Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00MÜZİK
00:13Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri hoş geldiniz yayınımıza.
00:17Bugün biraz dış politika gündemini konuşacağız.
00:19Dün Mısır Cumhurbaşkanı Sisi Türkiye'ye resmi bir ziyarete bulundu ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'la bir araya geldi.
00:26Bundan yıllar önce Mısır'da Müslüman kardeşlere Sisi darbe yaptığında Erdoğan onun için katil Sisi, darbeci Sisi sözlerini kullanmıştı.
00:36Ve bir daha asla onunla görüşmeyeceğini söylemişti.
00:39Durum değişti, görüşme gerçekleşti. Peki bu görüşmeden taraflar ne bekliyor?
00:44Bunları konuşacağız. Bunun yanında bir de Türkiye'nin Brixe üyeliği gündemi var.
00:49Bugün bunların hepsini bizler için Prof. Dr. Hasan Ünal yorumlayacak. Hoş geldiniz Sayın Ünal.
00:55Hoş bulduk. Teşekkür ederim.
00:57Efendim şimdi dilerseniz Sisi ziyaretiyle başlayalım.
01:00Burada yıllar ardından aslında bu Mısır politikasına ilişkin Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın dümen kırmasının ardındaki neden sizce nedir?
01:11Vallahi şimdi dün Sayın Cumhurbaşkanı Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah el-Sisi ile ilgili konuşurken
01:21kardeşim Sisi ifadesini kullandık. Bence iyi etti.
01:24Kendisini havaalanında uçaktan inerken karşıladı. Çok daha iyi etti.
01:30Aslında Abdülfettah el-Sisi ve onun nezdinde Mısır Devleti ve Mısır halkı
01:38Türkiye'nin hep kardeşi olmalıydı. Hep kardeşi kalmalıydı.
01:432013 ile 2021 arasındaki dönem, yaklaşık 8 yıllık dönem bence Türk dış politikasının ideolojik bir çizgide yürütülmesinden kaynaklanan,
02:00büyük yanlışlıklarla sürdürülmeye çalışılan, büyük maliyetler getiren, buna rağmen ısrarla sürdürülmeye,
02:10devam ettirilmeye çalışılan o politikanın iflası sonucunda geldi.
02:16Aslında hiç böyle bir kavgaya falan gerek yoktu. Başka bir ülkenin, hele Mısır gibi,
02:22Orta Doğu'nun ve Kuzey Afrika'nın ve Doğu Akdeniz'in en önemli ülkelerinden biridir.
02:28Arap dünyasının lideri konumundaki bir devletin iç işlerine bu devletle karışmak akla ziyan bir işti.
02:36Yani bunu yapmak ve bunun doğru olduğunu savunmak, ben dış politikaya dair hiçbir şey bilmiyorum demek.
02:46Ben o yıllarda zaten hep şunları söyledim ve yaptım. Dedim ki, özellikle Rus uçağının da düşürüldüğü günlerde,
02:56Türk yetkililerin çıkıp öne öne ben emir verdim, ben emir verdim, çok iyi yaptık falan diye kendilerine destek veren gazetedeki çift kanlarla birlikte
03:08dış politika kelimenin tam anlamıyla dünya literatürüne bir ülke dış politikasını en kötü nasıl belirler yarışmasında
03:22açık ara birincilik alacak bir dış politikaydım ve en kötü dış politikayı en güzel diplomasıyla,
03:32en kötü bir şekilde kendi ülkesinin kutsal çıkarları aleyhine nasıl uygulara da yani öyle bir yarışmada da kesin altın madalyayı
03:42diğerlerine göre açık ara alırdım.
03:492021-2020 yılının sonlarından itibaren bu yanlışlardan dönmeye başladı ve çok iyi yaptı, doğru yaptı.
03:59Belki de mevcut hükümetin en iyi tarafı o. Bir başka iyi tarafı da şu, bu 8 yıl boyunca Mısır konusunda ben bu politika yürütülemez,
04:11bu yanlıştır diye televizyonlarda konuştuğumda nereden çıktığını bilemediğim dış politika uzmanları,
04:19dış politika gururları bana çemkirdi durdular.
04:25Hayır efendim işte bunların hepsi kubla, piyon, yönetimler falan filan bunları oraya getirdiler, diktiler.
04:37İşte Mısır'da ilk defa bir demokrasi tecrübesi olacaktı da falandı da dünya ihvan hareketi, demokrasi getirecekti ülkeye.
04:47Efendim bunların hepsi piyonda bilmem ne, ne piyonluk var ki şimdi 1952'den beri Mısır'da bu iktidar var.
