Emekliler dikkat! Kıdem tazminatları tehlikede mi? Prof. Dr. Aziz Çelik açıkladı.
Category
🗞
NewsTranscript
00:00Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz sevgili seyirciler.
00:15Orta vadeli programda açıklanan tamamlayıcı emeklilik sistemi
00:19yani test hakkında konuşacağız.
00:21Tamamlayıcı emeklilik sistemi nedir?
00:23Bunu soracağız.
00:24Profesör Doktor Aziz Çelik bizlerle Aziz Bey hoş geldiniz.
00:29Hoş bulduk. Teşekkür ederim.
00:31Nasılsınız öncelikle?
00:33Teşekkür ederim. İyi yayınlar dilerim.
00:36Teşekkürler.
00:37İlk olarak bizim bu tamamlayıcı emeklilik sistemi olarak bahsettiğimiz şey nedir?
00:43Şimdi bu orta vadeli programda üç dönemdir var olan bir hedef.
00:48Daha önceki orta vadeli programlarda da vardı.
00:50Bu orta vadeli programda da söz ediliyor bunlar.
00:53Söylenen şu şu anda bir otomatik katılım sistemi adı altında
00:57bireysel bir emeklilik sistemi uygulanıyor.
01:00Bu emeklilik sistemine girmek zorunda ama çıkabiliyorsunuz bundan.
01:06Bu emeklilik sisteminde yüzde üç işçiden bir kesinti yapılıyor.
01:12Buna yüzde otuz bir devlet katkısı yapılıyor.
01:14Ve bunlar belli bir süre sonra emeklilik şey olarak ödemesi olarak çalışılabilir.
01:20ÖVP'de söylenen şu, otomatik katılım sisteminin işverenlerin de katkısıyla
01:26tamamlayıcı emeklilik sistemine dönüştürüleceği şeklinde bir cümle yer alıyor.
01:31Bundan fazlası yok ÖVP'de.
01:32Dolayısıyla buradan fazlasını nereden öğrenebiliyoruz?
01:36Bu konuda çıkan çeşitli haberler var.
01:38Hükümet'e yakın gazetelerde çıkan haberler söz konusu.
01:42Buralarda biraz daha fazla ayrıntı ya da nedir rivayet görebiliyoruz.
01:48Şimdi sorun şu, şu anda bir otomatik katılım sistemi var.
01:52Fakat bu otomatik katılım sisteminden çıkmak serbest olduğu için
01:55pek çok çalışan bu sistemden çıkmış durumda.
01:58Bir de yüzde üçlük bir kesinti yapılıyor burada.
02:01İşverenden bir kesinti yapılmıyor.
02:03Çalışanın kendisinden bir kesinti yapılıyor.
02:05Dolayısıyla bunun getirisi oldukça düşük kalıyor.
02:09ÖVP'de tasarrufların arttırılması başlığı altında buna işveren katkısı da şey yapılarak,
02:17eklenerek bir tamamlayıcı emeklilik sistemi kurulacağı söyleniyor.
02:21Şimdi sorunların birisi şu,
02:24işverenlerin buna kaynak ödemesi gerekecek.
02:27Bu kaynak nasıl olacak?
02:29İşverenlere ek bir şey mi getirilecek?
02:32Yani şu andaki ödemeleri dışında yüzde üçlük, dörtlük bir yükümlülük mü getirilecek?
02:37Yoksa kıdem tazminatından vazgeçilip,
02:40kıdem tazminatı bir bireysel fona mı dönüştürülecek?
02:43Şimdi bazı gazetelere baktığımız zaman, hükümete yakın bir gazetelere,
02:47bu daha önce de dille getirilmiş bir konuydu, ilk defa dile getirilmiyor.
02:50Söylemen şu,
02:52otomatik katılım sistemi, tamamlayıcı emeklilik sistemine dönüştürülürken,
02:57yüzde 8.3 bir firma ödeyecek işveren.
02:59Şimdi aynen böyle yazıyor, yüzde 8.3.
03:02Yüzde 8.3 neyin karşılığı?
03:04Kıdem tazminatının aylık karşılığıdır yüzde 8.3.
