Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, CNN TÜRK canlı yayınında Hürriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ahmet Hakan ve Hürriyet Ankara Temsilcisi Hande Fırat'ın sorularını yanıtladı. "En zor dönemi geride bıraktık" diyen Bakan Şimşek, "Enflasyonla ilgili tereddütlere saygı duyuyorum ama biz inanıyoruz ve programımız sonuçları üretecek. Kalıcı refah artışı için, daha adil gelir dağılımı için enflasyonu tekrar tek haneye indireceğiz" ifadelerini kullandı. Tüm röportajı Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdulkadir Develi yorumladı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Tabii iki tane önemli bir nokta var burada. Bunlardan bir
00:04tanesi Türk ekonomisinin direncinin arttırılması yönelik
00:07ııı gelen verilerin değerlendirilmesi özellikle döviz
00:12talebinin ııı bu noktada ııı azaltılması döviz getirici
00:16faaliyetlerin arttırılması makro ekonomik dengenin bu
00:19noktada iyileşmesine dair verilerin değerlendirilmesi
00:21üzerine duruldu. Iıı diğer bir nokta ise enflasyon mücadele
00:25enflasyon ve mücadeleydi. Iıı tabii burada ııı Sayın Bakan
00:28şunu ifade etti. Yani uygulanan programın
00:31kazanımları üzerinde de durdu. Yani siz de az önce de şey ııı
00:35haberde de verdiniz. Özellikle işte borçlanma
00:39kabiliyetindeki artışın ııı daha düşük borçlama kabiliyeti
00:44işte buradaki kredi derecelendirme kuruluşların
00:47Türkiye'ye dair not arttırımlarının Türk ekonomisinin
00:50olan etkisinden yine bu noktada bahsetti. Bu da oldukça
00:52önemli. Çünkü bilindiği üzere üç tane önemli
00:55derecelendirme kuruluşu Türkiye'ye üst üste not
00:57artışları yaptı. Bu da gerçekten ııı daha fazla
01:01yabancı sermaye girişi noktasına etkili oldu. Aynı
01:04zamanda ülkenin risk priminin yedi yüzlerden iki yüz altmış
01:06lira kadar düşmesi yine benzer ülkeler mukayese olarak
01:09Türkiye'nin alınışı olduğu yolun çok daha iyi olduğunu
01:12gösteren noktalar. Tabii ııı burada veriler oldukça pozitif
01:16Merkez Bankası'nın rezervlerinde iyileşme durumu
01:18söz konusu var. Borçlanma kabiliyeti ki burada önemli
01:21bir rakamdı. Yani burada şunu söyle yüz lira siz borç
01:25ödediğiniz zaman geri ne kadar borç bulabilirsiniz? Işte
01:27bununla ilgili rakamlarda hem bankalarda olsa bir artış
01:31durumu söz konusu ki bu ııı bankalarda yüz elli ııı yüz
01:36lira borçlandığınız zaman ödediğiniz zaman yüz elli lira
01:38bulabiliyorsunuz. Yani bu ülkenin istediği zaman
01:41finansmanın ihtiyacını karşılayabildiği nitelikte
01:43olduğunu ifade ediyor. Tabii tüm bunların ötesinde de ııı
01:46gelen nokta sıcak gündem enflasyon. Çünkü milyonlarca
01:50insanı direkt yaşam kalitesini, yaşam aletini ilgilendiren bir
01:54konu. Hani burada biz ııı büyümeden bahsediyoruz, makro
01:58ekonomik istiklardan bahsediyoruz. Fakat diğer
01:59taraftan da hane halkının yaşam maliyetinde vefat düzeyinde bu
02:04noktada korunması gerekiyor. Buna dair aynı zamanda da ııı
02:07mesajları oldukça netti. E çünkü geçtiğimiz yıl bu aylarla
02:11mukayese edildiği zaman ııı işte ııı Mayıs ayının yüz yetmiş
02:15beşli zirveyi gördük dediği şu anda ise ııı ciddi bir düşüş
