Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Şimdi arkadaşımız Muhammed Safa Ulusoy'a gideceğiz değerli izleyenler, Abdülhamid Han ve Yıldız Sarayı hakkında bize bilgiler verecek.
00:09Evet Muhammed Safa, söz sende.
00:15Efendim merhaba AKİ TV özel yayınıyla huzurlarınızdayız.
00:18Bugün çok önemli bir mekandayız.
00:20Zira Sultan Abdülhamid Han'ın tahta çıkışının 148. seneyi devriyesi münasebetiyle
00:27Sultan Abdülhamid Han'ın ismiyle de müsemma olmuş bir mekan Yıldız Sarayı'nın avlusundayız.
00:33Çok kıymetli bir konuğumuz var.
00:34Yıldız Sarayları Saray Müze Müdürü Ünal Karıncalı beyefendi, tarihçi yazar, kıymetli hocamız bizlerle.
00:41Hemen hoş geldiniz diyelim ve sarayla ilgili bilgiler alacağız.
00:44Abdülhamid Han ile alakalı sorular yönelteceğiz kendisine.
00:47Hocam hoş geldiniz.
00:48Hoş bulduk. Merhabalar diliyorum, kolaylıklar diliyorum.
00:50Sevgili hocam öncelikle Yıldız Sarayı'nın içerisindeyiz.
00:53Burası büyük bir yapı, tek bir yapıdan oluşmuyor. Yapılar bileşkesidir diyebiliriz buraya.
00:57Yıldız Sarayı Abdülhamid Han ile çok özdeşleşmiş bir saray.
01:02Yıldız denildiğinde Abdülhamid Han geliyor akla.
01:05Fakat ilk kazmayı vuran buraya zannederim Abdülhamid Han değil.
01:10Sarayla alakalı bilgiler almak için ilk sorumuz bu olsun.
01:13Nasıl oluştu bugünkü görmüş olduğumuz yapı?
01:16Evet, söylediğiniz gibi burası Abdülhamid Han ile başlamadı ama Sultan Hamid ile de özdeşleşti.
01:21Öncelikle şunu ifade etmeliyiz ki Sultan 2. Abdülhamid bizim tarihimizde Türk tarihinde
01:26hakkında aleyhte veleyhte en çok eser yazılıp tartışılan bir Türk devlet başkanı.
01:30Aynı zamanda da Osmanlı tarihinde en uzun padişahlık yapmış padişahlardan bir tanesi.
01:34Düşünebiliyor musunuz? 1877 serisinde bu birinci meşrutiyetin lavından,
01:41ikinci meşrutiyetin ilanına kadar geçen yaklaşık 30,5 yıl boyunca müddetince
01:46ülkeyi bu bulunduğumuz yerden yönetti Sultan 2. Abdülhamid Han.
01:50Bu yüzden Yıldız Sarayı deyince akla birdenbire Abdülhamid gelir.
01:54Sultan Abdülhamid. Nasıl ki Osmanlı hükümetinin Bağbali dendiği gibi
01:58Yıldız deyince Sultan Abdülhamid rejimi akla gelirdi.
02:01Dediğiniz gibi Abdülhamid'den önce çok daha geri gitmeliyiz.
02:06Hatta şöyle ki burası tabi Roma dönemine kadar geriye gidiyor.
02:09Roma zamanında buralar tamamen koruluktu.
02:11Fakat ilk yapılaşmalar kanuni zamanda başlamış.
02:14Padişahların ilgisi buraya, padişahların ilgileri kanuni zamanda başlıyor.
02:17Mesela şunu biliyoruz 4. Murat Kaya Sultan'a burada bir köşk yaptırıyor.
02:21Fakat bunun izleri bilemiyoruz nerede olur şu anda.
02:23Bilebildiğimiz şu var elimizde sonuç olarak Sultan 3. Selim.
02:26Reformatör padişah Sultan 3. Selim.
02:29Önemli bir şahsiyet tabi tarihimizde bu padişah.
02:31Bu padişah zamanında kendisi annesi Mirşah Sultan'a da bir küçük köşk yaptırıyor.
02:36Buraya halk Yıldız diyorlar. Yıldız kelimesinin oradan geldiği rivayet.
02:39Bir başka rivayet daha var. O da Sultan Abdülmecid'in kendi hanımlarından
02:43bir tanesiyle Yıldız. Ona da o köşk yaptırmış burada.
02:45O da bir başka rivayet.
02:47Fakat kuvvetli muhtemel Sultan 3. Selim'in yaptırdığı köşk şu anda sadece kalıntıları var.
02:52Ama babası 3. Mustafa'dan yaptırdığı çeşme duruyor.
02:55Daha sonra 3. Selim'in amcasının oğlu 2. Mahmut geliyor.
02:58Bir meşhur Sultan Mahmut.
03:00Sultan 2. Mahmut da kurduğu modern Türk ordusunun harp oyunu dedikleri tatbikatları buradan izliyormuş.
03:05Bunu daha rahat izleyebilmek için kendine küçük bir köşk yaptırmış.
03:08Bu köşkün bulunduğu yerde şu anda kendi oğlu Abdülmecid'in,
03:11Sultan Abdülmecid'in yani Sultan Mehmet'in annesi adına 2. Mahmut'un hanımı oluyor.
03:16Bezmalem Valide sonlarına bir köşk yaptırıyor.
03:19Bu köşk bugün ayakta hala. Valide köşkü.
03:22Ve daha sonra Sultan Abdülaziz geliyor Abdülmecid'den sonra.
03:25O ise burayı saifi yer olarak kullanmış genellikle.
03:28Dinlenme amaçlı gelmiş Yıldız'a.
03:30Hatta Çırağan Sarayı'nı Yıldız Park'a bağlamak için böyle çok
03:33taç, zafer takığı gibi görüntü arz eden güzel bir köprüyle koruluğu bağlamış.
03:37Aşağıda o köprü.
03:39Buraya Balyan ailesine şu gördüğümüz yapıyı yaptırıyor.
03:42Bu yapı Yıldız Sarayı Yapılar Topluluğu'nun en büyük, en ihtişamlı yapısı.
03:45En büyük yapı bu.
03:46Hamidiye Camii'nden Barbaros'tan yukarıya doğru çıkarken insanlar bu yapıyı görüyorlar ve
03:50bu yapı görkemiyle kendi karakterini hissettiriyorlar.
03:53Çünkü bu yapı Abdülaziz'den sonra özellikle Abdülhamid geldiği zaman
03:57aktif bir şekilde kullanılıyordu.
03:59Yabancı devlet başkanların ağırlamalarında, diplomatik görüşmelerde, resepsiyonlarda.
04:04Birçok tarihi karar alındığı yer burası.
04:06Büyük Nami'nin köşkü.
04:07Biraz sonra buraya tabii birlikte gireceğiz.
04:09Fakat bu Abdülaziz'in yaptırdığı köşk.
04:11Sultan Aziz buraya birkaç köşk daha yaptırıyor.
04:13Onlar hala ayakta bir kız.
04:14Bir tanesi çit kasrı.
04:15Çit kasrı bak şu tam karşımızda tek yapı.
04:18Çit denmesin sebebi Anadolu'da.
04:20Anadolu'da annelerimizin başlarını örttüğü, başörtünün kumaşına çit derlermiş eskiler.
04:25Ve işeriye girdiğimiz zaman fark edeceksiniz.
04:27Yerden tavana kadar duvarlar hep kumaşla kapalı.
04:29Fakat bu kumaşlar tabii ki atlas, ipek.
04:32Şimdi oraya gelmeden bir de Sultan Abdülaziz Malta köşkü ve çadır köşklerini inşa ettiriyor.
04:38Yıldız Parkı'nın ortası.
04:40Halkımızın gezdiği Yıldız Parkı sarayın kır bahçesiydi.
04:42Sultan Abdülaziz 1876'da tahta çıktığı zaman ilk 8 ayını Dolmabahçe Sarayı'nda geçiyordu.
04:48Fakat Dolmabahçe'yi Dolmabahçe Sarayı'nda belki güvenli bulmadı diyorlar.
04:51Doğrudur.
04:52Bir de onun şehzadeliğinde, şehzadekularında böyle açık havayı çok seviyordu kendisi.
04:56Çok geziyordu, spor yapıyordu, atamıyordu, silah kullanıyordu.
04:59Kontrol ediyordu, kız kruzuna gelip yüzüyordu.
05:01Açık havayı çok sevdiği için de olabilir burayı seçmiş.
05:06Şimdi hocam şöyle yapalım.
05:09Şehzadeliği dönemini hususen konuşmak istiyorum açıkçası.
