Van Gölü'nün endemik türü olan inci kefalinin stoku, göç hareketi, alansal ve derinliğe bağlı dağılımının araştırılması için başlatılan proje kapsamında bilim insanları, gölde birbirine paralel 28 hat boyunca toplam bin kilometrelik hidroakustik tarama yaptı. Suyun altına ses dalgalarının gönderilip oradan gelen yankılardan balıkların miktarının, konumlarının ve büyüklüklerinin hesaplandığı araştırmada, gölde 240 milyon civarında erişkin boyda balık olduğu tespit edildi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü'nden Prof. Dr. Ali Cemal Gücü, balık stokunun azaldığını belirterek, "Son bir hafta içinde aldığımız verileri analiz edeceğiz ama önceki yıllarda yapılan sonuçlarla karşılaştırdığımızda durumun pek iç açıcı olmadığını gördük" dedi.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00SON
00:02MÜZİK
00:04MÜZİK
00:06MÜZİK
00:08MÜZİK
00:10MÜZİK
00:12MÜZİK
00:14MÜZİK
00:16MÜZİK
00:18MÜZİK
00:20MÜZİK
00:22MÜZİK
00:24MÜZİK
00:26Bu yürüttüğümüz çalışma
00:28Temel olarak iki amacı var.
00:30Bunlardan bir tanesi malum inci kefali önemli bir türümüz.
00:33Denizlerde hamsi ve sardalya neyse üretim açısından
00:37iç sularda da inci kefali aynı.
00:40Ekonomik öneminin dışında ayrıca bizim endemik türümüz
00:45sadece Van çevresinde ve Van gölünde yaşıyor.
00:48Öyle olunca da bu önemli türün
00:50en iyi şekilde kullanılabilmesi için araştırılması gerekiyor.
00:53Özellikle ilgilendiğimiz de üreme başarısı.
00:58Stok'a katılım ne kadar?
01:00Stok kendini yenileyebiliyor mu? Bunları öğrenmeye çalışıyoruz.
01:03İkinci amacımız da
01:06şimdi Van gölü türü diyoruz inci kefali ama
01:09aslında o kadar da adapte olabilmiş bir tür değil.
01:12İşte biliyoruz nehirlere çıkıyor üremek için
01:16çünkü sodalı göl onun için çok zor koşullar.
01:20Öyle olunca da çok diğer balıklarla karşılaştığımızda
01:23çok karmaşık bir yaşam döngüsü var.
01:26Tabii şimdi kesin sonuçları vermek için çok erken.
01:29Bu bir hafta boyunca topladığımız verileri
01:31en üstümüze döndüğümüz zaman analiz edeceğiz.
01:33Net sonuçlar ondan sonra çıkacak ama
01:35önceki yıllarla karşılaştırdığımız zaman
01:37durumun pek de iç açıcı olmadığını gördük.
01:40Balık miktarında azalma olduğunu gördük.
01:43Daha önceki yıllarda özellikle Tatvan bölgesinde
01:46Ahlat bölgesinde Adilcevaz bölgesinde
01:49gördüğümüz büyük sürülere rastlayamadık bu sene.
01:52Daha da endişe verici olan
01:53bu yılın yavrusu küçük balıkları
01:55daha önceki yıllarda gölün çevresinde
01:58kıyılarda hemen hemen her yerde rastlarken
02:00bu yıl daha öbeklenmiş olarak
02:02daha lokalize olmuş olarak rastladık.
02:04Bu da bize bütün göl çevresinde dağılmış olan
02:07üreme habitatlarının bazısında
02:09ciddi sıkıntılar olduğuna işaret ediyor.
02:11İşte nehirlerde kurulan barajlar, bentler olsun
02:14bunlar sıkıntı yarattığını düşünüyoruz.
02:17Onun dışında göldeki ısınmayı ve göl seviyesini
02:20uydu verilerinden takip ediyoruz.
02:22Orada da endişe verici durumlarla karşılaştık.
02:24Şimdi örnek verecek olursam
02:26dünya üzerinde en hızlı ısınan denizlerden
02:28bir tanesi Akdeniz'dir.
02:29Akdeniz'de yıllık ısınma hızı
02:320.15 dereceler civarındadır.
02:35Bu bölgede verilere baktığımızda
02:39Nisan ayında ki Nisan ayı bu balığın üreme dönemidir.
02:42Aşağı yukarı yakın değerler görüyoruz.
02:44Yani Akdeniz'de görülen en yüksek değerlere yakın
02:47değerler görüyoruz.
02:480.14 civarında bir ısınma hızı tespit ettik.
02:51Bu da üremesini ısıyla belirleyen
02:54ısı düştüğü zaman yumurta geliştirmeye
02:56başlayan bir tür için muhtemelen
02:58ciddi endişeler verecek bir durum
03:02yaratıyordur diye düşünüyoruz.
03:03Tabii bir de güzel tarafı var.
