Binlerce yıl önce, Mezopotamya'nın bereketli topraklarında, insanlık tarihinin ilk büyük uygarlığı olan Sümerler yükseldi. Bu kadim topluluk, düşüncelerini ve günlük yaşamlarını kil tabletler üzerine kazıyarak yazıyı icat etti. Sümer tabletleri, kadim tarihin sayfalarına saklanmış bilgileri, antik ritüelleri, tanrıları ve insanların yaşamlarını günümüze taşıyor. Bu belgesel serisinde, Sümerlerin kayıp dünyasına uzun bir yolculuğa çıkıyoruz. Sümerlerin bilim, sanat, mimari ve sosyal yapıları üzerindeki etkilerini keşfederken, onların günümüz uygarlığına olan katkılarını da anlamaya çalışacağız.
İlk bölümde, Sümer tabletlerinin çözülme sürecinden, arkeolojik kazı tekniklerine; antik eserlerin restorasyon ve korunma yöntemlerinden, Sümerlerin kültürel mirasına kadar birçok önemli konuya değineceğiz. Ernest de Sarzec, Austen Henry Layard ve Henry Rawlinson gibi öncü arkeologların çalışmalarını ve bu çalışmaların modern arkeolojiye katkılarını inceleyeceğiz. Ayrıca, Amerikan işgali sırasında Irak'tan yasa dışı olarak çıkarılan ve daha sonra geri iade edilen Sümer tabletlerinin hikayesini de ele alacağız.
Bu serinin bir sonraki bölümünde, Sümer tabletlerini okumaya başlayacak ve bu antik yazıtların gizemlerini çözmeye çalışacağız.
Var mısınız?
Bazı kaynaklar:
https://www.livius.org/articles/person/rawlinson-henry
https://www.livius.org/articles/place/behistun
https://www.ancient.eu/Austen_Henry_Layard
https://www.britannica.com/biography/Paul-Emile-Botta
http://www.mesopotamia.co.uk/nineveh/explore.html
https://www.orinst.ox.ac.uk/article/the-decipherment-of-cuneiform
https://www.history.com/topics/ancient-middle-east/sumer
https://www.researchgate.net/publication/256914785_The_Decipherment_of_Cuneiform
https://www.livescience.com/28228-cuneiform.html
https://www.britishmuseum.org/collection/galleries/assyrian-sculpture
https://campuspress.yale.edu/yaleahistory/ancient-sumerian-tablets
https://www.worldhistory.org/cuneiform
https://www.loc.gov/collections/cuneiform-tablets/about-this-collection
https://www.britannica.com/topic/writing
https://edsitement.neh.gov/lesson-plans/cuneiform-writing-system-ancient-mesopotamia-emergence-and-evolution
Kanalıma üye olmak için http://wedia.link/KaanUnsalAlphanKATIL linkine tıklayabilirsiniz.
Müzik:
Ender Güney https://www.youtube.com/channel/UCHEioEoqyFPsOiW8CepDaYg
Web sitesi: https://lordsofthesounds.com/
Kardeş kanalım:
Mirage Serap Yılmaz https://www.youtube.com/channel/UCRzQKQkZPnUvh9uB60W58bQ
"Mucize diye bir şey yoktur, sadece biz evreni çok az biliyoruz..."
Kaan Ünsal Alphan YouTube Kanalına Hoş Geldiniz. Birbirinden özel içeriklerimizden haberdar olmak için http://wedia.link/kaanunsalalphan linke tıklayarak abone olabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Facebook'tan takip etmek için: https://www.facebook.com/kagan.alphan linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Instagram'dan takip etmek için:
https://www.instagram.com/kaanunsalalphan/?hl=tr linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Twitter'dan takip etmek için: https://twitter.com/KaanUnsalAlphan linke tıklayabilirsiniz.
Bunlar da hoşunuza gidebilir;
Tüm belgesellerimizi izlemek için http://wedia.link/7YDX7 linkine tıklayabilirsiniz.
Şiir ve hikayeleri izlemek için http://wedia.link/JSqvG linkine tıklayabilirsiniz.
Podcastleri izlemek için http://wedia.link/wP3Wo linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan videolarını izlemek için http://wedia.link/le5D1 linkine tıklayabilirsiniz.
Sesli Anlatım videolarını izlemek için http://wedia.link/NALHz linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan Kanalı
Gerçeğin peşinde; varlığın tüm bilinmeyenlerini, gün yüzüne çıkmaya çalışan hakikati, hasır altı edilmiş fenomenleri, gizemli olayları, belge, bilgi ve tanıklarıyla ortaya çıkarmaya çalıştığımız belgesellerimizle tarihe not düşüyoruz.
#KaanÜnsalAlphan#Sümerler #Mezopotamya #Arkeoloji #AntikTarih #YazıTarihi #KilTabletler #SümerTabletleri #ErnestDeSarzec #AustenHenryLayard #HenryRawlinson #ArkeolojikKazılar #Restorasyon #KültürelMiras #TarihBelgeseli #BelgeselSerisi #AntikMedeniyetler #İlkYazı #ÇiviYazısı #ArkeolojikKeşifler #TarihiEserler #SümerUygarlığı #SümerSanatı #SümerKültürü #SümerBilimi #SümerMimarlığı #TarihÖncesi #AntikDünyalar
İlk bölümde, Sümer tabletlerinin çözülme sürecinden, arkeolojik kazı tekniklerine; antik eserlerin restorasyon ve korunma yöntemlerinden, Sümerlerin kültürel mirasına kadar birçok önemli konuya değineceğiz. Ernest de Sarzec, Austen Henry Layard ve Henry Rawlinson gibi öncü arkeologların çalışmalarını ve bu çalışmaların modern arkeolojiye katkılarını inceleyeceğiz. Ayrıca, Amerikan işgali sırasında Irak'tan yasa dışı olarak çıkarılan ve daha sonra geri iade edilen Sümer tabletlerinin hikayesini de ele alacağız.
Bu serinin bir sonraki bölümünde, Sümer tabletlerini okumaya başlayacak ve bu antik yazıtların gizemlerini çözmeye çalışacağız.
Var mısınız?
Bazı kaynaklar:
https://www.livius.org/articles/person/rawlinson-henry
https://www.livius.org/articles/place/behistun
https://www.ancient.eu/Austen_Henry_Layard
https://www.britannica.com/biography/Paul-Emile-Botta
http://www.mesopotamia.co.uk/nineveh/explore.html
https://www.orinst.ox.ac.uk/article/the-decipherment-of-cuneiform
https://www.history.com/topics/ancient-middle-east/sumer
https://www.researchgate.net/publication/256914785_The_Decipherment_of_Cuneiform
https://www.livescience.com/28228-cuneiform.html
https://www.britishmuseum.org/collection/galleries/assyrian-sculpture
https://campuspress.yale.edu/yaleahistory/ancient-sumerian-tablets
https://www.worldhistory.org/cuneiform
https://www.loc.gov/collections/cuneiform-tablets/about-this-collection
https://www.britannica.com/topic/writing
https://edsitement.neh.gov/lesson-plans/cuneiform-writing-system-ancient-mesopotamia-emergence-and-evolution
Kanalıma üye olmak için http://wedia.link/KaanUnsalAlphanKATIL linkine tıklayabilirsiniz.
Müzik:
Ender Güney https://www.youtube.com/channel/UCHEioEoqyFPsOiW8CepDaYg
Web sitesi: https://lordsofthesounds.com/
Kardeş kanalım:
Mirage Serap Yılmaz https://www.youtube.com/channel/UCRzQKQkZPnUvh9uB60W58bQ
"Mucize diye bir şey yoktur, sadece biz evreni çok az biliyoruz..."
