Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Genel olarak baktığımız zaman Esat'ın konuşmasında öncelikle şu dikkat çekiyor, Türkiye'yle ilgili son iki önemli açıklamasını da
00:08Parlamento yani Halk Meclisi ile ilgili bağlantılı etkinliklerde yaptı. Birincisi 15 Temmuz Halk Meclisi
00:14seçimleri sırasındaydı.
00:16Bu son bugün konuşacağımız açıklaması ise Halk Meclisi'nin
00:19yeni döneminin başlaması vesilesiyle yaptığı bir konuşmaydı.
00:23Yani buradan yola çıkarak şu yorum yapmak mümkün,
00:26Türkiye ile ilişkiler artık Suriye açısından öncelikli bir ulusal mesele haline gelmiş gibi görünüyor.
00:32Diğer yandan Esat'ın yeni sürece ilişkin kamuoyunu da
00:37hazırlama amaçlı Halk Meclislerinde tercih ederek yaptığı bu konuşmalar
00:43söz konusu olmuş olabilir. Bir diğer dikkat çekici noktaysa Esat'ın
00:47Türkiye ile ilgili açıklamalarında
00:50belirli bir değişimden geçmesi.
00:54Şimdi ilişkilerin normalleşmesi ile ilgili hep ne diyordu? Türkiye Suriye'deki askerlerini
01:00çekmeli bir ön şart ortaya koyuyordu.
01:03Şimdi ise biraz daha farklı bir söylem var rejim yetkililerinden.
01:08Hemen bir çekilmeden
01:10bahsedilmediğini ima etmeye başladılar öyle görünüyor.
01:14İlkelerin ve temellerin ele alınmasını
01:17vurgulayıp bunu öne çıkarmaya başladılar.
01:20Mesela Esat yaptığı konuşmada süreç amaç ve hedeflerinin ilk başta ortaya konulması gerektiğini vurguladı.
01:26Ve görüşmenin kendisinden ziyade
01:29içeriğine odaklanılması gerektiğinin altını çizdi.
01:32Ve içeriğe odaklanan bu yaklaşımında bir ön koşul olarak
01:36algılanmaması gerektiği yönünde bir mesaj verdi böyle okunabilir.
01:41Yani Esat'ın bu konuşmasından yola çıkarsak bir süreç başlatalım bir yol haritası üzerinde çalışmaya başlayalım
01:48mesajı verdiği iddia edilebilir elbette hangi tarihte hangi adım atılacak bunları tek tek belirleyelim ve
01:54sürecin sonunda
01:56Türkiye'nin askerlerinin çekeceği bir anlaşmaya
01:59varalım beklentisi içinde olduğu da yine iddia edilebilir ama bunlar
02:03Şam'ın yaklaşımı ve Şam'ın görüşleri.
02:06Ancak Suriye
02:07halen
02:08biliyorsun yıkık durumda bir devlet olarak topraklarının tamamına
02:14hakim vaziyette değil halen.
02:16Halkının yarıdan fazlası göç etmiş durumda.
02:19Şehirleri yıkık ekonomisi kötü.
02:22Dolayısıyla galiba asıl soru
02:24böyle bir Suriye ile normalleşme nasıl mümkün olur ya da nasıl normalleşilir?
02:31Söylediğinden yola çıkarak şunu da söylemek lazım Kuzey bölgesinde Suriye'nin
02:35Türkiye'nin danışmanlık yaptığı noktalarda nispeten aslında biraz daha normalleşme var.
02:41Demekte mümkün ama iç kısımlarda kesinlikle o normalleşmeden
02:45eser yok Kuzey bölgelere baktığımız zaman. Peki
02:48bu anlattığın çizdiğin resim karşısında
02:51Ankara açısından durum nasıl? Nasıl değerlendiriyorlar?
02:59Samet önce şunu söyleyeyim şimdi biliyorsun 2023 yılında dörtlü görüşmeler başlamıştı.
03:05Rusya, İran, Türkiye, Suriye bir masada oturuyordu. İstihbarat, dışişleri, savunma bakanları düzeyine kadar gelmişti.
03:12Mesela ama sonra Esat çıktı dedi ki işte
03:14Türkiye askerini çeksin.
03:16Masadan kalktı.
