Eko Vizyon I "Orta Vadeli Program" Ekonomik Krize Çare Olabilir mi?
Eko Vizyon I "Orta Vadeli Program" Ekonomik Krize Çare Olabilir mi?
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz 2025-2027 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Programı açıkladı. Hükümetin ekonomiye yönelik 3 yıllık hedeflerini ve stratejilerini içeren bir yol haritası olarak açıklanan OVP’de yine benzer konu başlıkları ele alındı. Ekonomik istikrarı sağlamak, büyüme hedeflerini belirlemek ve mali disiplini korumak… Peki OVP ekonomik krize çare olabilir mi?
Emrah Akay'ın sunumu ile Eko Vizyon ikinci bölümü yayında...
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz 2025-2027 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Programı açıkladı. Hükümetin ekonomiye yönelik 3 yıllık hedeflerini ve stratejilerini içeren bir yol haritası olarak açıklanan OVP’de yine benzer konu başlıkları ele alındı. Ekonomik istikrarı sağlamak, büyüme hedeflerini belirlemek ve mali disiplini korumak… Peki OVP ekonomik krize çare olabilir mi?
Emrah Akay'ın sunumu ile Eko Vizyon ikinci bölümü yayında...
Category
🗞
NewsTranscript
00:00Cumhurbaşkan Yardımcısı Cevdet Yılmaz 2025-2027 yıllarını kapsayan orta vadeli programı açıkladı.
00:06Hükümetin ekonomiye yönelik 3 yıllık hedeflerini ve stratejilerini içeren bir yol haritası olarak açıklanan OVP'de yine benzer konu başlıkları ele alındı.
00:15Ekonomik istikrar sağlamak, büyüme hedeflerini belirlemek ve mali disiplini korumak.
00:20Cevdet Yılmaz özellikle enflasyon vurgusu yaparak kademeli düşüşlerle tek haneye inme hedefinden bahsetti.
00:27Fakat orta vadeli programda bunun uzak bir hedef olduğu da itiraf edilmiş oldu.
00:32Zira geçen sene açıklanan programda 2024 yıl sonu enflasyon hedefi %33 iken bu seneki programda hedef %41.5.
00:42Benzer şekilde 2024 büyüme oranı hedefi ise %4'den %3.5'a çekildi.
00:482025 büyüme oranı hedefi de önceki plana göre 0.5 puan aşağı çekilerek %4 oldu.
00:55Yani finansal büyüme programı da beklentiyi karşılamadı.
00:59Yeni orta vadeli programda cariye açığın gayri safi yurt içi hasılaya oranında belirlenen hedef
01:052024 yılı için %-3.1'den %1.7'ye çekildi.
01:11Yanı sıra bütçe açığı tahmini %6.4'den 4.9'a geriledi.
01:16Kapanmak bilmeyen cariye açık maalesef bu sene de artarak devam edeceği benziyor.
01:21Programda bir başka çarpıcı veri döviz kurlarında kendini gösteriyor.
01:25Orta vadeli programda 2025 yılının ilk çeyreğinde dolar kurunun 42 lira olacağı tahmin ediliyor.
01:32Şimdi orta vadeli program kapsamındaki bütün bu tahmin ve öngörüleri ekovizyonda değerlendirelim.
01:38Bakalım hedeflerin gerçekleşebilme kabiliyeti ne kadar?
01:42Verileri daha anlaşılır kılmak adına şunları söyleyebiliriz.
01:46Önümüzdeki 3 yılda enflasyon yükselişine devam etse de
01:503 yılın sonunda düşmeye başlayacak.
01:53Bu demek oluyor ki vatandaşın alım gücünde zayıflama devam edecek.
01:57Yanı sıra mali tablo en erken 3 sene sonra duru anlaşacak.
02:02Büyüme hızı da o oranda artacak.
02:04Fakat bu süreçte mali disiplinden taviz vermemek için
02:08hayat pahalılığı ve vergi yükü artmaya devam edecek.
02:12Özellikle finansal anlamda orta gelirli sınıfı oluşturan esnaf ve işletmeler
02:18önümüzdeki 3 yıl içerisinde düşük gelirli kategoriye girebilir.
02:22Zira yeni vergi paketleri, yeni gelir kalemleri onları bekliyor.
02:27Döviz kurunun artacak olması da yatırım düşünen firmalarda belirsizliklere yol açtı.
02:33İrili ufaklı birçok şirket yatırım yapmak yerine
02:36sermayelerini yüksek faiz getirisi ile değerlendirme yolunu seçtiler.
02:40Bu yüzden OVP'de öngörülen istihdam oranı da hedeften şaştı.
02:45Zira 2024'te %9.3 olan işsizlik oranı 2025'te 9.6 olarak güncellendi.
02:53Aslında böylesi yüksek faizin olduğu bir tabloda işsizliğin çok daha artmış olması beklenir.
02:59Sadece işsizlik mi?
