İstanbul Barosu Başkanı Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu tartışmalara neden olan anayasanın ilk dört maddesiyle ilgili sözlerine açıklık getirdi.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Evet Sayın Kaboğlu, Devlet Bahçeli'nin ifadesinden yola çıkarak sorayım.
00:05Olumlu dokunabilir derken ne demek istediniz?
00:08Ben tabi kişiliğime yönelik sözlerini ilk kez duyuyorum ekranlarınızdan.
00:13Bu bir dava konusudur, hemen onu belirteyim hakkımda hakaretamiz sözler harcamıştır.
00:19Dolayısıyla dava yoluna başvuracağım.
00:23İşte biraz önce bilseydim bunu ben, az önce söylediğim sözleri, yaptığım yorumu ben tabi ki düzey farkı haliyle ben o düzeye düşemezdim hiçbir zaman.
00:35Ama onu teyit etmiş oldu, siyasal şantaj kokuyor deyişimi teyit etmiş oldu.
00:41Şimdi geleyim konuya, tabi ki öncelikle ben İstanbul Barusu seçimlerine katılan adayları,
00:50bize teveccüh gösteren avukat meslektaşları, seçime katılan bütün baron mensuplarına teşekkür ediyorum, kutluyorum.
00:59Bugün keşke programımızı konuşabilseydik ama Türkiye'nin gündemi şu anda müsaade etmiyor.
01:04Şimdi Bahçeli ile ilişkili nedir olumlu anlamda?
01:08Bakın 95'e girmiyorum, 95 değişikliğine girmiyorum.
01:13Ama 2001 değişikliğinde yani Ecevit, MHP ve ANAP hükümeti koalisyonu sırasında uzlaşma yoluyla yapılan değişiklikte
01:25anayasanın hiçbir düşünce ve mülaza diyen kısmı paragrafı başlangıç kısmında hiçbir faaliyetin diye yani mülaza düşünce yerine düşünce suçu oluşturuyor bu deniyordu.
01:42Faaliyete dönüştürüldü.
01:43İşte olumlu anlamda değişiklik budur bakın başlangıç kısmında.
01:47Ya da 14. maddede insan haklarına dayanan demokratik ve layık cumhuriyet kavramı kondu.
01:57İşte olumlu budur, nasıl budur diyorum ben.
02:00Şöyle 61 anayasasında madde 2'de insan haklarına dayanan layık ve demokratik sosyal hukuk devleti kavramı vardı.
02:11Bu 1982 anayasasında insan haklarına saygılıya dönüştürüldü.
02:16Yani devletin varlık nedeni insan değil de devlet vardır, insan da var ona saygı gösterir anlamında.
02:24Biz bunu 20 yıl boyunca eleştirdik 82'den 2001'e kadar eleştirdik ve 2001'de haliyle ben hiçbir zaman bu maddeleri değiştirirsin demedim.
02:35Yani 4. maddeyi ben de okuyorum yani bunu okumak için anayasa, görmek için anayasa profesörü olmaya gerek yok.
02:41İlkokul mezunu okuma yazma bilmek yeterli.
02:43Dolayısıyla ne oldu 2001'de?
02:46Sayın Bahçeli'nin koalisyon olduğu, ortağı olduğu dönemde bizim 20 yıl boyunca eleştirdiğimiz insan haklarına dayanan insan haklarına saygılı iki ayrı kavram söz konusuydu.
03:02Yani 1982 anayasasında 61'e göre hak ve özgürlükler arasında bir gerileme söz konusudur insan hakları felsefesi açısından demiştik.
03:102001'de değişiklikte 14. maddeyi insan haklarına dayanan cumhuriyet kavramı konularak aslında madde 2'deki insan haklarına saygılı ibaresini dayanan ibaresi doğrultusunda okumamızı ve yorumlamamızı sağladı.
03:29Nitekim bunu özellikle anayasa mahkemesi Can Atalay kararında çok iyi uyguladı.
03:35Buna biz özgürlüklerle yine yorum diyoruz.
03:38İşte bu olumlu anlamda ya da yine Sayın Bahçeli'nin koalisyon ortağı olduğu dönemde anayasa madde 10'da yapılan değişiklik eşitliğin genişletilmesi olumlu anlamda değişikliktir.
03:51Ben mesela burada bir araya gireyim şöyle ilk 4 madde dışındaki anayasanın tüm maddeleri üzerinde değişiklik önerisi tartışması herhalde tahmin ediyorum bu kadar tartışılmaz.
04:07Yani orada bir dakika ne yapılacakmış diye bakılabilir fakat ilk 4 maddede çok ciddi bir hassasiyet var çünkü cumhuriyetin nitelikleri laik hukuk devleti.
