BDDK'dan yeni 'kredi kartı düzenlemesi' Borçlar 60 aya kadar vadelendirilebilecek. Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu anlattı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz sevgili seyirciler.
00:14Bankacılık düzenleme ve denetleme kurumu kredi kartlarına ilişkin yeni bir düzenleme açıkladı.
00:20Peki nedir bu yeni düzenleme? Bunu konuşacağız.
00:23Profesör Doktor Hayri Kozanoğlu konuğumuz. Hoş geldiniz Hayri Bey.
00:27Merhabalar.
00:28Hayri Hocam, Türkiye'de kredi kartı kullanımı ne kadar yoğun?
00:33Evet, kredi kartları hepimizin cebinde. Zaten ortalama olarak kredi kartı kullanan bir kişinin cebinde 3 kredi kartından daha fazlası var.
00:47126 milyon kredi kartı bulunuyor. Kredi kartı kullanan da 37.8 milyon kişi var.
00:56Şimdi burada şunu hatırlatmakta yarar var. Kredi kartlarında iki fonksiyonu var.
01:01Biri ödeme aracı. Cebinizde bir kredi kartı varsa ki son dönemde bu temassız ödemeler yaygınlaştı.
01:11Tek bir hareketle borcunuzu ödüyorsunuz. Kredi kesim tarihinde örneğin ben bir harcamayı 15'inde yapıyorum.
01:23Benim kredi kartı kesim tarihim 3 Ekim'si. O tarihe kadar faizsiz bir kredi de kullanıyorum.
01:30Ödememi kolaylaştırıyorum. Bu ödeme fonksiyonu. Bir de borçlandırma fonksiyonu var.
01:36Yani kredi kartının belli bir kısmını borçlanıyorum. Asgari tutara ödüyorum.
01:46Asgari tutar 25 bin liraya kadar ki kullanımlarda %27. Onun üzerinde %40'tı.
01:55Ama hem ödeme sorunlarının yaygınlaşması hem de enflasyonun aynı mal ve hizmetleri almak için daha fazla para ödemek zorunda bırakması bizi.
02:09Şimdi bu son kararda bu da arttırılıyor. Yani 50 bin liraya kadar olan harcamalarda asgari ödeme tutarı %20.
02:19Onun altındakilerde de onun üstündekilerde de %40.
02:27Peki hocam şimdi yeni düzenlemeden bahsediyoruz. Nedir bu yeni düzenleme?
02:34Yani yeni düzenleme şu. Bizler rakamlardan da az sonra vereceğim rakamları kredi kartını ödeyemeyen, kredi kartları takibe düşen insanların sayısının arttığını biliyorduk, gözlemliyorduk.
02:53Bunun yaygın bir sorun haline geldiğini bankalar da gördüler, BDDK da gördü anlaşılan. Buna yeni bir düzenleme getirdik.
03:04Yani ödenemeyen borçları yapılandırma yoluna gitti. İstersen önce ben biraz rakamlardan söz edeyim.
03:14Bir şekilde kredi kartı borcunu ödeyemeyenlerin sayısında ve tüketici kredilerini ödeyemeyenlerin sayısında artış var.
03:23Tüketici kredisi dediğimiz zaman ihtiyaç kredisi, konut kredisi ve taşıt kredisine kast ediyoruz.
03:31Bunlarda oran daha düşük oluyor. Onun da nedeni şu, elinizde bir konut var veya bir taşıt var. Kolaylıkla bunu kaptırmak istemiyorsunuz.
03:45O nedenle bir de bunlardan gelir sağlamak söz konusu. Ama kredi kartlarında bu oran çok daha yüksek düzeyde.
03:55Kredi kartlarını 2024 yılında ödeyemeyenlerin sayısında çok belirgin bir yükseliş oldu.
04:05Mesela 2023'ün temmuz ayında 96.000 iken 2024 temmuzda bu 168.000'e çıkıyor. Aşağı yukarı iki katına çıkıyor.
04:16Yılın ilk yedi ayına baktığımız zaman da 461.000'den 784.000'e çıkıyor.