05:12Onun öncesinde sarayı da bitirmek istiyorum bir yerden ama biz tahta çıkışını konuşalım.
05:18Çünkü tahta çıkışıyla bağlantılı olmak kaydıyla yönelteceğimiz sorular var.
05:22Orada bu sarayın Dolmabahçe'ye tercih edilme sebepleri arasında yaşanan bir takım siyasi olaylar da var.
05:29148 yıl geçmiş Sultan Abdülhamid'in tahta çıkışının üzerinden.
05:33Tahta çıkışı da aslına bakarsanız tarihi kaynaklardan okunduğunda pek beklenmedik.
05:39Belki tahta çıkma sırası ya da beklentisi düşünüldüğünde ilk sıralarda olmayan bir şehzade olduğu da söyleniyor.
05:46Bu nedenle amcasının gözetiminde rahat bir şehzadelik dönemi yaşadığı da ifade ediliyor.
05:52Abdülhamid Han'ın şehzadeliği nasıl geçmiştir? Siyasi olarak algısı nasıldı? Neler söylersiniz o dönemle alakalı?
05:58Şöyle başlayalım. Sultan Abdülmecid, bu tanzimatı ilan ettiren padişah, 2. Mahmud'un oğlu.
06:03Sultan Mecid 16 yaşında tahta çıkıyor. Babası oluyor Abdülhamid'den. Sultan Mecid'den başlamamız bu yüzden.
06:09Abdülmecid Han, Sultan Mecid 16 yaşındayken tahta çıkıyor. 1 Temmuz 1739'da.
06:14Bu padişah şair, destekat, destekar, hattat, neyzen ve hattat.
06:20Piyanist aynı zamanda. Bu padişah ince yapılı, zayıf ince yapılı, narin ve çok büyüksel bir padişahtı.
06:27Onun zamanında şöyle söyleniyor, farklı bir İstanbul çevresinde ve Türkiye'de farklı bir gençlik, özgürlükleri seven farklı bir gençlik yetişiyor onun sayesinde.
06:35Ve Abdülmecid tabii oğullarına çok önem vermiş. Özellikle büyük oğlu Abdülhamid'in de büyük biraderi.
06:43Günlüğüne yıllara iki yıl büyüyüp. Beşinci Murat Han var biliyorsunuz abisi. 1840 senesinde doluyor.
06:49Onlar iki sene sonra da Abdülhamid dünyaya geliyor. 21 Eylül 1842'de Çırağan Sarayı'nda.
06:55Buna bir anekdot vereyim. İddiaçlardan naklediler, rivayet ediler.
07:00Ne kadar doğru bilemiyoruz ama iddiaçların kendi ifadelerinden şöyle geçiyor.
07:04Sultan Abdülhamid doğduğu zaman biliyorsunuz padişahların çocuğu olduğu zaman kim önce bu müjdeyi verirse.
07:10Kız, erkek kim bu müjdeyi verirse. Padişah yüklü bir manşiş, ihsan-ı şahaneye mahsur oluyor.
07:16Tabii Sultan Abdülhamid dünyaya gelince hemen sultan arıyorlar.
07:19Müsahipler, harem ağaları koşuyorlar, koşuşturuyorlar. Padişah o sırada hamamdaymış.
07:24Hamamda yıkılıyor. Tabii içeri giremiyorlar. Sadece ilk kişi geliyor içeri diyor ki müjdeler olsun hünkârım.
07:28Müjdeler olsun bir şehzadeniz dünyaya geldi.
07:31O sırada padişah da sonra tabii bu rivayet ediyor elini belini atıyor bakşiş vermek üzere.
07:37Fakat yıkandığını fark edince tabi peştamal var. Hay aksi diyor.
07:40Babası Abdül kendi ifadeleri mesela Hüseyin Ansız Bey'in raporları var, hatıraları var.
07:44Selanikli doktoru. O diyor ki kendisine şehzadeliğinden geçmiş günlerden, siyasi olaylardan çok bahsediyor.
07:50Onların not almış, reçeteleri.
07:52Diyor ki Abdülhamid, beni diyor babam hep Sufisi oğlum diye severdi diyor.
07:58Çok az konuşuyor, çok dinlenmiş. Fakat çok meraklıymış.
08:02İçe kapanık oğlum dermiş bazen. İçe kapanık.
08:05Çünkü bu küçük yaşta, onun yaşlarındayken annesini kaybediyor.
08:08Annesini kaybediyor.
08:10Tabii sonra babası bunu yanına çağırıyor ve kucaklıyor.
08:14Bundan sonra anam ve babam benim diyor oğlum diyor.
08:16Bu Allah'ın emri diyor efendim.
08:18Böyle alıyor onu.
08:20Peresu dedikleri ikinci bir hanımı var.
08:23Sultan Abdülmecid'in ona teslim ediyor.
08:25Peresu, valide sultan diyoruz ona.
08:27Gerçek annesi olmadan önce Osman tarihinde valide sultanlık yapmış tek hanımefendi o.
08:31Kadın efendi o.
08:32Bu hanımefendi kendi öz oğlu gibi yetiştiriyor Abdülhamid'i.
08:34Fakat Abdülhamid çok zeki.
08:36Çevresi, saray çevresi ona fazla yakınlık göstermemiş.
08:38Çünkü Sultan Abdülaziz amcası tahtta.
08:41Biraderi sağlam.
08:43Taht sırasının gelme ihtimali çok zayıf.
08:46Çünkü aslanlar gibi bir amcası var tahtta.
08:48Dolayısıyla onunla fazla ilgilenmemişler çevresi.
08:51Fakat o her şeyi öğrenmek istemiş.
08:53Bütün hatıralara bakıyorsunuz kaynaklara kendisiyle ilgili.
08:56Çok okuyor.
08:57Çok meraklı.
08:58Tabi sarayda da çok iyi eğitim almış.
09:00Kesinlikle o dönemin en önemli hocalarından.
09:02Sağlarında uzman olan hocalardan iyi eğitim alıyor.
09:05Hem Murat efendi hem de Hamit efendi çok iyi eğitim alıyorlar.
09:08Sultan Hamit tabi biraz daha böyle doğu geleneklerine bağlı bir padişah.
09:115. Murat ise abisi ise biraz daha böyle Frank usulü daha ziyade.
09:15İkisi arasında karakter farkı var.
09:17Fakat Sultan Hamit düşünemiyorsunuz.
09:1918 yaşına geldiği zaman babasını kaybediyor.
09:21Abdülmecid ölüyor.
09:22Sultan Mecid vefatından 15 gün kadar önce Abdülmecid diyor ki ben diyor
09:26diğer kardeşlerim arasında tek ziyaret eden ben oldum diyor.
09:30Kendisi ziyaret ettim diyor.
09:31Henüz Selanik'ten dönmüştü diyor.
09:32Baktım diyor.
09:33Bir koltuğu tutmuş adam var diyor.
09:35Böyle bir deli bir kemik kalmış.
09:36Zaten ince bir adamdı babam diyor.
09:38Ve zor nefes alıyordu diyor.
09:40Onu diyor veren bir şey zannettiler diyor.
09:43Selanik sıtması zannettiler ama değilmiş.
09:46Meğerse verenmiş diyor.
09:47Gel oğlum Hamit efendi diyor bana.
09:49Bana birçok nasihatlerde bulun diyor.
09:51Ben diyor ayakta diyor zor durumdayanamadım diyor.
09:53Ve ağlayarak kapıdan dışarıya koştum diyor.
09:55O sırada dışarıya çıkınca gel oğlum Hamit efendi içli çocuk seni üzdüm.
09:59Gel diye çağırıyordu arkamdan.
10:01Ben de seviyor ağlıyordum diyor.
10:02Sonra baş mamici Mehmet Ali Bey dedi ki git babanızı hünkârımıza üzmeyin.
10:06Ve böylece ben nasıl gireyim?
10:07Girdi diyor gittim ve duasını aldım diyor.
10:09Ve birkaç haftada vefat etti diyor.
10:11Abdülhamit babası vefat edince Abdülaziz tahta tabii.
10:14Genç aslanlar gibi sağlıklı bir adam Abdülaziz.
10:17Ve biliyorsunuz 15 yıl tahta kalıyor Abdülhamit.
10:20Fakat bu tabii o dönemde siyasi olaylar.
10:24Milliyetçilik hareketleri Osmanlı İmparatorluğu'nda.
10:27Balkanlardaki karışıklıklar.
10:28Çok zor durumda devlet.
10:30Abdülaziz tabii devlet kurtarmak için bir takım böyle.
10:32Özellikle devletin ayakta kalması için orduya, donanmaya çok önem veriyor.