02:19durumu söz konusu. Yüzde ellilere kadar yaklaştık. Tabii
02:21bu geçtiğimiz yılki bu bazı etkilerin etkiyle beraber bu
02:25hızlı iniş sağlandı. Tabii ııı burada programdaki kararlılık
02:30oldukça önemli. E tabii yine altını çizmiş olduğu noktalardan
02:34bir tanesi ise burada ııı sabırlı olmak gerektiği
02:38söylendi. Çünkü bu programın ııı sonuçlarını elde etmek ııı
02:43zaman istiyor. Hep o vermiş olduğu bir örnek de vardı. Onu
02:46ben de zaman zaman kullanıyorum. Yani burada şok öncesi döneme
02:50dönmek için yani enflasyonun oluşmaya başladığı ııı döneme
02:54dönmek için onun öncesi dönemi dönmek için yapı alaraştırmalarda
02:58elli beş ülkede üç nokta dört ile ihtiyaç var denildi. Hani
03:01biz bunu bir nokta dördünü geride bıraktık. Artık
03:04dezenflasyon sürecine hızlı bu şekilde girdik. Önümüzdeki
03:07sonlarında yüzde yirmi nedeniyle yakalayacağımıza da
03:10bu noktada inanıyoruz dedi. Tabii burada tüm başkalarını
03:14yaparken de eee jeopolitik olarak da aynı zamanda da
03:17küresel iktisadi iklimi de burada konuşmak da gerekiyor.
03:21Sayın Bakan da zaten bunu ifade etti. Dedi ki bakın dedi
03:24Avrupa'daki durum şu anda çok iyi değil. Yani büyüme yüzdesi
03:28on nokta bir. Büyüme de Avrupa. Eee fakat şu anda yeni bir
03:31sürece giriyoruz. Aslında bundan sonra bizim uygulamış
03:34olduğumuz ekopolitik yani ııı ekonomi programını dünyadaki
03:39yeni iktisadi iklimle beraber okumak gerekiyor. Beraber
03:42değerlendir Bekir. Nedir bu? Artık faiz indirimlerin
03:45konuşulduğu Avrupa Merkez Bankası'nın ikinci kez faiz
03:48indirdiği Avrupa ABD Fed'in aynı zamanda faiz indirim
03:52sürecine girdiği elli bas puan mı olacak? Yirmi bas yirmi beş
03:56bas puan mı olacak? Böyle de bir iktisadi bir ortam var
03:59aslında. Yani hatta ııı bu çok üzere durulmadı gerçi. Hani bu
04:03uygulanan ııı programın iktisadi olarak büyüme
04:07tarafındaki maliyeti ne olur diye. Tabii bunu daha önceki
04:10açıklamalarında biz zaten biz duymuştuk. Nedir neydi bu? Yani
04:14Türkiye zaten geleneksel olarak büyüyen bir ülke ki son
04:17yüzyıllık ortalama yüzde yüze dört nokta sekiz. Dolayısıyla
04:21büyüme ödeyimiz sorunu yok. Fakat burada önemli olan nokta
04:24şu. Nasıl bir büyüme modeli gerçekleştirdiğiniz? Işte
04:28bundan dolayı ııı döviz talebi artırmayan döviz getirici
04:33faaliyetler ile büyüyebilmek tüketimden ziyade net
04:37ihracatın katkısıyla büyüyebilmek yani sağlıklı ve
04:40dirençli büyüyebilmek aslında budur. Iıı dolayısıyla
04:43aslında uygulan ekonomi politikasının biz verilerini
04:47geçtiğimiz haftalarda da görmeye başladık. Nedir burada?
04:50Özellikle bu tüketim merkezli büyümenin büyümeye katkısı
04:54yüzde beş dört beş altı civarındayken bunun yüzde bir
04:57nokta üçe düştüğünü gördük. Yine net ihracatın büyüme etkisi
05:01negatif iken şu anda bunun ııı pozitife döndüğünü bir nokta
05:05üçe bir nokta ikiye kadar yükseldiğini gördük. Yani bu
05:07aslında büyüme kompozisyonunda daha sağlıklı bir göstergeye
05:12doğru gittiğimizi bize gösteriyor aynı zamanda. Bu
05:15oldukça önemli. Eee tabii ııı devlet. Şunu merak ediyorum.
