Çalışan emekliler dikkat! Maaşınız tehlikede olabilir. SGK Uzmanı Emin Yılmaz anlattı
Category
🗞
NewsTranscript
00:00Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz sevgili seyirciler.
00:17Bu program özellikle emeklileri ilgilendiriyor çünkü maalesef Türkiye'deki yaşam koşullarında
00:22emekliler hak ettikleri emekliliği kazansalar bile çalışmaya devam etmek zorunda kalabiliyorlar
00:28Çünkü alım gücü çok düşük, ücretler düşük ve geçim çok zor.
00:32Ancak burada kritik bir nokta var.
00:34Özellikle emekliyseniz ve çalışmaya devam ediyorsanız bazı hatalar sonucu emeklilik
00:40maaşınız kesilebilir.
00:41Şimdi biz de bunlar başınıza gelmesin, bunları yaşamayın diye size bu hatalardan
00:46ve dikkat etmeniz gereken şeylerden bahsedeceğiz.
00:49Sosyal güvenlik uzmanı Emin Yılmaz konuğumuz hoş geldiniz.
00:54Merhabalar teşekkür ederim.
00:56Nasılsınız öncelikle?
00:58Teşekkür ediyorum.
00:59İşte içinde bulunduğumuz durumda ne kadar iyi olabilirsek o kadar iyiyiz diyelim.
01:06Şimdi Emin Bey şunu şu soruyla başlayalım çalışan emeklilerin emeklilik maaşları
01:13ve emeklilik hayatları tehlikede mi?
01:16Göreceli bir soru yani kısmen tehlikede.
01:22Bunun nedenine gelince siz çalışma hayatı üzerinden yasaların emrettiği doğrultusunda
01:30işte 8 eylül 99, 99 ve 2008 ve 2008 sonrasında 3 ayrı sosyal güvenlik hukukunda emeklilik
01:37kriterleri vardır.
01:38Burada yaş süre ve prim kıstası vardı.
01:41Özellikle 8 eylül 99'dan önce işe girenlerle ilgili yaş kriteri geçmişte olan 1 hatadan
01:48dolayı yasa koyucu bunu düzeltti, yaş haddi kaldırıldı.
01:53Bununla ilgili 2023'ü 2023'ün mart ayında bir yeni bir yasamız çıktı.
01:59Bu yasa vasıtasıyla toplum içerisinde EYT emekliliklerde yaşa veya yasaya takılanlarla
02:06ilgili grupla alakalı toplamda 4 milyon 800 bin kişilik mağdur olan emekli adayı
02:15emekliliklerine kavuşmuş oldu.
02:17İlk etapta 2 milyon 200 bin ve devamında da peyderpe bu sayı 4 milyon 800 bine ulaşacak.
02:24Bununla ilgili siz yasal prosedür üzerinden bakıldığı zaman burada sosyal sigortalar
02:31işlemler yönetmeliği var.
02:33Buradaki yönetmelik vasıtasıyla işe giriş çıkışlarınızı burada E-Bildir işverenlerin
02:39E-Bildirge şifresi vasıtasıyla sistem üzerinden yapılması lazım.
02:44Siz sistem üzerinden çıkışınız yapılıp tüm sigorta kodlarında çalışırken sonrasında
02:50emekli tahsis talebinizi vermeniz lazım.
02:53Bununla ilgili çıkış kodlarını tekrardan şöyle bir kontrol edecek olursak orada
02:59toplamda 50 tane çıkış kodu var.
03:02İşte bunların deneme süreli belirli süreli belirsiz süreli keza yine işte işçinin
03:09işten kendisinin istifası işverenin çıkılması şeklinde 50 koddan 8 kodlar yani emeklilik
03:16yaşlık veya toptan ödeme nedeniyle çıkışlarının olması lazımdır.
03:22Buradaki çıkışlar üzerinden 8 kodla çıkış verildikten sonrasında emekli tahsis talebinizi
03:28başvuruyorsunuz ve emekli aylığınız bağlanıyor.
03:32Burada çıkış kodunu 8 kodla verip aynı iş yerinde çalışmaya başlarlarsa veya farklı
03:39bir iş yeri bile olsa orada tekrardan işe girecekleri zaman burada bulunan giriş
03:47bildirgesi üzerinden yine 08 kodlu olan sosyal güvenlik destek primi üzerinden
03:54girişleri yapılması lazımdır.