03:01Küçük ve orta ölçekli işletmelerin iflas bayrağını çekmesi uzak ihtimal değil.
03:06Çek ve senetlerin karşılıksız kalması daha açık bir ifadeyle
03:10karşılıksız kalma düşüncesi bile piyasa verilerinde düşüşleri neden olmaya geçer.
03:15Şirketler mal satabilmek için girdiği fiyat rekabetinde taban ve tavan fiyat makasını daraltmak zorunda.
03:22Bu da karlılığın düşmesi, ekonomik canlılığın azalması demek.
03:26Bu sürecin normale dönmesi için piyasanın durağı anlaşıp
03:29faizlerin düşmesi ve döviz kurunun makul bir yerde istikrar kazanması gerekiyor.
03:35Fakat OVP'ye göre bu beklentiye ancak 2027'de ulaşılabilir gözüküyor.
03:40Bu sene nispeten gerçekçi bir orta vadeli program hazırlanmış.
03:44Geçen sene düşük faiz politikası ile ulaşılan büyüme hedefine
03:48bu sene benimselen yüksek faizli rasyonel politikalar ile ulaşılamayacağı itiraf ediliyor.
03:54Hatta yüksek faiz döviz ateşini söndüremediği gibi
03:58son OVP'de her zamanki gibi itibaren tasarruf tedbirleri de yer almamış.
04:03Parasal sıkılık kamu maliyesi ile sınırlandırılmış.
04:07Ödemeler dengesi başlığı altında milletvekilleri, bakanlıklar ve cumhurbaşkanlığı kurumu nezdinde bir çalışma yer almamış.
04:15Ama uçan kuştan, akan sudan, atmosferdeki gazdan nasıl vergi alınır diye planlama yapılmış.
04:22Yine OVP'nin öngörülen yeni yıl kur hedefi ile 1 yıllık dolar kurumdaki artış miktarı %42'yi geçiyor.
04:30Daha da vahim olanı bu yeni strateji ile maalesef enflasyon da düşmüyor.
04:35Hatta kısa vadede artış öngörülüyor.
04:38Üstelik halkın omuzlarındaki vergiler, akaryakıt fiyatları ve enerji maliyetleri de artarak yoluna devam ediyor.
04:45Döviz endeksli otoyollar, köprüler zamlanıyor.
04:48Akaryakıt endeksli tarım ürünleri, deniz ürünleri, beyaz ve kırmızı et fiyatları yükseliyor.
04:53Gelinen noktada ne eski ortodoks ekonomi modeli, ne bir önceki heterodoks model, ne de şimdiki liberal rasyonel politikalar toplumsal refahı sağlamadı.
05:05Üstelik büyümeyi de gerçekleştiremedi.
05:08Halkın alım gücü yükselmediği gibi cariye açığı kapatmakta yine dar gelirli vatandaşın ödeyeceği vergilere bağlandı.
05:17Şimdi bu politikaları savunanlar henüz çok erken zamana ihtiyaç var diyecekler diyebilirler.
05:23Fakat beklenilen zaman geldiğinde ve hedeflenen refah seviyesine ulaşılamadığında bunun hesabını kim verecek?
05:31Daha önce defalarca denenip başarıya ulaşılamadığında suçlu ilan edilen Merkez Bankası Başkanı mı görevden alınacak?
05:39Yoksa Maliye Bakanı Mehmet Şimşek görevden affını mı isteyecek?
05:43Ekonominin bu kötü gidişatının kişilerle, bakanlarla ve onların uygulamaya koydukları modellerle alakasının olmadığı artık kabul edilmelidir.
05:53Yapısal reform adı altında her sene yapılan bu plan ve programlardan vazgeçilmelidir.
05:58Yapısal reform yapmak isteniyorsa ekonominin sil baştan bütün yapısal dinamikleriyle reform edilmesi gerekir.
06:05Fakat bu kapitalizmin gölgesi altında ve onun izin verdiği ölçüde değil, bambaşka, yepyeni ve özgün bir şekilde yapılmalıdır.
06:15Mesela batılı kapitalist ülkelerin bile acaba diyerek araştırdığı, incelediği ve öğrendiği İslam'ın ekonomi modeli pek tabii araştırılıp incelenebilir.
06:27Sonra para sistemi, gelir adaletinin nasıl sağlandığı, finans yönetimi, tarım ve hayvancılık politikası, üretim ekonomisi, ödemeler dengesi ve fiyatlama metodunun İslam'da nasıl işlediği öğrenilmiş olur.
06:41Ve bütün bunlar hayata geçirildiğinde kalkınmanın nasıl gerçekleştiği çok net görülecektir.
06:48Böylece enflasyonun sebebinin tek başına faiz olmadığı, faizin ise enflasyonun sonucu olmadığı daha net anlaşılmış olur.
06:56Bu şekilde krizlerin ve iktisadi buhranların yegane kaynağının kapitalizm olduğuna hem aklen hem de kalben ikna olunur.