10:35Fakat o dönemde tabii bir gençlik var.
10:37Bu gençlik cumhuriyetin kuruluşuna tabii sebep oldular kesinlikle.
10:40Bunun altını çizelim.
10:41Meşrutiyet sevdasına kapılan gençlik var.
10:44Bunlar da bir takım hareketlerde.
10:46Bu Abdülhamit, Abdülaziz'i tahttan indiriyorlar.
10:5029 Mayıs 1876'da.
10:54Bu ihtilaf çok enteresan.
10:55Türkiye'de ilk gece yarısı herkes uyurken, ilk defa gece yarısı.
11:02Padişah tarafları paşaların evleri abluk altına olarak çelik noktaları askerleştiriyor.
11:07Köprüler tuttularak yapılan bir askeri darbe.
11:09Bu darbe gelecek de ki bu uğursuz darbelere de inham olmuş.
11:15Onlar önce biliyorsunuz klasikler hem de Osmanlılar nasıl darbe yapardı ordu?
11:18Ordu İstanbul'daydı.
11:20Ordu çünkü İstanbul'daydı.
11:22Devletin en vurucu gücü, en önemli gücü İstanbul'da.
11:25Kim ona hakim olursa gündüz darbe yapabiliyorlardı.
11:27Güfe gündüz darbe yapıyorlardı.
11:28Ama ilk defa gece yarısı böyle bir darbeyi yapan Serasker Hüseyin Paşa olmuştur.
11:33Genelkurmay başkanı.
11:34Ve Abdülaziz'i tahttan indiriyorlar.
11:35Fakat bu hatırlar çok enteresan.
11:37Kendisi Abdülhamit'i şöyle anlatıyor.
11:38Veliaht Dairesi'nin arka tarafındaki, kendisi de o binadan, o pencereden görüyor bunu.
11:43Abdülaziz'i işte kayıya biniyorlar.
11:45Efendim öyle söyleyeyim.
11:46Harem dairesine saldırıp yağmalar yapılıyor.
11:48Ve Abdülaziz'i götürüyorlar.
11:49Fakat o kadar hızlı gelişiyor ki olaylar.
11:51Abisi 5. Murat'ı tahttan çıkarmışlar.
11:53Fakat 5. Murat da etelokter bir kişilik.
11:57Fakat maalesef darbenin yapılacağı güne yaklaşılırken kendisi darbeden haberi var.
12:02Çünkü ona diyorlar ki gündüz diyorlar.
12:0430 Mayıs günü darbe yapılacak.
12:05Seraskerlik binasında Abdülaziz tahttan indirilecek.
12:07Tehlike edilecek.
12:08Ve sizi Veliaht Daires'e alıp tahttan çıkaracağız.
12:11Bunun hesapları içerisinde düşünebiliyor musunuz?
12:13Her gün o 30 Mayıs yaklaştıkça telaş duyuyormuş.
12:16Her akşam telaş ediyor.
12:17Acaba ya duyulursa?
12:18Ya amcam fark ederse?
12:19Böyle bir korkuyla yatıp kalkıyor derken ne oluyor biliyor musunuz?
12:22Süleyman Hüsnü Paşa var.
12:24Harbiye Mektebi komutanı.
12:26Genç bir komutan ve çok iyi atak bir komutan bu.
12:28Diyor ki genel komutan başkanım.
12:29Öyle diyor gündüz darbe yapılmaz diyor.
12:31Eski zamanlarda kaldı diyor.
12:33Nasıl olacak peki?
12:34Gece yapmamız lazım.
12:35Herkes uyurken çok daha başarılı olur diyor.
12:37Diğer türlü riskli olur diyor.
12:38Sen anlamazsın diyorlar.
12:39Susturuyorlar onu.
12:40Fakat o akşam.
12:4119 Mayıs akşamı.
12:42Sultan Abdülaziz birdenbire genel kurma başkanını saraya çağırıyor.
12:45İyi mi?
12:46Çağırmasının aslında nedeni daha sonra anlaşılıyor.
12:48Sureden getiren Arap birlikleri var.
12:50Onlarla ilgili bir soru soracakmış.
12:51Fakat serasker bunlar işgileniyor.
12:53Endişe.
12:54Acaba diyor.
12:55Fark mı edildi?
12:56Evet.
12:57Ve hemen Süleyman Hüsnü Paşa'ya emir veriyor.
13:00Diyor ki gece darbe bu gece alıyoruz diyor.
13:02Ve düşünebiliyor musunuz?
13:035. Murat olacak.
13:04Veli Ahmet.
13:055. Murat.
13:06Geleceği padişah.
13:075. Murat.
13:085. Murat Efendi'ye haber vermiyorlar.
13:09Gece yarısı darbe yapıyor.
13:10Ortası gün yapacak sayıdı o korkuyla yatağa yatmış ya şiddetli bir yağmur yağarken
13:14dolmabahçedeki bayeziddeki ağaçlar dev ağaçlar köprüleri devrilirken böyle
13:20fırtına akşamlar bütün İstanbul'un kilit noktalarını askerler tutuyorlar.
13:24Türkçe bilmeyen özellikle askerler getiriliyor Galata köprüsüne.
13:26Saray çevresine yerleştiriliyor ve bu genç atak dediğimiz Harbiye Mektebi Komutanı
13:32yanında 300 kadar Harbiye halı talebeyle birlikte birdenbire.
13:35Dolmabahçe Sarayı'nın Velahtarisi'nin içeri giriyor, oradaki nöbetçileri silkle tokat, tevkif ediyor ve Velahtarisi'ne dayanıyor.
13:43O sırada Velahtarisi duyuyor tabii. Beşini vuruyor ve kapıyı vurduruyor. Asker sarmış etrafı, yağmur yağıyor o sırada şiddetli.
13:48Ve beşini vuruyor, harem ağalar uyandırıyorlar. Diyorlar ki efendim diyorlar, bir binbaşı geldi çünkü Süleyman Paşa binbaşının forması giymiş, muvaffak olamazsa kaçacak.
13:56Düşüncesi o. Bir binbaşı geldi ve sizi almaya geldi. Eyvah diyor, amcam fark etti her şeyi, öğrendi.
14:03Çünkü gündüz yapılacaktı ya darbe. Korkuyor ve hemen bana bir pusula ve kalem getirin diyor. Pusula getiriyorlar, yazıyor.
14:09Yan taraftaki biraderi Hamit Efendi'ye diyor ki, biraderim, Hamit Efendi, beni almaya geliyorlar, bilmiyorum niçin.
14:16Evlat ve evlalim evvel Allah'a sonra sana emanet. Bunu Valide Sultan'a verir, o da diyor biraderime versin diyor, adamlarına veriyor.
14:22Ve tahta, o öyle bir karışık bir durumda, sağolsun şükürler olsun. O sırada o da şok geçiriyor, öyle şok geçiriyor.
14:27Bir travma yaşıyor galiba.
14:29Hiçbir travma yaşıyor. Birçok detay var bununla ilgili ve 5. Murat'ın saltanatı bu yüzden travma geçirilmesi için 93 gün kalıyor.
14:37Hatta bir ara bu yıldızı getiriyorlar doktorlar, havası burası çok güzel diye bu köşkte biraz kalıyor, istirahat ediyor.
14:42Fakat iyileşmeyince mecbur 31 Ağustos 1876 tarihinde Sultan Abdulhamid'i Topkalı Sarı'nda yapılan bir törenle tahta çıkarıyorlar.
14:51Ve o dönemde Türkiye'nin durumu çok karışık. Siyasi ve mali sıkıntılar var.
14:55Bir defa eğitim, sanayi, ticaret felç olmuş durumda, ordunun araç gereçleri yetersiz durumda ve Avrupa kamuoyu Türkiye'nin aleyhine dönmüş.
15:07Çünkü daha önceki o Mahmut Nedim Paşa zamanında Türkiye'nin borçlarını hükümet tek taraflı ben faizini indirdim diyor.
15:14Bu da Avrupa'da aksi bir olumsuz şey yapmış Türkiye hakkında.
15:18Bu sırada Balkanlarda da karışıklık var. Sırp isyanları var, Bulgar isyanları var, Karadağlıların savaşı başlıyor.
15:25Böyle bir ortamda Sultan'ın tahta çıkıyor.
15:27Ve tahta çıktığı zaman Abdulhamid'in şehzadeyken söylediği bir söz var tahta davet edildiği gün.