Kaan Ünsal Alphan YouTube Kanalına Hoş Geldiniz. Birbirinden özel içeriklerimizden haberdar olmak için http://wedia.link/kaanunsalalphan linke tıklayarak abone olabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Facebook'tan takip etmek için: https://www.facebook.com/kagan.alphan linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Instagram'dan takip etmek için:
https://www.instagram.com/kaanunsalalphan/?hl=tr linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Twitter'dan takip etmek için: https://twitter.com/KaanUnsalAlphan linke tıklayabilirsiniz.
Bunlar da hoşunuza gidebilir;
Tüm belgesellerimizi izlemek için http://wedia.link/7YDX7 linkine tıklayabilirsiniz.
Şiir ve hikayeleri izlemek için http://wedia.link/JSqvG linkine tıklayabilirsiniz.
Podcastleri izlemek için http://wedia.link/wP3Wo linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan videolarını izlemek için http://wedia.link/le5D1 linkine tıklayabilirsiniz.
Sesli Anlatım videolarını izlemek için http://wedia.link/NALHz linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan Kanalı
Gerçeğin peşinde; varlığın tüm bilinmeyenlerini, gün yüzüne çıkmaya çalışan hakikati, hasır altı edilmiş fenomenleri, gizemli olayları, belge, bilgi ve tanıklarıyla ortaya çıkarmaya çalıştığımız belgesellerimizle tarihe not düşüyoruz.
#KaanÜnsalAlphan#Sümerler #Mezopotamya #Arkeoloji #AntikTarih #YazıTarihi #KilTabletler #SümerTabletleri #ErnestDeSarzec #AustenHenryLayard #HenryRawlinson #ArkeolojikKazılar #Restorasyon #KültürelMiras #TarihBelgeseli #BelgeselSerisi #AntikMedeniyetler #İlkYazı #ÇiviYazısı #ArkeolojikKeşifler #TarihiEserler #SümerUygarlığı #SümerSanatı #SümerKültürü #SümerBilimi #SümerMimarlığı #TarihÖncesi #AntikDünyalar
Category
🎥
Kısa filmDöküm
00:00Astronotlar geminin yakınlığında anlaşılmaz ve açıklanamaz birşeyler anlatan erbe yani alman ırksal araştırma ve eğitim yaklaşık 3500 yıl önce altın çağını yaşamış antik sesler çığlıklara, kurumalara ve telgraf bildirim sesleri anlatıyor.
00:20Dünya tarihinin en korkunç seri katili ile karşılaşmıştır.
00:24İlk olarak koridorda 5-6 hafta sonra kameralar geçici I. Gordiato yönecek.
00:30KGB su gibidir, bulunduğu ortama uygun ara insanın zamanda yorgunluk yapması meselesinin çözülebilir bir mesele olduğu iddiasını ekliyor.
00:54Binlerce yıl önce şimdiki Irak topraklarında insanlık tarihindeki bilinen ilk uygarlık yükseldi.
01:15Sümerler.
01:17Bu esrarengiz topluluk düşüncelerini kil tabletler üzerine kazıyarak yazıyı icat etti.
01:24Bu tabletler zamanın kadim sayfalarında saklanan sırları, antik ritüelleri, tanrıları, günlük yaşamları ve insanlık tarihine dair paha biçilmez bilgileri barındırır.
01:37Sümer tabletleri antik dünyanın gizemlerini günümüze taşıyan değerli birer kapıdır ve bizi geçmişin derinliklerine neredeyse unutulmuş bir medeniyetin merkezine götürür.
01:49Bu serimizde bu antik yazıtları okuyarak, dünyanın en karanlık köşelerine yolculuk ederek Sümerlerin kayıp dünyasını aydınlatmaya çalışacak ve bu büyük uygarlığın bıraktığı izleri takip edeceğiz.
02:03Serimiz boyunca Sümer toplumunun karmaşık yapısını, onların bilim, sanat ve mimariye olan katkılarını keşfedecek ve Sümerlerin günümüz uygarlığı üzerindeki etkilerini öğrenmeye çalışacağız.
02:16Bu esrarengiz yolculuk tarih öncesi zamanlara ait kapıları aralayacak ve belki de bize insanlığın kendisine dair yepyeni bir bakış açısı sunacak.
02:46M.Ö. 4. ve 3. bin yılların başında dünyada ilk iki medeniyet ortaya çıktı.
03:08Dicle ve Fırat nehirleri arasındaki bölgede bugün Sümer dediğimiz ortak bir kültürle birleşmiş şehir devletleri ortaya çıkmış ve Nil Vadisi'nde yukarı ve aşağı Mısır'ın birleşmesinden sonra Mısır Krallığı oluşmuştu.
03:22Bu medeniyetlerin ortaya çıkışıyla eş zamanlı olarak iki gelişmiş yazı sistemi ortaya çıktı.
03:28Sümer çivi yazıları ve Mısır hieroglifleri.
03:33Anıtlarıyla birlikte eski Mısır her zaman göz önündeyken bilim Sümerlerin varlığını ancak 19. yüzyılın ortalarında öğrendi.
03:42Austin Henry Layard'ın 1840'lı yıllarda başlattığı Ninova kazıları Mezopotamya'nın kadim tarihinden bir uygarlığın yeniden doğuşu gibi bir hikayedir.
03:53İngiliz arkeolog ve diplomat olan Layard o dönemde henüz kimse tarafından tam anlamıyla değerlendirilmemiş olan Asur başkenti Ninova'nın kalıntılarında kazı yapmaya karar verdi.
04:05Layard ve ekibi kazı çalışmalarına başladıklarında kayıp bir medeniyetin sesini dünyaya duyuracak bir keşfe imza atacaklardı.
04:13Bu kazılarda Asur kralı Asur Banipal'e ait olduğu düşünülen ve dünyanın ilk kütüphanesi olarak adlandırılabilecek büyük bir arşiv bulundu.
04:23Bu kütüphane binlerce kil tableti barındırıyordu ve bu tabletler dönemin dilini, kültürünü, tarihini ve bilimini saklıyordu.
04:32İçlerinde Asurca yazılmış olan bu tabletler antik Mezopotamya dillerinin anlaşılması için kritik bir kaynak haline geldi.
04:40Layard'ın bu büyük keşfi daha sonra Sümerce'nin ve diğer dillerin çözümlenmesi çalışmalarına temel teşkil etti.
04:49Layard ve ekibinin bu büyük kütüphanede gerçekleştirdiği keşifler o dönemde dünya çapında büyük bir heyecan yarattı.
04:57Sümer ve Asur uygarlıkları üzerine bilgilerimiz bu tabletler sayesinde derinleşti ve bu antik metinler tarihçiler ve dil bilimcileri için değerli birer hazine haline geldi.
05:08Her bir tablet antik dünyanın unutulmuş bilgilerini gün yüzüne çıkaran birer kapıydı.
05:16Ninova'dan çıkarılan bu eserler günümüzde bile hala incelenmekte ve üzerinde çalışılmaktadır.
05:22Çünkü her biri insanlık tarihinin anlaşılması için paha biçilmez değerlere sahiptir.
05:27Fransız konsolos ve arkeolog Paul-Emile Botta 1842 yılında Musul yakınlarındaki Horsabat'ta kazı yapmaya başlamış ve burada eski Asur şehirlerinden birinin kalıntılarını ortaya çıkarmıştır.
