Bursa'da Yunan komutanın tarihe geçen saygısızlığı hafızalardan silinmedi
Bursa Uludağ Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Hacer Karabağ Arslan, tarihin tozlu sayfalarından 1920 yılına ait arşiv belgelerini gün yüzüne çıkararak, işgalci Yunan komutanının Osman Gazi Türbesi’ne yaptığı büyük saygısızlığı ortaya koydu. 105 yıl önce gerçekleşen bu saygısızlık, aradan geçen onca zamana rağmen unutulmadı. Doç. Dr. Hacer Karabağ Arslan, ecdada yapılan bu hakaretin hafızalardan silinmeyeceğini vurguladı.
Category
🗞
NewsTranscript
00:00BELGESEL
00:02BELGESEL
00:04BELGESEL
00:06BELGESEL
00:08BELGESEL
00:10BELGESEL
00:12BELGESEL
00:14BELGESEL
00:16BELGESEL
00:18BELGESEL
00:20BELGESEL
00:22BELGESEL
00:24BELGESEL
00:26BELGESEL
00:28Belgesel ve arşiv çalışması yaptık.
00:32O arşiv çalışması esnasında pek çok yeni belgeye de ulaştık.
00:37Bunlardan bir tanesi de tabi ki Osman Gazi Türbesi ile alakalı.
00:42İşgal biliyorsunuz 8 Temmuz 1920'de başlayacak ve 2 yıl, 2 ay, 2 gün sürecektir.
00:49Bu süreçte özellikle basına yansıyan, dönemin edebi eserlerine de yansıyan
00:55ve önemli konulardan bir tanesi Osman Gazi Türbesi'nde dönemin Venizelos'un,
01:02Yunanistan Başbakanı biliyorsunuz Venizelos'un da oğlu Binbaşı Sofoklis Venizelos'un
01:08Osman Gazi Türbesi'ndeki ziyareti ve bu ziyareti esnasında çekildiği bir fotoğrafı var.
01:13Bu fotoğraf o dönem pek çok gazetede yer bulacaktır ve çok büyük bir tepkiye neden olacaktır.
01:20Çünkü şu an önünde bulunduğumuz Osman Gazi Türbesi sadece bir mezar yeri değildir.
01:25Osman Devleti'nin kuruluşu ve yükselişinin de sembolüdür.
01:30Hatta biz 19. yüzyıl ve 20. yüzyılın başında Bursa'ya gelen seyyahların belgelerinde,
01:37yazılarında muhakkak Osman Gazi Türbesi'ne rastlıyoruz.
01:41Burayı ziyaret etmekteler ve buranın büyük bir Türk hükümdarının türbesi olduğunu,
01:46Osman Devleti'nin kurucusu olduğu bilinmekte.
01:49Ve işte bundan dolayı da Sofoklis Venizelos'un da 1920'nin sonlarında Osman Gazi Türbesi'nin ziyareti söz konusu.
01:59Tabii biz bu ziyaretin ayrıntılarına hakim değiliz.
02:04Sadece bildiğimiz bir fotoğraf var ve bu fotoğrafta işte kolunu gayet çok samimi bir şekilde,
02:14lakayt bir şekilde Osman Gazi Türbesi'nde kenardaki parmaklıklara koymuş,
02:21ayağını da aynı şekilde kenarına koyarak çekildiği bir fotoğraf.
02:25Bu aslında şunu ifade ediyor ki o fotoğrafı aslında nişanlısına da gönderir.
02:31Daily Mail gazetesinde de muhabirine de aynı şekilde bu hem fotoğraf verilecektir hem de altına bu not düşülecektir.
02:38Fotoğrafın altında şu yazar.
02:40Türkiye ölüyor ve Yunanistan doğuyor.
02:44İşte aslında maksat da budur.
02:47Türk hükümdarının, Osman Devleti'nin kurucusunun türbesinde bu fotoğrafın çekilerek
02:53hem Türklere karşı bir psikolojik üstünlük sağlamak,
02:58hem de kendi kamuoyunlarına Yunanistan'a zaten Bursa'nın aslında işgali de çok stratejik bir hamledir.
03:05Bu stratejik hamle Osman Devleti'nin kuruluşu ve bu bölgedeki Bizans hakimiyetine son veren Osman Gazi olduğu için hususi olarak çekilmiş bir fotoğraf.
03:15Milli şairimiz biliyorsunuz Mehmet Akif Ersoy o kaleme aldığı bülbül şiirinde
03:22Nakus İnnes'in Osman Gazi'nin türbesinde ifadelerini kullanacaktır.
03:28Yani maalesef ne yazık ki Osman Gazi'nin türbesinde çanların çalındığını ifade eder.
03:35Aynı şekilde Namık Kemal'in oğlu Ali Ekrem Bolayır'da Dayanma adlı şiirini
03:41bu türbedeki Sofoklis Venizelos'un fotoğrafı üzerine kaleme alacaktır.
03:46Yani özellikle kamuoyunda çok büyük bir tepki neden olacak.
03:50Dediğim gibi özellikle tarihi bir sembol halinde olması dolayısıyla.
03:55Bizim bu süreçte tabii ki bildiklerimizle alakalı önemli bir belgede
04:00Darül Muallim'in ambar şefi o dönemde Şefik Bey'in kaleme aldığı bir dilekçe var.
