AKP ve CHP'de oylar düşüşte! Ünlü araştırma şirketi sebebini Cumhuriyet TV'ye açıkladı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili izleyiciler, Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz.
00:18Siyasi partiler için düzenli olarak bir seçim anketi yapılıyor.
00:22Yani yarın Türkiye'de bir seçim olsa hangi partiyi desteklersiniz diye.
00:27Aksoy Araştırma'nın yaptığı anketlerde de şunu gördük AK Parti ve MHP'nin oyları düşüşte.
00:33Peki bu partiler niçin oy kaybediyor?
00:35Seçmenler niçin gitgide daha kararsız bir hale geliyor?
00:38Bunu konuşacağız.
00:39Ertan Aksoy yayınımızda.
00:41Hoş geldiniz.
00:43Hoş bulduk.
00:43İyi yayınlar diliyorum.
00:44Teşekkür ediyorum.
00:46Ertan Bey öncelikle iki parti de niçin oy kaybetmeye başladılar?
00:50Nerelerde hata yapıyorlar?
00:52Yani AK Parti'de şunu biliyoruz.
00:54Bir ekonomik kriz var.
00:56Bunun yanı sıra toplumsal olaylar da son günlerde çok dikkat çekti.
01:00Çok acı olaylar yaşandı ve buna bağlı olarak AK Parti çok fazla eleştiri aldı.
01:04Gerek yargı sistemi gerek emniyet sistemi ile alakalı.
01:08Hem AK Parti özelinde bu konuyu bir inceleyelim istiyorum ama ondan belki biraz daha önemlisi şudur.
01:16Cumhuriyet Halk Partisi bir trend yakalamıştı.
01:19Her seçim anketinde oylarının yükseldiğini görüyorduk.
01:22Ancak bu anketle beraber düşmeye başladığını gördük.
01:26Özellikle Cumhuriyet Halk Partisi'ne seçmenin bir bakıma küsmesinin nedenini bir de sizden öğrenmek istiyorum.
01:32Şimdi şöyle bu partilerin oy oranındaki gerilemeyi birkaç açıdan ele almak bizi daha doğru bir sonuca götürecektir.
01:41Öncelikle şunu ifade etmekle yükümlü hissediyorum ki genel yerel seçim sonucunda alınan oy oranları bir yereldeki yarışın sonucu.
01:54Bugün bizim ölçümünü yaptığımız çalışmalar araştırmalar ise bir genel seçim olması halinde alacağı oy oranını gösteriyor.
02:03Dolayısıyla yerel seçimin dinamikleriyle genel seçimin dinamikleri daha başka.
02:09Çok anlaşılır nedenlerle hem AKP tarafında hem CHP tarafında yerel seçime giderken hem kendi kadroları içerisinde hem de dışarıda
02:18irtibat halinde olduğu siyasi isimler içerisinde kamu yoklamalarıyla belirlenerek en güçlü isimler çıkarıldı.
02:25Burada güçten kastımız toplumda karşılığı olan kazanma ihtimali, potansiyeli çok yüksek veya kazanamasa da oy oranını artırabilecek,
02:33seçmenine ve tabanına motivasyon verebilecek, toplamdaki oy oranını artırabilecek isimlerle yola çıktılar yerel seçimlerde.
02:42Bunların kişisel oylarının parti oylarının üzerine eklenme hali söz konusu.
02:48Bu nedenle de her yerel seçim sonrasında yapılan ölçümlerde genelde büyük partiler yerelde aldığı oy oranını bir parça gerisinde alması hem beklenir hem de olağandır, normaldir.
02:59İkinci neden ise burada bir topyekûn muhalefet ve iktidarın politikalarını yetersiz gören bir seçmen grubu var.
03:15İktidarın politikalarını yarattığı garabet karşısında zaten geniş kesimler artık adeta bunalım içerisinde.
03:22Muhalefetin politikalarını da bir grup seçmen yetersiz görüyor diye anlıyoruz ki daha fazla destek verme iştahına şu an için sahip değil.
03:31Ama burada şunu belirtme ihtiyacı hissediyorum.
03:35AKP bir siyasi mekanizma olarak çok güçlü bir siyasi mekanizma ve elbette ki hatalar yapsa da bir şekilde seçmeni motive edecek belli başlıklar üretebiliyor.
03:48Buna karşın Cumhuriyet Halk Partisi'nin az farkla da önde olması hala muhalefet açısından bir umudun varlığında gösteriyor bir bakıma.
03:56Çünkü bir de şunu da ekleme ihtiyacı istediğim bu ölçümler yaz dönemini kapsayan ölçümler.
04:04Çünkü yaz ayları iktidarlara genelde iyi gelen aylardır.
04:08Tarımsal üretimin artması nedeniyle gıda fiyatları görece gevşer veya artış durur.
