Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00İNTRO
00:14Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri hoş geldiniz yayınımıza.
00:175 Kasım günü gerçekleştirilecek ABD seçimlerine 2 aydan az bir süre kaldı.
00:22Bu kapsamda adaylar Trump ve Harris ilk kez canlı yayında kozlarını paylaştılar diyebiliriz.
00:28Trump ilk canlı yayında Biden'a çıkmıştı.
00:30Biden'ın performansı beğenilmemişti ve adaylıktan çekilmesi gerektiği söylenmişti.
00:35Daha sonra Biden adaylıktan çekildi ve yerine başkan yardımcısı Harris'i işaret etti.
00:40Şimdi dünkü canlı yayında neler oldu, neler yaşandı?
00:43Taraflar birbirlerine hangi konularda yüklendiler?
00:46Bütün bunları konuşacağız.
00:47Konuğumuz Cumhuriyet Gazetesi yazarı Ergin Yıldızoğlu.
00:50Hoş geldiniz.
00:51Hoş bulduk.
00:53Buyurun.
00:55Dün yaklaşık bir buçuk saatte gerçekleşti bu yayın.
00:59Daha çok Harris'in öne çıktığına ilişkin genel bir görüş var.
01:03İlk olarak onu sorayım.
01:04Siz de bu görüşe katılıyor musunuz?
01:06Taraflarda hangi konulara vurgu yaptı?
01:08Sizden dinleyelim.
01:09Harris gerçekten bir anlamda egemen oldu.
01:14Denebilir bütün tartışmaya.
01:16Hatta Trump'ı perişan etti, Trump'ı ezdi gibi yorumlar da var.
01:23Cumhuriyetçi kesiminden bile yorumcuların işaret ettiği gibi
01:30Trump kendisinden beklenen performansı gösteremedi.
01:34İlk başlangıçta özellikle ekonomi konusunda önemli bir soru sorulmuştu.
01:43Bu çok önemli bir soru.
01:44Hemen hemen her başkanlık seçiminde var olan başkan adayına sorulur.
01:50Dört yıl öncesine göre daha iyi bir durumda mı bugün seçmen diye.
01:55Bu Trump açısından avantajlı bir soruydu.
01:59Kamala Harris'in de buna cevap vermesi gerekiyordu.
02:02Kamala Harris buna gereken cevabı vermedi açıkçası.
02:07Biraz tedirgin olduğu, biraz heyecanlı olduğu anlaşılıyordu.
02:11Ama onun yerine neler yapacağını sosyal güvenlik konularında,
02:15ücret ve vergi konularında, orta sınıf desteklerinde,
02:19yeni işe başlayan yatırımcılara verilecek destekler konusunda bir iştir anlatmaya başladı.
02:25Bir anlamda bir tutuk bir durum vardı çünkü sorunun cevabı bunlar değildi.
02:31Ama ondan sonra toparladı ve kendi planı doğrultusunda ilerlediği anlaşılıyor.
02:39Ve o plan doğrultusunda da şöyle söylüyorlar, birçok yorumcu yani değişik taraflardan yorumcular.
02:49Bir seri tuzak kurdu Trump'ı ve Trump bu tuzakların içine hemen hemen hepsine yürüdü.
02:57Hatta Trump'ın 2016 seçim kampanyasını yöneten Chris Christie, muhafazakarların çok önde gelen isimlerinden bir tanesi.
03:07Her aşamada önüne bir delik açtı.
03:11Chris ve Trump da deliklerin içinden her seferinde daldı.
03:17Ali Salikalar diyarındaki tavşana referansla.
03:21Dolayısıyla çok açık bir durum var.
03:25Sizin sunuşa başlarken gönderme yaptığınız Biden ve Trump tartışmasının bir anlamda tersi bir durum vardı.
03:35Biden orada şaşırmış ve Trump'ı zorlayamamıştı.
03:39Kendi tartışmasına kendi planını yürütememişti.