04:55Yani liderler değişiyor, Abdülnasır, onun ardından Enver Sadat,
05:03onun ardından Hüsnü Mübarek, onun ardından da Sisi gelmiş. Aynı geleneğin devamı.
05:10Çoğu da Havva Kuvvetleri pilotu zaten, Nasır'dan bu yana çoğu.
05:15Enver Sadat da askerdi ama Karac'ın mıydı, Havva Kuvvetleri komutanıydı.
05:231967'de Arab-İsrail savaşında da ayakta kalan birkaç Mısır kilosundan birinin komutanıydı ve İsrail'e karşı başarılı operasyon yapabilmişti.
05:37O yüzden yükseldi falan derken devlet başkanı oldu. Neyse.
05:41Şimdi Türkiye'nin şansı, bir başka şansı da yani hükümetin bu yeri,
05:47ama doğru adımlar atarken bir başka şansı da şu ki, bu işte bana çemkiren insanların
05:55ve bir kısmı da uluslararası ilişkilerde akademik ünvanı olanların tamamı bir anda pozisyon değişti.
06:07Bu biyasetin çok iyi olduğunu savunuyor.
06:10Bu da Türkiye açısından pozitif bir puan yani insan kaynakları açısından bakıldığında ne güzel yani.
06:16Bir anda bak bütün Türk eliti Mısır'la yakınlaşmadan yanak tavır gösteriyor.
06:23Yani ben şahsen gölgede kaldım. Normalde bana madalya verilmesi lazım.
06:28Evet Sayın Ünal sizin dediğiniz gibi gazete manşetlerini bile yıllar içerisinde atılan iki farkla baktığımızda
06:35dediklerinizi görebiliyoruz. Şimdi orada görüşmede hangi konular gündeme gelmiş olabilir?
06:40Şu anda mevcut konjöktürde Cumhurbaşkanı Erdoğan vesilesinin uyuşturabileceği ortak çıkarları olabilir mi?
06:47İlerleyen günlerde bir işbirliği, belki bir ticaret, belki Suriye'deki normalleşme gündemi var o konuya ilişkin.
06:53Masada neler vardı sizce?
06:55Bence dünya kadar işbirliği alanı var. Devasa ekonomik ve ticari projeler var.
07:04Mısır epeyce ekonomik açıdan sorumlu ama aynı zamanda epeyce de fırsatlarla dolu bir ülke.
07:13Mısır'daki serbest bölge yatırımlarında, Mısır'daki sektörel birçok alanda Türk şirketlerinin muazzam imkanları ve fırsatları var.
07:26Türkiye eskiden beri bu bölgeye bir müteahhitlik hizmetleri sunardı.
07:31Bir de özellikle 90'ların sonlarından itibaren ticaretini olabildiğince arttırmıştı.
07:41Muazzam ihracat yapardı bu ülkelere.
07:44Mısır aynı zamanda bizim ihracat yollarımızdan da birinin üzerindedir.
07:49O gemileriyle giden ihracat fırlarımız Port Said Limanı'na çıkar.
07:55Oradan ya Körkez'e doğru, Suriye-Arabistan'a ve Körkez ülkelerine kırarlar.
08:01Bir kısmı tabi aynı zamanda Suriye'de bir derdinden, Irak istikrarsızlığa uğradıktan sonra tercih edilmedi
08:10ama ondan önce Irak da çok önemli bir yoluydu.
08:13Ondan sonra da Kuzey Afrika'ya giden ve Afrika'nın içlerine giden ihracat fırlarımız Mısır üzerine giderdi.
08:22Mısır, Türkiye'nin Türk gemilerine ve navruz ücretlerine veya bunlarla ilgili konularda etecek özel imkanlar, fırsatlar da vermişti.
08:36Yani indirimler yapıyordur, başka şeyler yapıyordur.
08:40Ve ben mesela hatırlıyorum, özellikle Kürşad Türk'ün zamanında bu ikiler zirveye çıkmıştı.
08:47Çünkü Kürşad Bey sağolsun çok başarılı, çok yetenekli birisi bu alanlarda, tüccaret alanında.
08:56Gittiği ülkelerin liderleriyle, tüccaret bakanlarıyla falan çok iyi arkadaşlar olarak
09:02Türkiye'nin oralardaki bütün bu yatırımlarını hızlandırmıştı.
09:07İracat kabiliyetini katlamalı bir şekilde arttırmıştı.
09:12Onların hepsi kaybedildi ve riskiyle yüz yüze geldi o yıllarda.
