Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Değerli basın mensupları öncelikle yeni dönemin
00:06ülkemize hayırlı uğurlu olmasını diliyor. Işçinin,
00:11çiftçinin, esnafın, emeklinin, engellinin, dar gelirlinin
00:15sorunlarına çözüm bulacak kanunların meclisten geçmesini
00:20temenni ediyorum. Yaz boyunca tallalardaydık, üreticinin
00:27yanında olduk. Sorunları yerinde sapladık ve meclisimizin
00:33açıldığı günde bu bağlamda sorunları bir kez daha gündeme
00:39getirip çözüm önerileriyle birlikte sürecin yönetilmesi
00:43konusunda iktidara çağrıda bulunuyoruz. Nideili tarımsal
00:49üretimde patateste birinci sırada lahana da ikinci sırada
00:56fasulyede birinci sırada Çavdar'da birinci sırada üretim
01:01gerçekleşen bir bölge. Bu nedenle bölgede yoğun
01:06yetiştirilen patates ürününün durumunu sizlerle paylaşmak
01:13istiyorum. Patates her iklimde yetişebilmesi birim alanında
01:18yüksek verim sağlanması kullanım alanının geniş olması
01:23sindirim kolaylığı besin değerinin yüksek olması nedeniyle
01:28dünyada pek çok ülkede üretilmekte ve tüketilmektedir.
01:33Patates gıda güvencesi noktasında dünyanın
01:37önemsediği bir üründür. Temel gıda ürünüdür. Dünyada üç yüz
01:44seksen milyon ton patates üretimi gerçekleşmekte Çin,
01:48Hindistan, Ukrayna ilk sıralarda yer almaktadır.
01:53Dünyada ülkeler arasında da on milyon ton patates ithalatı
01:59gerçekleştiği görülmektedir. Ülkemizde de patates hemen hemen
02:05her bölgede yetişmektedir. Orta Anadolu'da yüzde kırk iki Ege
02:10bölgesinde yüzde yirmi iki üretim alanına sahiptir. Nisan
02:15ayında başlayan patatesteki hasat aralığa kadar bölgeler
02:20itibariyle devam etmektedir. Hem taze hem kendisinden elde
02:25edilen yan ürünler ile insan beslenmesi ve girdi niteliğiyle
02:31endüstri bakımından önemli bir üründür. Taze ve işlenmiş
02:37olarak yumruları direkt olarak tüketildiği gibi atıklarından
02:41hayvanların beslenmesinde bitkisel üretimin devamında
02:46tohum olarak kullanılmaya ve gıda sanayinde işlenerek
02:50değerlendirmeye olanaklı bir üründür. Patates üretimi
02:55ülkemizde iki bin yirmi üç yılında beş buçuk milyon ton
02:58civarında gerçekleşmiştir. Bu yılda TÜİK verilerine göre
03:03patates üretiminin altı buçuk milyon ton olması
03:07beklenmektedir. Bakanlık yaptığı açıklamada bu yıl
03:11patates üretiminin yüksek olmasının patatesle sorun
03:16yarattığı yönünde değerlendirmeler kamuoyuyla
03:19paylaşmaktadır. Oysa patates üretimi bin dokuz yüz doksan
03:23dokuz yılında altı buçuk milyon ton olup nüfusumuzun otuz
03:28milyon arttığı dikkate alındığında ülkemizde patatesin
03:34tüketilebilir bir alana sahip olduğu da anlaşılacaktır. Niğde
03:40ili bir milyon ton patates bu yıl yetiştirmesi beklenmektedir.
03:46Niğde ilinden sonra ikinci sırada Afyon ili gelmektedir.