04:18Şimdi Sayın Kaboğlu mesela AK Parti iktidarına yönelik pek çok eylemi nedeniyle söylemi nedeniyle özellikle eğitim dolup bitenler nedeniyle laik devleti aşındırdığı, bunun karşısında hareket ettiği, cumhuriyetin kazanımlarının kaybolmasına neden olduğu gibi zaten çok ciddi bir eleştiri var ve bir şey var bir rezerv var orada.
04:44İşte Hüdapar Genel Başkan'ın açıklamaları aynı şekilde.
04:49Şimdi dolayısıyla toplumda şöyle bir şey var zaten güven yerle bir biliyorsunuz ciddi anlamda.
04:55Sonuçta eğer o ilk 4 madde bir şekilde müdahaleye açık kalırsa ne olacağı belli olmaz duygusu.
05:06Biraz sanki bu duygu nedeniyle de tepkiler var size ne diyorsunuz?
05:10Birkaç neden daha var ama sorunuz çok önemli.
05:14Dikkat edin sözlerimde ilk 4 madde değiştirilebilir demedim.
05:20Dokunulabilir demek güçlendirici anlamda tıpkı 2001'de yapıldığı gibi daha ileri ne demek bu örneğin 24. madde din derslerinin orta öğretimde zorunlu olmasını öngörüyor.
05:36Orta mahkemesi en az 5 karar verdi bunun sözleşmeye aykırı olduğunu, din ve inanç özgürlüğüne aykırı olduğunu.
05:43Şimdi 24. maddeyi değiştirsek biz 61 anayasası gibi din derste din bilgisi ve ahlak kültürünün zorunlu değil seçimli ders olduğunu yazsak
05:532. maddedeki laiklik ilkesini güçlendirici anlamında fikirçilici anlamında bir değişiklik yapmış oluyoruz.
06:00Fakat 2017 arasında yapılan değişiklikler özellikle 2017 değişiklikleri aslında az önce değindiğiniz hususu demokratik devlet açısından aşındırmış bulunuyor.
06:15Yani 2017 değişikliği değişmez madde olan 2. maddenin içeriğini özünü boşaltmış bulunuyor demokratik devlet açısından.
06:26Uygulaması ise 6 yıllık uygulaması ise değindiğiniz ÇEDES uygulaması ile 20 Nisan 2024'te dalga geçer gibi 1924 anayasası ile
06:3824 anayasası 100. yılında resmi gazetede yayınlanan liselerde Kur'an eğitim merkezlerinin kurulması yönetmeliği çıktı.
06:49Diyanet İşleri Başkanlığı'nın kotarmasıyla şimdi dikkat edin zorunlu din dersleri var.
06:55Sonra Peygamberimiz diye yine 10 yıl kadar önce 12 yıl kadar önce ayrı din dersleri eklendi seçimlik dersi adına.
07:03Şimdi Diyanet İşleri Başkanlığı'nın okullarda işi ne?
07:07İşte burada ÇEDES'den KEM'e kadar Kur'an eğitim merkezlerine kadar yapılan uygulamalar,
07:14Milli Eğitim Bakanı'nın mecliste sizin cemaat ve tarikat dediğiniz ama bizim sivil toplum dediğimiz değişinin uygulamaya yansıması
07:242. maddeyi kemirmek anlamına geliyor layıklık.
07:28Ben pardon ben.
07:29Şimdi şöyle biraz daha mesele anlaşılsın.
07:33Mesela AK Parti'den herhangi bir yetkili dokunulabilir deseydi, bir şey söylemeseydi ama küçük dokunuşlar yapılabilir deseydi.
07:49Bu nasıl karşılanırdı sizce?
07:54Şöyle tabii ki hani anayasal yıkım sürecinin mimarlarının bunu söylemesi bir belirli bir anlam ifade ediyor.
08:04Ama benim gibi 50 yıllık meslek yaşamında insan haklarına dayanan layık ve demokratik cumhuriyeti her ortam ve koşulda savunan
08:13üniversitede, sivil toplumda, kitaplarında, konferanslarında, televizyonda onun başka çünkü ben aynı zamanda
08:20tabii orada ben teknik olarak hukukçulara sesleniyordum, avukatlara sesleniyordum.
08:25Benden coşkulu bir konuşma bekleyen, bir teşekkür bekleyen fakat şöyle bir şey de var tabii ki duyarlılık açısından söylüyorum.
08:33Kuşkusuz kendimi ve benim yol arkadaşlarımla Cumhur İttifakı'nın ve onların müttefiklerinin yolu bambaşka.
