bu iki başlıkta yol alınabilecek mi?
02:46Açıkçası
02:47hatırlarsak
02:49Trump'ın başkanlığı döneminde
02:51bu PKK-YPG'ye verilen destekten
02:53geri adım atılmamıştı, sürdürülmüştü. Hatta
02:57az önce de bahsettiğim gibi Erdoğan'la Trump arasında zaman zaman tansiyonun çok yükseldiği başlıklardan biri bu olmuştu.
03:03Hatırlarsanız
03:05Trump Erdoğan'a bir mektup yazmıştı ve terör örgütüyle anlaşma önermişti. O mektup da
03:11Türkiye'de başta Cumhurbaşkanı olmak üzere
03:14hemen tüm kesimlerce
03:15şiddetli tepki görmüştü ve Erdoğan o mektubu
03:19Trump'a aynen iade etmişti.
03:21Şimdi Amerikan askerlerinin de Suriye'den çekilmesi yönünde bir takım girişimleri oldu Trump'ın ilk
03:28başkanlık sürecinde.
03:29Ama Pentagon ve Centcom'un
03:31engellemelerine takıldı. O konuda da
03:34istediği gibi hareket edemedi ilk başta.
03:36Şimdi Barış Pınar'ı
03:38harekatına yeşil ışık yaktı önce. Türkiye bir alan açtı ama sonra yine hatırlatalım
03:443 bakana ve bakanlığa enerji savunma
03:47ve dış iş enerji savunma ve
03:51dışişleri bakanlığına
03:53özür dilerim içişleri bakanlığına yaptırım uyguladı hemen arkasından.
03:56Ki yine hatırlatalım
03:58Türkiye'ye en çok yaptırım Trump'un başkanlığı döneminde yaşandı.
04:02Brunson davasında da yaptı. PYDPG konusunda da yaptırım getirdi.
04:07Hemen her fırsatta işte S400'ler üzerinden de
04:10Türkiye'ye yaptırım politikaları uygulamaktan da geri durmadı.
04:14Çünkü neden? Daha şahin bir politikacı.
04:17Çok daha öngörülemez ve hızlı kararlar alabiliyor. Dolayısıyla
04:20Ankara elbette
04:22kendi temkinli duruşunu sürdürmekle birlikte dediğim gibi Trump'ın
04:27zaman zaman Türkiye'nin lehine
04:28bir takım açılımları
04:30oldu. Bunlar devam edebilir. Nitekim Suriye ve Irak'ta
04:34yeni dönemde bir takım olumlu beklentiler var.
04:37Yine dışişleri bakanı Hakan Fidan
04:39bunun ilk sinyalini verdi. Dedi ki
04:41Seçimden sonra ABD Suriye'den ve Irak'tan çekilmeyi
04:44masaya yatırabilir.
04:46Bu çok önemli Ankara açısından da.
04:48Şimdi
04:50Dışişleri Bakanı bunu iki gerekçeye bağladı. Birincisi ABD birlikleri orada bulundukları sürece
04:55saldırıya açık vaziyetteler dedi. Trump bunu istemez.
04:59İkincisi
05:00DAEŞ ile mücadele
05:02koalisyonunun varlığı artık
05:05tartışılıyor.
05:06Hatta Afrika'ya kaydırılmak isteniyor.
05:09Yani orada PYD ve YPG'ye verilen rol biliyorsunuz DAEŞ ile mücadele üzerindendi. Bunun bahanesiyle
05:15silahlandırıldı orada.
05:17Şimdi bu da artık
05:19sorgulanan bir durum vaziyetine geldi.
05:22Dolayısıyla
05:23bu iki başlıkta
05:24Amerika
05:25atacağı her adımı
05:27NATO müttefiki
05:29Türkiye ile konuşacaktır. Beklenti bu yönde. Nitekim bu başlıklarda zaten
05:34konuşmalar, görüşmeler de yapılıyor. Bunu biliyoruz.
05:37Esas buradaki problem
05:39YPG'nin bir diğer adıyla SDG'nin
05:42bizim için PKK'nın
05:43ne olacağı konusu.
05:45Orada da bir orta yol bulunabilir mi? Acaba işte Türkiye'nin o 30 kilometre derinliğin aşağısına
05:52indirilmeleri, silahsızlandırılmaları önündeki talepleri vardı.
05:55Bunların tamamı karşılanmasa da en azından
05:58bizim sınırımıza bir 50-100 kilometre derinliğe
06:01gönderilmeleri ve
06:03Türkiye'ye karşı kullanılmamaları kaydıyla
06:06belki bir şekilde muhafaza edilmeleri
06:09kapı aralar mı?
06:11Bunları göreceğiz. Bunları konuşacağız. Trump döneminde sık sık bu konular gündeme gelecek. Öyle görünüyor.
06:17Diğer yandan
06:18F-35 savaş uçağı meselesi, ikili ilişkilerde bu da önemliydi.
06:22Evet programdan çıkarıldık.
06:24Bir daha geri dönüşü olması da beklenmiyor. Böyle bir beklenti yok ama
06:28Türkiye için ayrılan ilk aşamada 6 uçak vardı teslim edilmesi gereken.