03:17Şimdi o günden sonra istihbarat seviyesinde temasların devam ettiğini biliyoruz.
03:24Benim edindiğim izlenim bir süredir sadece istihbarat değil diplomatik düzeyde de
03:31temas var.
03:32Benim izlenimin bu yönde
03:34ve süreçten Ankara'nın temel beklentisinde
03:37herhangi bir değişiklik yok. Yani Ankara mevcut pozisyonunu koruyor. Daha önce masada
03:43hangi pozisyondaysa bu mevcut pozisyonda da yol alma hedefini koruyor.
03:49Şimdi Dışişleri Bakanlığı kaynaklarına sorduğum zaman hangi noktadayız diye
03:55onlar da Suriye'de ihtilafın başladığı 2011 öncesini Mart 2011 öncesini hatırlatıyor.
04:01Orada hatırlayacaksın
04:03Ankara ile Şam arasında çok sıcak ilişkiler kurulmuştu. O dönem halkın refahını artırmaya
04:09sorunları azaltmaya dönük politikalar sayesinde bu ilişkiler güçlenmişti ve bölgeye de bölgedeki
04:15istikrara da katkısı vardı.
04:17Şimdi işte yeniden o noktaya dönüş dönülebilmesi için Dışişleri kaynakları diyor ki
04:224 ana başlık esas.
04:24Bir başka deyişle Türkiye'nin normalleşmeye
04:28dönük 4 ana beklentisi var. Birinci sırada ne geliyor?
04:33Suriye'nin toprak bütünlüğü ve birliğinin muhafaza edilmesi
04:37terör unsurlarından
04:38arındırılması. İkinci sırada Suriye'nin kendi halkıyla
04:42kendi halkının meşru talep ve beklentileri temelinde
04:462254 sayılı
04:48Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı çerçevesinde gerçek bir ulusal uzlaşı sağlaması
04:54Anayasa görüşmelerine geri dönmesi
04:57ve muhalefetli anlaşması.
04:59Üçüncü sırada göçmenlerin güvenli ve onurlu geri dönüşleri için gerekli koşulların oluşturulması.
05:05Ve dördüncü sırada
05:06insani yardımları muhalefetin kontrolünde bulunan alanlara
05:10kesintisiz şekilde sürmesi.
05:12Şimdi diplomatik kaynaklar Dışişleri yetkilileri diyor ki bu anlayış
05:16Hakim kılınıp
05:17Gerçekçi yaklaşımlar hayata geçirildiği takdirde Suriye'nin esenliğine
05:22Komşu ülkelerin güvenliğine ve bölgesel istikrara katkı sağlayabilecek adımların
05:27Önüde açılacaktır.
05:29Şimdi bu dört başlığa baktığımız zaman elbette ki en önemli ve zorlu bölüm
05:34Suriye'nin terörden arındırılması meselesi olarak karşımıza çıkıyor.
05:38Şimdi Suriye terör örgütlerini temizleyebilecek mi?
05:42PKK'dan kurtulabilecek mi?
05:44Bugünkü mevcut durum az önce de bahsettim yani Şam tüm toprakları üzerinde halen bir
05:50Hakimiyete sahip değil.
05:51Rusya, İran, Amerika sürecin içerisinde
05:55İstikrar henüz
05:57Sağlanamamış. Bu vaziyetteyken terörün sonlandırılmasına dönük koşullar
06:02Sağlanabilir mi?
06:03Bu pek kolay görünmüyor açıkçası ve şunu çok net söyleyebilirim.
06:07Türkiye askerini o noktada
06:09Kolay kolay çekmez.
06:11Çekemez kendi güvenliği açısından.
06:13Dolayısıyla bugün Esat'ın
06:15Türkiye ile görüşmelerde ön şartsız masaya oturması
06:19Veya oturmaması çok bir şey ifade etmiyor.
06:22Koşullar sağlanmadan
06:24Bu tablo Türkiye açısından değişmeyecek.
06:26Benim izlenimin bu yöndedir. Diğer yandan
06:29Suriye rejiminin muhalefetle kuracağı
06:31Diyalog da Ankara için önemli.
06:33Bunun
06:34Sonuç getirici
06:36Şekilde olması
06:37Gerekiyor. Ankara bunun altını
06:40Kalın kalın çiziyor.