15:31Diyor ki Mithat Paşa'yla Mehmet Rüştü Paşa'ya, Sadrazam'a ve Mithat Paşa'ya diyor ki
15:36bir gemi kaptanı nasıl ki icap eden hale göre denizin durumuna göre gemiyi kumanda ederse
15:43ben de kumanda mevkine geldiğim zaman selametli memleket hangi suretle irade ederse onu ihtiyar ederim diyor.
15:49Ve o şekilde tahta çıkıp iyi niyetle başlıyor hatta önce çıktığı zaman.
15:53Hocam çok gerçekten ateşin bir anlatı oldu.
15:56O dönemi de çok güzel resmettiniz.
15:58Şimdi sohbetin devamını Büyük Mabeyin odasında binasında yapalım.
16:03Eyvallah.
16:04Efendim Büyük Mabeyin köşkündeyiz Yıldız Sarayı'nda Ünal Hocamla muhabbetimiz, sohbetimiz devam ediyor.
16:11Jön Türkler'e getireceğiz sözü ama öncesinde Büyük Mabeyin köşkünü sevgili hocamdan bize tanıtmasını rica edeceğiz.
16:17Hocam Büyük Mabeyin köşkündeyiz nasıl gezdirirsiniz bize burayı neler söyleyeceksiniz?
16:22Şu anda Büyük Mabeyin köşküne girip girdik sizinle.
16:25Mabeyin bir defa padişahın, devletin en üstünde temsildiği makamı oluyor Mabeyin.
16:31Mabeyin aslında Aradaki demek, Arahço bir kelime.
16:33Aradaki derken şöyle siz direkt devlet başkanını hemen göremezsiniz.
16:37Arada mutlaka bir görevliler vardır.
16:39Mesela bu özel kalem müdürüdür değil mi?
16:40Örneğin, baş kağıt iktis.
16:42Dolayısıyla devlet için yürütüldüğü yer daha sonra 19. yüzyılla Mabeyin demeye başladı.
16:49Hatta biraz daha geri de geliliyor Mabeyin kelimesi Osmanlı hükümette kullanılıyor.
16:52Şu anda biz devlet işlerini görüyoruz.
16:54Daha ziyade devletin dış temsil makamı olan vitrini konumundaki çok süslü, çok şaşalı, ihtişamlı bir yapıya girdik.
17:04Mesela salona baktığınız zaman girdiğinizde bu salon tezginatıyla, ışık tertibatıyla genişliği insana bir mukeşemlik hissi veriyor.
17:12Çünkü burası devletin temsil edildiği mekan.
17:14Yabancı devlet başkanları ağırlandığı, refleksiyonları verildiği bir mekan.
17:19Dolayısıyla çok süslü olması bu yüzden.
17:21Şimdi şunu da ifade etmeliyim büyük Mabeyin'le ilgili.
17:25Sultan'sız zamanda yapılmış fakat daha ziyade Osmanlı sahili sarayları gibi ortada bir divan mahalli var.
17:30Divan şu demek, bir defa Osmanlılar bir binanın içindeki en büyük odaya sofa diyorlar, biz salon diyoruz şimdi.
17:36Eğer o sofada bir resmi üstünlük yapılıyorsa, bir toplantı, resepsiyon, resmi bir merasim yapılıyorsa oraya divan mahalli diyorlar, divan yeri diyorlar.
17:47İşte burası divanhane.
17:48Fakat bu divanhane eyvanlı.
17:50Karşı tarafta bakın kristal merdivenler var, kristal trabzanlı, çift kollu merdiven salon.
17:55Daire yükü malum dedikleri saltanat katına çıkıyor, yukarı saltanat katı, sultanlık katı.
18:00Burada çalışan memurlar ellerini kolluğunu sallayarak yukarıya çıkamazlardı.
18:05Burası üst üste protokol merdivenleri, paşalar, bakanlar, yabancı devlet başkanları merdivenden çıkar, sultan yukarıda kabul ederdi.
18:11Burası da çok mühim bir salon çünkü burası üstadım yabancı devlet elçilerine, yabancı devlet başkanına ziyafetlerin tertip edildiği muhteşem bir salon.
18:20Bu salonu dikkatle baktığınız zaman tabi ki batı stili akıbı çok var, barok, rokok etkileri var ama çok dikkatli bakarsanız İslam mimari esintileri var.
18:29Sütunlara bakıyoruz, dor, iyon sütunları yok.
18:32Endülüs, emevi devletindeki o eski kültürdeki arabesk ögeler var.
18:36Dikkat ettiniz mi sütunlara?
18:391878 senesinin 25 Mart günü Rus başkomutanı Nikola var, Grand Duke Nikola, Rus Çar'ının kardeşi.
18:49Ayasofonos'a kadar geldiler. Türkiye'nin en kara günlerinden bir tanesi. Rusya karşı savaşı kaybettik.
18:53Rus ordusu Ayasofonos'a kadar gelmiş.
18:55Ayasofonos'dan buraya geliyor, buradaki hasta yemek veriliyor burada.
18:59Fakat şunu da anlatayım hemen.
19:01Rus başkomutan Grand Duke Nikola, aynı zamanda kendisi prens, abisi Çar.
19:08Diyor ki, ben Padişah hazretleri'nin Rus sefaretine çıkarım, Oradan Dolmabahçe'ye geleceğim diyor.
19:16Bu çok sinsi bir taktik.
19:18Hemen Ahmet Bey'i bir başka taraftan anlıyor.
19:21Ne demek bu? Padişah sizi ziyaret ettiğiniz zaman döndüğünüz yere iade-i ziyaret yapmalı.
19:25Bir devlet başkanı elçinin ayağına gitmesi mümkün değil.
19:28Bu protokola aykırı, mümkün değil.
19:30Diyor ki efendim sizin için Beylerbeyi sarayı tahsil edin, lütfen oraya teşrif buyurun.
19:35Oradan Dolmabahçe'yi ziyaret edip, iade-i ziyaret orada gerçekleşecek.
19:39Diyor ki orada, peki ben bunu kabul ediyorum ama bir şartım var diyor.
19:43Ben diyor, muzaffer bir komutan olarak Rus harp gemisiyle boğaza gireceğim diyor.
19:47Ve buna cevap veremiyor Ahmet Bey.
19:49Ve geliyor Padişah diyor ki, efendim diyor, böyle böyle diyor, ne cevap verelim?
19:54Ve Sultan orada bakın, Abdülhamid o dış siyasi alandaki devasını konuşturuyor.
20:00Ne diyor biliyor musunuz?
20:01O ekselanslarına söyleyeyim.
20:02Eğer biz Ruslara harp gemisiyle boğaza girmesine toyarans gösterirsek,
20:07öteden beri İngiliz ve Fransızlar da girmek istiyorlar.
20:10Onları da müsaade etmek zorundayız deyince vazgeçiyor diyor.
20:13Bir radya adlı bir vapurla geliyor.
20:14Hatta Dolmabahçe'deki rüksama çıkıyorlar.
20:18Münif paraçukları çıkarıyor ve orada büyük muayene salonunda Padişah kendi generalini tanıtıyor.
20:24Bu sırada Mahmut Paşa var.
20:26Biri atatürk'ü katlediyor ki, adamlar çok vahşi görünüyor oradan Ruslar diyor.
20:31Şişekler ellerinde, sakallar, neyse.
20:33Padişah diyor, sıra Padişah'a geldi sadıklığın.
20:36Tam geç Paşaları tanıtacak, birdenbire diyor, Rus başkomutan Brandikov'a Gaziosman Paşa'yı pahtiyettir diyor.
20:42Gaziosman Paşa plana kahramanı, savaştı.
20:44Hemen onun üzerine yürüdü.
20:45Protokol planlarını unutarak eline sarıldı ve sizin gibi büyük bir askerle savaşmak düşmanların için bir şereftir diye görülüyor.
20:53Bütün Rus komutanlar karşısında eğitimler saygı gösterdiler diyor.
20:56Tabii bu duygusal, önemli bir olay olarak geçiyor tarihte.
21:00Ertesi günde burada yemek görülüyor bu konuda değil mi?
21:02Burası birçok tarih kişiliği ağırladığı yer.
21:04Şimdi Büyük Mavi'nin köşkündeyiz.
21:05Birazdan ayrılacağız.
21:06Birazdan da sizi sıkıştırmaya başlayacağım.
21:09Affınıza masaya.
21:10Süremiz daralıyor.
21:11Soracağım çok soru var.
21:12Şimdi şunu sorayım.
21:13Buradan ayrılalım, Çitkaskı'na mı gideceğiz?
21:16Şunu sorayım.
21:18Burada devlet başkanlarının ağırlandığını ya da bürokratlarının ağırlandığını söylediniz.
21:24Son dönemin özellikle siyasi anlamda en önemli, hatırladığınız kimler ağırlanmıştır burada?