04:14Bununla birlikte geçici istihdam nedeniyle mevsimlik istihdam nedeniyle işsizlik görece azalır.
04:21Ülke turizm nedeniyle görece daha fazla döviz geliri elde eder.
04:26Bu da birçok göstergenin iyiye gittiği ve iktidarlara da iyi gelen mevsimler.
04:32Bu nedenle kış ayındaki yapılacak ölçümler de muhtemelen ki bugünden farklı olarak bir parça daha muhalefetin lehine, iktidarın aleyhine olma potansiyeli taşıyor.
04:44Bir de yine eklemem gereken bir not daha var son olarak.
04:47Bu tür ölçümlerimiz Türkiye genelinde yapılan siyasi ölçümleri normalde TÜİK'in Naziki tanımına giren 26 ilden örneklem çekerek yaparız.
04:58Ve bu 26 ilde yapılan çalışmalar Türkiye'yi temsil de eder aynı zamanda.
05:02Yani çok güçlü tahminler yapabiliyoruz.
05:04Hem biz hem saygın birçok meslektaşımız bu 26 ilden örneklem çekerek çok güçlü tahminler yaptı hala da yapıyor.
05:11Ama bu dönem içerisinde başka bir durum söz konusu karşımızda o da şu.
05:17Bildiğiniz gibi çok büyük bir enflasyonist dönemi içerisinde geçiyoruz.
05:21Bu nedenle bir real gelir kaybı yaşıyor yurttaş.
05:25Ama büyük kentlerdeki yurttaşın yaşadığı real gelir kaybıyla küçük kentlerdeki yurttaşların yaşadığı real gelir kaybı eşit düzeyde değil.
05:33Bunun kira fiyatlarından da toplam gelir içerisinde.
05:37Asgari ücret her yerde aynı ama İstanbul'da büyük sayıda insan toplam gelirinin %70'ini kiraya ödemek zorunda kalırken
05:46Anadolu'da birçok insan için bu 5'te 1, 4'te 1 oranlarına veya daha da düşük oranlara denk gelebiliyor toplam gelir.
05:54Dolayısıyla bazı yerlerde refah artışına bile dönüşürken büyük kentlerde büyük bir refah kaybına dönüşüyor.
06:02Bu 26 ilde tamam olmasa da önemli bir kısmı büyük kentlerden oluşuyor ve bu küçük kentleri örneklem dışında bırakıyor.
06:08Bu nedenle biz örneklemi 81 ilden çektik.
06:13Bu anlamda çok nadir yapılan bir çalışmadır.
06:16Çok maliyet artırı ve operasyonel yükü çok fazladır.
06:18Bunu şu nedenle de vurgulamaya ihtiyacı hissediyorum.
06:22Kır tam temsil içerisinde bu ölçümde bizim çalışmamızda.
06:26Muhtemel ki herkesin yaptığı gibi 81 yıl yerine 26 yıldan çekmiş olsaydık sonuçlar biraz daha CHP'nin leğine AKP'nin aleyhine olabiliyordu.
06:37Bunun en büyük sebebi ekonomik kriz mi?
06:42Evet çünkü ekonomik kriz.
06:45Mesela ben bunu açıklamıştım da aynı örneğe bağlı kalayım.
06:49Asgari ücretin 8500 lira civarı olduğu dönemde büyük kentlerde İstanbul başta olmak üzere ev kiraları 6500-7000 lira civarındaydı.
06:58Orta ve alt segment lokasyonlarda.
07:01Ama Amasya'da Kütahya'da 1000-1500 liraya o dönem kiralık ev bulabiliyordunuz.
07:08Asgari ücret aynı bir taraf 8500 lira alırken 7000 lira kira veriyor bir taraf 1500 lira kira veriyor.
07:15Dolayısıyla bu ikisinin memnuniyetsizlik oranı aynı olmadığı için oy tercihlerini de değiştiriyor.
07:20Bu nedenle biz 81 yıl yerine 26 yıl yapsaydık CHP ve AKP arasındaki farkı biraz daha fazla CHP leğine bulmuş olacaktık.
07:28Yani belki bugün 2 puan olarak karşımıza çıkıyor belki 3 puan 4 puana kadar da gidebilirdi o fark.
07:35Peki Ertan Bey bu oy düşüşlerinin devam edeceğini öngörüyor musunuz?
07:41Yani iki parti de oy kaybetmeye devam mı edecek yoksa bir parti yeniden bir yükseliş trendi yakalayacak
07:47ve diğer parti yavaş yavaş oy kaybıyla birlikte bu düşüş trendini sürdürecek mi?
07:53Yani neler gözlemliyorsunuz?
07:57Böyle aslında yani görünen şu ki CHP adına bakacak olursak özellikle kış aylarının gelmesi
08:05ve biraz daha görece toplum gündemine bağlı gitmesi durumunda oyunun bir parça daha artma potansiyeli olduğunu düşünüyorum ve bekliyorum.
