Diyarbakır'ın Ergani ilçesindeki 12 bin yıllık Çayönü Tepesi, buluntularıyla uygarlık tarihine ışık tutuyor.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Bugün neolitik paketle ilgili, neolitikle ilgili ne diyorsak hepsi var.
00:09Dolayısıyla çay önü aslında bu anlamıyla çok önemli.
00:13Hem kültürel miras açısından önemli, hem turistik açısından önemli, hem bilimsel
00:17açısından önemli.
00:18Bugün Levant bölgesinden Yunanistan'a kadar gittiğinizde çay önün bir eşdeğiri
00:23daha yok.
00:24Nedir eşdeğiri daha yok?
00:25İlk maddenciliğin başladığı yer.
00:26İlk tarımın, tarımsal üretimin ya da tarımı kültüre alınma sürecinin başladığı
00:34bir yer.
00:35Başladığı yerlerden biri.
00:36Yine hayvanların evcileştirildiği, özellikle domuz, keçi, koyunun başta olmak üzere
00:42hayvanların evcileştirildiği ilk yerleşmelerden biri.
00:52Dolayısıyla çay önü aslında bizim neolitikle ilgili bütün algımızın hepsinin önce kılan,
00:58sonra da bütün verdiği bilgilerle beraber toparlayan bir alan.
01:02Bütün bilim tarihi açısından ve kültürel miras açısından çay önü tüm bunları birlikte
01:07bağrında buluşturan ve bunların hepsini kendi içerisinde bütün detayları sunan
01:13yegane yerleşme.
01:14Çay önünün önemli noktası burası.
01:16Çay önü burada da anahtar yerleşme konumuna geliyor.
01:19Yani bugün neolitikle ilgili nerede kazı yaparsanız yapın, çay önünün verisine
01:24bir şekilde dokunmanız gerekiyor.
01:26Çay önünün anahtarı bir şekilde sizin sorunlarınızın kapısını açıyor.
01:30Çay önünün verileri bir şekilde sizin verilerinizi daha açıklar hale getiriyor.
01:36Bunlar ney taş alet teknolojisinden madenciliğe kadar mimari yapım tekniklerinden pişirme
01:43tekniklerine kadar hayvanların evcileştirilmesinden avlanma sürecine kadar ya da birçok yerleşme
01:49bitkilerin toplanmasından tarıma geçişinin aşamasına kadar bütün bu verileri size sunuyor.
02:03Bizim 2024'teki hedeflerimizin başında da Çanakçı Ümretliği Neolitik Dönemi yani
02:08milattan önce 7000 ile 6000 yıllar arasındaki 1000 yıllık süreci anlamaya çalışmak,
02:13tanımlamaya çalışmak.
02:15Böyle bir verimli ovada yerleşik hayata geçişi iyi yansıtan yerleşmelerden biri.
02:20İlk yerleşme değil.
02:21Bununla beraber birçok yerleşme var ama çay önü bu ilk süreci bütün detaylarıyla
02:27anlatan bir yerleşme.
02:29Tarımdan hayvancılığa, madencilikten mimariye, ölü gömme geleneklerinden günlük yaşamdaki
02:35bütün veriye kadar boncuklarına kadar yaptıkları figürünlere kadar yaptıkları
02:41içtikleri yiyeceklere kadar birçok açıdan detaylı veriler sunan yegane yerleşme.
02:46Bu 60 yıllık süreç içerisinde bununla ilgili çay önü birçok veriye sahip zaten.
02:52Biz özellikle günümüzden önce 8000 yıl öncesindeki bir Çanakçı Ümretliği kültürü
02:59aşamasını anlamaya çalışıyoruz.
03:02Çay önü tepesinde ilk mezarlık alanlarından biri var.
03:1110.000 yıl önceye ait, 10.500 yıl önceye ait bir alan.
03:16Bunun adı Kafataslı yapı isminde ama sadece ölüleri gömmek için yapılmış bir yapı.
03:22Çok küçük bir alanda yaklaşık bir 60 metrekarelik bir alanı kaplıyor bu yapı.
03:30Birçok evresi var ama toplam 413 tane bireyi gömmüşler buraya.
03:34800 yıl içerisinde, yaklaşık 800 yıl içerisinde 413 bireyi gömmüşler.
03:45Tüm bunlarla beraber biz aslında 1964'ten başlayan bu çay önü hikayesini
03:51turizmle de birleştirmek istiyoruz.
03:53Toplumsalaştıramadığımız bilgi, edindiğimiz bilgiyi topluma ya da halka sunamadığımız noktada
03:59bir ayarımızın eksik kaldığını düşünüyoruz.
04:01Dolayısıyla bizim 2024 başlangıç hedeflerimizden bir tanesi de
04:06Çay önü tepesini bir turizm alanına dönüştürmek,
04:10insanların burada rahat bir şekilde gezebildiği,
04:12rahat bir şekilde bu bilgiye edinebildiği bir alan haline getirmektir.