03:50Niğde'de bu yıl iki yüz elli bin hektar alanda patates
03:55ekimi gerçekleşmiştir. Çekasya'ya kayıtlı çiftçilerin
03:59dışında yüzde on civarında da kayıt dışı üretiminin olması
04:04tahmin edilmektedir. Hasat süreci yazlık patates için
04:11nisanda başlar, ağustos'ta sona erer, kışlık patatesle ekim
04:17ayında sökümü gerçekleşir ve depolanma olanağı olduğu için
04:23de altı aylık süre depolarda bu patates korunabilir. Genelde
04:29ekim sürecinden sonra yazlıkla kışlık patates arasındaki bağı
04:36bu yıl kopmuştur. Şöyle ki yazlık patates daha tüketimi
04:42sağlanmadan ııı satışı sağlanmadan kışlık patatesinde
04:47üretimi gerçekleşmiştir. Bunun nedeni mevsimsel değişikliklerin
04:52farklı ürünlerde de görüldüğü üzere erken olgunlaşma sürecine
04:58girmesidir. Patateste de böyle bir durum bu yıl
05:01gerçekleşmiş. Ağustos ayından sonra bazı yerlerde kışlık
05:06patatesin sökümüne geçilmiştir. Kışlık patatesin yüzde otuz
05:10beşi depolanır. Pardon. Yüzde otuz beşi tüccar tarafından
05:15talla da satın alınır. Yüzde altmış beşi depolanır. Bu
05:20depolanma da mart ayına kadar devam eder. Tüccar bu yıl
05:25patatesin ekiminin sonrasında gerçekleşen hasat döneminde ne
05:32yazık ki beklenen biçimde bölgeye gelmemiştir. Tüccar
05:36gelmediği için de şu anda hasat edilen ürünün önemli bölümü
05:40depolara kaldırılmakta ve fiyat oluşması çiftçiler tarafından
05:46beklenmektedir. Maliyet altı yedi lira aralığındayken şu
05:52anda üç dört lira aralığında tallada ürün satışı
05:57gerçekleşmemektedir. Değerli arkadaşlar tallada üç dört
06:01liradan tüccarın almadığı patatesi Ankara'da bir
06:06marketten on üç buçuk liradan satın aldı. Yani çiftçi ürettiği
06:13ürünü girdi maliyetleriyle maliyetin altında bir fiyata
06:17satamayıp ürünü stoklamak durumunda kalırken şu anda
06:22patates niye diye üç saatlik mesafede kamyonla ürün geldiği
06:28varsaya atsak on üç buçuk liradan markette satılmaktadır.
06:32Bazı yerlerde on beş lirayı on sekiz lirayı gördüğü de eee
06:36olmaktadır. Patatesin hasatı çiftçiden çıkma süreci
06:41bittiğinde fiyatının daha da marketlerde artması da olası
06:46görülmektedir. Yani üreten burada kazanmamakta ve bu da
06:51dalgalanmalara neden olmaktadır. Çünkü bu yıl üreten üretici
06:57girdi maliyetinin altında patates sattığında farklı
07:02ürüne yönelmekte bu kerede patates fiyatları artarak
07:08tüketici mağdur olmaktadır. Hışık patatesin hasatı Ekim
07:16ayı sonuna kadar Niğde bölgesinde devam edecektir. Ve
07:20şu anda çiftçi çok kaygılıdır. Bu anlamda yapılması gerekenler
07:27vardır. Bakanlığa bu konuda talladan da çağrıda bulunmuştuk.
07:32Toprak Mahsulleri Ofisi'nin Türkşeker'in ve Tarım Kredi
07:38Kooperatifleri'nin patatesi alacağını açıklaması dahi
07:42piyasada en azından tüccarın çiftçiyi boğmasını engeller.
07:49Diğer ürünler gibi füresi yüksek bir üründe değildir
07:53patates. Niğde bölgesinde yüzde kırk dolayında bölgede eee
07:59Dekar'a üç bin kilo ürün alınır. Geriye kalan alanlarda
08:05üç bin beş yüz kilo da alınıyor. Ama Bitlis gibi ııı
08:11Kayseri gibi yerlerde bu Dekar'a verim dört bin kilonun
08:15üzerine çıkabiliyor. Eee bu anlamda kışlık patates
08:19stoklanma olan ağının olması nedeniyle kamunun bu ağıma
08:23girdiğinde zarar etmesi söz konusu olmaz. Piyasada olumsuz
08:28hareketlenemelerde patates kamuoyeliyle piyasaya verilip
08:33tüketicinin korunmasına yol açılabilir. Patates son
08:39yıllarda üretici tüketici sürecinde en çok dalgalanan
08:45yani fiyatı en çok değişkenlik gösteren ürün olduğu için de
08:49siyasi iktidarın bu konuda bir planlaması ve öngörüyle
08:55davranması da ihtiyaç durumundadır. Fiyattaki
08:59istikrarsızlık ekimi doğal olarak düşürmek de dönem dönem
09:04bu konuda tekrar ekime yönelilmesi sorunun artmasına
09:10neden olmaktadır. Iki bin on dokuz yılında ülkemizde patates
09:14ithal eder duruma dahi gelinmiştir. Tekrar o sürece
09:19düşülmemesi için üreticinin bu bağlamda sahiplenilmesi gerekir.