06:33Türkiye'nin parasını ödediği uçaklar vardı.
06:35Bu paranın mahsuplaşması konusunda da henüz bir sonuca ulaşılamadı Biden döneminde.
06:41Belki Trump döneminde
06:43bu F-35 uçaklarının, parası ödenen F-35 uçaklarının
06:47Türkiye teslimi yönünde bir formül bulunabilir mi?
06:51Neden böyle düşünülüyor? Çünkü artık malum Senato ve Temsilciler Meclisi'nde de çoğunluğu var.
06:56Dolayısıyla artık başkan olarak
06:58bir konuda karar alırsa
07:00Temsilciler Meclisi ve Senato'dan geçirmesi de
07:03çok zor olmayacak. Eskiden Amerikan başkanlarının en büyük bahanesi buydu.
07:07Ama şimdi Trump'ın elinde böyle bir bahanede kalmayacak. Dolayısıyla bu konularda
07:12Türkiye'yle yine bir takım adımlar atabilecek mi?
07:15Bu da önemli olacak ikili ilişkilerde.
07:18Ama dediğim gibi bazı sıkıntılı başlıklar da bekliyor. Bunların en önemlisi de İsrail politikası.
07:24Daha önce de Trump'ın başkanlığında hatırlayacaksınız
07:27Kudüs'ü başkent olarak kabul edip oraya ABD Büyükelçiliği açılmıştı. Bu da Türkiye'nin tepkisini çekmişti.
07:33Ziyadesiyle.
07:34Şimdi tabii İsrail'in bu saldırgan politikaları sürerken ki Netanyahu'nun bugüne kadar durmama nedeni
07:41seçim sonucunu görmek istemesi olarak yorumlanmıştı.
07:44Trump'ın seçimi kazanması durumunda
07:47Netanyahu'nun artık durdurulmasının çok daha zor olacağı yorumları yapılıyordu.
07:52Trump'ın bugüne kadarki İsrail'in politikalarına verdiği destek sebebiyle.
07:56O yüzden en riskli başlık Türkiye-Amerika'nın ilişkilerinde Filistin meselesi, İsrail sorunu olabilir.
08:04Cumhurbaşkanı Erdoğan da zaten tebrik mesajında 3 meseleyi saydı.
08:09Birincisi ikili ilişkiler az önce anlattığım konu başlıkları, ikincisi Filistin meselesi, üçüncüsü de Rusya-Ukrayna savaşı.
08:17Trump'ın bu savaşı bitirmekten yana hareket edeceği yönünde
08:21Beklenti yüksek. Malum Ankara
08:23her iki ülkeyle de görüşebilen tek ülke bu konuda da
08:27ağırlıklı bir pozisyonu olacaktır. Yine Amerika-Türkiye diyaloğuyla bu meselenin
08:33sürdürülmesi beklentisi var önümüzdeki günlerde.
08:36Yani yeni dönemde özellikle 2025 yılı itibariyle çünkü Trump başkanlık koltuğuna Ocak ayında oturacak.
08:42Bir takım değişiklikler göreceğiz öyle anlaşılıyor ama bunlar
08:46hangi yönde olacak?
08:48Ankara açısından ne anlam ifade edecek?
08:50Elbette ki bunları da zaman gösterecek ama Donald Trump
08:54kendi ülkesinin ulusal çıkarlarını önceleyen bir siyasetçi profilinde
09:01ve bundan da vazgeçmiş görünmüyor.
09:03Daha şahin olabiliyor zaman zaman, öngörülemeyen, hızlı kararlar alabiliyor.
09:08Ama tüm bunlara rağmen Cumhurbaşkanı Erdoğan'la da her zaman iletişimi ayakta tutan,
09:15güçlü tutan, diyalog yoluyla çözme konusunda ısrarcı olan bir profil çizmişti.
09:21Dolayısıyla bugünden sonra da eğer o hep bahsettiğimiz Amerikan müesses nizamı
09:27çok etkili olmazsa Trump üzerinde,
09:31kendi özgün politikalarını uygulayabilirse,
09:33senato ve temsilciler meclisindeki çoğunluğunu da göz önünde bulundurursak
09:37bir takım ciddi açılımlar bekleyebiliriz ama dediğim gibi o müesses nizam
09:42bugüne kadar Trump'la ilgili bir takım kozları elinde tuttuğu yönünde yorumlar da var.
09:50Bundan sonra da Trump'ı daha kolay yönetebilir mi acaba gibi soru işareti koyanlar,
09:56bu yönde yorumlar yapanlar da var.
09:58Zaman gösterecek bize öyle görünüyor.
10:01Ama dediğim gibi Ankara'nın genel olarak meseleye bakış açısı bu.
10:05Türk dış politikasında bir değişiklik yok.
10:08Ankara pozisyonunu koruyacak
10:09ve elbette Amerika Birleşik Devletleri ile de bu önemli kritik başlıklarda
10:14sorunların siyaseten, diplomasi yoluyla çözülmesi için masaya oturmaya hazır diyaloğu açık vaziyette bekleyecek.