04:24Yani yılın sonuna kadar bunun bir milyonu aşacağı hatta ben bunun hızlanan bir ilmeğiyle gerçekleştiğini düşünüyorum.
04:341.1-1.2 milyon kişi kadar kredi kartı borçlarını ödeyemeyen kişi olacağını düşündürüyor.
04:45Yani artış trendi korunacak.
04:47Artış trendi korunacak çünkü bu doğrudan dolayı gelirle ilgili.
04:53Yani siz insanların asgari ücretini 2024'te 17.002 lira olarak ayarladınız.
04:59Bu hala 17.002 lira. Yıl sonuna kadar da bu rakam değişmeyecek.
05:06Enflasyon bindikçe insanlar aynı mal ve hizmetleri gıda alışverişlerini işte temizlik ihtiyaçlarını benzerlerini daha pahalıya alıyorlar.
05:18Daha pahalıya alınca daha fazla kredi kartı kullanmak zorunda kalıyorlar.
05:24Gelirde sabit olduğu için bunu ödeyememe olasılığı yükseliyor.
05:29Aynı şey emekliler için geçerli.
05:31Yani emeklilerin zaten satın alma güçleri giderek düşüyordu.
05:35Maaşlarında sınırlı bir ayarlama olmasına rağmen vefalarında gerilemez söz konusu.
05:41Bütün ücretliler için bu var.
05:43Şimdi oransız olarak baktığımız zaman geçtiğimiz yıl kredi kartı borcunu ödeyemeyenlerin oranı %1.2'den şu anda 2.6'ya çıkmış.
05:56Yani bakılırsa tarihsel ortalamalara çok yüksek bir oran hala değil ama trend artış yöründe veya geçtiğimiz yılın iki katına çıkmış durumda.
06:082008-2009 krizde bu %10'a kadar çıkmıştı.
06:182018-2019 kur hata sonrasında faizlerin yükselmesinde bu yine %6'lara kadar çıkmıştı.
06:27Ben buraya doğru bir gidiş olduğunu düşünüyorum.
06:31Sadece ben böyle düşünmüyorum.
06:33BDDK ve Merkez Bankası da bunu göz önüne alarak bir düzenleme getirmişler gibi görülüyor.
06:42Son olarak da bir ortalama risk miktarını vereyim.
06:47Bankalar Birliği'nin verilerine göre bir kişinin ortalama riski yani kullandığı kredi miktarı 41.600 lira.
07:02Yani bütün yapılandırılacak borçlar buradan çıkıyor.
07:08Ve anlaşıldığı kadarıyla Merkez Bankası'nın son Merkez Bankası güncesindeki iki tane makale yayınlandı burada.
07:19Oradan da gördüğümüz kadarıyla tahmin edebileceğimiz gibi düşük limiti olan dar gelirli insanlar borçlarını ödemekte daha fazla zorlanıyorlar.
07:30Onun için bu düzenleme ile göreceli olarak düşük limitlilere bir yapılandırma olana asgari uygulanacak faizin nispi olarak düşük olması.
07:45Yüksek limitli olanlara da bu yolla harcamaları çaydırıcı düzenlemeler var.
07:52Mesela dönem borcu 25.000 liranın altında olan kredi kartları için %3.5, 25-150.000 lira olanlar için 4-25, 150.000 liranın üzerinde olanlar için de 4.75 gibi bir faiz.
08:10Değişiklik gösterecek yani borcun miktarına göre.
08:15Evet, yani borcunuzun düşük olması halinde daha düşük bir faize muhatap oluyorsunuz ama bunu şöyle de düşünmek mümkün.
08:24Şimdi sizler de programlarınızda yer verdiniz.
08:26Orta vadeli programda önümüzdeki yıl için enflasyon %17.5 öngörülüyor.
08:32Önümüzdeki 12 ay için enflasyon demek ki bu %20 civarında olması bekleniyor.
08:38Siz %3.5 bile aylık faizi uygularsanız bunun yıllığı ben hesapladım %42-43'e geliyor.