03:08Yani 12'de bir, 12 ayda bir kıdem tazminatı verilir.
03:12Ve deniyor ki bu haberlerde,
03:14işçiler bireysel emeklilik, tamamlayıcı emeklilik sistemine girdiklerinde,
03:19emekli olduklarında kıdem tazminatı alamayacaklar.
03:22Dolayısıyla, benim kıdem tazminatı tehlikede demenin sebebi,
03:29tamamlayıcı emeklilik sisteminin kaynağı konusunda şu anda resmi bir açıklama yok.
03:33Ama arkadan dillendirilen açıklamaların çoğu,
03:36kıdem tazminatının bu konuda düşünüldüğü şeklindedir.
03:39İşverenler durduk yerde, yüzde 3-4 gibi bir ek maliyeti üstlenmezler.
03:44Bunu mutlaka kıdem tazminatı yeriyle tefas etmek isteyeceklerdir.
03:48Zaten kıdem tazminatı fonu uzun zamandır gündemde vardı.
03:52Hükümet artık bunu dillendirmiyor.
03:54Kıdem tazminatı fonu dillendirmiyor.
03:56Bunun yerine dolaylı olarak böyle bir yol getiriyorlar.
03:59Dolayısıyla benim kanaatim,
04:01ya da dikkat çekmek istediğim tehlike,
04:03kıdem tazminatının tamamlayıcı emeklilik sistemi için kullanılabileceği şeklindedir.
04:09Bunu çünkü pek çok haberde görüyoruz.
04:12Bunun aksine de iddialar çıkıyor.
04:15Kıdem tazminatıyla bunun bir ilgisi yok şeklinde iddialar da çıkıyor.
04:18Fakat şu soruların cevabı yok.
04:20Kaynak ne olacak?
04:21Devlet yeni bir kaynak vermeyeceğine göre,
04:23çünkü sosyal güvenlik sistemine aktarılan kaynakları kısmak istiyorlar.
04:28Bunun anlamı şu,
04:29işverenlerden yeni bir kesinti yapılacak.
04:31İşverenler durduk yerde, yüzde 3-4 civarında bir kesintiyi kabul etmeyeceklerdir.
04:36O zaman geriye kıdem tazminatı kalıyor.
04:38Kıdem tazminatının da zaten dillendirildiğini biliyoruz.
04:42O yüzden tamamlayıcı emeklilik sistemi için
04:44kıdem tazminatını bir şeye dönüştürmek,
04:48bireysel emeklilik fonuna dönüştürme tehlikesi var.
04:51Ha, hükümet kalkıp şunu derse,
04:53hayır biz kıdem tazminatını hiçbir şekilde düşünmüyoruz,
04:56kıdem tazminatına dokunmayacağız.
04:57Elbette benim öngörülerim tutmamış olur.
05:00Bundan da sevinirim.
05:01Ama benim tahminim burada kıdem tazminatının düşünüldüğü yönden.
05:07Aziz Hocam, bir de orada dikkat çeken bir ayrıntı var.
05:10O da ikinci emekli maaşı gibi düşünün ayrıntısı.
05:13Onu da açıklamanızı istesem sizden.
05:15Tabii bu aslında ciddi bir tuzak.
05:19Şundan dolayı şu anda kamu emeklilik sistemi,
05:22yani Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından verilen emekli aylıkları
05:26emeklilerin ezici çoğunluğu için tatmin edici olmaktan çok uzak.
05:30Hatta sefalet aylığı düzeyinde.
05:32Milyonlarca insan on iki bin beş yüz lira alıyor.
05:34Ortalama emekli aylığı da on dört bin beş yüz lirayla
05:37on beş bin lira arasında seyrediyor ortalaması.
05:40Dolayısıyla bu çok düşük.
05:41O yüzden insanlara ikinci bir emekli aylığı fikri cazip geliyor.
05:47Yani on iki bin beş yüz lira alıyorum.
05:49On dört bin lira alıyorum.
05:50On beş bin lira alıyorum.
05:51Bunun üstüne bir on beş bin lira daha koymak ne güzel gibi geliyor.