21:29Rusya devlet başkanı Putin.
21:31Almanya federali mi?
21:33Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı Başbakanı Şansölye Merkel.
21:37O gelenek halen devam ediyor burada.
21:39Aslında şunu çok güzel bir şey hatırlattınız.
21:42Bu yapılar tarihinde devletin temsil mekanı olarak yapıldığı için.
21:46Ve gerçekten diplomaside kullanılmış.
21:48Misyonunu uygun olarak halen kullanılıyor.
21:50Yani bu saraylar tarihteki yolculuğuna hem ziyaretçilere hizmet vererek yerli yabancı hem de tarihlik emisyonuyla olarak devletin temsil mekanı özelini devam ettiriyor.
22:00Çok önemli devlet başkanları, dünyanın takip ettiği en önemli devlet başkanı geldiği zaman bu tür yapılarda etkinlikler yapılabiliyor.
22:06Görüşmeler, anlaşmalar imzalanabiliyor.
22:08Sevgili hocam, ekleyeceğiniz bir şey varsa burayla ilgili atlamıyorum.
22:12Belki izleyicilerimizin dikkatini çekebilir.
22:16Burada bir divanhane var.
22:18Bu divanhane havuzlu divanhane diye geçiyor.
22:20Aydan Hanım.
22:26Biz içeri girelim şöyle.
22:28Evet içeri girelim.
22:30Burası divanhane.
22:34Havuzlu divanhane.
22:36Buranın önemli bir özelliği var.
22:39Bakın ne kadar ferah.
22:41Gayet sanatkar hane işlenilmiş.
22:43El oyması işi abes farzı işlenilmiş.
22:45Selsebiller var duvarlarda.
22:47Mermer işleveli.
22:49O kadar ince işlenilmiş ki istiride kabukları var.
22:51Şimdi dikkat buyurun.
22:53Bu istiride kabuklarının üzerinde sular akıyor.
22:55Ve bu su buradan taşlar aşağıya dökülüyor.
22:57Akustik yapıyor.
22:59Ve burada 6 tane selsebil var.
23:01Bir de ortada şahane bir fıskeyle havuz var.
23:03Bakın insanoğlunun en kolay görüntüde algılayabildiği en kolay algılayabildiği ses neymiş biliyor musunuz?
23:08Su sesi.
23:10Şimdi burada padişah önemli bir görüşme yapacak değil mi?
23:12Sadrazamda ya da bir bakanla, paşayla.
23:14Kapılar kapatılıyor burada görüşme yapıyor.
23:16Dışarıdaki yaver merak etti.
23:18Kulağını yasladı.
23:20Su sesi perdeliyor.
23:22Önemli görüşme yapıldı yani.
23:24Burada da evet.
23:26Böyle yerler.
23:28Şuradaki selsebiller çok fazla.
23:30Osmanlı'da bu tür selsebiller var.
23:32Mesela bizim mermer köşkümüz var.
23:34İkinci Mahmut'un yaptırdığı.
23:37Evet.
23:39O dönemin mimari anlayışına bakıldığında çok fazla süsleme görüyorum.
23:43Ben bugünden baktığımda ama.
23:45O dönem için ne düşünmek gerekiyor?
23:47Çok zengin bir süsleme mi var?
23:49Elbette tabii ki.
23:51Şu an bize baktığımız zaman çok muhteşem bir süsleme işleme var.
23:53Özellikle vatandaşlarımız tabii ki gözleri kamaştıran bir hal var ama.
23:55Avrupa'daki saraylarla karşılaştırdığım zaman çok daha böyle ağım şağım kalmıyor yanlarında.
23:59Biraz daha ortada mütevazı bir görüntü kalabiliyor.
24:03Bir de şu farkı söyleyeyim hocam lütfen.
24:06Padişah'ın burası devlet adına kullandığı yer.
24:08Yabancı devlet başkanları.
24:10Yabancı göze hitap eden yer olur mu biraz şaşalı ama.
24:12Harem, Padişah'ın kendi çalışma ofisi.
24:14Özellikle Sultanahmet'in en çok mesaj yaptığı yer.
24:16Kararnameleri imzaladığı.
24:18Bakanları, paşaları, valileri.
24:20Milletvekilleri kabul ettiği mekanlar çok sade.
24:22Yerli etleri kabul ettiği yer sade.
24:24Gidip göreceksiniz.
24:26Abdülhamit Han tahtını indiripten kısa bir süre sonra buraya sayıma geliyorlar.
24:28Hükümet.
24:30O dönemin hükümeti.
24:32Şaşırıyorlar mesela.
24:35Efendim şimdi devam edelim biz yolculuğumuza.
24:37Şu an Büyük Mabeyin Köşkü'nler ayrılıyoruz.
24:39Çit Kasrı'na doğru ilerleyeceğiz.
24:41Ünal Hoca'mla sohbetimiz devam edecek.
24:43Efendim Büyük Mabeyin Köşkü'nler çıktık.
24:45Çit Kasrı'nın önüne geldik.
24:47Hocamız bizlere hem siyasi hem tarihi hem de mimari ve kültürel yönüyle mekanları anlatmaya devam ediyor.
24:49Aynı zamanda siyasi olayları da konuşuyoruz.
24:51Çit Kasrı'na birazdan gireceğiz.
24:53Ama burada Abdülhamit Han'da.
24:56Dolmabahçe Sarayı'ndan Yıldız'a gelişini biraz konuşmak istiyorum.
24:58Zira sevgili hocam ilk tahta çıktığında birkaç aylık belki bir yıl içerisinde
25:00bir darbe teşebbüsüne yine maruz kalıyor.
25:02Tabi.
25:04Amcasıyla alakalı da kötü hatıraları var.
25:06Burayı tercih etmesindeki ana sebep nedir diye bir soru sorsam.
25:08Bu konuda da bir şey var.
25:10Bu konuda da bir şey var.
25:12Bu konuda da bir şey var.
25:14Bu konuda da bir şey var.
25:16Bu konuda da bir şey var.
25:18Bu konuda da bir şey var.
25:20Bu konuda da bir şey var.
25:22Bu konuda da bir şey var.
25:24Bu konuda da bir şey var.
25:26Bu konuda da bir şey var.
25:28Bu konuda da bir şey var.
25:30Bu konuda da bir şey var.
25:32Bu konuda da bir şey var.
25:34Bu konuda da bir şey var.
25:36Bu konuda da bir şey var.
25:38Bu konuda da bir şey var.
25:40Bu konuda da bir şey var.
25:42Bu konuda da bir şey var.
25:44Bu konuda da bir şey var.
25:46Bu konuda da bir şey var.
25:48Bu konuda da bir şey var.
25:50Bu konuda da bir şey var.
25:52Bu konuda da bir şey var.
25:54Bu konuda da bir şey var.
25:56Bu konuda da bir şey var.
25:58Bu konuda da bir şey var.
26:00Bu konuda da bir şey var.
26:02Bu konuda da bir şey var.
26:04Bu konuda da bir şey var.
26:06Bu konuda da bir şey var.
26:08Bu konuda da bir şey var.
26:10Bu konuda da bir şey var.
26:12Bu konuda da bir şey var.
26:14Bu konuda da bir şey var.
26:16Bu konuda da bir şey var.
26:18Bu konuda da bir şey var.
26:20Bu konuda da bir şey var.
26:22Bu konuda da bir şey var.
26:24Bu konuda da bir şey var.
26:26Bu konuda da bir şey var.
26:28Bu konuda da bir şey var.
26:30Bu konuda da bir şey var.
26:32Bu konuda da bir şey var.
26:34Bu konuda da bir şey var.
26:36Bu konuda da bir şey var.
26:38Bu konuda da bir şey var.
26:40Bu konuda da bir şey var.
26:42Bu konuda da bir şey var.
26:44Bu konuda da bir şey var.
26:46Bu konuda da bir şey var.
26:48Bu konuda da bir şey var.
26:50Bu konuda da bir şey var.
26:52Bu konuda da bir şey var.
26:54Bu konuda da bir şey var.
26:56Bu konuda da bir şey var.
26:58Bu konuda da bir şey var.
27:00Bu konuda da bir şey var.
27:02Bu konuda da bir şey var.
27:04Bu konuda da bir şey var.
27:06Bu konuda da bir şey var.
27:08Bu konuda da bir şey var.
27:10Bu konuda da bir şey var.
27:12Bu konuda da bir şey var.
27:14Bu konuda da bir şey var.
27:16Bu konuda da bir şey var.
27:18Bu konuda da bir şey var.
27:20Bu konuda da bir şey var.
27:22Bu konuda da bir şey var.