06:41Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı ve işte o Cenevre anayasa süreci de bu anlamda
06:47Vurgulanıyor Samet.
06:48Bunun takipçisi olunacak.
06:50Yani Türkiye Suriyeli muhaliflerle ilişkilerinde
06:54Radikal bir değişikliğe gitmesi veya geri adım atması
06:58Söz konusu değil. Zaten hatırlayacaksın Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da demişti ki biz Suriye muhalefeti ile ilgili duruşumuzu
07:05Değiştirmiyoruz.
07:06Suriye muhalefeti Şam'la kuracağı ilişkilerini
07:09Kendi iradesiyle yapacaktır. İfadesini kullanmıştı.
07:13Göç başlığına gelirsek
07:15O da aslında insani yardımla iç içe bir başlık. Neden? Birleşmiş Milletler insani yardımları oraya ulaşmadıkça
07:21Göç tetiklenebiliyor.
07:23İnsani yardımların lojistik olarak
07:25Ürdün Lübnan gibi ülkeler üzerinden gitmesi de pek mümkün görünmüyor. Tek kapı Türkiye sınırı.
07:31Bir süredir Esad rejimi
07:34Türkiye'nin sınır kapılarından BME insani yardımlarının içeriye girmesine izin veriyor.
07:39Bunun devam etmesi gerektiği düşüncesi hakim Ankara'da.
07:43Öte yandan göçmenlerin dönebilmesi de çok kolay bir mevzu değil aslında.
07:48Yani Suriye'nin yeniden inşası gerekiyor. Sen de söyledin.
07:51Kuzeyde Türk askerinin bulunduğu bölge biraz daha normal ama aşağılar
07:55Öyle değil.
07:56Bu da ne demek?
07:57Altyapının yapılması, milyonlarca insanın oraya dönebilecek şekilde o altyapının yapılması demek.
08:03Bu da
08:04Kaynak demek. İşte orada da yine
08:06Aslında iş görev Esad rejimine düşüyor.
08:09Nasıl? Uluslararası kamuoyuna belirli bir güven vererek oraya kaynağı akıtması ve bir an önce altyapısını da
08:17Milyonlarca insanın yeniden orada yaşayabileceği şekilde
08:20Yapması gerekiyor. Öyle görünüyor.
08:23Tabii bu önemli. Bu tabloya baktığımız zaman nasıl bir süreç göreceğiz şimdi Dicle Canova?
08:30Çünkü
08:31Daha önce hatırlayalım
08:32Türkiye'nin
08:33Mısır ve Suudi Arabistan gibi ülkelerle ilişkileri
08:37Problemliyken tekrar yeniden canlandığını görüyoruz. Bu süreçlere mi benzeyecek Suriye ile yaşanan süreç?
08:44Öyle görünmüyor Samet. Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan hatta bu son dönemdeki kopuştan önce
08:50İsrail ile normalleşme süreçlerini hep birlikte gazeteciler olarak takip etmiştik.
08:56Ancak benim edindiğim izlenim Suriye meselesi biraz daha farklı.
09:02Başka bir içerik ve farklı bir tempoda ilerleyeceğini söyleyebilirim.
09:07Çünkü neden?
09:08Mesele sadece iki ülke arasında değil bu kez. Başka aktörlerde var.
09:14Suriye muhalefeti var.
09:15Göçmenler var. Onların haklarına da halel getirmeyecek
09:19Bir süreci yönetme gayretinde Ankara.
09:22Dolayısıyla Türkiye'nin aslında Suriye ile normalleşmesi
09:27Suriye'nin
09:28Kendi halkıyla
09:29Normalleşmesi demek bir taraftandır.
09:32Suriye'nin
09:33Kendi halkıyla
09:34Normalleşmesi demek bir taraftan da.
09:37Dolayısıyla Suriye'nin normal bir devlet olması ve tabii teröre karşı mücadele edebilmesi
09:43Gerekiyor. Bu normalleşmenin gerçekten hayata geçebilmesi için. Yani tüm bunlardan yola çıkarak
09:51Şunu çok net söyleyebilirim. Aslında top
09:54Şam'ın sahasında, Esad rejiminin sahasında. Onun ülkesi için ne yapmak istediği
10:00Bu süreci de
10:01Belirleyecek. Öyle görünüyor.