08:45Çünkü onlar Türkiye 100 yılı diyorlar, biz ise Cumhuriyetin 2. 100 yılı diyoruz yani bambaşka, bambaşka bir yoldayız.
08:53Şimdi orada şöyle oldu, şimdi beni kampanya sırasında 3 şeyde affedersiniz belden aşağıya vurdular, kara çaldılar.
09:01Dendi ki Kaboğlu avukatlık yapmıyor fiilen, Kaboğlu yetmez ama evetçi idi, Kaboğlu değişmez maddelerin değişmesini istiyor.
09:11Şimdi ben konuşmada biraz ateşli bir konuşmaydı oradaki hava 20 dakikalık süre içerisinde, ben avukatlık adına neler yaptığımı özetlemeye çalıştım.
09:22Yani yasama yürütme yargı sürecinde mesela şunu kullandım, anayasa avukatlığı yaptım dedim ben 5 yıl boyunca anayasa mahkemesine götürülecek bütün başvuruları son şeklini vermek suretiyle.
09:36Ama bir de şunu söyledim, 2010 anayasa değişikliği, gösterdim bunu, bırakın konferanslarda Anadolu'yu tarayan, bırakın yetmez ama evet'i, kitap yazan, neden hayır denilmesi gerektiğini kitap yazan tek anayasa avukatları söylüyor.
09:51Yani yetmez ama evetçi değildiniz.
09:53Yani tam tersiydi ve kitap bile yazdım, neden sakıncalarını 2017'e gördük.
09:58Şimdi orada ben hani değişmez değiştirilmesi yasak olan maddeler konusundaki görüşümde zaten birkaç hafta önce bir günde değiştirilmez maddeler 200'lülüğü başlattığım makalemi de yazmıştım, orada açıklamıştım.
10:13Buna değinme fırsatım olmadı çünkü hani 20 dakikalık süre içerisinde kabaholu gelmiş hocalarından yararlanıyor, kürsü suistimali diye ve o eksik kalmıştı.
10:26Şimdi bu tabi orada benim kuşkusuz yeri değildi ama sanki o eksikliği diyeceklerdi ki ben konuşmasaydım orada konuşmamı yaptım ben aslında teşekkür konuşmamı yaptım.
10:37Ve dedim ki kazanan değişim için avukatlar değil sadece bütün baro kazandı, bütün adaylar kazandı, hukuk kazandı, İstanbul Barosu'nun niceliksel büyüklüğünü niteliğe dönüştürmek için hukuka giden yolu açtık diye.
10:51Hani uzunca sayılabilecek sandalye üstünde bir konuşmanın sonunda benim içimde o dürüstlük adına kabaholu kürsüde çıktı, genel kurulda kendisine yönelteyen 3 eleştiriden ikisini yanıtladı, açıklık getirdi.
11:07O zaman 3.sü kaldı, ben bir şey demesem diyeceklerdi ki kabaholu bakın değiştirilemez maddeler değiştirilebilir diyor ama bir şey demedi diğerlerini konuştu.
11:17Onu tamamlayayım dedim, o şey bitmeden tümüyle onu tamamlayayım.
11:21Peki mesela değişmez maddeleri olumlu anlamda dokunulabilir, aynen cümleniz bu değil mi?
11:27Fakat buradaki değerlendirmenizden şunu anlıyorum, kastınızın şu olmadığını söylüyorsunuz, doğru sonuç mu çıkardım.
11:36Diyorsunuz ki ben doğrudan ilk 4 madde ve özellikle ilk 3 madde.
11:42Doğrudan onunla ilgili bir değişikliği orada yapılacak değişiklikleri kastetmedim.
11:47Ama anayasanın pek çok maddesinde yapılacak düzenlemelerle anayasanın ilk 3 maddesi çok daha güçlü hale getirilebilir.
11:58Ben az önceki değerlendirmenizden yola çıkarak söylüyorum.
12:01Kastınız bu muydu?
12:02Hiç kuşkusuz ben dikkat ederseniz.
12:04Yoksa o ilk 3 maddede, ilk 4 maddede şu kelimenin yerine bu kelime, bu kelimenin yerine şu kelime yazılabilir mi diyorsunuz?
12:12Onu ben o zaman anayasacı olarak 4. maddeyi nasıl görmezlikten gelirim?
12:17Bu mümkün mü?
12:18Kaç Ekim'de, 17 Ekim'de Sözcü Gazetesi'nde Sayın Saygı Bey ile yaptığımız röportajda zaten bunu söylüyorum ben.
12:27Bunu söylüyorum ve dikkat edin nüanslı bir dil kullanıyorum.