08:14AKP tarafında ise ikili durum söz konusu.
08:17Orada tam bir net bir fikre kapılmak çok kolay değil şu nedenle.
08:21Normalde aslında kış aylarına doğru yaşam maliyeti arttığı için iktidarın da oyunda bir parça gerileme beklemek gerekiyor.
08:29Eğer rutin akışında olsa siyaset bunu kabul ederim.
08:33Ama görünen o ki AKP gerilimi özellikle yine dış politika gerilimini kendi lehine çevirmeye çalışacak.
08:40En başta Filistin-İsrail savaşı konusunda.
08:43Bunu yapması halinde kış aylarının getirdiği oy kaybını belki bir miktar oradan toparlayabilir.
08:50Bu nedenle AKP için ya koruma ihtimalinin ya da bir parça az da olsa artırma ihtimalini daha gerçekçi bir ihtimal olarak görüyorum.
09:01CHP için de bir parça daha arttırabilir.
09:04Çünkü yaşam maliyetinin arttığı dönemlerde hem muhalefete eğilim artıyor.
09:10Hem de zaten bugün CHP belediyeleri başta sosyal yardımlar olmak üzere ciddi bir çaba içerisinde ve onların da bir karşılığı olacağını düşünüyorum.
09:19Bu başta işte kent lokantaları açılması ve benzeri gibi daha halkçı politikalarla bir miktar daha karşılık bulma potansiyeli olduğu okumasıyla
09:30biraz daha artması yönünde bir beklentiye sahip olduğumu söyleyebilirim.
09:33Peki son olarak daha önce yaptığınız araştırmalarla bu son araştırma arasında en dikkatinizi çeken fark ne oldu?
09:43Şöyle o bölümü kamuoyuyla paylaşmadık müşterilerle paylaşıyoruz ama rakamlara girmeden şeyi söyleyebilirim.
09:54Türkiye nasıl gidiyor iyiye mi gidiyor kötüye mi gidiyor sorusunda eskisi kadar çok kötüye gidiyor yanıtı gelmiyor.
10:04Yine çoğunluk kötüye gidiyor diyor ama eskiden neredeyse küçük bir sınırlı bir grup dışında tamamı kötüye gittiğini söylüyordu.
10:11Bu biraz daha azalmış durumda.
10:13Ben bunun yine bir iki nedeni olduğunu düşünüyorum.
10:16Bir kere bunlardan bir tanesi özellikle Mehmet Şimşek politikalarıyla birlikte topluma verilen şok etkileri azaldı.
10:23Mesela döviz kurundaki sıçrama şoku, enflasyondaki ani ataklar.
10:28Bu şoklar azaldığı için ekonomik durum kötü olsa da en azından toplum bu belirsizlik duygusunu biraz daha azaltarak ilerliyor.
10:37Bunun etkisi olduğunu düşünüyorum.
10:39İkincisi de AKP'nin akıllı bir biçimde bugünkü ekonomik garabetin yükünü büyük oranda Mehmet Şimşek'e yıkmayı becerdiğini düşünüyorum açıkçası.
10:51AKP seçmenin yaklaşık %40'ı, HP seçmenin de %60-65'i bugünkü yaşananlarda Mehmet Şimşek'in sorumlu olduğunu düşünüyor.
11:00Dolayısıyla bir paratoner yarattı AKP bugünkü politikaları için.
11:04Erdoğan'a karşı Mehmet Şimşek'i paratonerleştirdi.
11:07Bu da bir bakıma işine yarıyor ve artık bunları normal görmeye başlıyor seçmenler.
11:14Benim için en ilginç olan şeylerden biri bu açıkçası.
11:18Anlıyorum.
11:19Ertan Bey çok teşekkürler.
11:21Bugün vakit ayırdınız, yaptığınız araştırmanın sonuçlarını ve bu sonuçlara neyin sebep olduğunu bize anlattınız.
11:28Çok teşekkür ediyorum.
11:30Söz hakkı için ben teşekkür ediyorum.
11:32Cumhuriyet'in okurları da artık TV itibariyle izleyicileri de bizim için son derece değerli.
11:39Söz hakkı için tekrar teşekkür ederim.
11:41İyi yayınlar dilerim.
11:43Sağ olun, iyi günler dilerim.
11:45İyi günler.
11:48Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri Ertan Bey konuğumuzdu.
11:52Yapılan araştırmaları konuştuk.
11:54Araştırmalarda iki partinin yani şu anda Türkiye'nin en güçlüsü görünen iki partinin de bir oy kaybına yaşadığını gördük.
12:02Bunun sebeplerini konuştuk.
12:04Bu düşüş trendi devam eder mi?
12:06Bunu konuştuk.
12:08Şimdilik aktarabileceklerimiz bu kadar.
12:10Başka bir programda görüşmek üzere diyelim.