08:48Yani %17.5 enflasyon veya önümüzdeki 12 ay için %20 enflasyon siz beklerken ve insanların maaşlarını buna göre öngörülen enflasyona göre arttıracağım derken
09:03bu düşük faiz bile onun iki katından fazla %40'ın üzerinde bir faize denk geliyor.
09:09O nedenle ben bunun insanları çok fazla rahatlatmayacağını düşünüyorum.
09:16Hocam son olarak bu borçların yani 60 aya kadar vadelendirebiliyor sanıyorum artık yurttaşlar kredi kartı borçlarını.
09:26Peki bu asgari ödeme miktarında ne gibi değişiklikler göreceğiz?
09:33Şöyle anlaşıldığı kadarıyla ödenmeyen borçlar 60 ay yapılandırılıyor.
09:43Geri kalan üzerinden minimum oranları ödemekle siz kredi kartını kullanmaya devam edeceksiniz.
09:50Özür dilerim hocam araya girebilir miyim?
09:52Burada şunu da belirtmek gerekiyor sanırım.
09:54Açıklanana göre eğer borcunuzu ödeyemediğiniz için 60 aya kadar vadelendirirseniz o borcun yarısını kapatmadan bir limit arttırımı da yaptıramıyorsunuz sanıyorum.
10:08Evet limiti arttıramıyorsunuz zaten enflasyon biniyor bunun üzerine.
10:16Limitler de gelire göre arttırılıyor yani sizin ücretiniz göz önüne alarak arttırılıyor.
10:24Öyle baktığınız zaman 60 ay 5 yıl Türkiye için çok uzun bir dönem yani sizin giderek limitinizin aslında bu daralması anlamına geliyor.
10:37Artı siz zaten normal gelirinizle borcunuzu ödemekte güçlük çektiğiniz için siz bir de bir yapılandırmayı ödeyeceksiniz bir normal borcunuzu ödemeye çalışacaksınız.
10:51Yani geliri düşük olduğu için böyle bir sorunla karşılaşanların sorunu aşılmış olmuyor.
10:58Şimdi burada uygulanacak yapılandırmadaki faiz oranı daha düşük 3.11 oranında.
11:04Burada bir cömertlik yapıldığı bir taraftan düşünülebilir ama öbür taraftan da bu 3.11 hesapladığımız zaman yıllık birleşik faizi %43'e geliyor yine.
11:14Diğer maliyetlerle birlikte %50 yani insanlara önemli bir rahatlama fırsatı da tanımamış oluyorsunuz.
11:25Harcama diğer limiti daha yüksek olanların harcamalarını sınırlayıcı bir etkisi olması beklenebilir.
11:36Zaten son yıllarda limitler enflasyonun da üzerinde arttırıldı yani bunu Merkez Bankası da dile getiriyor.
11:45Çünkü bankaların en yüksek kar elde ettikleri kalem ihtiyaç kredileri özellikle kredi kartlarıydı.
11:55Çünkü bu kredi kartı borçlarını ödememe oranları çok çok düşüktü.
12:02Faiz oranları da ticari kredilerden daha yüksek olduğu için buradan çok iyi kazançlar sağlıyorlardı.
12:10Bir de sürekli tekrarlanan bir söz var finansal okuru yazarlık insanlar bunların hesaplarını çok iyi de yapamadıkları için
12:18ellerine bir kart geçtiği zaman en azından bir kısmı bunun borçlanma fonksiyonu son limitine kadar kullanıyordu.
12:28Buradan da bankalar ciddi bir kar elde ediyorlar.
12:32Giderek limitlerini arttırma yoluna gittiler.
12:35Mesela ben kişisel rakamı söylemeyeyim ama benim maaşından tanınan limit benim hiç harcamaya düşünmeyeceğim bir miktar kadar fazla.
12:47Birçok yurttaş için bu geçerli.
12:50Özellikle asgari ücretliler işte emekli maaşından başka bir geliri olmayanlar da bu tuzağa düşme olasılıkları oldukça yüksek.