05:42Botta'nın bulduğu eserler arasında da kil tabletler yer alıyordu.
05:47Botta'nın tutkusu tarihi ve kutsal metinlerde ünlü olan ancak çağdaş dünyadan kaybolmuş Asur'un kayıp şehirlerini bulmaktı.
05:55Mezopotamya'da Musul konsolosu olarak atandığında antik İncil şehri Ninova'yı aramaya başladı.
06:02O zamanlar şehrin kesin konumu hakkında çok az şey biliniyordu ve Botta başlıca olarak İncil ve diğer antik metinlerden alıntılarla hareket ediyordu.
06:11Yerel hikayelere dayanarak şehrin konumunun Dicle Nehri yakınlarındaki Kuyuncuk adlı küçük bir köyde olduğu fikrine vardı.
06:19Kazılara burada başladı ancak birkaç yıl sonuç alamayınca başka bir yerde denemeye karar verdi.
06:27Daha sonra Botta'nın yeterince derin kazmadığı ortaya çıktı ve kazıları devam ettiren arkeologlar Botta'nın orijinal kazılarının yapıldığı yerde Ninova'nın eski şehir kalıntılarını buldular.
06:39Başarısız bir şekilde Kuyuncuk'ta kazı yaptıktan sonra Botta yakındaki Horsabat köyünde yaşayanların antik zamanlardan kalma tuğlalar ve oyma taşlar bulduğunu duydu.
06:50Orada kazılara başladı ve hemen yüzeyin altında büyük bir altyapı buldu.
06:55Bu Asur kralı 2. Sargon'a ait saraydı.
06:59Botta'nın ekibi aralarında insan başlı kanatlı hayvanlar ve kabartma resimlerinde bulunduğu yüzlerce eser ortaya çıkardı.
07:09Botta tarafından ortaya çıkarılan hazineler arasında Asur Banipal'in büyük kütüphanesinin kalıntıları da vardı.
07:16Bu kraliyet arşivi antik Mezopotamya dilinde çivi yazısıyla yazılmış on binlerce pişmiş kil tablet içeriyordu.
07:23Botta Horsabat'ta elde edilen birçok eseri Paris'e gönderdi.
07:381855'te Botta'nın halefi olan Victor Place, Kish, Horsabat, Nimrud ve Nineveh'teki Asur Banipal'in sarayından toplam 235 sandık Musul'dan Dicle üzerinden Basra'ya oradan da Paris'e gitmek üzere yola çıktı.
07:54Bir barça ve dört sal kullanıldı.
07:57Sallar iki kanatlı boğa ve iki kanatlı geniği ile diğer sanat eserlerini taşıdı.
08:03Tüm araçlar aşırı yüklendi.
08:06Yolculuk sırasında Arap korsanları tarafından saldırıya uğradılar.
08:10Zeceyak'taki geçiş istasyonunu geçtikten sonra sal korsanlar tarafından vuruldu ve Gurna'nın aşağısında nehrin sol kıyısında battı.
08:19Bir sal içinde kanatlı bir boğa ile Şad el Arab'ın ortasında Kut el Fingu yakınlarında battı.
08:26Sadece iki sal Basra'ya ulaştı.
08:29Bu buluntular şu anda Louvre ve British Museum'da sergileniyor.
08:341855'te tekneleri kurtarma girişimleri başarısız oldu.
08:39Kayıp eserler arasında Asur kralı 2. Sargo'nun 8. seferinde Musasir şehrini yağmalamasını tasvir eden ünlü kabartma da vardı.
08:49İNTRO
09:01Paul Emil Botha, antik Asur uygarlığı hakkındaki bilgilerimize önemli katkılarda bulundu.
09:08Kral 2. Sargo'nun sarayının keşfi birçok güzel eserin gün yüzüne çıkmasını sağladı.
09:15Bunların birçoğu Paul Emil Botha'nın antik Asur uygarlığını aydınlatma yolundaki katkıları,
09:20kral 2. Sargo'nun sarayını keşfetmesiyle daha da belirginleşti.
09:26Paris'teki Louvre Müzesi'nde sergilenen birçok güzel eser onun kazıları sayesinde gün yüzüne çıktı.
09:33Bu kazılar bir Asur yerleşkesinde yapılan ilk sistemli arkeolojik çalışmalar olarak kabul edilir
09:38ve Orta Doğu arkeolojisinin bir dalı olarak yerini almasında kilit bir rol oynamıştır.
09:45Antik şehirlerin ve sayısız eserin keşfi, tarihi kişiliklerin yaşamları, bilgileri ve faaliyetleri hakkında detaylı bilgiler sunar.
09:53Bu da insanlık tarihinin anlaşılması açısından derin bir öneme sahiptir.
10:01Henry Rawlinson İran'daki Behistun yazıtını çözümlemeyi başardı.
10:06Bu yazıt 3 farklı dilde eski Farsça, Elamca ve Babilce yazılmıştı.
10:11Rawlinson'un bu başarısı Akatca ve Sümerce gibi diğer mezopotamya dillerinin anlaşılmasına önemli katkılar sağladı.
10:20Rawlinson İngiltere'nin Oxfordshire bölgesindeki Chadlington'da doğdu.
10:25Abram Tayek Rawlinson'un ikinci oğlu ve tarihçi George Rawlinson'un ağabeyiydi.
10:311827'de Britanya Doğu Hindistan şirketi altında bir kadet olarak askeri kariyerine başladı.
10:386 yıl subay olarak görev yaptıktan sonra Farsça dilinde uzmanlaştı ve diğer Britanya subaylarıyla birlikte Şah'ın birliklerini eğitmek ve yeniden düzenlemek üzere İran'a gönderildi.
10:50Orada Pers antikaları ve kitabelerine büyük bir ilgi duydu ve henüz çözülmemiş ünlü çivi yazılı kitabeleri çözmek hedefi haline geldi.
10:59Behistun kitabeleri İran'ın batısında Kermanshah şehri yakınlarında yer alır.
11:051598'de İngiliz Robert Shirley İran'a yaptığı diplomatik misyon sırasında kitabeyi gördü ve Batı Avrupa bilim insanlarının dikkatini çekti.
11:16Heyetinin üyeleri yanlışlıkla bunun Hristiyan kökenli olduğu sonucuna vardı.
11:21İtalyan kâşif Pietro della Valle yaklaşık 1621 yılında bir hac yolculuğu sırasında kitabeyi ziyaret etti.
11:29Alman haritacı Karsten Niebuhr 1764 civarında kitabeleri ziyaret etti ve 1778'deki seyahatlerinin hesabında kitabenin bir kopyasını yayınladı.
11:40Niebuhr'un transkriptleri Georg Friedrich Grotefend ve diğerlerinin eski Farsça çivi yazısını çözme çalışmalarında kullanıldı.
11:491836'nın sonlarında Rawlinson eski Farsça kitabelerin ilk satırlarını kopyalamak için defalarca yamaca tırmandı.
11:59Eski Farsça, Elamca ve Babilce yazılmış olan kitabelerin eski Farsça bölümünü transkribe etmeyi başardı.
12:06İki yıl süren çalışmaların ardından 1837'de kitabenin ilk iki paragrafının çevirisini yayınladı.
12:13Ancak İran Sarayı ile Britanya hükümeti arasındaki sürtüşmeler nedeniyle Britanya subaylarının ayrılması gerekti ve Rawlinson çalışmalarını kesintiye uğratmak zorunda kaldı.