09:17Şimdi bunların hepsini geri kazanmak mümkün.
09:21Tabi ticaret ilişkiler gerginken de devam etti ama aynı oranda değil.
09:29Bir de tabi yapılabilecek pek çok şey yapılamadı o sekiz yıllık dönemde.
09:34Yani muhtemel kardan kaybettik, elimizdekini kaybettik filan.
09:40Yani epeyce bir kaybımız vardı Mısır'da.
09:43Şimdi onları telafi etmeyeceğim.
09:45Mısır tarafı, ben daha önce Hakan Fidan'ın Kayre'yi ziyaretinden sonra
09:51Mısırlı bakanla yaptığı basın toplantısını baştan sona izledim.
09:56Orada Mısırlı bakan da özellikle iki ülke arasındaki ilişkileri
10:01ilişkin olarak kapsamlı projelerden bahsetti.
10:04Her ne kadar bizim bakan daha çok gazze meselesini ile getirdiyse de
10:09bu konuların da fevkalade ayrıntılı bir şekilde ele alındı.
10:15Şimdi bunların hepsi imzalanan on yedi anlaşmanın içine yerleştirilmiş durumda.
10:21Başta husus, bence Mısır'la Türkiye artık savunma sanayinde de hiçbirbirine başlamadı.
10:28Mısır çok iyi bir silah ihlalçısı.
10:32Biz daha önceki yıllarda mübarek zamanında F-16'ların Ankara'da yapıldığı
10:39ve hatta Ankara'daki bu F-16 yapımında Türk girdisinin arttığı bir dönemde
10:46Mısır'a elli küsur tane F-16 imal ettik.
10:50İraç ettik tabi ki Amerikan lisansıydı ama bunların çoğu artık lisanslı ürünlerde değil.
10:58Doğrudan kendi ürünlerimiz olan Ankara'da değil Mısır'la.
11:04Bir başka şey özellikle stratejik kazanım olarak Mısır o dönemde
11:11o sekiz yıllık bir daha gelmesini hiç istemedim.
11:17O yanlış dönemde Rum tarafının ve Yunanistan'ın tabi müttefikli haline döndüm.
11:24Türkiye'ye o kadar yanlış şeyler yaptılar Mısır'a ki konuştuğu adamlar
11:29Kıbrıs Rumlarının ve Yunanistan'ın tabi müttefiklik bir hareket etmeye başladılar.
11:35Aynı şey İsrail için de geçerliydi.
11:37İsrail'le de ilişiyordu anlamda olmayan sebeplerden dolayı.
11:42Sonuçta bu ülke önemli bir ülke.
11:45Türkiye'nin adeta Doğu Akdeniz'deki azınlık düşmanları haline gelmişlerdi.
11:50Şimdi biz Mısır'ın bizim yanımızda askeri olarak olmasını özellikle talep edecek etmeyiz.
12:01Bizim ihtiyacımız yok.
12:03Bizim ihtiyacımız olan şey şu.
12:05Atina'yla ve Kıbrıs Rumları ile ilişkilerini ticari, ekonomik vs. sürtükse bile
12:12askeri olarak onların yanından uzaklaşması,
12:15Türk-Yunan sorunlarında Kıbrıs meselesinde tarafsız kalmasıdır.
12:20Bu da büyük ölçüde başarılmış durumda.
12:23Mısır çünkü akıllı bir devlet ve devlet geleneği olan bir devlet.
12:28Bu ayrıntıları bilir ve hemen ona göre de hareket eder.
12:33Çok da bağımsız bir dış politika çizgisi var.
12:36Hem Batılı ülkelerle arası iyi, Amerika ile Avrupa ile hem Rusya ile özellikle çok iyi ilişkiler kuruluyor.
12:43Çin'le ilişkilerini olağanüstü geliştirdi.
12:46Ve Afrika kıtasının büyük bir bölümle ilişkili olarak da ilişkilerini geliştirme hamleleri içerisinde olan bir devlet.
12:56Yani Abdülfettah el-Sisi akıllı bir lider.
12:59Mısır'ın geleceğin nerelerden geçtiğini biliyoruz.
13:03Dolayısıyla şu anda Türkiye ile Mısır alayısında olağanüstü iş birliği alanları var.
13:09Bunlardan biri de Libya.
13:12Özellikle Libya'da Türkiye ile Mısır apa kapaya vererek Libya'ya barış getirme konusunu gündeme getirecek
13:24bir Astana platformu gibi bir Kayre platformu kuracak.