03:43Bu sefer gerçekten de tersine döndüğünü, manzaranı gördük.
03:49Kontrolde olan Christie, istikrarlı ve düzenli savları ileri süren oydu.
03:56Kendi planında ilerleyen ve hiç sapmayan oydu.
04:00Buna karşılık Trump her iki aşamada bir tam sıkıştıracakken Kamala Harris'i,
04:07Kamala Harris'in önüne attığı bir kemiğin peşinden gidip abuk sabuk şeyler anlatmaya başladı.
04:12Yani adamın engellenemez bir egosu var.
04:17Artık ölçmek mümkün olmayan bir narsisist psikolojisi var.
04:22Oraya dokunduğu zaman birisi her şeyi unutup onun peşinden gitmeye, ona cevap vermeye çalışıyor.
04:28Belli ki iyi hazırlanmış.
04:30Zaten Kamala Harris için de şöyle bir bilgiye rastladım ben.
04:34Tüm eğitim hayatı boyunca tartışma kulüplerinde çok fazla yer almış.
04:40Dolayısıyla retorik sanatının çok vakıf birisi.
04:44Karşısındakini tartışma boyunca nasıl yönlendireceğini, nasıl kurgulayacağını,
04:49en azından bunun tekniklerini bilen birisi bu tartışmada da bunları uyguladığı anlaşılıyor.
04:55Evet şimdi aslında sizin de söz ettiğiniz gibi yayının da belli kısımlarını izlediğimizde
05:00Harris'in gerçekten kendine çok güvenen mimiklerini bile görebiliyoruz.
05:04Orada Trump'ın da aslında bazı iddialarda bulunduğunu gördük.
05:08Örneğin kürtaj ilişkin bazı eyaletlerde 9 aydan sonra kürtaj yapıldığını söylüyor.
05:12Onu muhabir düzeltiyor.
05:14Kedi köpek yenildiğini söylüyor bazı bölgelerde vesaire.
05:17Şimdi orada neredeyse saçma diyebileceğimiz diyaloglara da şahit olduk.
05:21Ancak şurada Trump'ın da bir karşı suçlaması var.
05:24Daha önce de konuştuk.
05:25Marksist diyor Harris'e.
05:27Dolayısıyla buradaki hedefini de bir konuşmak isterim.
05:30Trump ABD sermayesini mi yanına almak istiyor?
05:34Şimdi Trump'ın ABD sermayesini böyle yanına alması mümkün değil.
05:40Çünkü Marksist'tir demesi ekonomik siyasi olarak bir karşılığı yok Amerikan siyasetinde.
05:48Diğer taraftan Trump'la Kamala Harris'e bugüne kadar gelmiş olan mali yardıma ya da katkıya bağışa baktığımız zaman
05:59Trump'ın 3 katı bir kasaya sahip.
06:05Şimdi evet büyük bir kısmı bunlar önemli bir kısmı bunların tek tek bağışçılardan geliyor.
06:14Ama bu kadar büyük tarafta sadece bağışçılardan gelmiyor.
06:18Büyük sermayeden de geliyor.
06:20Ve çok garip yerlerden de geliyor.
06:23Örneğin iki gün önce bir gün önce Dick Cheney destekleyeceğini söyledi.
06:29Şimdi Dick Cheney George Bush'un başkan yardımcısıydı.
06:35Ve George Bush'un başkan yardımcısı olduğu sırada da o hükümetin arkasında büyük sermaye özellikle silah ve enerji tekerleri vardı.
06:46Büyük mali gruplar vardı.
06:48Dolayısıyla böyle bir bağlantı üzerinden geldiğini de söylemek mümkün.
06:55Bu anlamda büyük sermayenin Trump'tan yana olacaksa bu şekilde olması söz konusu değil.
07:03Diğer taraftan başka bir şey daha var.
07:05Büyük sermaye açısından ne yapacağı belli olan planı programı belli.
07:10Ve istikrarlı olabilecek bir yönetim tercih edilir.