12:241840'da Rawlinson, Kandahar'a siyasi temsilci olarak atandı ve Afgan savaşı sırasında gösterdiği yararlı siyasi çabalar ve cesareti nedeniyle 1844'de Bat nişanı ile ödüllendirildi.
12:39Genel vali ile kişisel olarak tanışması onun Osmanlı Arabistan'ında siyasi temsilci olarak atanmasına yol açtı.
12:47Bu sayede Bağdat'a yerleşti ve çivi yazısı çalışmalarına daha fazla zaman ayırdı.
12:52Büyük zorluklar ve kişisel risklerle Behistun kitabesinin tam bir transkriptini yapmayı başardı ve başarıyla çözümledi.
13:04Yüzyıllar boyunca Persia'yı ziyaret eden gezginler çivi yazısıyla oyulmuş kitabeleri fark etmiş ve merak etmişlerdi.
13:12Bu eski Farsça yazıların çözümleme çabaları Orta Çağlar'a kadar uzanıyor ancak büyük ölçüde başarısızlıkla sonuçlanıyordu.
13:201625'te Romalı gezgin Pietro delle Valle, Ur'da bulduğu bir tabletiyle Persopolis'te bulduğu 5 karakterin kopyasını geri getirdi.
13:29Delle Valle yazının sağdan sola okunması gerektiğini anlamıştı ancak yazıları çözmeyi denemedi.
13:3718. yüzyılda Carsten Niebuhr Persopolis'teki kitabelerin ilk nispeten tam ve doğru kopyalarını Avrupa'ya getirdi.
13:45Kopenhaglı Piskopos Friedrich Münter Pers kitabelerindeki kelimelerin birbirinden eğik bir kama ile ayrıldığını keşfetti
13:52ve yazıtların Pers İmparatoru 2. Kiros ve Haleflerinin dönemine ait olması gerektiğini belirledi.
13:59Bir kelime her kitabede değişmeden başta yer aldığı için bunun kral anlamına geldiğini doğru olarak tahmin etti.
14:071802'de Georg Friedrich Grotefend iki kralın adının Darius ve Serhas olduğunu tespit etmeyi
14:14ve çivi yazısı karakterlerinin oluşturduğu iki ad için doğru alfabetik değerleri atamayı başardı.
14:22Henry Rawlinson 1835'de Behistun kitabelerini kopyaladığında bunların İmparatorluğun 3 resmi dilinde
14:29Eski Farsça, Babilce ve Elamca aynı metinlerden oluştuğunu fark etti.
14:35Böylece Behistun kitabesi çivi yazısının çözülmesinde Rosetta taşının Mısır hierogliflerinin çözümündeki rolüne benzer bir işlev gördü.
14:44Rawlinson eski Farsçanın fonetik bir yazı olduğunu doğru bir şekilde tahmin etti ve başarıyla çözdü.
14:511837'de Behistun kitabesinin kopyasını tamamladı ve açılış paragraflarının çevirisini Kraliyet Asya topluluğuna gönderdi.
15:00Ancak makalesi yayınlanmadan önce Norveçli Alman oryantalist Christian Lessen ve Fransız oryantalist Eugène Bourneuf'un çalışmaları ona ulaştı.
15:10Bu da makalesinin gözden geçirilmesini ve yayınlanmasının ertelenmesini gerektirdi.
15:17Neybour tarafından yayınlanan orijinal yazıtlar Dara'nın satraplık listesini de içeriyordu.
15:22Satraplık listesi Antik Pers İmparatorluğu döneminde satraplıkların yani yönetim bölgelerinin ve bu bölgelerin valileri olan satrapların listelendiği belgedir.
15:33Pers İmparatorluğu büyük bir coğrafi alanı kapsadığı için merkezi yönetimi kolaylaştırmak amacıyla İmparatorluk çeşitli satraplıklara bölünmüştü.
15:42Her bir satraplık yerel yönetim işlerinden sorumlu olan bir satrap yani vali tarafından yönetilirdi.
15:49Satraplık listeleri bu bölgelerin ve yöneticilerinin kaydını tutarak İmparatorluğun yönetim yapısını belgelemekte önemli rol oynardı.
15:57Bunlara dayanarak Bourneuf ve Lessen bağımsız olarak 30 harflik bir alfabet tanımlayabildi.
16:03Çoğunu doğru bir şekilde çözdüler.
16:08Daha fazla gecikme nedenleriyle Henry Rawlinson'ın anılarının ilk bölümü 1847'de yayınlandı.
16:15İkinci bölüm 1849'e kadar çıkmadı.
16:19O zamana kadar Pers çivi yazısı metinlerinin çözülmesi neredeyse tamamlanmıştı.
16:28Ernest de Stazek, 19. yüzyılın son çeyreğinde günümüzde Girsu olarak bilinen Telocht'a önemli arkeolojik keşifler yapan Fransız bir arkeologtu.
16:381877'den itibaren başlattığı kazılar Sümer medeniyeti ve onun sanat eserleri üzerine bilgilerimizi derinleştiren buluntuları gün yüzüne çıkardı.
16:48Sarzek'in bulduğu eserler arasında Sümer dönemine ait olan ve üzerlerinde çeşitli yazıtlar bulunan Gudea heykelleri öne çıkıyor.
16:57Bu heykeller ve yazıtlar Sümerce'nin daha iyi anlaşılmasına büyük katkı sağladı.
17:02Girsu, antik Sümer'in önemli şehirlerinden biriydi ve bugün Irak'ın güneyinde yer almaktadır.
17:10Sarzek liderliğindeki Fransız arkeoloji ekibi bu bölgede kapsamlı kazılar yaptı.
17:16Kazılar sırasında şehrin ana tapınağı olan Ningirsu Tapınağı'ndan birçok sanat eseri ve ritüel nesnese çıkarıldı.
17:23Gudea, Girsu şehrinin hükümdarıydı ve M.Ö. 2144-2124 yılları arasında hüküm sürdü.
17:34Heykeller genellikle diyarit olarak bilinen yeşil taştan yapılmış ve oldukça detaylı işçiliğe sahipti.
17:41Bu heykellerde Gudea genellikle oturur pozisyonda, elinde tapınak planlarıyla tasvir edilmiştir.
17:48Bu da onun dini ve yönetimsel rolünü vurgular.
17:51Heykellerin kaidesinde Sümerce yazıtlar bulunur ve bu yazıtlar Gudea'nın tanrılara olan bağlılığını ve yaptığı dini törenleri anlatır.
18:02Sarsek'in kazıları sırasında bulunan yazıtlı heykeller ve tabletler Sümerce'nin çözümlenmesine büyük katkı sağladı.
18:10Bu yazıtlar dönemin dil bilgisi, söz varlığı ve yazım kuralları hakkında bilgiler sunarak...
18:15...dil bilimcilerin ve tarihçilerin Sümer dili üzerine çalışmalarını derinleştirmelerine olanak tanıdı.
18:24Gudea heykelleri bugün dünya çapında birçok müzede sergilenmektedir ve Sümer sanatının en güzel örnekleri arasında gösterilir.
18:35Sarsek ve Laird gibi öncü arkeologlar 19. yüzyıl arkeoloji pratiğini şekillendirmede önemli rol oynamışlardır.
18:43Bu dönemde kazı teknikleri daha çok araştırma ve keşif odaklıydı ve genellikle bilimsel metodolojilerden çok zengin buluntulara ulaşmayı amaçlayan stratejilerle ilerliyordu.
18:54Ancak bu süreçler modern arkeolojiye çeşitli katkılarda bulunmuştur.
