Erdal Sağlam'dan ekonomi analizi; Son yargı kararları ekonomiye tehdit mi oluşturuyor?
Category
🗞
NewsTranscript
00:00Merhabalar, hareketli bir Ankara haftasını daha geçirdik.
00:06Orta vadeli program açıklaması oldu, bununla ilgili tartışmalar vardı.
00:12Harikasından hafta sonuna gelindiğimizde uluslararası reyting kuruluşlarından
00:18FİÇ'in not arttırımını gördük.
00:20Bu not arttırımları devam ediyor.
00:25Meme Şimşek'in de dediği gibi, bu yıl 3 reyting şirketinden de not arttırımı aldık.
00:31Bu parasal politikalarla gelinen noktadan kaynaklanıyor açıkça.
00:37Ama buna rağmen şunun altını çizmek lazım.
00:40Uygulanan programa hala güven sağlanabilmiş değil.
00:45Bunun en önemli nedenlerinden biri, bu konuda OVP etkili olur mu diyorduk güven verme konusunda.
00:54Ama OVP'de çelişkili hedefler olması bu güvenin oluşumuna katkı sağlamadı.
01:00Bunun ardından bir başka daha gelişme, yargı kararları o kadar halkın tepkisine neden olmaya başladı ki,
01:11bunun aynı zamanda ekonomik programın önünde bir engel oluşturmaya başladığında şimdiden söylememiz lazım.
01:20Bu konuda uyarmak gerekiyor diye tahmin ediyorum.
01:25Not arttırımı yaptı.
01:29Not arttırımının en büyük gerekçelerinden biri,
01:35Türk Lirası'nın değer kazanması, cari açığın düşmesi, buna bağlı olarak rezervlerin artması ve ters dolarizasyon yani TL'ye dönüşün başlamış olması.
01:47Bu konuda başarılı olunduğunu söylüyor.
01:51Ama bunun yanında 2025 yılı için, bu yıl için mesela %43 olacağını yıl sonunda enflasyonu söylüyor.
02:01Gelecek yıl sonunda da %21'e ineceğini söylüyor.
02:04Ama bununla birlikte büyümenin bu yıl %3.5 olacağını, gelecek yıl ise %8 olacağını tahmin ediyor.
02:13Bununla birlikte bir de uyarısı var FİÇ'in.
02:19FİÇ, Merkez Bankası'nın faiz indirimlerini önümüzdeki yılın başında da ilk kez yapacağını düşünüyor.
02:27Onun tahmini o yönde.
02:29Ama bir de uyarı var.
02:30Erken faiz indirimi veya ortodoks politikalardan geri dönüş, enflasyonu baskıları arttıracaktır.
02:38Dolayısıyla da yeniden not indirimlerine neden olacaktır konusunda bir uyarı da bulunuyor.
02:44FİÇ'in denilen nokta konusunda rezervler, dolarizasyonun tersine dönmesi gibi konular,
02:52zaten para politikasıyla uygulanan, para politikası nedeniyle elde edilen kazanımlar.
03:00Bu biliniyor.
03:01Ama iktisatçılar FİÇ'in özellikle OVP'de olduğu gibi hem enflasyonun düşüşü bu kadar,
03:12hem de büyümenin bu kadar yüksek gerçekleşeceği konusundaki tahminlerini çelişkili buldular.
03:21Ayrıca yıl başından önce faiz indirimi yapmayın şeklindeki uyarısını da gereksiz bir uyarı olarak nitelendirirler.
03:31Geçen hafta açıklanan OVP'de en büyük eleştirilen konulardan biri,
03:36hedeflerin çelişkili olmasıydı.
03:39Yani önümüzdeki yıl üç için mesela hem enflasyonun yüzde on yedi buçuğa inmesi,
03:49hem de yüzde dört büyümenin olması, hem de cari açı milli gelir oranının yüzde üçe düşürülmesi öngörülüyor.
03:57Bu birbiriyle çelişkili, bunu nereden çıkarıyoruz?
04:01Sadece iktisatçılar söylemiyor.
04:03Merkez Bankası'nın tahminleri de bu enflasyona inildiği takdirde
04:09önümüzdeki yıl büyümenin yüzde bir buçuk civarında olacağını tahmin ediyor.
04:14Bu gerekçeler aynen bu yıl içinde geçişerli.
04:18Son enflasyon raporlarından sonra bu yıllık büyümenin yüzde iki buçuk civarında olması gerekiyor ki
04:26enflasyonda yüzde kırk birlik hedefe, kırk bir buçukluk hedefe ulaşılabilsin diye söyleniyor.
04:34Yani OVP'ler yine bir hedefler malzemesi gibi ortaya çıktı.
04:40Bununla birlikte mesela cari bütçe açığının milli geliri oranının yüzde üçe düşürüleceği söyleniyor.