27:24Bu konuda da bir şey var.
27:26Bu konuda da bir şey var.
27:28Bu konuda da bir şey var.
27:30Bu konuda da bir şey var.
27:32Bu konuda da bir şey var.
27:34Bu konuda da bir şey var.
27:36Bu konuda da bir şey var.
27:38Bu konuda da bir şey var.
27:40Bu konuda da bir şey var.
27:42Bu konuda da bir şey var.
27:44Bu konuda da bir şey var.
27:46Bu konuda da bir şey var.
27:48Bu konuda da bir şey var.
27:50Bu konuda da bir şey var.
27:52Bu konuda da bir şey var.
27:54Bu konuda da bir şey var.
27:56Bu konuda da bir şey var.
27:58Bu konuda da bir şey var.
28:00Bu konuda da bir şey var.
28:02Bu konuda da bir şey var.
28:04Bu konuda da bir şey var.
28:06Bu konuda da bir şey var.
28:08Bu konuda da bir şey var.
28:10Bu konuda da bir şey var.
28:12Efendim, Yıldız Sarayı gezimiz devam ediyor.
28:15Ünal Hocam'dan dinlemeye devam ediyoruz biz de.
28:18Şimdi Çit Kasrı'nın içerisindeyiz.
28:20Kendisinden Çit Kasrı'yla alakalı bilgiler alıp
28:23sonrasında Sultan Abdülhamit Han'ın tahttan indirilişi
28:26ve akabinde gerçekleşen olayları ve
28:28sarayın nasıl kullanıldığıyla alakalı da
28:30soruları yönelteceğim kendisine.
28:32Çit Kasrı'ndayız hocam, neler söylersiniz?
28:34Şimdi Çit Kasrı, az önce ifade ettiğimiz gibi
28:36padişahın özellikle elçileri cuma günleri kabul ettiği
28:38bir mekan olarak kullanılmış.
28:41Biz Sultan Abdülhamit'in sanayi ve teknolojiye verdiği
28:43önemi vurgulamak, öyle çıkarmak istedik.
28:45Burada gerçekten bakın bir demir yolu sıkıştırma örneği
28:49numunesi demir yolunu.
28:51Petrol çıkarmak için kullanılan bir minyatür tohum var.
28:54Teograf telleri örnekleri ve resim yansıtıcısı duvara
28:57ve padişah entelektüel bir kişiliğe sahip.
28:59Hani piyanisti, violonisti, ressamdı, hattahttı, şairdi
29:03fakat asıl güzel sanatlardaki mahareti
29:06Sultan Abdülhamit'in ince marangozluktaydı.
29:08Fakat burada böcek koleksiyonu da yapıyordu.
29:11Resim topluyordu, fotoğraf stüdyoları var.
29:13Bakın şu böcek koleksiyonu dolabı kendisinin.
29:17Kanatlı böceklerden tutun da en vahi çeşitli
29:19ilginç böceklere varıncaya kadar.
29:21Bir de Orta Doğu'da en önemli verdiği yer Filistin.
29:25Bakın Kudüs-ü Şerif'in kabartmasını istemiş.
29:27Ve karşıda da Filistin kabartma haritasını çıkarttırmış.
29:29Biz de bunları kendi koleksiyondan bulduk.
29:31Sultan Abdülhamit'in kendi kütüphanesinden,
29:33kendi koleksiyonuna bunlar.
29:35Kendi şahsi eşyaları arasında.
29:38Kabartma Kudüs haritası.
29:40Evet, evet.
29:41Cihanın Aynası ismi verilmiş buradaki odaya da.
29:44Oradaki bir tablo var.
29:46Burada Padişah'ın eşyaları var.
29:48Taşıdığı bakın nişanlar var, zümrüt, pırlanta.
29:50Merasimlerde kullanılan kılıçlar.
29:52Baston silahı var yukarıda.
29:54Ve burada da Padişah'ın günlük bakım setini görüyoruz.
29:58Bu da insanları çok etkiliyor.
29:59Sultan'ın sakal, bıyık, tıraş işini kullandığı.
30:02Değil mi?
30:03Günlük bakım seti.
30:04Hocam bu sancaklar çok kıymetli.
30:06Bunlar Padişah'ın hususi korumasını yapan,
30:08sarayını ve kendisini koruyan
30:10Ertuğrul Suvari olayının sancakları.
30:12İpek sancakları.
30:13Bu, gümüş ipliklerle dokunmuş.
30:15Üzerinde devlet harması var.
30:17Hası Ertuğrul Suvari olayı.
30:19Fi 1303 yazıyor.
30:201894'lü yıllara tekabül ediyor.
30:22Fakat...
30:241894 demişim.
30:261884 yılına tekabül ediyor.
30:28Özür dilerim.
30:29Ve bunun arkasında Ay Yıldızı sancağımız var.
30:31Bu tarafta da bakın Kelime-i Tevhidi görüyoruz.
30:33Buradaki gümüş iplikli simdi.
30:35Fakat buradaki altın.
30:37Kelime-i Tevhidi yazmışlar.
30:38Altın da yazmışlar.
30:39Saçakları da altın bunun.
30:40Ve arkasında gene bizim şanlı
30:42Al bayrağımız var.
30:43Ay Yıldızlı bayrağı.
30:44Bunlar Ertuğrul Suvari olayının sancakları.
30:47Evet, Padişah'ın arzu odasına geldik.
30:49Elçileri huzura kabul etti.
30:51Ve eski Türklerde
30:53hakanlık rengi, hakimiyet sembolü
30:55anlamına gelen kırmızı al rengi görüyoruz.
30:57Ve yıldızlar var.
30:58Yıldızlar var.
30:59Tabi yıldız sarayında da.
31:00O yüzden yıldız motifini çok kullanmış Abdülhamid Han.
31:03Evet, buradaki mobilyalara dikkatle baktığımız zaman
31:06Bunların hepsi de böyle Doğu tarzında
31:08Şam işi diyorlar ama
31:09Çok dikkatle baktığımız zaman Sedef işte böyle
31:11Sedef, Sedef kakmalı.
31:13Fil dişi ve Sedef kakmalı eserler.
31:16Ve bazılarında dikkatle baktığımız zaman fark ediyoruz.
31:19Şu sehpalın üzerlerinde
31:20Siz orada da görüyorsunuz.
31:21Sehpalın üzerinde
31:22pirinçle hak edilmiş Abdülhamid'in ismi yazılı.
31:25Sultan Abdülhamid'in.
31:26Abdülhamid yazıyor.
31:27Yani bunlar Padişah'ın kendi tasarımı.
31:29Kesin.
31:30Hatta belki de hangisi bilmiyoruz.
31:32Kendi el işi.
31:33Kendi yaptığı eserler var.
31:34Bunu çoğaltıyorlar.
31:35Fabrikada çoğaltıyorlar.
31:36Orada döner bir kütüphane mi sanki?
31:38Evet, o döner.
31:39Evet, evet.
31:40Kütüphanenin bir örneğini
31:41insanlar görmeleri için
31:42ziyaretçilerin görülmesi için
31:43örnek olarak buraya konuldu.
31:44Orada da var.
31:45Ahşap işçiliğinin en önemli örnekleri.
31:47Evet, aynen, aynen.
31:48Bakın orada bir de çok güzel bir oturum istişare
31:51Koltuğa ve kişilik.
31:53Tabi o dönemlerde burası nasıl kullanılıyordu?
31:55Padişah orada oturuyor.
31:57Elçileri kovuyordu.
31:58Fakat burada devlet adamları toplantı yaptığı için
32:00o hava verildi.
32:01Bakın bunlar orijinal fakat
32:02Yıldız Şöle'nin bunlar.
32:03Şöle'de zaten Yıldız Sarayı'nın ek binası.
32:05Yani Yıldız Sarayı'na ait bu gördüğümüz
32:07bütün bu eserler
32:08şu diyebiliriz rahatlıkla.
32:10Bu eserlerin hepsinde
32:11Padişah'ın el izleri, göz izleri var.
32:13Sultan'ı gören eserler bunlar.
32:14Hiç değilse büyük bir marangozun
32:16estetik anlayışı hakim buradaki
32:18marangoz eserleri.
32:19Aynen.
32:20Bir de şunu ifade etmek istedim
32:21bu olayla ilgili.
32:22Çünkü burası çok çok önemli.
32:231897
32:24Türk-Yunan Savaşı olmuştu biliyorsunuz.
32:26Türkiye-Yunanistan arasında
32:28küçük bir savaş çıktı.
32:29Fakat kimse tahmin edemedi.
32:3020 gün sürdü savaş.