19:02Sarsek, Girsu'da yani modern Telov'da yaptığı kazılarda önceden planlanmış sistemli bir yaklaşım izlemiştir.
19:10Sarsek belirli alanları hedefleyerek buluntuların konteksini koruma çabası göstermiştir.
19:16Bu kazılar sırasında Sümer dönemine ait muazzam heykeller ve yazıklı taşlar gibi önemli eserler keşfetti.
19:23Sarsek'in dikkatli çalışmaları arkeolojik buluntuların kaydedilmesi ve korunmasında yeni standartlar belirlemiştir.
19:31Layard özellikle Asur başkenti Ninova'da yürüttüğü kazılarda geniş alanları hızla kazarak birçok anıtsal yapıyı ve sanat eserini gün yüzüne çıkardı.
19:43Layard'ın yöntemleri döneminin tipik özelliklerini taşımasına rağmen Asur sanatı ve mimarisine dair bilgilerimizin artmasına katkı sağlamıştır.
19:52Layard'ın çalışmaları özellikle de Asur Banipal'in kütüphanesini bulması antik metinlerin anlaşılmasında devrim yaratmıştır.
20:00Sarsek ve Layard'ın çalışmaları arkeolojik saha çalışmalarının metodolojik temellerini atmıştır.
20:08Günümüzde arkeologlar bu erken dönem kazılarından farklı olarak daha bilimsel ve katmanları dikkatice çıkaran,
20:14buluntuların konumlarını ve ilişkilerini ayrıntılı bir şekilde kaydeden yeni metotlar kullanmaktadır.
20:21Modern teknikler, bilgisayar destekli veri analizi ve jeofizik araştırmalar gibi yenilikçi yöntemler içerirken,
20:27Sarsek ve Layard'ın katkıları arkeolojinin bilimsel bir disiplin olarak evriminin temelini oluşturmuştur.
20:34Bu iki arkeoloğun çalışmaları ayrıca kültürel mirasın korunmasına yönelik uluslararası çabaların ve yasaların gelişmesine önayak olmuştur.
20:43Kazılar sırasında ortaya çıkan eserlerin korunması ve sergilenmesi,
20:47günümüzde UNESCO gibi kurumların öncülük ettiği kültürel mirasın korunması çabalarının bir parçasıdır.
20:54Bu erken dönem kazılarının hikayeleri arkeolojinin sadece geçmişi aydınlatmakla kalmayıp,
20:59aynı zamanda gelecek nesiller için bilgi birikiminin nasıl şekillendirdiğini de göstermektedir.
21:05Çok fazla çalışma yapan ve akat çivi yazısını deşifre eden tarihçiler, bir anda beklenmedik bir sorunla karşılaştılar.
21:13Çivi yazılı metinlerin bir kısmı okunamıyordu.
21:17İşaretler aynıydı ama anlamlar birbirini tutmuyordu.
21:21Bilim insanları, çivi yazılı metinlerin bir kısmı okunamıyordu.
21:26İşaretler aynıydı ama anlamlar birbirini tutmuyordu.
21:29İşaretler aynıydı ama anlamlar birbirini tutmuyordu.
21:33Bilim insanları başlangıçta bunların rahiplerin gizli yazısı olduğundan şüphelendiler.
21:39Fakat daha sonra aslında akat yazısıyla örtüşen daha eski bir diliyle karşı karşıya olduklarını anladılar.
21:46Böylece çivi yazısının şifresini çözmede yeni bir dönem başladı ve sonuçta büyük Sümer uygarlığının keşfine yol açtı.
21:54Sümer çivi yazısının çözülme süreci 19. yüzyılda başlayan karmaşık ve zorlu bir süreçti.
22:01Bu sürecin temel adımlarını ve karşılaşılan zorlukları anlamak için ilk önemli adımlarından biri,
22:07daha önce de söylediğimiz gibi Henry Rawlinson'ın Behistun yazıtındaki çeşitli dillerdeki metinleri çözümlemesiyle başladı.
22:15Elamca ve Babilce üzerine yapılan çalışmalar bu dillerin daha fazla karakter içermesi ve daha karmaşık olması nedeniyle daha zorlandı.
22:24Edward Higgs gibi diğer bilginlerde bu sürece önemli katkılar sağladı.
22:30Higgs, Babilce'nin Semitik dillerle bağlantılarını keşfetti ve bu dilin bazı karakterlerinin fonetik olduğunu belirledi.
22:38Bu karakterlerin bazılarının hem sessiz hem de ünlü harfleri temsil ettiğini ve çivi yazısında bazı harflerin birden fazla karakterle temsil edildiğini fark etti.
22:48Bu bilgiler çivi yazısının daha iyi anlaşılmasına ve çözülmesine yardımcı oldu.
22:55Yazıların çözülmesi sürecinde diller arası farklılıklar ve yazıtların yıpranmış veya eksik olması gibi birçok zorlukla karşılaşıldı.
23:03Bilim insanları yazıtları doğru bir şekilde yorumlayabilmek için çeşitli kaynaklardan ve dillerden yararlanmak zorunda kaldılar.
23:11İlk çivi yazısı kitabeleri modern zamanlarda Persopolis'in harabelerinden Ahameniş Kraliyet kitabelerinden kopyalanmıştır.
23:20Carsten Niebuhr tarafından 1778'de yapılan ilk tam ve doğru kopya Grotefend'in 1802 yılında ilk kez büyük bir atılım yapmasına olanak sağladı.
23:31Gerçek çözümleme 19. yüzyılın başında Grotefend'in eski farsta çivi yazısını incelemesiyle başladı.
23:38Onu 1822'de Antoine Jean Saint-Martin ve 1823'de ilk kez Ekemenaitz ismini ve M ve N ünsüzlerini çözümleyen Rasmus Christian Rusk izledi.
23:53Eugene Burnhoff 1833-1835 yıllarında çeşitli satraplık isimlerini ve K ve Z ünsüzlerini tanımladı.
24:03Christian Rusk eski farsta dilinin gramerini anlamada ve ünlülerin kullanımında önemli katkılarda bulundu.
24:13Çözümleyiciler çalışmaları için Persopolis'ten kısa 3 dilli kitabeleri ve Ganjname'den kitabeleri kullandılar.
24:22Arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan eserlerin korunması ve restore edilmesi tarihi mirasın gelecek nesillere aktarılmasında büyük önem taşır.
24:33Bu süreçler eserlerin fiziksel ve kimyasal olarak bozulmalarını önlemek, orijinal hallerini mümkün olduğunca korumak ve bilimsel çalışmalara elverişli hale getirmek için uygulanır.
24:43Restorasyon süreçleri hasar görmüş veya zamanla yıpranmış arkeolojik eserlerin onarılmasını, eksik kısımlarının tamamlanmasını ve estetik değerlerinin korunmasını içerir.
24:56Uygulanan teknikler eserin türüne ve ihtiyacına göre değişiklik gösterir.
25:01Örneğin lazer temizleme.
25:03Bu yöntem yüzeydeki kir ve oksidasyon tabakalarının hassas bir şekilde çıkarılması için kullanılır.
25:09Örneğin Roma dönemine ait bir heykelin yüzeyindeki kararmış tabaka lazer ile temizlenerek orijinal renk ve detaylar ortaya çıkarılabilir.
25:19Anastilozis.
25:21Anastilozis, antik yapıların ve anıtların orijinal taş parçaları kullanılarak yeniden inşasıdır.
25:27Örneğin Türkiye'deki Efes Antik Kentinde Celsus Kütüphanesinin cephesi bulunan orijinal bloklar kullanılarak bu yöntemle restore edilmiştir.