05:20Şimdi Sayın Bakan dezenflasyon sürecindeyiz dedi. Eee aslında
05:24dezenflasyon sürecine vurgu yaptı. Eee önce bir cümleyle
05:28bir kez daha hatırlatmakta yarar var. Dezenflasyon nedir?
05:32Eee biz neyin içindeyiz? Ikinci bir sorumu bunu birleştirerek
05:36soracağım. Bir de Sayın Bakan eee en zor dönemi geride
05:39bıraktık diyor. Bu bizim için ne ifade ediyor? Dezenflasyon
05:42sürecinde olup eee zorlu süreci de geride bırakmış olmak.
05:47Dezenflasyon süreci yıllık bazdaki azalıştan bahsediyoruz
05:52biz. Tabii aylık bazda fiyattan artmayı devam ediyor.
05:54Fakat burada önemli olan nokta aylık bazdaki artıştaki
05:58azalışın öngörülebilir düzeyde seyirde devam etmesi. Bunun
06:01altını çizmek istiyorum. Geçtiğimiz Mayıs ayında yüzde
06:05yetmiş beşlere ulaşmıştık. Ama en son açıklanan enflasyon
06:07veresi yıllık enflasyon yüzde elli ikiye düştü. Yani yıllık
06:11enflasyonda bu baz etkileriyle beraber ki bakın altını
06:14çiziyorum. Neden böyle bir hızlı düşüşle karşı karşıya
06:18kaldık? Bir de şunu da söylemek istiyorum. Bu düşüş fiyatlardaki
06:21düşüş anlamına gelmiyor. Bu düşüş yıllık bazdaki düşüştür.
06:25Enflasyondaki azalıştır. Aylık bazdaki artışın azalışı
06:29anlamına geliyor. Bunun altına çizmek istiyorum. Tabii bunun
06:32bu önemli bir eee veri bizim için. Çünkü bu enflasyonda
06:36elde etmiş olduğumuz kazanımların ekonomi
06:39politikasının ne kadar eee doğru gittiğini bize gösterir
06:43aynı zamanda. Tabii yüzde elli iki bandını geldi şu anda. Ki
06:47eee hedef yıl sonu itibariyle yüzde kırk kırk iki bandını
06:50götürmek ki OEP'de de zaten beklenen yüzde kırk bir nokta
06:54beş eee iki bin yirmi dört yılı için iki bin beş yılı için
06:57yüzde on yedi nokta beş iki bin yirmi altı iki yıl için
07:01yüzde dokuz nokta yedi yedi için yedi. Yani buna baktığımız
07:04zaman yıllık enflasyondaki azalışı biz dezenflasyon olarak
07:08tanımlayabiliriz. Fakat bizim daha çok takip etmek istediğimiz
07:11veriyse mesela geçtiğimiz haftalarda enflasyon verisi
07:15açıklandı. Tabii burada enflasyon verisi neydi? Aylık
07:17bazı kardeş iki nokta kırk ikiydi. Fakat biz bir önceki
07:21yıl bu bu çok daha yüksekti. Yani bu iki nokta kırk ikinin
07:25eee üçüncü çeyrekte iki nokta beşin altına düşmesi son
07:30çeyrekte ise yüzde bin nokta beşin altına düşmesini biz
07:32burada arzuluyoruz ki bu hedeflenen noktaya da
07:36gelebilelim. Tabii burada hane halkını ilgilendiren kalemler
07:39da var. Tabii enflasyonla bahsederken sepet içerisinde
07:42bazı mallı hizmetlerin ağırlığı oldukça yüksek. Nedir bunlar?
07:45Birinci olarak gıda, konut, ııı ulaştırma ııı bunlar bunların
07:50payı yüksek. Bakın gıdanın enflasyona katkısı negatif
07:54oldu. Bu aylardan sonra elde etmiş olduğumuz oldukça
07:56olumlu bir veri ki bu özellikle hane halkını ilgilendiren ve
08:00hane halkı bütçesi içerisinde sepetteki ağırlığını yaklaşık
08:04yüzde yirmi beşini oluşturan kalem gıda negatifti. Fakat
08:07burada eee sayın bakanım dün ifade etti. Eğitimdeki artışın
08:11altına çizmek istiyorum. Bu ciddi anlamda yüksek. Çünkü
08:14burada eğitimin toplam enflasyon sepeti içerisindeki
08:18payına yüzde bir nokta sekiz olmasına rağmen burada
08:21enflasyonu en son en son çıkan enflasyonun katkısı yüzde sıfır
08:25nokta dört. Yani burada aslında Buyurun bir şey soracaktınız.