32:31Çok kısa sürede birkaç meydan savaşıyla
32:33bozgun uğratıldı.
32:35Yunan ordusu tamamen imha edildi.
32:36Ve Yunanistan'ın kapıları açık kaldı.
32:38Atina, Türk işgali, Türklerin girmesine
32:40ramak kalmıştı.
32:41Büyük devletlerin araya girmesine
32:42durduruldu.
32:43Bu savaşın kararı burada verildi.
32:46Bu önemli.
32:47Savaş ilanı kararı burada verildi.
32:49Türkiye'nin
32:50bakın bu çok önemli belki de
32:51kendisini başlatıp, ilan ederek
32:53zaferle bitirdiği tarihteki son savaş.
32:56Ondan sonra savaşları
32:57Türkiye başlatmadı.
32:58Balkan Savaşı,
32:59Trablus-Karparviz,
33:00Birinci Cihan Savaşı
33:01biz başlatmadık.
33:02Sonra dahil olduk.
33:03Yani savunma savaşları
33:04aynı zamanda, Balkan
33:05mecbur katıldık.
33:06Fakat bu Türkiye'nin
33:07başladığı, zaferle bitirdiği
33:08tarihteki son savaş.
33:09Osmanlı Hicri Tarih Miladi'ye
33:12göre 1313,
33:13313 Savaşı diye düştü.
33:14Çok kısa sürmüş.
33:15Ve çok daha önemli tabii
33:16en kıymetli bir hazinemiz olan
33:18Hazreti Peygamber'in
33:19sakalı şerifi.
33:20Bu sultana bilinerek
33:21kendi koleksiyondan çıktı
33:22diyebiliriz.
33:23Kütüphanesindeki devralırken
33:25orada çıktı.
33:32Tabii biz kendi
33:33logomuz her zaman
33:34açıklamada üstte bulunurdu ama
33:36söz konusu, mevzuvayız
33:37Hazreti Peygamber olunca
33:38biz...
33:39Bir incelik gerektiriyordu
33:41diyorsunuz.
33:42Efendim, Büyük Mabeyin Köşkü,
33:44Çiç Sarayı, Kış Bahçesi
33:46ve şimdi neredeyiz hocam
33:48sizden ilgili.
33:49Evet, şimdi sizlerle
33:50Yıldız Sarayı Yapılar Topluluğu'nun
33:52en önemli binasındayız.
33:53İşlev bakımından.
33:54Tarihi ve işlev bakımının
33:55en önemli binası.
33:56Çünkü Padişah mesaisini
33:57burada geçiriyordu.
33:58Burada çalışıyor,
33:59burada yatıyor,
34:00burada kalkıyordu.
34:01Burası Padişah'ın istirahat,
34:02yemek, dinlenme ve
34:03çalışma odalarının bulunduğu
34:05Küçük Mabeyin Köşkü.
34:06Şunu rahatça söyleyebiliriz.
34:08Türkiye, ülke,
34:09buradan yönetiliyordu.
34:11Padişah, bu binadan yönetiyordu.
34:13Milletvekilleri, yerli heyetleri,
34:15paşaları, bakanları, valileri,
34:17üst düzey bütün bürokratları
34:18burada kabul ediyordu.
34:19Kabul ettiği mekanı
34:20göreceksiniz.
34:21Küçük bir oda.
34:22Bu odanın içerisinde her sabah
34:23çeşitli ülkelerin gazeteleri
34:24tercüme edilmiş konulurdu.
34:26Padişah orada kararnameli imzalar,
34:28orada kabul ederdi.
34:29Başbakan orada görüşürdü.
34:30Büyük Mabeyin dış işi ilişkilerde
34:32kullanılıyordu.
34:33Burası iç işleri de kullanılıyor.
34:35Padişah'ın ülke yönettiği yerdeyiz.
34:37Devletin zirvesi tarafından
34:39ülkedeki ve dünyadaki gelişmeler
34:41buradan izleniyordu.
34:42Şimdi bu mekanın tarih açısından
34:43bir başka önemli tarafı daha var.
34:45Bir anlamı daha var.
34:4633 yıl tahta kalan,
34:48adından en çok söz ettiren
34:50tarihteki padişahlardan Abdülhamid'in,
34:52Sultan Hamid'in tahttan indirme
34:54tebliğatı burada yapıldı.
34:56Padişah tahttan buradan uzaklaştırıldı.
34:58Nasıl oldu efendim?
35:00Malum 1808'de
35:02Meçhuliyet ilan ediliyor.
35:04Meçhuliyet'in korunması için
35:06Selanik'ten bir özel asker getiriliyor.
35:09Alıcı taburları deniliyor bunlara.
35:11Bunlar Meçhuliyet'in muhafazası için gelmişler.
35:13İşin ilginç yanı da bu zaten.
35:15Bu Meclis'i, Meçhuliyet'i,
35:17anayasayı korumak için gelen
35:19o ordu isyan ediyor.
35:21Bunun üzerine yeni bir ordu geliyor.
35:22Hareket ordusu bunu bastırmak için çok uzun bir olay.
35:24Geliyor, bastırıyorlar.
35:25Tabi bu sırada Padişah Abdülhamid Han bu sarayda.
35:27Ve kendisine birinci ordu komutanı
35:29Mahmut Muhtar Paşa geliyor.
35:31Ertuğrul Süman Ali komutanı geliyor.
35:32Birçok askerler,
35:33efendim gelen ordu isterseniz mukabele edelim,
35:36durduralım.
35:37Hayır diyorum, zinhar.
35:38Ben kardeş kanatmasını istemiyorum diyor.
35:40Ve Mahmut Şevket Paşa'nın bu surette
35:42hakim olmasını kolayca sağlamış oluyor.
35:44İlk kez İstanbul'a hakim oluyorlar.
35:46Ve sonra Sultanahmet'teki meclis binasında
35:48toplantı yapılıyor.
35:4921 Nisan 1909 günü
35:51Padişah'ın taht indirmesine karar alınıyor.
35:53Ve bu karar alındıktan sonra da
35:55öyle bir hata yapılıyor ki,
35:56şu hata şu,
35:57Sedat Simavi'nin babası,
35:59Lütfi Simavi var,
36:005. Mehmet Reşad'ın katibi diyor ki,
36:03böyle bir hatayı nasıl itikaba etti diyor meclis.
36:05Nasıl hata?
36:06Çünkü Türklerin Hakan'la, Müslümanların halefesine
36:09dört kişi gönderiliyor.
36:10Dört milletvekili bunların hepsi
36:11daha sonra ihanet ediyor vatan haline.
36:13Efendim burada gördüğümüz resim
36:15hal ilanının olduğunu anlatıyor.
36:19Ve bu salon.
36:20Şu anda karşımızda bakın,
36:21şu görevli arkadaşın durduğu yerde heyet duruyor.
36:24Hemen kapının kanadında olduğu yerde
36:26Sultanahmet duruyor.
36:27Burada bunlar geliyorlar,
36:28dört kişi.
36:29En baştaki Arif Gençbaşı Koramiral,
36:31Arif Denizci, Bahriyeli,
36:32yanındaki Emanuel Karasso.
36:34Yahudi asıldı fakat bu Selanik milletvekili
36:37Emanuel Karasso'nun İtalya'dan casus olduğu
36:39çok sonradan fark ediyor hükümet taraftan,
36:41sonradan anlaşılıyor.
36:42Ortadaki ise tüm general, jandarmatik,
36:44Esat Toptani Paşa'dır.
36:45Aşırı bir milliyetçi, Arnavut milliyetçisi.
36:47Balkan Savaşı'nda Türkiye'ye ihanet etti.
36:49Osmanlı'ya ihanet etti.
36:50İşkodra'yı Sırplara teslim etti.
36:52Ve diğeri de Ermeni Aram Efendi,
36:54Ermeni Katolik Cemaatinden
36:56Taşrak-Kumçak komite reislerinden
36:58ilişkisi olan Ermeni Aram Efendi.
37:00Diğeri de Galip Paşa,
37:02daha sonra Paşa oldum,
37:03Miralay Galip Bey.
37:04Bunlar geliyorlar ve
37:05padişah milletsiz hazret diyor.
37:07Padişah da düzeltme yapıyor,
37:09diyor ki hal yenilmek istedi.
37:11Çünkü padişah hazredilmez.
37:12Devlet başkanı hazredilmez.
37:13Çünkü hazredilecek üstü makam yok.
37:15Tayin eder, atama yapar,
37:16hazreder, kendisi eder.
37:18Hal yenildiğini düzeltiyor.