04:08Oradan size okumak da isterim.
04:11Bursa'nın işgali sonrası arşivde bulduğumuz bir belge.
04:15O dönemde buradaki yapılan genellikle saygısızlıklar olarak geçen o sürecin gizli kalmış bu konularını aslında aydınlığa da çıkarıyor.
04:26Mehmet Şefik imzalı bu harice vekaletine bir başvuru.
04:31Okumak da isterim günümüz Türkçesiyle.
04:35Şöyle diyor yakın zamanda döndüğüm Bursa civarında işgal yönetimi tarafından kasti ya da gayri kasti olarak işlenen çeşitli vahşet ve zulümlere ek olarak kasaba içinde bizzat gözlemlediğim bazı kutsal değerlere yönelik saldırılar ve uluslararası kurallarına açıkça aykırı olan durumlar aşağıda arz olunur.
04:55Bir cennet mekan Sultan Osman Hanı Evvel hazretlerinin türbesinin girişine Kral Konstantin'in defne dalları ile çerçevelenmiş büyük bir resme asılmıştır.
05:06Söz konusu türbenin avlusu da muhabere kıtaları tarafından işgal edilmiş olup şu an içerisinde bulunduğumuz alandan bahsediyor.
05:13Bahçedeki şehzadelerin mezarları üzerinde insan dışkısı izleri görülmektedir.
05:19İslam'a ve yüksek mezarlıklara aykırı olarak Yunan askerleri tarafından defalarca tuvalet olarak kullanıldığına tanık oldum.
05:28İslam camilerinden bazılarının kapılarına Kral Konstantin'in resme asılmıştır.
05:33Özellikle Hoca Ali Zadi caminin kapısında büyük bir haç çizilmiştir.
05:37Vilayet dairesinin kapısında Kraliyet tacı ve Yunan arması yerleştirilmiştir.
05:42İngiltere hükümeti tarafından Anadolu'ya gönderilmek üzere Mudanya'ya sevk edilen savaş esirlerimiz Yunan hükümeti tarafından tutuklanarak bir yıl aşkın süredir askeri hizmetlerde çalıştırılmaktadır.
05:54Diyerek madde madde bunları ifade ediyor ve diyor ki bunlara istinaden özellikle burada bir işgal olacaksa da Yunan ordusu tarafından değil müttefik devletler tarafından işgalin devam ettirmesi en azından onlardan bunu talep etmekte.
06:11Ve dediğimiz gibi aslında o dönemde Osman Gazi türbesi üzerinden milli mücadelede bir birlik ve bilinç oluşturulduğunu görmekteyiz.
06:20Aynı kartpostal gazetelerde de yayınlanacak ve bununla alakalı kurtuluş günü 11 Eylül günü hatta devamında da Ankara'da hatta bir miting düzenlenir.
06:34Bursa'nın kurtuluşu öyle bir sevinçle karşılanacaktır ki Osman Gazi'nin türbesinin de maketi yapılarak Ankara sokaklarında dolaştırılır.
06:42Yani milli mücadeleyle ve bütünleşmeyle birlikte beraberlikle bağımsızlıkla özdeşleşecektir Osman Gazi'nin ismi.
06:52Ve şu an tabi benim sağ tarafımda duran ve 11 Eylül'de Bursa'ya ilk giren Hacivat Köprüsü'nde şehit olan da 11 askerimiz.
07:02Bursa'yı fetheden ve Bursa'yı bir daha kurtaran, koruyan askerlerimiz olarak beraber aynı yerde bulunmaktalar.
07:10Ruhları şahit mekanları cennet olsun.
07:22İki yıl önce çalışma yaparken Yunan arşivinden de faydalandığımızı söylemiştim.
07:36Onların kaynaklarında tabi bu şekilde ifade edilmiyor.
07:40Onların herhangi bir saygısızlık içerisinde bulunmadıkları, kutsal mekanlara saygı gösterdikleri şeklinde ifade ediliyor.
07:50Mesela en son 2016'da bu konu iki ülke arasında gündem oldu.
07:55Sofopolis Venizelos'un konusu tekrar gündeme geldi.
07:59Ben o süreçle alakalı neler yazılmış diye Yunan kamuoyunun Yunan gazetelerine baktığımda bunu kesinlikle tabi ki reddediyorlar.
08:06Türkiye bu konuyu bizi sıkıştırmak için gündeme getiriyor şeklinde ifadeleri var.
08:11Ama biraz önceki size bahsettiğim işte Şefik onun dilekçesi bize bunu gösteriyor.
08:18O tarih bilincinin oluşturulması gerekmekte.
08:21Osman Gazi'nin kendi devrinden 600 yıl sonra bile o ismiyle Bursa'nın kurtuluşuna önemli bir öncülük ettiğini kesinlikle söyleyebiliriz.
08:33Milli Mücadele'nin önemli simgelerinden birisi olarak öne çıktığını söyleyebiliriz.
08:37Bugün de gelecekte de aynı şekilde o tarih önemini, sembolünü, simge oluşunu sürdürecektir diye düşünüyorum.
08:47Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
08:49Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
08:51Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
08:53Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
08:55Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
08:57Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
08:59Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:01Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:03Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:05Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:07Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:09Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:11Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:13Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:15Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:17Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:19Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:21Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:43Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:45Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:47Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:49Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:51Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:53Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:55Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.
09:57Bursa'nın en önemli simgelerinden birisi.