13:01Son olarak belki ne yapmak gerekir dersek şöyle iki önerim olabilir.
13:10Birinci önerim insanlar kredi kartının ödeme fonksiyonunu kullansınlar.
13:16Bu hem bir pratik bir sonucu var hem hijyenik olarak para taşımaktan daha tercih edilir bir durum.
13:26Enflasyonun artması nedeniyle banka notların da değişmemesi kaynaklı ödemek için cebinizde çok fazla para bulunması gerekiyor.
13:36Halbuki kredi kartı bunu kolaylaştırıyor.
13:38Yani bu fonksiyonu kullanın.
13:40Mümkün olduğu kadar borçlanma fonksiyonuna başvurmayın.
13:44Ben bir yurttaş olarak sadece ödeme aracı olarak kartı kullanıyorum.
13:50Bir borçlanma aracı olarak kullanmıyorum.
13:54Ama ikincisi bu madem çok geniş bir toplumsal sorun ve insanların bireysel olarak sorunsuzluğundan değil,
14:02insanların gelirinin düşmesinden, ekonomik ortamın insanların refahını daha aşağı çekmesinden kaynaklanıyor.
14:10Onun için bu borçluların bir araya gelmesi, ortak taleplerini yükseltmesi büyük bir önem taşıyacaktır.
14:18Nasıl emekliler hareketi yükseldiyse, EYT'liler amaçlarına ulaştılarsa ülkede bir borçlar hareketi de olabileceğini düşünüyorum.
14:29Geçmişte özellikle Latin Amerika ülkelerinde borçlar hareketleri ciddi örgütlenmeler haline geldi.
14:37Ve taleplerini çoğunlukla kabul ettirebildiler.
14:41Bazen borçların silinmesi gibi öneriler çok uçuk görülüyor.
14:46Piyasacı mantık bunu reddedilmesi gerektiğini söylüyor.
14:51Ama ben bir örneği hatırlatacağım.
14:54Amerika'da Biden 20 bin dolara kadar olan öğrenci borçlarının tamamen silinmesini vaat etmişti.
15:04Bunu Cumhuriyetçilerin Senato'da ve Temsilciler Meclisi'nde engellemesi sonucu harekete geçiremedi.
15:13Yani 20 bin doları düşünün Türkiye standartına 20 bin dolar.
15:18Çok büyük bir para.
15:1921 bin liraya denk gelen bir para.
15:22Mesela borçlular ilk kademede bu borçların faizlerinin hiç işletilmemesini, faizler işletilmeden yapılandırılmasını minimum bir talep olarak gündeme getirebilirler.
15:37Daha ileri bir talep olarak da belli bir miktara kadar mesela 25 bin liraya kadar borçların silinmesini en düşük borca sahip en dar limitli olanların da en azından bu süreçten daha az zarar görmesine yönelik bir talepte bulunabilirler.
16:00Yani kısacası faizleri işletmeyin borçlarımıza ikincisi de 25 bin liraya kadar olan borçlarımızı silin talebi ki bunu hesapladığımız zaman çok yüksek bir rakam tutmadığını göreceğiz.
16:16Yani bütçeden bir kısmı bankalar tarafından tolere edilebilir bir rakam.
16:22Geçtiğimiz yıllarda bankaların çok yüksek karlar elde ettiğini düşünmüyorsak bu bankacılık sistemini tehlikeye düşürmeyecek ama dar gelirli yurttaşlarımıza tenceresini kaynatmakta güçlük çeken yurttaşlarımıza bir nefes aldıracak da bir olanak yaratabilir.
16:42Peki hala Hayri Hocam çok teşekkürler vakit ayırdınız bugün.
16:46Ben teşekkür ederim iyi yayınlar.
16:49Teşekkürler.
16:50Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri Hayri Kozanoğlu konuğumuzdu.
16:54BDDK'nın yeni düzenlemesi hakkında konuştuk.
16:57Umuyoruz ki net bir şekilde size aktarabilmişizdir yeni düzenlemeyi ancak bugünlük burada noktalayalım başka bir programda görüşmek üzere.