37:20Fetvayı okuyorlar,
37:21din kitapları yaktırmak,
37:22Müslümanları kırdırmak,
37:23eziyet etmek, devletin israfa sokmak.
37:25Hepsi hiç alakası olmayan ithamlar.
37:27Sonunda padişah,
37:28el hükmü lillah diyor,
37:29Allah'ın dediği olur diyor.
37:30El hükmü lillah deyip tahttan iniyor.
37:32Efendim, İngiliz işgalinde burası...
37:35Sultan Mahdettin kalıyordu burada.
37:36Şimdi biraderi Mahdettin,
37:38Sultan Abdülhamid'in biraderi o da,
37:40büyük biraderi Abdülhamid'in yolu tutarak
37:42hükümeti buraya tutuşuyor,
37:43yani saltanatı buraya tutuşuyor
37:44ve orayı o kullanıyor.
37:45Böylece bu saray tarihe
37:47Osmanlı Devleti'nin son yönetim merkezi ve
37:49son padişahın ikameti olarak tarihe geçiyor.
37:51Sultan Mahdettin'in de,
37:53şöyle söyleyeyim,
37:54çalıştığı yer burası.
37:55Ülkeyi terk etmeden önce
37:57terk ettiği gün burada çalışıyordu.
37:58Bakın buradan ülken ayrıldı.
37:59Şu oda padişah 2. Abdülhamid'in yazı odası.
38:01Meşhur oda bu.
38:02Burada, sadrazam burada kabul ediyor.
38:04Bazen geceleri kritik durumlarda,
38:07Avrupa'nın siyasi karışık durumlarında
38:09geceleri sabahlara kadar ışıklar uyanıyordu.
38:11Bütün bina ışıklar uyanıyordu.
38:12İki katlı bu bina harlanıp çalışıyordu.
38:14Burası yıldızın beyniydi.
38:16Sarayın beyni.
38:17Çok önemli bir mekandayız.
38:18Tarih nedir efendim?
38:20Bugünü önemli kılan nedir diye soracak olursanız,
38:22Sultan 2. Abdülhamid Han'ın
38:24tahta çıkışının 148. seneyi devriyesi.
38:28Hocama son olarak şunu sormak istiyorum.
38:30Cumhuriyet döneminde saray
38:32hangi fonksiyonlarda kullanıldı?
38:35Nasıl değerlendirildi?
38:36Günümüze kadar nasıl geldi?
38:38Çok hızlı rica edeyim size.
38:401923'te Cumhuriyet İnancılığı'nda
38:439 Ekim'de Cumhuriyet İnancılığı'nda birlikte
38:45işgalden kurtarılan topraklar üzerinde
38:47Osman Hazretleri'nin varisi olarak
38:48Türkiye Cumhuriyeti yerini alıyor.
38:501924 senesinin 3 Mart günü
38:544.1 sayılı kanun çıkıyor.
38:55Bu kanuna göre, efendime söyleyeyim,
38:57devlet başkanı yapan padişahın
38:59devlet alanına kullandığı bütün binalar
39:01millete bağlı ediliyor.
39:021925 senesinde hükümet
39:04Yıldız Sarayları'nı özel olarak,
39:06burayı ayrı olarak Harva Akademileri tahsis ediyor.
39:08Harva Akademileri.
39:09Ve 1940'lara kadar,
39:10bin fil bunlar bütün bu binaları kullandılar.
39:12Fakat daha sonra 1970'lere kadar
39:14Harva Akademileri bir kısmı komutanlık olarak
39:16burada kalıyor.
39:171978 senesinde Kültür Bakanlığı
39:19burayı farklı kurumlara vermiş.
39:21İçişleri Bakanlığı devredikten sonra
39:23İRSİK'a, belediye, efendime söyleyeyim,
39:25Yıldız Üniversitesi
39:27ve bunlar farklı kurumlarda burayı kullanmışlar.
39:30Ama 2016 senesinde Cumhurbaşkanlığı
39:34bütün bu Yıldız Sarayı'nı tekrar ayağa kaldırmak maksadıyla
39:36bütün bu kurumlardan geri aldı bunları.
39:38Tek bir çatı altında topladı.
39:402018'de Milli Saraylar'a geçti.
39:42Milli Saraylar da misyonu gereği
39:44buraları orijinal hale, özgün hale tefriş ederek
39:46halkımıza kazandırmak amacıyla
39:48çalışma başlattı.
39:49Restorasyon ince ve çok titiz bir çalışma sonunda
39:52nihayet 12 Temmuz günü
39:54burası halkımıza açıldı.
39:56Bu suretle şunu diyebiliriz.
39:58Bir arada tabii Yıldız Sarayı'nın küçük bir parçası
40:00Marangoz Hare binası ile buralar
40:02sırf burası ve Marangoz Hare binası
40:04Abdülhamit Müzesi diye açıktı ama
40:06şu anda Büyük Mabeyn
40:08tarihi olaylara tanık eden çok önemli bir yer.
40:10Gezdik, orası.
40:12Bu küçük Mabeyn üst katı, harem daireleri
40:14has bahçe, has bahçe de kapalı.
40:16Has bahçe o kadar güzel ki
40:18insanlar çok etkileniyorlar, hayran kalıyorlar.
40:20Bütün bunlar böylece tarihinde Yıldız Sarayı halka
40:22komple ilk defa açılmış oldu.
40:24Halkın, halka ait açılmış oldu.
40:26Efendim şimdi
40:28nihayet soru şu olsun.
40:30Sultan Abdülhamit Han'ın uzun bir
40:32saltanat dönemi var.
40:3432-33 yıllık bir zaman diliminden
40:36bahsediyoruz. Yarım asra
40:38yakın bir zaman dilimi. Çok da
40:40siyasi çalkantıların yaşandığı
40:42dünyanın dönüştüğü, yeni bir
40:44yüzyıla hazırlandığı bir dönem. Gerçekten
40:46ülke şartları zor olmasa bile
40:48dünyanın dönüşmesi zorluklar
40:50oluşturan bir durumdu
40:52o dönem için. Sultan Abdülhamit Han'a
40:54bugünden baktığımızda kısa bir
40:56değerlendirmenizi rica etsem.
40:583 yıl boyunca nasıl idare etmiştir
41:00Osmanlı Devleti'ni? Neler söylersiniz?
41:02Sultan Abdülhamit de nihayetinde bir insandı.
41:04Elbette hataları da vardı.
41:06Olumsuz mutlaka tarafları da
41:08elbette vardı ama şu bir gerçek.
41:10Sultan Abdülhamit'in tahta çıktığı
41:12dönemdeki Türkiye'nin haline bakarsanız
41:14devletin haline. Kendisi gerçekten
41:16kendi yöntemleri, yöntemlerle
41:18idare tarzıyla devletin ömrün
41:20uzattığı söyleniyor. Çünkü
41:22Avrupa sömürücünün
41:24zirvesindeydi o tarihte. Bir tür
41:26ortaklarında gözleri vardı, paylaşma gözleri vardı
41:28ve ekonomik olarak sıkıntılı bir durumda
41:30Abdülhamit özellikle kendi
41:32tabiri onun külahını
41:34birikine, birinin külahını diğeri
41:36vermekle yani siyasi ve
41:38bir manevrayla devletin
41:40ömrünü uzatmayı başarmış diyebiliriz.
41:42Eğer 5. Murat tahta kalsaydı
41:44tabii ki
41:46belki de bilemiyoruz.
41:48Çok daha önce
41:50Belki Sakarya'yı daha
41:52erken savunmaya kalkabilirdik yani.
41:54Deniliyor.
41:56Hocam çok teşekkür ederiz.
41:58Çok önemli bir noktadan
42:00hakettiği bir özel yayınını sizlere
42:02ulaştırdık. Osmanlı Devleti'nin
42:04zihni olarak kabul edilen ve
42:06Padişah'ın en çok
42:08bulunduğu ve devleti yönettiği bir noktadan
42:10ve nihayetinde ise
42:12hal ilanının yapıldığı
42:14tebliğ edildiği bir odadan
42:16sizlere veda ediyoruz. Tarihçi
42:18yazar, Yıldız Sarayları Müze
42:20Müdürü Ünal Karıncalı
42:22Hocamız bizlere
42:24Yıldız Sarayı'nı, Abdülhamid'in tahta çıkışını
42:26siyasi olayları ve
42:28hal edilişini dolayısıyla
42:30Osmanlı'nın son dönemiyle
42:32aktarmış ve anlatmış oldu.
42:34Kendilerine de çok teşekkür ederek
42:36yeni bir yayında tekrar buluşmak
42:38dileğiyle de sizlere de Allah'a
42:40emanet ediyoruz. Hoşçakalın efendim.