25:38Eksik parça tamamlama.
25:40Modern malzemeler kullanılarak eserin eksik kısımları tamamlanır.
25:44Bu özellikle seramik kaplar ve heykeller için uygulanır.
25:48Modern tamamlamalar eserin estetik bütünlüğünü sağlamak amacıyla ancak kolayca ayırt edilebilir şekilde yapılır.
25:58Koruma yöntemleri.
26:00Koruma işlemleri eserlerin mevcut durumlarının korunmasını ve gelecekteki bozulmalarının önlenmesini amaçlar.
26:06Eserlerin sergilendiği veya saklandığı alanlarda sıcaklık, nem ve ışık seviyeleri dikkatle kontrol edilir.
26:14Örneğin Mısır'daki Kral Tutankhamun'un mezarındaki duvar resimleri sıcaklık ve nem kontrol cihazlarıyla korunmaktadır.
26:24Hassas eserler koruyucu kimyasal solüsyonlarla kaplanarak çevresel etkenlerden korunur.
26:30Bu solüsyonlar eserin yüzeyinde koruyucu bir bariyer oluşturarak oksidasyon ve diğer kimyasal reaksiyonları engeller.
26:38Arkeolojik tekstil gibi hassas eserler özel olarak tasarlanmış hava geçirmez saklama kutularında muhafaza edilir.
26:45Bu kutular eserleri toz, ışık, hava kirliliği ve fiziksel hasarlardan korur.
26:52Restorasyon ve koruma çalışmalarının başarısı bu alanda çalışacak uzmanların eğitimine bağlıdır.
26:58Bu nedenle restoratörler ve konservatörler için sürekli eğitim programları ve atölye çalışmaları düzenlenmektedir.
27:06Ayrıca kamuoyunun kültürel mirasın korunması konusunda bilinçlendirilmesi bu alandaki çalışmaların desteklenmesini sağlar.
27:16Venedik'teki San Marco Bazilikası'nda bulunan mozaikler solunum teknikleri ve koruyucu kaplamalar kullanılarak korunmaktadır.
27:24Bu yöntemler mozaiklerin nem ve kirlilik gibi dış etkenlere karşı korunmasını sağlar ve uzun vadede mozaiklerin renklerinin solmasını önler.
27:36Restorasyon ve koruma çalışmaları arkeolojik eserlerin bilimsel olarak incelenmesini ve kültürel olarak takdir edilmesini sağlamakla kalmaz.
27:44Aynı zamanda bu eserlerin gelecek nesillere aktarılmasında da kritik bir rol oynar.
27:54Antik Sümer kültürünün hiçbir şekilde Mısır kültüründen aşağı olmadığını biliyoruz.
27:59Sümerler ilk kanunları oluşturdular.
28:0260'lık sayı sistemini kurdular.
28:05Muhtemelen tekerleği icat ettiler ve Burç takım yıldızlarını belirlediler.
28:09Ve bu onların başarılarının sonu.
28:12Sümerler ilk kanunları oluşturdular.
28:1560'lık sayı sistemini kurdular.
28:18Muhtemelen tekerleği icat ettiler ve Burç takım yıldızlarını belirlediler.
28:21Ve bu onların başarılarının sadece küçük bir kısmı.
28:25Sümer uygarlığı yaklaşık bin yıl kadar varlığını sürdürmüştür.
28:33Sümerler tarihleri boyunca çeşitli yabancı güçlerin saldırılarına maruz kaldı.
28:39En önemli istilacılardan biri Akkad imparatorluğuydu.
28:43Akkadlar Sümerleri fethederek bölgeyi birleştirdi.
28:47Daha sonrasında ise Amoritler ve Elamlar gibi diğer halklarda Sümer şehirlerini ele geçirdi.
28:54Sümerler zamanla gelenler tarafından asimilasyona uğradılar.
28:58Bir süre sonra çoğunluğa ulaşan Sami milletlerden dolayı Sümerce'nin yerini Sami bir dil olan Akkadca aldı.
29:07M.Ö. 3. bin yılın sonunda Amoritlerin göçebe Sami kabileleri Sümer'i işgal etti.
29:12Ve bir selin dalgaları gibi büyük uygarlığı tamamen yıktılar.
29:19Ancak Sümerler yazıları için gerekli materyali başarıyla seçtiler.
29:24Pişmiş kil tabletlerin son derece dayanıklı olduğu ortaya çıktı.
29:29Elbette 4 bin yıl onlara pek merhametli davranmadı ama bir şeyler korunmuş ve bazen de iyi korunmuştur.
29:36Bu tabletlere yazılan aynı derecede tuhaf tanrılar hakkında inanılmaz derecede tuhaf mitler bize kadar geldi.
29:45Elbette tanrılarla ilgili hikayeler her zaman çılgınca olmuştur.
29:50Ancak Sümerler belki de çılgınlıkları açısından diğer tüm hikaye anlatıcılarını geride bırakmayı başardılar.
29:57Örneğin kralların yaşamlarıyla ilgili şu kısım.
30:001.39 Gökten indikten sonra krallık Eridu'daydı.
30:05Eridu'da Al-Ulim kral oldu.
30:0828.800 yıl hüküm sürdü.
30:11Al-Algar 36.000 yıl hüküm sürdü.
30:14İki kral toplamda 64.800 yıl hüküm sürdüler.
30:19Sonra Eridu düştü ve krallık Bat-Tibira'ya geçti.
30:24Bat-Tibira'da en menlul kralıydı.
30:26Krallık Bat-Tibira'ya geçti.
30:29Bat-Tibira'da en menlu ana 43.200 yıl hüküm sürdü.
30:34En mengalana 28.800 yıl, çoban Dumuzi ise 36.000 yıl hüküm sürdü.
30:41Üç kral toplamda 108.000 yıl hüküm sürdüler.
30:45Sonra Bat-Tibira düştü ve krallık Larak'a geçti.
30:50Larak'ta en sipazidana 28.800 yıl hüküm sürdü.
30:55Bir kral 28.800 yıl hüküm sürdü.
30:59Sonra Larak düştü ve krallık Sipbar'a geçti.
31:04Sipbar'da en mendurana kral oldu.
31:0721.000 yıl hüküm sürdü.
31:10Bir kral 21.000 yıl hüküm sürdü.
31:13Sonra Sipbar düştü ve krallık Şurupbak'a geçti.
31:18Şurupbak'ta Ubar-Tutu kral oldu.
31:2118.600 yıl hüküm sürdü.
31:24Bir kral 18.600 yıl hüküm sürdü.
31:29Beş şehirde sekiz kral toplamda 241.200 yıl hüküm sürdüler.
31:35Sonra tufan geldi.
31:44Tüm kralların inanılmaz derecede uzun süreler hüküm sürdüğü hemen fark edilir.
31:49Üstelik bu sekiz kralın saltanatı bir tufanla sona ermiştir.
31:54Bu durum makul bir soruyu gündeme getirir.
31:57Bu gerçek mi yoksa biraz abartılı mı ya da bu liste mitlerin çılgınlığını mı sürdürüyor?
32:05Sümerologlar arasında bu konuda ortak bir görüş yoktur.
32:09Bazıları fantastik figürlerin arkasında gerçek kralların olduğuna
32:13ve tufandan bahsedilmesinin gerçek bir felaketi yansıttığına inanmak istiyor.
32:18Ancak insanlar kurucu kralların özel önemini vurgulamak amacıyla
32:22uzun zaman dilimleri anlatıyor olabilirler.