08:29Eee sürem çok azaldı. Eğitimine de girelim. Eğitimden
08:33dolayı da mı eee enflasyona tetikleniyor? Hatta konuşacağız
08:37sayın bakan. Şimşek'in söylediği açıklamaları sanıyorum ki bu
08:40hafta eee değerlendirmeye devam edeceğiz ama şunu çok merak
08:44ediyorum ve konuşmak istiyorum. Eee bir eee sürekli olarak
08:48sayın Şimşek'in istifa ettiği iddiaları sosyal medya
08:52platformlarında ve hatta eee bazı gazeteciler tarafından da
08:56böyle dile getiriliyor. Eee işte istifa etti ama benden
08:58duyun gibi böyle eee işte şu anda külliyeye gitti istifa
09:03dilekçesini verdi gibi. Sayın Bakan'a bu dün akşam da
09:05soruldu. Eee Sayın Bakan da dedi ki biz burada bir yola
09:09çıktık. Eee ve o yola çıkarken de bir planlama yaptık.
09:13Dolayısıyla bu sadece eee bana bir zarar değil ya da eee
09:17bakanlığıma değil devlete de bir zarar, Türkiye Cumhuriyeti'ne
09:20bir zarar, eee maddi anlamda bir zarardan söz etti. Bu
09:23iddialarla ilgili ne söylersiniz sayın Demirel? Tabii bunu
09:27geçtiğimiz haftalarda da konuştuk. Bakın bu kara ııı
09:31pazartesiden sonra dünyadaki borsalar ciddi anlamda değer
09:34kaybetti. Fakat daha sonra dünya borsaları ııı toparladı.
09:37Hatta artıya geçti. Fakat bizim borsamız halen dokuz bin altı
09:41yüz bandında puan olarak. Eee şunu söylemek istiyorum. Bu
09:45tür tartışmaların ekonomiyi etkisi tamamıyla olumsuzluğu.
09:48Bu her bir bireyi Türkiye Cumhuriyeti'nde yaşayan her bir
09:52vatandaşımızı ilgilendiren bir husus ya burada bile fak kaybı
09:56söz konusu. Çünkü bu özellikle ııı uygulanan ekonomi
10:00programının hedeften ulaşması noktasında da geciktirici bir
10:04tartışmadır bu. Geciktiricilik oluşturan bir mevzudur bu
10:08dolayısıyla. Sayın Bakan çok net ifade etti burada. Böyle bir
10:10gündem yoktur dedi. Eee program işliyor. Eee görevimizin
10:14başımız başındayız. Eee bu tartışmaların getirmiş olduğu
10:18bakın o dönemlerinde neyi gördü? Birden borsanın düştüğünü
10:21toparlanamama süreci halen devam ediyor. Eee dövize bir
10:24hareketlilik oldu. Oysa ki biz şu an enflasyonla mücadele
10:28ediyoruz. Yani uygulanan bir program var. Bu bu tartışmalar
10:31ile bu program ııı hedeflemesi akamete uğrayabilir. Eee
10:36dolayısıyla bu tür tartışmalar bizim şu anda şu ekonomi
10:39konjektörü içerisinde aslında hiçbir lüksümüz yoktur ve bu
10:42tartışmalar halen devam ediyorsa ben burada iyi bir
10:45niyette görmüyorum. Çünkü burada bütün hane halkını
10:49hepimizi ilgilendiren bir husus. Hepimiz ayrı gemideyiz.
10:51Dolayısıyla burada iktisadi hedeften ulaşma aşısında
10:54aslında daha dikkatli ııı bu noktada olmak gerektiğini
10:58düşünüyorum ben.