07:15Büyük sermayenin şu anda Trump'ın sunduğu resimden bazı kesimler.
07:22İşte örneğin Elon Musk, Thiel, birkaç tane daha çok büyük finansci, teknoloji devinin dışında ki bunlar zaten kendi başlarına çok enteresan insanlar.
07:40Yani bunların egemen sermayeyi temsil ettiğini söylemek de ne dereceye kadar doğru bilemiyorum.
07:46Ama Wall Street Journal'dan yani finans sermayesinden, diğer endüstriyel sermayeden Harris'e karşı bir tutum ya da böyle sürüler halinde öbür tarafa Trump'a doğru yönelmeye başlamış bir grup görmüyoruz.
08:03Zaten para da bir anlamda bunu gösteriyor.
08:07Ayrıca işte Harris'in Trump'a kurduğu tuzaklardan bir tanesi de buydu.
08:13Çok aşırı yorumlar yapmasına teşvik etti Trump'ı.
08:18İşte bu işaret ettiğiniz demin köpek kedi köpek yemek gibi doğduktan sonra kürtaj yapmak gibi böyle bir saçma bir cümleyi kullanmak durumunda kaldık.
08:29Hapishanelerdeki göçmenlere cins cins cins değiştirme ameliyatları yapacaklarmış gibi bir yani ne anlama geldiği anlaşılamayan, ne işe yarayacağı, hangi argümanın parçası olduğu belli olmayan laflarla ortak geldi.
08:47Ve bunların içinde bir de bu kadın Marxist'tir dedi.
08:51Kadının bütün tarihini biliyoruz.
08:53Kadın savcı ve kimlerle uğraştığını bugüne kadar da biliyoruz.
08:57Bu anlamda o da o Trump'ın bence Trump'tan yana değil Trump'a karşı çalışan bir iddia oldu.
09:05Marxist olduğu ileri sürmek.
09:07Şimdi dış politika konuları da konuşuldu.
09:10Özellikle tüm dünyayı da ilgilendiren Ukrayna Savaşı ve Gazze'deki savaştan söz edildi.
09:16Orada Trump iki savaşı da çok rahat biçimde bitirebileceğini söylüyor.
09:21Özellikle Ukrayna Savaşı'nın bu konuda tecrübeli olduğunu, isimleri iyi tanıdığını söylüyor.
09:26Haris ben şöyle bir yanıt geliyor.
09:27Yine çok özgüvenli bir yanıt.
09:29Putin sene öğle yemeğinde yer diyor Trump'a karşı ve kendisi de Gazze Savaşı'na ilişkin daha önce de söylediği gibi hem iki devletli çözüm hem de ateşkes vurgusu yaptı.
09:40Bu konuda da dış politikaya ilişkin Amerikan seçmenine hangi isim daha çok güven veriyor?
09:46Şimdi Amerikan seçmeninin genelde dış politika ilgisi her zaman düşük olur.
09:52Amerikan seçmeninin ülke politikasına bile genelde eğilimleri düşük olur.
09:59Kendisi yerel politikalarına daha çok yoğunlaşmışlardı.
10:04Zaten bir iki tane network adı altında gazete ve televizyon tüm ülkeyi kaplarken genelde herkesin kendi yerel gazeteleri,
10:13kendi yerel bölgesel televizyonları var.
10:16Bu anlamda dış politika bir başka tartışmanın bence yansıması bu.
10:25O tartışmada ideolojik iki tarafın ideolojik çizgilerini savunurken gündeme getirdikleri bir konu oluyor.
10:36Harris açısından diyor ki sen ve senin arkandaki proje 2025 otoriter, diktatoryal, ortama göre bazen faşist kavramları kullanılan bir rejim kurmak istiyorsunuz.
10:56Dolayısıyla sen Putin'le senin arzuladığın rejimi uygulamakta olan insanlarla yakın olmak istiyorsun.
11:07Onlara özeniyorsun.
11:09Bunlardan bir tanesi Orman, bir tanesi Fusilin, bir tanesi Kim İl-Yong Kore'nin diktatörü ya da lideri neyse.