03:56Seyfen.
03:57Emeklilerin tekrar ya emekli olduktan sonra yeniden sigortalı çalışmaya başlayacakları
04:04zaman 08 kodlu bir giriş yapılması gerekiyor.
04:08Doğru burada girişlerle ilgili siz sistem üzerinden e-bildirge işverenlerin bünyesinde
04:17bulunan İK veya meslek meclisi malumuşlar ve arkadaşlar da şifreler vardır.
04:22Buradaki şifrelerle girildiği takdirde orada personelin TC numarası ve giriş tarihini
04:30ilk aşaması geçiliyor, ikinci sayfaya geçiliyor.
04:34İkinci sayfada da sağda özür dilerim, solda üst tarafta kırmızı yazıyla eğer bu kişi
04:42emekliyse size sistem uyarı veriyor, oradaki uyarı da diyor ki 4a yaşlılık aylığı alıyor
04:51şeklinde kırmızı bir yazı var.
04:53Bunu gözden kaçırabilir, istemeyerek de olsa seyfen yanlışlıkla bile olsa tekrardan
05:01orada giriş kodunu sağ tarafta sigorta kodunu kolunu 8 kod değil de 0 kod tüm sigorta
05:08kolları üzerinden yani zorunlu olarak şeklini tıkladığı takdirde oradaki kişi emekli girişi
05:16üzerinden değil de tüm sigorta normal çalışan gibi sisteme kaydedince otomatik olarak
05:22orada her şey karışmış oluyor.
05:24Ne oluyor bu karışıklık sonucunda?
05:27Eğer siz bu hatayı aynı gün içerisinde yaparsanız buradaki giriş ekranına müdahale
05:35edebiliyorsunuz ama bir ertesi gün bunun farkına varırsanız onunla ilgili mutlaka
05:43sosyal güvenlik kurumuyla iletişime geçmeniz lazım.
05:46Hatta vatta bununla ilgili sosyal güvenlik kurumunun 2018'e 38 sayılı genelgesi var.
05:54Buradaki genelgeye istinaden sigortalı emekli olmuş ama emekli aylığını almamış
06:03ise bununla ilgili sadece buradaki giriş formunu düzeltme şeklinde ve de sosyal
06:09güvenlik kurumuna dilekçe verme şeklinde bu iş çözümlenebiliyor.
06:14Fakat bu EYT sürecinde birçok yığılma olduğundan kaynaklı orada 2.200.000 kişi
06:23aynı anda başvuruları olduğu için bir yığılma oldu.
06:27Siz başvuru yaptınız 4 ay 5 ay sonra hatta 6 ay sonra 7 ay sonrasında emekli maaşları
06:32bağlandı ama oradaki 7 aylık süre zarfında personel işten çıkmış ertesi günde aynı
06:40işlerinde çalışmaya devam etmiş.
06:43Onun emekli maaşıyla ilgili süreç devam ederken tüm sigorta kollarından onu bildirildiği
06:51böyle bir sehven bir hata yapıldığı zaman işler biraz daha karışıyor.
06:55O zaman takip eden aylarda bildirgeler de verildiğinden kaynaklı o bildirgelere
07:00de müdahale etmek gerekiyor.
07:02Oradaki asıl ve iptal seçenekleri var.
07:05E-bildirge ve ekip versiyonu var.
07:08Buradaki versiyon üzerinden sisteme bilgi verilmesi lazım.
07:12Ayrıca SGK'ya gidip oradan dilekçenin de bu sisteme yüklenmesi lazım ki hatanın
07:17düzelmesi gerekliliği.
07:19Hatta şunlarla da karşılaşıyoruz biz.
07:22Siz emekli olduğunuzu zannediyorsunuz hesabınızı yaptınız, çıkışınızı aldınız, emeklilik
07:29ile ilgili başvur formunu verdiniz ve süreç başlıyor.
07:33Oradaki süreç minimum 2 ay sürüyor.
07:35Emeklilik sürecinde geçtiğimiz dönemdeki toplu girişlerde 8 ay 9 ay olduğu için
07:42siz 0-2 kodla yani doğru kodla dile sosyal güvenlik destek primi üzerinden bildirgelerinizi
07:48verdiğiniz zaman orada bulunan hesabınızda bir hata oluyor.