05:54Fakat maalesef kazın ayağı öyle değil.
05:57Çünkü bu şu andaki emeklilik sistemi kanunsal bir emeklilik sistemi.
06:02Yani bu sistemde devlet emekli aylıkları
06:05belli bir miktarın altında düşünceyi yükseltiyor.
06:08Belli bir seviyede tutabiliyor.
06:09Tutmak isterse tutabilir.
06:10Kamu kaynağı ayırabilir.
06:12Ama öngörülen tamamlayıcı emeklilik sistemi
06:15tamamen özel bir emeklilik sistemi.
06:18Yani siz piyasadan herhangi bir fon satın almakla
06:21yani paranız var gidiyorsunuz
06:22ATP, BTP bir fon satın alıyorsunuz.
06:24Uzun vadeli yatırım yapıyorsunuz.
06:26Ya da paranızı vadeli mevduata yatırıyorsunuz.
06:29Uzun vadeli bir nemalandırma yapıyorsunuz.
06:31Bu aynı sisteme dayalı.
06:32Yani sizden diyelim ki
06:34ayda %3 kesiliyor şu anda bireysel emeklilik sisteminde.
06:38Buna da devlet %3, 30 katkıda bulunuyor.
06:42Bu nemalandırılıyor.
06:4310 yıl sonra, 20 yıl sonra bu size
06:45belli bir miktar olarak veriliyor.
06:47Şimdi bunun ikinci bir emekli maaşı olabilmesi için
06:51oldukça yüksek bir kesinti olması lazım.
06:54Şu anda
06:55Sosyal Güvenlik Kurumu'na yapılan
06:58uzun vadeli sigorta prim kesintisi %20'dir.
07:02Yani işçilerin, çalışanların bürüt ücretlerinin
07:05%20'si oranında bir kesinti yapılıyor.
07:07Bununla şu anda
07:09kamu emeklilik sistemi aylık ödemeye çalışıyor.
07:11Şimdi %20 ile dönmüyor sistem.
07:14%20 ile şu anda verilen aylıklar bu seviyede.
07:16Siz bunu %3 ile %4 ile
07:19bunun ne kadarını verebilirsiniz?
07:21Benim kanaatim
07:22mevcut emekli aylığının üstüne bir harçlık eklenebilir.
07:26Bireysel emeklilik sistemindeki getirelere bakıldığı zaman
07:30şu anda bunları şeyden izlemek mümkün.
07:32Emeklilik gözetim merkezinin şeyinden izlemek mümkün.
07:35Örneğin bu emeklilik sistemine girdiğiniz 20 yıl sonra
07:38şu kadar para yatırırsanız 20 yıl sonra ne olacak?
07:41Orada görüyorsunuz.
07:42Ve bu tatmin edici bir miktar olmaktan oldukça uzak.
07:45Bunun tatmin edici olabilmesi için yüksek kesinti oranı lazım.
07:48Yani şu anda %20'lik bir kesintiyle
07:52siz 12.500 liralık en düşük emekli aylığını
07:55bir de devlet katkısıyla verebilirken
07:57%3'lük bir kesintiyle ikinci bir emekli aylığının verilebilmesi
08:01piyasa koşullarında mümkün değildir.
08:04Çünkü bu piyasada değerlendirilecek.
08:06%3 getiriyle değerlendirilse bile
08:11%3 getiriyle değerlendirilse bile
08:13mümkün değildir.
08:14Bunun üstüne yani bir ikinci emekli aylığı asla olmayacaktır.
08:18İkinci bir emekli aylığı yerine
08:20emeklilikte bir harçlık olur mu?
08:22Evet olur. Yani bir emekli harçlığı olur.
08:24Ama ikinci bir emekli aylığı asla olmaz.
08:27Bunu besliler bilebilir şu anda.
08:28Yani şu anda besli olanlar
08:3110 yıldır, 12 yıldır besli olanlar
08:34bireysel emeklilikte olanlar
08:35daha önce hayat sigortalarında olanlar
08:37bunu gayet iyi bilirler.
08:39Evet oradan bir kaynak geliyor mu?