11:19Dolayısıyla buradan bir giriş yapıyor ona.
11:22Bir başka noktada yine Amerikan devletinin uluslararası politikalarında bir karışıklık var.
11:30Şöyle gerilemekte olan bir emperyalist güç, gerilemekte olan bir emperyalist güçün kendi uluslararası üstünlüğünü,
11:37bu zamana kadar kurmuş olduğu düzeni koruma konusunda çeşitli refleksleri var.
11:43Bu refleksleri yönetmek ve bu refleksleri yönetecek bir paradigma üretmekle meşgul şu anda Amerikan'ın pratik devleti.
11:52Yani Trump'ın etrafındakiler değil, aslında Trump'ın ve devlet içindeki güvenlik bürokrasisi bir tarafı bunun,
12:01bir tarafı da Heritage Foundation tarafındaki bir başka çevre.
12:05Bunun paradigmasını üretmeye çalışıyorlar.
12:08Bu anlamda karşı karşıya gelen bir taraftan da bir olasılıkla,
12:12yani bunu akademik bir düzeyde doğrulamak henüz mümkün değil ama gözlemleme olarak söylemek mümkün.
12:20İki farklı vizyon görüşüyor.
12:23Bunlardan bir tanesi var olan dünyayı yönetmekle ilgili.
12:26Öbürü ise bu, bu dünya artık yönetilemeyeceğine göre bir kale kuralım Amerika'da.
12:31Amerika muazzam bir güç, zaten ada yapısı var Amerika'nın iki tarafında deniz.
12:36Son derece güçlü bir Amerika kuralım ve nihai savaşı göğüsleyecek durumda.
12:42Çin konusunda burada karşımıza yürüyor.
12:45Örgütlenelim.
12:47Sorun burada şuradan kaynaklanıyor.
12:50Amerika'nın hegemonyacı dönemde kurduğu bütün ekonomik, siyasi hatta kültürel bağlar,
12:58Amerika'nın içeriye dönmeye başlamasıyla beraber yok olduğu takdirde,
13:04Amerika'nın gücünün de küçülmeye başlamasını ve kendini nihai bir savaşta koruyamayacak bir konuma gelmesini de
13:14gündeme getiriyor.
13:15Çünkü o çekilirken yerine başkası girmeye başlıyor.
13:19İngiliz emperyalizminin geri çekilmesi sırasında yerine Fransız, Alman, Japon sermayelerinin ve devletlerinin girmekte olduğunu o zaman gördük.
13:29Büyük bir kısmında Amerika girmeye başladı.
13:31Sonra savaşla neticelendi.
13:33Dolayısıyla burada da ideolojik ve kültürel bir anlamda da uzun döneme ilişkin bir paradigma tartışması sürüyor yanında.
13:44Yani tam anlamıyla bir kısa dönem Harris gelirse ne yapar, Trump gelirse ne yapar değil.
13:51Amerikan devleti hangi projeyi, hangi yönelimi ya da beka sorununa ilişkin trendi seçecek tartışması bu bir taraftan da.
14:01Evet, bu söylediklerinizden yaptığım çıkarımda aslında kimin başkan seçileceği belki önümüzdeki 30-40 yılda da dünyadaki o politika gündemiyle dair neler konuşacağımızı da biraz ortaya koyuyor.
14:13Çünkü şimdiden bildiğiniz üzere çok kutuplu dünya mı, artık farklı bir eksen arayışı mı var şeklinde konuşuyoruz.
14:20Son kertede, aslında yorumlar da o yönde.
14:23Harris'i biraz daha bu seçimi önde götürüyor diye görüyorlar.
14:27Anketler de bunu gösteriyor zaman zaman.
14:29Sizin tahmininizi alayım, sizce çok ilginç bir gelişme olmadığı takdirde Harris bu seçimin kazanına olacak mı?
14:35Şimdi şöyle bir durumla karşıyayız.