07:54Kendi günlerinizle başkasının günleri karışmış oluyor.
07:58Aynı anda SGK bağ kur iki sigortalılık olmuş oluyor.
08:051 ayın 2 ay bir yerde çalıştırıldıysa farklı farklı iş yerleri üzerinden orada
08:1133-36.5 gün ama bunun bir tanesi sosyal güvenlik üzerinden değerlendirip bunlar
08:17ithal oluyor.
08:18Siz emekli olup da olduğunuzu zannedip de bildirgeleriniz devam ettiği sürece emekli
08:23bildirgeleriniz devam etse bile SGK'dan bir mesaj geliyor.
08:27Gidip bakıyorsunuz ki orada prim gününüz eksik çıkıyor.
08:30Eksik çıktığından dolayı da bütün planlarınız bozuluyor.
08:348 ay emekli maaşı almayı beklerken 8 ay daha oradaki süreç uzadığı için ve sistemde
08:42kendi sigortalı başkalarının hesabı karıştığından dolayı da o günler çıkınca da o kadar da
08:47eksiklik oluyor.
08:48Süreç iyice uzuyor şeklinde.
08:51Geriye dönüp bir para ödeniyor mu peki emekliye?
08:53Şimdi burada eğer hata yoksa her şey mevzuata uygunsa 8 aylık maaş toplanır ama mevzuata
09:03aykırı bu anlattığımız detaylarla ilgili hatalar varsa bununla ilgili hiçbir para
09:10ödenmiyor.
09:10Emekli maaş alınmıyor.
09:12Artı emekliliğiniz 8 ay sonrasında tekrardan başvuru yapın diye de mevzuat gereğince
09:18bir süreç daha olacak o zaman.
09:20Bir süreç daha uzuyor evet 8 aylık kayıp olmuş oluyor.
09:22Şimdi farklı bir sorun var onu sormadan önce 0-2 kodlu sosyal güvenlik destek priminden
09:29bahsediliyor.
09:29Bunu açıklamanızı isteyeceğim sizden nedir bu sosyal güvenlik destek primi?
09:35Şimdi bununla ilgili bakıldığı zaman şimdi siz emekli oldunuz.
09:41Devamında işe giriş bildirgenizi 8 kodla verdiniz veya özür diliyorum 0 kodlu tüm
09:53sigorta kolları üzerinden verdikten sonrasında seyfan hatalı verildikten sonrasında 0-1
10:01kod dediğimiz tüm sigorta kolları üzerinden yani emekli olmayanların sigorta bildirgesi
10:09üzerinden bildirgelerinizi verdiğiniz takdirde bu yanlış bir bildirge seçeneği
10:16oluyor.
10:17Onun doğrusu 0-2 sosyal güvenlik destek primi bildirgesi üzerinden verilmesi lazım.
10:25Burada 0-2 kod devreye giriyor.
10:28Yani işe girişinizde farklı bir kod bildirge göndermede farklı bir kod üzerinden sistemden
10:36ilerleniyor.
10:37İşe girişte 0-8 sosyal güvenlik destek primi üzerinden giriş yapılıyor.
10:42Sonrasında da takip eden ay puantajınız yapıldıktan sonrasında da 0-2 kodla sosyal
10:49güvenlik destek primiyle ilgili sizin işte kaç gün çalışmışsınız o ay içerisinde
10:57ısraatiniz var mı işe gelmemezliğiniz var mı gibi puantajlar yapılıp ücretinizin
11:03de gösterildiği aylık muhtasar ve hizmet prim bildirgesi diye misalendiriyoruz biz
11:08bunu.
11:09O kod üzerinden verilmesi lazım.
11:10Anlıyorum.
11:12Şimdi bir emekli geçim derdi yüzünden tekrar çalışmaya başlamak istedi ve bir yerde
11:19sigortalı bir işe girdi.
11:20Bunun sonucunda da sizin bahsettiğiniz aksaklıklar yaşanınca emekli maaş kesildi.
11:25Geriye döndüğü zaman bu hatayı telafi edebiliyor mu?
11:29Tekrar emekli maaşı bağlanıyor mu?
11:30Yoksa o emekli maaşı sonsuzlukta kayıp mı oluyor?
11:35Geriye dönebilir.