13:29Yani Türkiye ile Mısır bu konuda tam bir görüş birliği ve eylem birliği içinde hareket ederlerse
13:37bence Libya'ya barış gelmesi mümkün olur ve Libya'nın kaynaklarını kendi halkı için kullanması mümkün hale gelir.
13:47Türkiye'de bulunan imkan ve fırsatlar bulur, Mısır'da bulur, diğer Arap ülkeleri de.
13:54Hatta bu sürece Rusya da destek verebilir.
13:57Çünkü Libya ile daha önceki ilişkilerini ve bağlantılarını kaybetmekten dolayı zarar görmüş bir ülkede o.
14:05Ayrıca Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan gibi devletler de Arap ülkeleri de buna destek olabilirler bu sürece.
14:12Son bir şey de, iki ülke arasında Suriye konusunda işbirliği yapılacaktır.
14:18Türkiye Suriye ile yakınlaşmak istiyor, normalleşmek istiyor fakat Türkiye'nin içindeki özellikle hükümete destek veren siyasal İslamcı bir kafa
14:29bu süreci akamete uğratmak, sonuçsuz bırakmak için uğraşıyor.
14:34Buna izin vermemek lazım.
14:37Burada anladığım kadarıyla Cumhurbaşkanı Erdoğan Şubat ayında Mısır'ı ziyaret ettiğinde bu konuda Mısır tarafından yardım da rica etmiş.
14:47Eğer doğruysa bilgiler.
14:49Mısır'ın Suriye üzerinde çok ciddi mutluluğu vardır.
14:54Suriye ile Mısır geçmişte hep birlikte savaş planladılar, İsrail'de savaştılar falan.
15:00Çok ciddi ilişkileri olan bağlantıları, köprü bağlantıları olan iki devletten bahsediyorum.
15:05Dolayısıyla o süreçte hız kazanabilir diye düşünüyorum, ümit ediyorum.
15:12Peki Sayın Ünal, şimdi bir gündem daha var.
15:15Bahsettiğim gibi Brixi üyeliği gündemi, orada Kremlin'den de bir açıklama geldi Türkiye'nin resmi başvuru yaptığına dair.
15:22Aslında uzun bir süredir tartışılan bir konu ancak bu konu gündeme geldiğinde iktidara ilişkin şunlar da konuşuluyordu.
15:29Hükümetin içinde aslında bu konuya ilişkin iki farklı yapı var.
15:33Bir taraf Mehmet Şimşek ve ekibi ve daha çok Amerika, özellikle ekonomi bağlamında Amerika'ya yakınlık duyan bir taraf da Hakan Fidan'ın aslında yine Brix üyeliğiyle ilgili verdiği mesajlar olduğunu biliyoruz.
15:45Böyle bir ikilik olduğundan söz ediyorlar.
15:47Şimdi sizce bu başvuru, bu başvuruyla hedef ne diyelim, neler olacak diyelim, sizden dinleyelim.
15:54Şimdi Brix üyeliği başvurusu bence çok yerinde bir hamle.
15:59Çünkü dünyanın çok kutupla evrildiğini tespit eden buna göre bir hareket, bir eylem planı yapılmış anlamına geliyor.
16:14Mehmet Şimşek falan zaten bir seneden daha o görevde kalırsa yani herhalde bu İktidar Partisi'nin oylarını %16'ına kadar çekmeyi başarır diye düşünüyorum.
16:29Çünkü milletin gırtlağına sarılıyor vergilerle bilmem nelerle.
16:34Brezilya'nın bütün faturasını vergilerinin üstüne yıkmıştır.
16:38Dolayısıyla o siyasete biraz daha devam ettikleri takdirde zaten bir sene sonra Allah bilir ne oluyor Türkiye'de.
16:46İkinci bir şey, bu AK Parti zaten böyle çok parçalı yapıda bir parti.
16:52İçinde böyle çok ciddi siyasal Türkçü bir damar, çok ciddi Amerikançı bir damar, çok ciddi Türk kavramı karşı bir damar hepsi var.
17:03Ama sonuçta kararları Cumhurbaşkanı Erdoğan veriyor ve onun 2020 sonlarından beri onu aldırmış olduğu kararları bence çok doğru ve yerinde.
17:15Breach ise bunlardan biri, çok tutuklu bir dünyada Türkiye'ye direkt önemi artan ve belki şu an itibariyle G7'nin toplam büyüklüğünü fazlasıyla geçmiş,
17:29nüfus olarak onları kaplamış defalarca bir topluluğun dışında kendini sayamaz.
17:37Avrupa Birliği'nin bu konudaki eleştirileri bence aptalca.