08:40Evet geliyor ama bu ikinci bir emekli aylığı değil.
08:42Bir harçlık ya da bir toplu para gelir oradan.
08:45Peki hala bunu insanlar
08:47kendileri de isterlerse nemalandırabilirler.
08:49Kendileri de bunu yatırım aracına dönüştürebilirler.
08:51Yani buradan ikinci bir emekli aylığı çıkmaz.
08:54Bu koyudan öyle bir su çıkmaz yani.
08:55İkinci bir emekli aylığı suyu çıkmaz.
08:57Onun için %15-20 gibi bir kesinti yapmanız lazım ki
09:01böyle bir kesinti de zaten yapılması mümkün değil.
09:06Hocam son olarak hem genelde bir özet şeklinde olsun diye
09:10olursa bu sistem yürürlüğe girerse
09:13işçi, emekçi, emekli
09:15köden tazminatından vazgeçmek zorunda mı kalacak?
09:19Şimdi bunu cevabını bilmiyorum.
09:21Ben bunun tehlike olduğunu söylüyorum.
09:23Yani şu anda başka bir kaynak şey olmadığı için,
09:26gösterilmediği için şu anda çalışmakta olanlar
09:29eğer bu sisteme girerlerse ve bu sistem köden tazminatının
09:33tabii karşılık olarak köden tazminatını ödemeyelim yerine
09:37buna prim ödeyelim şeklinde bir formül gerçekleşirse
09:41köden tazminatı ortadan kalkacak.
09:44Ama hükümet hayır biz bunu böyle yapmayacağız.
09:46Bizim köden tazminatı ortadan kaldırmak gibi bir hedefimiz yok.
09:49İşverenlere 4 puan ek yük getiriyoruz derlerse
09:53getirebilirler ama bunun sonucu ne olur?
09:55Onu da söyleyeyim size.
09:56İşverenler yeni bir 3-4 puanlık yük geldiğinde
10:01bunu bir biçimde ücretlerden çıkarırlar.
10:04Yani ücretlerden bu maliyeti çıkarırlar.
10:07Yani ücret artışlarını bundan düşürürler.
10:09Toplu sözleşmelerde bunu gündeme getirirler.
10:12Yani 3-4 puanlık bir maliyet artışının sonuçta faturası
10:17yine çalışana yansıyabilir.
10:19Yani bu sistemde dolayısıyla yapılması gereken
10:22tamamlayıcı emeklilik sistemi gibi zorlayıcı bir zorlama sistem
10:26yerine kamu emeklilik sistemine daha fazla kamu kaynağı
10:29ayrılarak emekli aylıklarının herkese yetecek bir düzeye
10:33çekilmesi bence.
10:34O yüzden tamamlayıcı emeklilik sisteminin ben çözüm
10:37olduğunu düşünmüyorum.
10:40Aziz Hocam çok teşekkürler.
10:41Oldukça aslında önemli bir konuya değindik.
10:44Eklemek istediğiniz son bir şey varsa onu da alayım sizden.
10:47Dilerseniz programı sonlandıralım.
10:48Şunu söylemek isterim.
10:50Şimdi bu çok sık gündeme geldi.
10:52Birkaç kez gündeme geldi.
10:54Dolayısıyla bunun kıdem tazminatıyla bir ilişkisi olmaz
10:58şeklinde bir rehaveti ben yanlış bulurum.
11:01Özellikle sendikalarda bu mesele sık sık gündeme getiriliyor.
11:07Bu meseleyi kıdem tazminatını da etkileyecek bir biçimde
11:10yapabilirler, gündeme getirebilirler.
11:13Şimdiden buna karşı hazırlıklı olunması gerekir.
11:16Kıdem tazminatının savunulması gerekir.
11:20Teşekkürler.
11:21Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri Prof.
11:24Dr.
11:24Aziz Çelik konuğumuzdu.
11:26Tamamlayıcı emeklilik sistemi hakkında konuştuk.
11:29Bakalım zaman ne gösterecek?
11:30Biz de takipçisi olacağız.
11:31Ancak bugünlük burada noktalayalım.
11:33Başka bir programda görüşmek üzere.