11:37Emekli maaşını buradaki tekrar işe başladığı zaman giriş kıstasının düzeltilmesi
11:43lazım ve oradaki kayıbının telafi edilme yolu var.
11:49Bununla ilgili yapması gereken ilk önce çalıştığı işbirenle istifata geçecek.
11:55İşbirenin İK departmanı veya meslek mensubu dediğimiz mali müşavir arkadaşımızla
12:02iletişime geçip orada bazı prosesleri yerine getirmesi lazım.
12:08Bununla ilgili de ilk önce bir direkçe ekinde sosyal güvenlik kurumuna başvuru
12:16yapılması lazım.
12:17Sonrasında ise e-bildirge v2 versiyonu üzerinden internetin vasıtasıyla geriye
12:26dönük olarak iptal, asıl ve ek bildirgeleri vardır.
12:30Bunları seçip önceki tüm sigorta konularından verdiklerini iptal edip normal olan sosyal
12:40güvenlik destek firmi üzerinden gerekli olan bildirgeleri tekrardan sisteme yüklemesi
12:46lazım.
12:47Bu da bürokrasiyi gerektirdiği için biraz daha zamana ihtiyaç oluyor.
12:52Maksimum 2 ay içerisinde hata tespit edildikten sonrasında geri dönük olaraktan eğer işlemleri
13:00de doğruysa emeklilikle ilgili kriterleri bütün hak kayıplarını alma yoluna gidebilirler.
13:07Teşekkürler.
13:09Son bir sorum var.
13:11O da sigorta kollarında firim kesintisi oluyor.
13:13Tüm sigorta kollarında sanıyorum ki %37,5'te emeklilerde %32'ydi.
13:18Şimdi buna %0,25'lik yeni bir eklenti yapılacak.
13:22O eklenti nedir?
13:24Şimdi burada emekli çalışan ile normal çalışan arasında farklılıklar var.
13:33Her iki detayda da işçiden kesinti ve işverenden kesinti prim kıstasları vardır.
13:41Burada emekli çalışanla ilgili prim kesintilerinin dışında ekstra olarak geçtiğimiz ay 0,25
13:54yani dörtte bir oranında iş kazaları ve meslek hastalıkları sadece işverenden kesilir.
14:01Bunlarda bir yükselme oldu 0,25 oranında.
14:06Bahsettiğiniz gibi tüm sigorta kol yani normal çalışanlarda 37,5'tu bu rakam 37,75'e yükseldi.
14:15Emeklilerde ise %32'ydi bu rakamda 32,25'e yükseldi.
14:22Yani 0,25 oranında işverenler biraz daha fazla prim ödeyecekler burada.
14:28Bunun da uygulama tarihi Eylül ayından itibaren geçerli olacak.
14:33Sosyal güvenlik hukukunda siz çalışıyorsunuz, çalıştıktan sonra maaşı hak ediyorsunuz.
14:39Ay çıkıyor, ay çıktıktan sonrasında puantajlamanız yapılıp bildirgeleri sisteme yüklüyoruz.
14:45Ama ay çıktıktan sonrasında 20 gün içerisinde maaşınızın ödenmesi lazım.
14:50Burada işçiden kesilen kesintiler düştükten sonrasında maaşınız hesabınıza yatırıldığını söyleyebiliriz.
14:57Peki Emin Bey çok teşekkür ediyoruz vakit ayırdınız bugün hafta sonu.
15:01Ancak bizleri bilgilendirdiniz.
15:03Umuyoruz ki biz de emeklilerin hakkındaki soru işaretlerine giderebilmişizdir.
15:07Ben teşekkür ediyorum, başarılar diliyorum.
15:11Teşekkürler.
15:12Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri, Emin Yılmaz konuğumuzdu.
15:16Emeklilere yönelik olası bir maaş geçintisi hakkında konuştuk.
15:21Sosyal güvenlik uzmanı Emin Yılmaz bizleri bilgilendirdi.
15:24Nedir işin aslı?
15:26Ya da bir emeklinin başına böyle bir şey geldiğinde neler yapılabilir?
15:30Geriye dönüp tekrar ödenebilir mi?
15:32Bunları anlattı.
15:33Başka bir programda elbette yine görüşürüz.
15:36Ancak bugünlük burada noktalayalım.
15:37Kendinize iyi bakın efendim.