09:25Bakanlığın yapmış olduğu bir duyuru var. Bu duyuru da
09:29bakanlık askeri birlikler, hastaneler, yurtlar, okullar,
09:35üniversiteler, belediyeler, kurum personel yemekhaneleri,
09:39sosyal tesisler, misafirhaneler, aş evlerinde bu yıl patates
09:45tüketiminin arttırılması yolunda eylül ayı başında bir
09:49tavsiyede bulundu. Bunun da ürün arz talep dengesine dolayı
09:56ortaya çıkan sonucun ortadan kaldırılması için bir çözüm
10:01yöntemi olarak ele aldı. Esasında burada yapılması
10:05gereken kamu eliyle alıma girmektir. Kamu eliyle alıma
10:10girileceği açıklandığında tüccar üreticiyi boğamayacak
10:15ve fiyat istikrarı oluşacak maliyetin altında bir ürünün
10:20satışı gerçekleşmeyecektir. Bunun için patatesin çöpe
10:25gitmesini önlemek siyasiklerin elindedir. Örneğin domates de
10:30böyle bir şansı yoktu. Salça fabrikaları alım yapmadığı
10:33süreç içinde ürün tallada kaldı. Yazlık patateste de
10:37yine seçilerek ürün alındı ve çoğu ürün tallada kaldı. Şimdi
10:44kışlık patates esas üretim süreci olan patatesin
10:48üretildiği dönemdir. Bu sürece kamu müdahale etmelidir. Toprak
10:53Türk Şeker ve Tarım Kredi Kooperatifleri belirttiğim gibi
10:57siyasi iktidar kanalize etmeli ve bu ürünün alımına girmelidir.
11:02Şu anda gerçek anlamda üretici büyük bir mağduriyet yaşamak
11:07dadır. Nide elinde yetişen patates çeşitleri kızartmalık
11:13da agriya, alegra, jeli, marabel yemekliklerde ise madala,
11:18Agada, Belmondo, Proventa, Arizona, Sante'dir. Yani milli
11:25ve yerli olduğunu ifade ettiğimiz tohumlarımız var ya
11:29bunların sentrifika belgeleri de yurt dışından alınmakta. Yirmi
11:35yedi bin ton civarında bu yıl tohum da ithal edilmiş
11:39bulunmaktadır. Yerli patates çeşitlerimiz de Nide Patates
11:44tarafından geliştirilen onara iki bin on beş ünlenen Nam ve
11:50Nahita'dır ki bu da olumlu bir gelişme olarak ifade etmek
11:55gerekir. Temelde patatesle yaşanan bu sürecin bu
11:59olumsuzluğa daha fazla dönmemesi için de mutlak surette patates
12:06çiftçisinin yanında yer alan bir Tarım ve Orman Bakanlığı
12:10olmalıdır. Çünkü bu ürün belirttiğim gibi diğer ürünler
12:14gibi hemen bozulan bir ürün değildir. Yazlık patates ince
12:19kabuklu olduğu için depolanamaz, satılmak
12:22zorundaydı. Satılamadığı üreticinin elinde kaldığı bir
12:26bölümü çöp oldu. Kışlık patates depolanabilir altı aylık
12:30süreçte bu zincir kopmazsa tüketiciye daha pahalı ürün
12:36gitmesinin önü kesilir. Bunun için kamuoyu da bugünden
12:39uyarmak lazım. Yani üretici patatesi hasat etti. Bu
12:45patates üreticiden tüccara çıktığı zaman fiyat artışının
12:50önüne geçecek en iyi model stoklanabilen bu patatesleri
12:55kamunun almasıdır. Eğer sorun var diye geçmiş dönemlerde
13:01depolar basılmıştı ve tüccar stokçu üretici stokçu ilan
13:07edilmişti. Bu kere zorunlu olarak stok yapılıyor. Ortada
13:11siyasi iktidar yok. Bölgem çiftçilere adına iktidara
13:15çağrıda bulunuyorum. Bir an önce kamuoyuyla alıma girin.
13:19Talladaki ürünü alarak üreticinin yaşadığı mağduriyeti
13:25ortadan kaldırın ki gelecek yıllarda da üretim sağlıklı
13:30biçimde devam edebilsin. Çünkü patates yemek olarak da en çok
13:34tüketilebilen bir ürün ayrıca işlenmiş ve dondurulmuş gıdaya
13:38döndürülerek yurt dışına ihracatı da mümkün olan bu
13:43konuda da katkı ııı getirebilecek bir ürün olduğu
13:48unutulmamalıdır. Patates de olsun süreç doğru yönetilmelidir.
13:52Teşekkür ediyorum. Soru soran arkadaşımız var mı?
13:58Arkadaşlar yarın da bakanlığın yalanlar ve gerçekler diye
14:02açıkladığı konuları tek tek sizlere yanıt diyerek
14:06paylaşacağım. O da yarınki basın toplantımızda.