03:05Yine bakanlık araştırmalarına göre
03:08biliyorsunuz böyle stoklarda bir düşüş
03:11olduğu zaman hemen gözler balıkçılara
03:13ve aşırı avcılığa çevrilir.
03:14Gölde öyle bir durum olmadığını
03:16düşünüyoruz. Çünkü balıkçılar
03:19hakikaten bilinçli olarak
03:22yavru balığı avlamamaya çalışıyorlar.
03:32İnci kefali bildiğimiz gibi
03:34ülkemiz için önemli bir tür.
03:36Van gölü havzasına endemik olması
03:39ayrıca Van gölünün tuzlu ve sodalı
03:41sularına uyum sağlamış olması
03:42biyolojik ve ekolojik önemini gösteriyor.
03:44Bunun dışında ülkemizde
03:47iç sularında avlanan her 4 kilogram
03:50balıktan 1 kilogramını inci kefali
03:52oluşturmakta. Ama bana göre
03:54inci kefalinin en önemli özelliği
03:56kültürel değeridir.
03:58Bundan 3000 yıl önce
04:00bir nehrin kenarında oturan
04:02bir çocuk nasıl inci kefalinin
04:04nehirde göçünü izliyorsa bugün
04:06bir Vanlı çocuk belki de aynı taşın
04:08üzerinde oturup inci kefalinin
04:10göçünü seyretmekte. Biz Tarım Bakanlığı
04:12olarak istiyoruz ki bundan 3000 yıl
04:14sonra da yine Vanlı bir çocuk
04:16inci kefalilerinin nehirde göçünü izleyebilsinler.
04:18Bundan dolayı
04:20Tarım Bakanlığı çeşitli
04:22koruma kontrol faaliyetleri ve araştırma faaliyetleri
04:24yürütüyor inci kefaliyle ilgili. Bunlardan biri de
04:26bu yürütülmüş olduğumuz bu proje.
04:28Biz bu projeyi 2017 yılında
04:30başladık.
04:327. yılını tamamladık. Her yıl
04:34düzenli olarak Van gölü inci kefali
04:36avcılığının verilerini topluyoruz.
04:38Ne bunlar? Karaya çıkartılan avın
04:40avlanan avın
04:42boy dağılımı, yaş dağılımı, eşeği dağılımı
04:44bu tarz bilgileri düzenli olarak topluyoruz.
04:46Ayrıca bunun dışında Van gölünde
04:48ilk kez olarak ve Türkiye'de de aslında sayılı
04:50daha önce yapılmış hidroakustik seferler
04:52yapıyoruz.
04:54Akustik olarak Van gölünü tarıyoruz.
04:56Tıpkı bir hastanedeki ultrason cihazı gibi
04:58suyun içerisine ses dalgaları gönderiyoruz
05:00ve belli hatlar boyunca yaklaşık
05:02Van gölünde 28 hat boyunca yaklaşık
05:041000 km yol kat ederek
05:06Van gölünün adeta bir ultrasonunu
05:08çekiyoruz.
05:102017 yılından beri yaklaşık olarak
05:12yaptığımız çalışmalar sonucunda Van gölünde
05:14kabaca 20 bin ton
05:16kadar erişkin stok olduğunu
05:18hesapladık. Bu da yaklaşık olarak
05:20yine 240 milyon
05:22erişkin stok. Yani
05:24avlanabilir stok olduğunu, avlanabilecek
05:26boydaki balıkların oluşturduğu stok olduğunu
05:28bize gösteriyor.
05:302017 yılında bizim
05:40taradığımız hatlar bunlardı. Şu
05:42gördüğünüz 28 hat var burada
05:44ve yaklaşık 1000 km
05:46mesafe var.
05:48Bu yılda aynısını aynı hatlar
05:50üzerinde tekrar bu araştırmayı gerçekleştirdik.
05:52Yaklaşık bu yıl 7 gün boyunca
05:54biz gölde
05:56bu hatlarda, bu rotalarda
05:58seyir gerçekleştirmiş olduk.
06:00İnci kefenliyi gerçekten korumak gerekiyor.
06:02Gölle ilgili ciddi yönetimler,
06:04yönetim planları oluşturulması gerekiyor.
06:06Bu noktada tabii biz elimizden geleni yapıyoruz. Aynı şekilde
06:08vatandaşlarımızın da
06:10inci kefenliye gerekli önemi vermesi, özellikle
06:12üreme döneminde dikkat etmesi
06:14akarsularımızın, inci kefenli
06:16biliyorsunuz akarsuları da üreme yapıyor.
06:18Bu noktada üreme alanlarından tahrip edilmemesi
06:20özellikle kum ocakları,
06:22kum alım faaliyetleri ve diğer
06:24faaliyetler, engellenici faaliyetlerin gerçekten
06:26bu dönemde gözlemlenmesi, engellenmesi
06:28gerekiyor ki, inci kefenli neslini
06:30devam ettirebilsin, yumurtadan
06:32çıkan bireylerimiz göle dönsün ve yine
06:34anne ve babaları gibi
06:36gölde yaşamanı devam ettirebilsin.