32:25Ancak bu argüman özellikle ikna edici görünmüyor.
32:29Diğerleri ise bunların tamamının bir efsane olduğuna inanıyorlar.
32:33Ancak bu efsaneye kimin neden ihtiyaç duyduğunu ve bunun ahlaki yönünü açıklamakta da zorlanıyorlar.
32:42Kraliyet listesinin özel bir değeri vardır.
32:45Çünkü mitlerin aksine birçok somut sayı içerir.
32:48Bu durumda rasyonel bir açıklama bulunursa sayılar hem açıklamanın doğruluğunu test etme aracı olarak hem de kanıtı olarak işlev görebilir.
32:57Listeye dair kanıtlanmış bir açıklama belki de Sümer tarihi ve Sümer mitlerinin doğası üzerine ışık tutabilir.
33:06İlgiyi artıran bir diğer nokta ise uzun süreli hükümdarlıklar ve sonunda gerçekleşen tufanın
33:12ve genel olarak Sümer kraliyet tarihinin bizim de iyi bildiğimiz İncil ile doğrudan bağlantılı olmasıdır.
33:19İncil'in ilk kitabı Yaratılış ya da Yunanca adıyla Yenesidir.
33:24Yenes'in ilk bölümü Dünya'nın yaratılışını, ikinci bölümü Cennet'in ve insanın yaratılışını,
33:30üçüncü bölümü kadının yılan tarafından baştan çıkarılışını ve insanın Cennet'ten kovuluşunu,
33:36dördüncü bölümü ise Kabil'in Habil'i öldürmesini anlatır.
33:40Ve son olarak beşinci bölüm Adem'in oğlu Set'in soyundan gelenlerin listesini sunar.
33:46Burada da kraliyet listesinde olduğu gibi inanılmaz uzun yaşayan patriyarklar sıralanır.
33:52Ve sonunda altıncı bölümde Nuh'un gemiye yapışı ve yedinci bölümde tufanla karşılaşması anlatılır.
33:59Ve bu tür bir örtüşme tesadüf olamaz.
34:02Tanrı insanı yarattığında insanı kendi suretinde yarattı.
34:07Tanrı onları erkek ve dişi olarak yarattı.
34:10Onlar yaşarken Tanrı onları kutsadı ve onlara şöyle dedi.
34:15Üreğin ve çoğalın, yeryüzünü doldurun ve ona hakim olun.
34:21Adem Tanrı'ya uyum sağladığında Tanrı ona kendi suretinde bir eş verdi ve ona Havva adını verdi.
34:28Adem Havva'nın doğumundan sonra 700 yıl yaşadı.
34:33Adem'in yaşamı toplam 930 yıl sürdü ve sonunda öldü.
34:39Şit 105 yaşındayken Enos doğdu.
34:43Enos doğduktan sonra Şit 807 yıl daha yaşadı ve başka oğulları kızları oldu.
34:50Şit toplam 912 yıl yaşadıktan sonra öldü.
34:54Enos toplam 90 yaşındayken Kenan doğdu.
34:58Kenan doğduktan sonra Enos 815 yıl daha yaşadı ve başka oğulları kızları oldu.
35:05Enos toplam 905 yıl yaşadıktan sonra öldü.
35:10Kenan 70 yaşındayken Mahalalel doğdu.
35:14Mahalalel doğduktan sonra Kenan 840 yıl daha yaşadı ve başka oğulları kızları oldu.
35:20Kenan toplam 910 yıl yaşadıktan sonra öldü.
35:25Mahalalel 65 yaşındayken Yaret doğdu.
35:29Yaret doğduktan sonra Mahalalel 830 yıl daha yaşadı ve başka oğulları kızları oldu.
35:37Mahalalel toplam 895 yıl yaşadıktan sonra öldü.
35:42Yaret 162 yaşındayken Hanok doğdu.
35:45Yaret 162 yaşındayken Hanok doğdu.
35:49Hanok doğduktan sonra Yaret 800 yıl daha yaşadı ve başka oğulları kızları oldu.
35:55Yaret toplam 962 yıl yaşadıktan sonra öldü.
36:00Hanok 65 yaşındayken Metuşelah doğdu.
36:04Metuşelah doğduktan sonra Hanok 300 yıl Tanrı yolunda yürüdü ve başka oğulları kızları oldu.
36:11Hanok toplam 365 yıl yaşadıktan sonra ortadan kayboldu.
36:16Çünkü Tanrı onu yanına aldı.
36:20Metuşelah 187 yaşındayken Lamek doğdu.
36:24Lamek doğduktan sonra Metuşelah 782 yıl daha yaşadı ve başka oğulları kızları oldu.
36:32Metuşelah toplam 969 yıl yaşadıktan sonra öldü.
36:37Lamek 182 yaşındayken bir oğlu oldu ve adını Nuh koydu.
36:43Bu çocuk Rab'ın lanetlediği toprak üzerinde çalışırken bize rahatlık sağlayacak dedi.
36:49Nuh doğduktan sonra Lamek 595 yıl daha yaşadı ve başka oğulları kızları oldu.
36:56Lamek toplam 777 yıl yaşadıktan sonra öldü.
37:01Nuh 500 yaşındayken Şem, Ham ve Yafet doğdu.
37:07METİNLER
37:13Bu duyduklarınızın eski ayetin daha eski metinlerinin bir derlemesi olduğu söylenir.
37:19Bu metinler özensiz bir şekilde yeniden anlatılmış, orijinalleri bozulmuş ve çarpıtılmıştır.
37:25Metin özel bir çaba gösterilmeden bir araya getirilmiştir.
37:29Derleyiciler orijinal hikayeleri yalnızca kabaca korumuş, bir efsaneyi çekip çıkarmış,
37:35ardından başka birini almış ve bir şekilde bunları bir araya getirmeye çalışmışlardır.
38:05İzlediğiniz için teşekkür ederim.
38:35İZLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER
38:53Yahudi İncil'i Septuagint ve Samiri Pentatük versiyonları için Patriarkların baba oldukları yaş,
38:59doğumdan sonra geçen yıllar ve toplam yaşam süresi verilmektedir.
39:04Sonuç olarak ya basit bir açıklama doğrudur ve atalarımız gerçekten de naif ve kopyalama sırasında dikkatsizdi
39:10ya da kral listelerinde ve yaratılışın 5. bölümünde gizlenmiş ortak bir anlam vardır.
39:16Ve biz henüz bu anlamı kavrayamamışızdır.
39:21Uzun süre eski metinlerle uğraşırken birçok şeyin kendine benzerlik fikri etrafında döndüğünü öğrendik.
39:28Büyük olanın küçükteki yansıması.
39:31Antikler tarafından fark edilen temel kendine benzerlik prensibi,
39:35özelden genele geçişte bu genelin özelin birçok özelliğini koruyarak ona benzer kalmasını ifade eder.
39:42Küçükten başlayarak genelleme yoluyla antikler olay kavramına ulaştılar.
39:47Bu kavram genel olarak tüm bilinen varlıkları kapsıyordu.
39:51Olaydan somutlaşma yoluyla herhangi bir şeye geri dönülebileceği için
39:55var olan her şeyin bazı ortak özellikleri olduğu sonucuna varıldı.
39:59Buradan doğal olarak alegori fikri ortaya çıktı.
40:03Yani bir hikayenin başka bir şeye aktarılması ve gerçek anlamının orada ortaya çıkması.
40:10Kendine benzerlik temalarından biri neredeyse bütün kültürlerde görülen Kozmos'tur.