12:30Dokunulabilir diyorum.
12:32Değiştirmek şeydir, teknik bir kavramdır, dokunulabilir.
12:36İşte başlangıç kısmında ırkçı yollamaları, referansları ayıklıyorsunuz, dokunuyorsunuz.
12:4314. maddeye insan haklarına dayanan Demokratik ve Layık Cumhuriyet diyorsunuz.
12:47Örtülü bir biçimde ne yapıyorsunuz, onu pikiştiriyorsunuz.
12:52Şimdi bu çok açık ve tabii ki ben biraz da hani politikacı evet 5 yıl milletvekilliği yaptım ama politikacı olamadım.
13:00Zaten olmayı da hiçbir zaman tercih etmedim.
13:03Orada o nedenle ya bu yeri miydi, bu zamanı mıydı, bu genel kurulu sonrası olacak şey mi falan diye.
13:10Sanki ben bir kötülük yapmışım gibi, bir suç işlemişim gibi.
13:15Oysa dikkat edin birkaç hafta önce sizin de elinize ulaşmış olmalı benim anayasal bilgilenme hakkı.
13:21Yani niçin yazdım o kitabı?
13:23Anayasal bilgi kirliliği yaratılıyor, bunu aşalım diye.
13:27Şimdi bu konuda sürekli emek harcayan bir kişi ne olmuş oluyor?
13:31Anayasal bilgi kirliliğinin mağdurum durumuna getirilmek isteniyor, o rahatsız edici tabii ki.
13:37Peki mesela CHP'den gelen yani Özgür Özel daha hani temkinli bir açıklama yaptı.
13:42Teknik bir değerlendirme yapmış anladığım kadarıyla dedi ama kendi kurumunu bağlar, kişisel görüşünü bağlar, bizi bağlamaz dedi.
13:50İmamoğlu kötü bir başlangıç, talihsiz bir başlangıç ifadesini kullandı.
13:56Mansur Yavaş size göre olumlu olması durumu değiştirmiyor dedi.
14:00CHP'den gelen açıklamaları nasıl değerlendirdiniz?
14:03Şimdi şöyle tabii ikisi de her ne kadar Mansur Bey'i hukuk diploması olan bir kişi,
14:11Ekrem Bey olmasa da hukuku çok önemseyen bir kişi olsa da bana göre politik duruşları daha açık kişiler tabii.
14:19Mesela Mansur Bey'in hukuk bilgisi aslında olumlu anlamda değişikliğin ne olduğunu,
14:25güçlendirimsiz ne olduğunu çok iyi bilebilecek konumda.
14:29Ekrem Bey de hukuki açıdan dediğim gibi oldukça yoğun bir bilgi birikimi olan kişi.
14:38Fakat onlar daha çok bu ortamın ve açılan bir tür karalama kampanyasının etkisinde kalmış olsa gerek ki
14:48yeri miydi, zamanı mıydı genel kuruldan sonra bir de onları enforme eden kişiler
14:54kaboldu, genel kurulda söylemedi de neden arkada filan söyledi gibi hep bizim meslektaşlarda.
14:59Bir de yarışma vardı tabii ki.
15:01Mesela Ekrem Bey'i farklı enforme etmişler anlaşılan benim konuşmamı dinlemeden.
15:07Mansur Bey de Ankara'da biliyorsunuz çok böyle şey çevreler gerçekten kafa taslıcı çevreler.
15:14Bazen kuşatırlar insanları, kimisi rapor yırtar, kimisi ölümle tehdit eder filan.
15:20Rapor yırtsın hatırlıyorum.
15:21Ve 5 yıl sonra Yarkıtay Ceza Genel Kurulu Türkiye Cumhuriyeti Yurttaşlığı bilimsel bir söylemdir diye teşkil etti.
15:31Şimdi bugün baktığınız zaman İbrahim Kaboğlu böyle bir rapora da öncülük etmişti diyorlar ama
15:36Yarkıtay Ceza Genel Kurulu kararını kimse site etmiyor.
15:40Dolayısıyla hani biz ne dedik İstanbul Barosu'na hukuku etkili kılmak için geliyoruz dedik.
15:47Anayasaya saygı için biz adil yargılanma hakkı araştırma ve izleme merkezi kuracağız dedik.
15:55Ve hani anayasaya açıkça aykırılık, aykırı kararlara imza atan örneğin Can Atalay kararında olduğu gibi diğerlerine biz teşhir edeceğiz dedik.
16:05Bunları söyledim ben ve göreve mazbatayı alıp göreve başladığım andan itibaren bunları uygulamaya başlayacağız.