04:48Ama bunun nasıl yapılacağı konusunda OVP'de herhangi bir tedbir önerilmiyor.
04:55Bu yüzden de şüpheyle karşılandı yine OVP.
04:59Yine çelişkili hedefleri içinde barındırıyor diye eleştirildi.
05:06Ve aynı zamanda güvende veremedi açıkçası.
05:12Bir hedefler malzemesi biçiminde tedbirlerin yer almadığı bir metin halinde ortaya çıktı.
05:19Ve ekonomik programa, reyting arttırımlarına rağmen bir türlü güven sağlanamayan ekonomik programa olumlu bir katkıda bulunmadı OVP.
05:31Mehmet Şimşek dediğim gibi üç reyting kuruluşu da bir yıl içerisinde bir tek Türkiye'nin reytinglerini arttırdı diye övünüyor.
05:46Ama bunun çok faydası olmuş gibi gözükmüyor.
05:50Güvenin oluşmasını engelleyen unsurlardan biri bu rakamsal hedeflerdeki çelişkiler diğer önemli bir unsur.
06:01Bu tüm yükün hem enflasyon yükselirken hem de enflasyonla mücadeleyken geniş toplumsal kesimler üzerine yüklenmesi ve varlıklı kesimlerden sağlanması gereken etkilerin varlıklı kesimlerden alınmayacağı yönündeki hükümetin ısrarı toplumsal olarak tepki çekiyor.
06:26Ve ekonomik programın meşruiyetini engelliyor.
06:34Son dönemde bunlara yargı kararları katılmaya başladı.
06:39İşte depremde çöken binalardan küçük çocuklara yapılan şeylere kadar bir sürü davada yargı kararları özellikle kamu vicdanını zedeleyecek biçimde çıkıyor ve bu yargı kararlarının sayısı giderek artmaya başladı.
07:04Son olarak geçtiğimiz hafta yasa dışı paralarının atlanmasıyla ilgili açılan davada Gülen Polat Beyş'e hakkında tahliye kararı verilmesi kamuoyunda büyük bir infiale neden oldu.
07:20Sosyal medya tek gündem haline geldi.
07:25Bu durum giderek şunu getiriyor.
07:28Adalet varlıklı kesimler tarafından satın alabilen bir değer haline geldiği algısı büyüyor.
07:37Bu toplumsal olarak çok büyük bir sıkıntı oluşturuyor.
07:42Bir de zaten yaşanan süreci enflasyonla mücadele sürecinin tüm yükünü üstlenen yoksul kesimler giderek satın alma gücü azalan kesimlerin adalet duygusunun da zedelenmesiyle birlikte umutları kayboluyor.
07:59Dolayısıyla bunlar tepkileri arttıran bir unsur.
08:05Artıcı olarak Bakan Mehmet Şimşek geçen yıl İçişleri Bakanı ile birlikte Türkiye'nin gri listeden çıkarılması için uğraşmıştı.
08:15Kayıt dışı ile mücadele konusunda adımlar atılmıştı.
08:19Hatta geçen sene Gülen Polat Beyş'in yakalanması bu kapsamda görülen bir operasyondu.
08:27Türkiye gri listeden bu çabalar sonucu çıktı ama tam tersine bu listenin çıkışın ardından bu tür yargı kararları gelmeye başladı.
08:38Çeteler, mafyalar yeniden koşuşturmaya başladı gündemde ve bütün bunların cezasız kalması ekonomik programı olan güveni de zedelemeye başladı açıkçası.
08:53Adaletin iyice bozulacağı, yoksul kesimler üzerindeki yükün varlıklı kesimlerden alınmayıp yine yoksul kesimlerin sırtına bindirileceği endişesi giderek artıyor.
09:09Ve ileriye dönük toplumun umutlarını çok büyük ölçüde zedeliyor.
09:16Dar ve sabit gelirlerinin düşmanı olduğu enflasyonun kesimi hep söylüyoruz.
09:22Bu yüzden de bu mücadelenin başarıya ulaşması lazım ama adaletli bir biçimde bunun yapılması gerekiyor.
09:30Yoksa daha fazla yüklenilecek yükü artık çekemez yoksul kesimler.
09:37Böyle toplumsal bir gerginlik ortamında ekonomik gündemde ister istemez bu yargı kararları adaletin iyice pekişmesini getiren bu son iklimle birlikte giderek kötüleştiğini söylemek mümkün.
10:00Böyle bir ortamda ekonomiyi de yargı kararları ve adalet kapsamında onun ışığında ekonomik gündem belirlenecek gibi gözüküyor.
10:12Önümüzdeki günlerde de bu yargı kararlarının ya da gelecek benzerlerinin tüm gündemi bu arada ekonomi gündeminde kapsamasını bekliyoruz.
10:23Haftaya tekrar görüşmek üzere.