Tarihi Van Kalesi'nin güneyinde bulunan 'Eski Van Şehri'nde yürütülen kazı çalışmalarında, Osmanlı dönemine ait zemini taş döşeli mekanlardan oluşan pazar yeri ortaya çıkarıldı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Eski Van şehri bildiğiniz üzere Urartu'dan Osmanlı'nın son dönemlerine kadar aslında kentin tarihinin kesintisiz olarak yaşandığı alanı oluşturuyor.
00:09Bu alan aslına bakılırsa bir tarihi kent, bir ören yeri ve burada çok farklı kültürlere, çok farklı devletlere ait hem mimari dokular söz konusu hem de kültürel tarihi ilgilendirecek farklı ipuçları söz konusu.
00:232024 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığımız, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğümüzün resmi izinleri ve destekleri doğrultusunda Van 100. Yıl Üniversitesi adına başkanlığında bir ekip tarafından arkeolojik kazılara başlandı.
00:37Biz bu kazılarımızı Hüsrevpaşa Hanı'nın batısındaki alanda toprak altında kalan zeminin gün yüzüne çıkarılması maksadıyla gerçekleştirmeye başladık ve yaklaşık 2000 metrekarelik bir alanda bir buçuk metre derinliğe kadar inmiş durumdayız.
00:53Hali hazırda geldiğimiz noktada Hüsrevpaşa Hanı'nın batısında kentin önemli girişlerinden biri olan orta kapının hemen yanında bir ticaret alanıyla karşılaştık.
01:04Evveliyatında burada aslında bir çifte hanın olduğu, inşa edildiği biliniyordu ve biz burada bazı mekanlarla karşılaştığımız zaman acaba burası çifte han olabilir mi, Hüsrevpaşa Hanı'na ilaveten başka bir mekan olabilir mi diye düşündük ve tamamıyla bu dokuyu ortaya çıkarmış bulunuyoruz.
01:23Burada taş döşeli yollarla birbirine bağlanan, dikdörtgen ve kare mekanların oluşturduğu, belli bir seviyeye kadar taş duvarlarla örülü mekanlar ortaya çıktı.
01:35Bunun yanı sıra mesela burada çok çeşitli buluntu grupları ile karşılaştık.
01:39Bu buluntu grupları özellikle hem bulunduğumuz düzeyin katmanın tarihi hakkında bize bilgi veriyor hem de burada yaşayan insanların ne kadar çeşitli bir ticari hayatlarının, sosyal hayatlarının ve kozmopolit bir hayatlarının olduğunu da gösteriyor.
01:54Buluntu gruplarına baktığımızda en ilgi çekici gruplardan biri aslında burası koca bir şehir yani eski Van'ın geçmişinin yaşandığı şehir.
02:03Buradaydı Van dediğimiz şehir.
02:05Burada su sistemine yönelik pişmiş toprak künklerle kurulan, kentin işte iskan eden insanlar tarafından kullanıldığı bilinen su sistemleri, taş lavabolar, pekmez üretiminde kullanıldığını düşündüğümüz bazı taş oluklar ortaya çıktı.
02:23Burada çok sayıda küp testi, bunlar kırık vaziyette ortaya çıktı tabii ki.
02:29Demek ki burada gerçekten bir ticari hayat söz konusuydu.
02:33Aynı zamanda çok çeşitli tütünlileri, boncuklar, bilezikler, düğmeler, çok sayıda yanmış kumaş parçası, aynı zamanda tabii mekanların yangın geçirdiğine ya da o kentin son dönemlerinde istila evresinde ya da Ermeni ayaklanmaları evresinde yangın geçirdiğine işaret eden çok yangın katmanlarıyla karşılaştık.
02:55Hatta biz bu mekanların hem zemininde hem de üst örtüsünde ahşap kullanıldığını tahmin ediyoruz.
03:00Neredeyse alanda sayısız yanmış ahşap parçasıyla karşılaştık.
03:05Buradaki mimari dokunun 19. yüzyıla ait kısmını tamamıyla ortaya çıkardık.
03:11Mesela kapı eşikleri, duvar dokuları, Osmanlı süvari kırılıçları, bir hançer bulduk mesela yine Osmanlı'nın son dönemlerinde kullanıldığını bildiğimiz.
03:21Bunlar gerçekten kentin sosyal yaşamının renkliliğini zaten biliyoruz.
03:25Van konumu itibariyle hep böyle İran, Anadolu işte doğu ile batı arasında bir geçiş noktasında yer alıyor.
03:32Bu stratejik konumu itibariyle gerçekten çok önemli bir yerleşim ama kazılarla bunu daha canlı örneklerle belgelemiş oluyoruz.
03:39O bizi çok mutlu ediyor, çok heyecanlandırıyor.
03:41İlerleyen aşamalarda eski Van hakkında çok daha geniş, çok daha farklı bilgiler verme olasılığı da elde etmiş olacağız diye umut ediyorum.
03:49Eski Van şehri Kültür-Turizm Bakanlığımızın geleceği miras projesine dahil edildi.
03:53Bu proje kapsamında burası ören yerine dönüştürülecek. Ören yeri çevre düzenleme projesi şu anda hali hazırda, hazırlık aşamasında devam ediyor.
04:021915-18, 1918 arasında biliyorsunuz bazı Ermeni çetelerin ayaklanması sonucu ve Rusların işgaliyle burası işgal edilmiş.
04:142 Nisan 1918'de Osmanlı ordusunun, Türk ordusunun tekrar buraya gelmesiyle kurtarılmıştır.
04:22Ama tabi ki Osmanlı ordusu gelince bu gördüğümüz eski Van şehri tamamen yakılıp yıkılmış, harap edilmiştir.
04:29Değerli hocalarımızın yaptığı kazı çalışmalarında, arkeolojik kazı çalışmalarında da zaten o döneme ait yanmış ve savaş izlerini görüyoruz maalesef.
04:40Prof. Dr. Gülsen Baş hocamız, Sanat Tarihi Bölüm Başkanımız, onun öncülüğünde 36 kişilik bir ekip.
04:47İçinde antropologlar var, arkeologlar var, tarihçiler var, şehir plancıları, mimarlar var.
04:53Sadece bizim üniversitemizden değil, farklı üniversitelerden geniş bir ekip, Kültür ve Turizm Bakanlığımızın destekleriyle burada bir çalışma yürütüyorlar.
05:02Bir arkeolojik, aslında Osmanlı arkeolojisine ait bir çalışma yürütüyorlar, Türk İslam arkeolojisine ait bir çalışma yürütüyorlar.
05:10Çok kıymetli bir alan.
05:12Tabii ki Kültür ve Turizm Bakanımız Sayın Mehmet Ersoy burayı ziyaret etti, lansmanı da yapıldı biliyorsunuz.
05:18Bu alan Geleceği Miras Projesi kapsamına alındı.
05:22Ben bu noktada hem Sayın Bakanımıza hem Van Milletvekillerimize, Sayın Valimize teşekkür ediyorum.
05:27Sanat Tarihi Bölüm Başkanımız Prof. Dr. Gülsen Baş hocamızın ifadesiyle bu alanın bir pazar yeri, bir çarşı olduğu kesinleşti.
05:37Hakikaten yer zemin döşemesinin taşları bile çok kıymetli.
05:41Bakın o döşeme ortaya çıktı, taş kaplama.
05:44Aradaki o koridorlar, pazara açılan dükkanlar, eşikler, merdiven basamakları, su kanalları, su yolları bunlar hepsi ortaya çıkarıldı.