16:12Ama tabii ki hani size vereceğim bunu 6 çizili satırlar da var.
16:16Kürsüye çıktığım anda hani öne çıkan hususlar 64 sayfada biz vaatlerde bulunduk.
16:23Ciddi vaatlerde bulunduk.
16:24Bizim görevimiz kuşkusuz ben 50 yıllık hukukçu olarak İstanbul Barosu'nun anayasayı değiştirme yetkisinin bulunmadığını biliyorum.
16:34Bu meclis meclisin görev yetkisi.
16:36Ama öyle bir süreç başlarsa da en önemli görüşlerden birini de İstanbul Barosu sunacaktır.
16:41Tarihsel öyle olmuştur ama benim görevim ilkin diyorum.
16:46Bütün kolektif olarak dünyanın en büyük ve en sağsız barosu olarak doğru bilgiyi vermek, doğru bilgiyi yaymak ve aynı zamanda anayasaya saygı sürecini işletmek.
16:58Şimdi zaten hani of o kadar çok mesele var ki Türkiye'de.
17:03İstanbul Barosu'nu o nedenle sık sık sizin görüşlerinizi alacağız zaten önümüzdeki dönemde de onu söyleyeyim.
17:08Fakat son 2 dakikam.
17:09Dolayısıyla böyle bir hani final olsun sizin merkezinde olduğunuz bu tartışma için.
17:17Şu an itibariyle anayasanın ilk 4 maddesiyle ilgili İbrahim Kaboğlu görüşünü açıklarsanız hangi cümlelerle açıklarsınız?
17:26Şöyle şu anda en önemli anayasal sorun anayasaya saygı duymamaktır.
17:31Ankara yasama yürütme yargı saygı duymuyor.
17:34Şimdi benim için en önemli sorun bu ve anayasanın 3 hali var.
17:391- Demokratik hükümleri ki 2. maddesi değişim alanı da demokratiktir.
17:432- Otoriter hükümleri 104 ve devamı 2017'de yapılan değişiklik.
17:483- İse keyfi alan, anayasa dışı alan.
17:52İbrahim Kaboğlu olarak önce keyfi alanın anayasa içerisine taşınmasını temenni ederim.
18:01İkincisi otoriter hükümler olmakla birlikte anayasaya saygı önemlidir.
18:08Bu açıdan sorun aslında ilk 3 maddede değil.
18:13Yani ilk 3 maddeyi değiştirmek için herhangi bir neden yok.
18:17Ama ben şunu sorgularım.
18:193. maddeyi ülkesiyle bölünmez bütünlüğünü hassasiyetimiz yalnızca Hamasi Söylemli sınırda değil.
18:28İstanbul Boğazı, Kanal İstanbul yapılırsa aykırıdır dedim.
18:31Kaz Dağlarından Cerahtepe'ye kadar İliç'e kadar Akbelen'den ülkenin delik deşik edilmesi anayasanın 3. maddesine aykırıdır diye yazdım da rapor yazdım kitap yazdım.
18:43Özellikle mevcut durumda uygulama meselesi buna dikkat çekiyorsunuz.
18:48Anayasanın ilk 4 maddesi ve ilk 3 maddesi 4. madde zaten değiştirilemez diyor.
18:55Değiştirilmesine ihtiyaç yok hiçbir şekilde diyorsunuz.
18:59Olumlu da olsa anayasanın ilk 4 maddesi için bugün itibariyle doğrudan bir dokunuş yok.
19:10Yok tabi ki bunu söylemedik ama hep olumlu takviyeler az önce dedim ki 24. maddeden zorunu dinderseniz üstüne çizdiğimiz an 2. maddedeki layıklığı takviye etmiş oluyoruz.
19:24Dolayısıyla mesela 24 Temmuz'da oldu şeyin açılması Ayasofya'nın ben Ayasofya müze olarak kalsın deyince ayağa kalktı Türkiye ama ne oldu 24 Temmuz'da açıldı Lozan antlaşmasının yıl dönümüne dalga geçer gibi.
19:40Ve Diyanet İşleri Başkanı kılıçla çıktı oraya.
19:43Şimdi haklılığım teşkil edildi ama ne oldu bir anda beni ne yaptılar linç etmeye çalıştılar.
19:49Doğru şeyleri her zaman söyleyelim hep şey aramayalım, art niyet aramayalım.
19:56Hukuk ciddiyet gerektiği kılıyor, hukuk saydamlığı gerektiği kılıyor.
20:01Dolayısıyla anayasada ciddiye alınması gereken bir ortak metindir, toplumsal barış metnidir.
20:07Biz İstanbul Barosu olarak buna katkıda bulunmaya çalışacağız.