17:42Bir takım değerlerden bahsediyor Avrupa Birliği'nin. Avrupa Birliği'nin değeri mi tam da anlaşılıyor?
17:48Yani gazete olup bitenlere destek veren bir Avrupa Birliği'nin bir takım evrensel değerlerden bahsetmek için yüzüne manda derisi falan çekmesi lazım.
18:01Ama onlarda şey yok zaten. Esbere şeyleri tekrar ediyorlar.
18:08Şimdi öbür taraftan Amerika'nın itirazları bence Amerika'nın ulusal çıkarları açısından yerinde ama bizim ulusal çıkarlarımızla uyumlu değil.
18:18Bizim Amerika ile aramızdaki sorunlar birikse başlarımızda falan sınırlı değil, bizim aramızdaki sınırda sorunların başlangıcı.
18:27Amerika'nın Türkiye'yi bölmeye, Türkiye'nin toprak bütünlüğüne tehdit olan bir terör örgütüne açıkça gözümüzün içine baka baka destek vermesiyle başvuru.
18:40Kıbrıs sorunundaki tavrıyla devam ediyor. Ege sorunlarındaki tavrıyla devam ediyor. Dolayısıyla bizim Amerika ile dünya kadar zaten sorunumuz var.
18:50Ama bu şu demek değil ve olmamalı. Biz batı ülkelerine kızıyoruz, bunun için BRICS diye bir fırsat bulduk.
19:00Batıya şimdi sıfır dönelim, onlarla kavgaya tutuşalım. Alternatif bulduk, bu tarafa yürüyoruz. Sakın, öyle bir şey yok.
19:09Atatürk'ün yaptığı gibi, çok kutuplu bir dünyada nasıl yapılması gerektiği gibi, Atatürk'ün dönemi çok kutuplu bir dünya düzeniydi ve Atatürk o çok kutuplu bir dünya düzeninde
19:22çok taraflı bir diplomasi uygulayarak çok başarılı sonuçlar aldı. Bizim de yapmamız gereken bu.
19:30Özetle biz ne NATO'dan çıkıyoruz, ne Avrupa'ya, Amerika'ya sırtımız dönüyor, onlarla düşmanlaşıyoruz, ne de başka bir şey.
19:42Bunların hepsi aynı anda sürdürülebilir süreçler. Zaten başta Cumhurbaşkanı olmak üzere hükümet yetkililerinin açıklamalarından,
19:52benim gördüğüm, anladığım kadarıyla bunun öyle bir, ben buna şey diyorum, jungler politikası, bunu İngilizce makalelerde öyle yazdık,
20:03yani çok fazla topu, topla oynama başarısı, jungler diyoruz, İngilizce juggler diyorlar.
20:10Türkiye'de bunu yapmaya çalışıyor, çok diğerinde şeyler yapıyor. Dolayısıyla bu batıdan daha batıcı ve toplumda karşılığı olmayan çok az sayıda insanın
20:27bağırmaya başlamasının da bence stratejik bir değeri yoktur.
20:34Sayın İnal çok teşekkür ediyorum, değerli kıymetli değerlendirmeleriniz için.
20:39Ben teşekkür ederim, iyi eyler dilerim.
20:42Hoşçakalın efendim.
20:45Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri, 8 yıllık FETRET devri sona erdi diyebiliriz. Dün Mısır Devlet Başkanı Sisi Türkiye'ye geldi.
20:53Cumhurbaşkanı Erdoğan'la yıllar sonra görüştüler. Cumhurbaşkanı Erdoğan geçmişte ülkesinde darbe yapmasın ardından Sisi'ye darbeci ve katil demişti.
21:02Ve onunla bir daha asla görüşmeyeceğini söylemişti. Ancak bu dış politika dümen kırıldı diyelim. Yeni adımlar atılıyor, Sisi'yle görüşmeler gerçekleşti.
21:10Prof. Dr. Hasan Ünal sizler için anlattı aslında Mısır'la ilişkilerin iyi olması, gelişmiş olması bizim ulusal çıkarlarımıza uygun dedi.
21:19Ve aslında o görüşmede masada hangi maddeler vardır, neler konuşulmuştur sizler için tek tek sıraladı.
21:25Bunun yanında uzun süredir aslında bu ekranlarda da konuştuğumuz Türkiye'nin BRICS üyeliğine ilişkin yeni gelişmeye dair de Sayın Ünal'dan sizler için yorumlarını aldım.
21:34Şimdilik noktalayalım, ilerleyen günlerde bu gündemleri konuşmaya devam edeceğiz efendim.