14:39Bu yüzden işte bıçak sırtında lafını kullanıyor hemen hemen bütün yorumcular.
14:45Harris ülke çapında %47, Trump ise %44 gösteriyor.
14:53Ama biliyorsunuz ülke çapında oyla kazanılmıyor başkanlık.
14:57Delege sayısıyla kazanılıyor.
15:03Delege sayısında ise 10-14 tanesi hariç, bütün diğer eyaletlerde hemen hemen kimin alacağı belli.
15:15Muhafazakar Cumhuriyetçi'nin eyaletleri var, demokratların eyaletleri var ve buralardaki farklar aşılacak gibi farklar değil.
15:23Geriye kalan bir grup eyalet var.
15:25Bunlar işte dengede olan eyaletler.
15:29Buralarda ise birer puan fark gözüküyor arada.
15:33Yani bir puanlık fark ki bu zaten istatistiki olarak hata aralığının içine düşüyor.
15:39Bir puan fark varken hangisinde ileride ol, Harris ileride ya da öbürü geride demek istatistiki olarak doğru değil.
15:49Başa baş gidiyor demek en doğrusu.
15:52Çünkü %5 aralığı üzerinde genel olarak bu hesaplar yapılıyor.
15:56%1 fark varsa zaten hata aralığının içine düşüyor.
16:00Bir başka yöntem de var tabii kimin kazanacağını, kaybedeceğini söylemek için.
16:07Bu biraz daha uzun bir yöntem ama komo yoklamaların dışında 7-8 tane ölçüt var.
16:19Bu ölçütler üzerinden yapılan tahminler geçmişte bir seçim hariç galiba.
16:26Genel olarak doğru çıkmış durumda.
16:29Bu tahminleri geliştiren ve yapan profesör henüz tahminini yapmadı.
16:35Yani yapmakta da geciktiriyor.
16:38Bu da zaten belli ki seçimlerin çok yakın olacağının ve bunun başka bir sonucu var.
16:48Yani seçimlerde kimin hangi oranda oy alacağından öte, seçimlerden sonra işin karakolda biteceğine dair de bir işaret veriyor bize.
17:00Şimdiden çünkü Trump bu seçimleri çaldırmayız, çalmaya kalkanları hapse atarız, bunları yine çalmaya çalışacaklar diyor.
17:07Cumhuriyetçi Parti birçok eyaletlerde seçim sonuçlarını ve delegeleri belirlemek üzere örgütleniyor.
17:14Ayalet düzeyinde seçmen ne derse desin belediye delegeleri ben saptarım diyebilecek bazı yasal kolaylıkları kullanmaya çalışıyor.
17:25Birçok seçim sandıklarına ya da seçim kurullarına 2021 seçimlerin sonuçlarını kabul etmemiş adayları, kabul etmemiş insanları atamaya başladı.
17:39Dolayısıyla demokratlar heyecanla kazanıyoruz ediyoruz falan gibi bir yöne doğru gidiyorlar ama sonunda yine devreye devletin girmesi gerekecek gibi gözüküyor.
17:54O noktada da Yüksek Hakimler Kurulu'nun Trump'tan yana olduğunda düşünürsek tam bir karambol halinde Trump'ın da yönetimi üstlenmeye kalkması da çok uzak bir olasılık değil bu sedaryolar içinde.
18:10Evet. Sayın Yıldızoğlu çok teşekkür ediyorum. Bakalım seçimin ardından çarşı pazar karışacak mı Amerika'da diyelim. İlerleyen günlerde yine konuşuruz.
18:20Görüşmek üzere.
18:21Hoşçakalın.
18:50Seçim hala bıçak sırtında. Hatta Trump seçmeninin kaybetmesi halinde seçimleri kabullenmeyeceğine dair de bir ihtimal olduğunu söylüyor. İlerleyen günlerde göreceğiz ve sizler için aktaracağız bu ekranlarda.
19:04Şimdilik sollandırıyorum. Hoşçakalın.