40:16Her şey bir şekilde her şeye benzerse Kozmos'ta yeryüzündeki birçok şeye benzer.
40:21Bunu özellikle Yunan mitolojisinden biliyoruz.
40:24Burada birçok tanrı yeryüzü varlıklarının alegorileri gökyüzünde bir yansımasına sahipti.
40:31Gökyüzündeki bu tanrısal takım yıldızların düzeni yeryüzü varlıklarının ilişki prensiplerini yansıtıyordu.
40:38Bu bakış açısıyla listemize bir göz atalım.
40:41Krallık gökten yeryüzüne iner.
40:44Krallar yönetmeye başlar, sonra tufan gelir ve tüm krallıkları yok eder.
40:49Bunu birkaç kez tekrarlayın ve tüm bu anlatılanlar günün ve gecenin değişimine şaşırtıcı bir şekilde benzemeye başlar.
40:57Önce güneş yani krallık ufka iner, sonra yıldızlar belirir, onlar şafak vaktine kadar gökyüzünde hüküm sürer, sonra şafak onları yutar, mavisinde boğar.
41:09Tufanın güneşin doğuşu olduğu fikri oldukça cazip görünüyor.
41:13Ancak o zaman krallar kimdir ve hüküm süreleri ne anlama gelir?
41:20Bu soruya cevap vermek için 4000 yıl öncesine gitmek üzere bir zaman makinesi benzetmesi yapılarak,
41:26Sümer zamanlarındaki yıldızlı gökyüzünün görünümünü hesaplamak,
41:30çeşitli astronomik olayların grafiklerini çıkarmak,
41:33bunların üzerine kralların hükümet sürelerini yerleştirmek ve herhangi bir örtüşme bulunup bulunmadığını görmek gerekti.
41:40Bu amaçla uygun bir program yazıldı.
41:43Hab, teknik insanlar için bir kaynak olduğundan hesaplamaların ana noktalarını sunmak önemlidir.
41:50Bu bilgiler bazıları için bilgilendirici olabilir, bazılarını ise sonuçların doğruluğuna ikna edebilir.
41:58Araştırma sırasında Sümer krallarının hükümdarlık süreleriyle önemli astronomik olaylar karşılaştırıldı.
42:05Kralların uzun süreli hükümdarlıklarının belirli astronomik döngülerle örtüştüğü keşfedildi.
42:10Örneğin güneşin belirli bir dönemde bir takım yıldızından diğerine geçişi veya belirli gezegenlerin gökyüzündeki hareketleri bu kralların hükümdarlık süreleriyle paralellik gösteriyordu.
42:23Özellikle tufanın güneşin doğuşuyla eşleştirilmesi hipotezi doğru çıktı.
42:29Her krallığın sonunu getiren tufan aslında belirli bir astronomik döngünün tamamlanmasını simgeliyordu.
42:36Güneşin her sabah doğuşu gece boyunca hüküm süren yıldızların krallıklarının sona ermesi anlamına geliyordu.
42:43Bu durum Sümer mitolojisinde kralların uzun hükümdarlık sürelerinin ve tufanın anlamını daha anlaşılır hale getiriyor.
42:52Bu bulgu Sümer kraliyet listelerinin ve İncil'deki patriyarkların yaşlarının aslında astronomik olaylara dayandığını ve bu olayların alegorik olarak anlatıldığını göstermektedir.
43:04Bu araştırma antik metinlerin arkasında yatan gerçekleri ve anlamları daha iyi anlama fırsatı sunmaktadır.
43:11Antik kültürlerin dünya ve evren algılarını daha derinlemesine kavramaya yardımcı olmaktadır.
43:17Bu bilgiler ışığında kralliyet listelerinin ve dini metinlerin gökyüzü gözlemleri ve astronomik olaylar ile derin bir bağlantıya sahip olduğunu söylemek mümkündür.
43:27Bu durum antik toplumların kozmik düzeni yeryüzündeki düzenle ilişkilendirme eğilimlerini ve bunun günlük yaşamlarına ve inanç sistemlerine nasıl yansıdığını açıkça ortaya koymaktadır.
43:58Binlerce tablet özel koleksiyonlarda saklanıyordu.
44:02Bunların birçoğu Amerikan işgali zamanında Irak'tan yasa dışı olarak çıkarılmıştı.
44:08Irak'ın 2003'teki Amerikan işgali sırasında ülkedeki birçok arkeolojik alan yağmalandı ve binlerce antik eser çalındı.
44:17Bu eserler genellikle yasa dışı yollarla yurt dışına çıkarıldı ve özel koleksiyonlarda ve açık artırmalarda satıldı.
44:24Bu dönemde özellikle Sümer tabletleri gibi paha biçilemez tarihi eserler büyük zarar gördü.
44:32Amerika Birleşik Devletleri bu yağmalanan eserlerin bir kısmını tespit ederek iade etmeye başladı.
44:39Özellikle son yıllarda ABD hükümeti ve çeşitli kurumlar Irak'a iade edilen eserler üzerinde yoğunlaştı.
44:46Bu çerçevede binlerce yıllık Sümer tabletleri de iade edilen eserler arasında yer aldı.
44:51Örneğin 2021'de ABD yasa dışı yollarla elde edilen 17.000'den fazla antik eseri Irak'a iade etti.
45:00Bu eserlerin iade edilmesinden sonra bilim insanlarına kısa bir süre içinde bu tabletleri inceleme fırsatı verildi.
45:07Bu süre zarfında yaklaşık 250 tabletin çözümlenmesi sağlandı.
45:12Bu tabletlerin çoğu yaklaşık 4000 yıl önce varolmuş eski şehir İlisagrik hakkında bilgi veriyordu.
45:19Henüz keşfedilmemiş olan bu şehir araştırmacılar için büyük bir merak konusu oldu.
45:26Çözümlenen tabletlerin içerikleri oldukça ilginç bilgiler barındırmaktadır.
45:32Örneğin bazı metinler kraliyet ailesinin bakımına yapılan harcamaların detaylı listelerini sunmaktadır.
45:39Diğer metinler ise kraliyet sarayındaki köpeklere dağıtılan yiyecek miktarlarını anlatmaktadır.
45:45Bu tür detaylar antik Mezopotamya'daki günlük yaşam ve sosyal yapı hakkında değerli bilgiler sunar.
45:54İspanya Ulusal Araştırma Konseyi'nden Prof. Manuel Molina tabletlerin İlisagrik şehri hakkında bilgi verdiğini belirtmiştir.
46:02Ancak bu şehrin yeri hala bilinmemektedir ve bu da arkeologlar için büyük bir gizem yaratmaktadır.
46:09Bilim insanları çözümlenen metinlerin bu kayıp şehri bulmalarına yardımcı olacağını umuyorlar.
46:16Eylül 2017'de bir uydu fotoğrafında şehir 1056 olarak işaretlenmiş harabeler görüldü ve bu harabelerin antik İlisagrik olabileceği düşünülmektedir.
46:39Sümer Tabletleri
46:50İleriki bölümlerimizde Sümer tabletlerini okumaya başlayacağız.
46:54Bu antik metinler Sümerlerin düşünce dünyasına ve günlük yaşamlarına dair bize eşsiz bilgiler sunacak.
47:02Bu uzun yolculukta Sümerlerin tanrıları, kahramanları ve yaşam tarzlarını daha yakından tanıyacak, bu kadim uygarlığın bilinmeyen yönlerini keşfedeceğiz.
47:13Gelecek bölümlerde görüşmek üzere.