Esad yeni mesaj verdi! Prof. Dr. Uzgel anlattı Cumhuriyet tarihinin en zor dış politika problemi!
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri, hoş geldiniz yayınımıza.
00:17Aylardır bu ekranlarda Hamas-İsrail arasındaki kanlı savaşı konuşuyoruz.
00:2110 ay oldu. Gazete şimdiye dek 40 bine aşkın insan öldü ancak savaş sona ermiyor.
00:26Ateşkes görüşmeleri yapılıyor.
00:28Son olarak hafta sonu Kahire'de görüşmeler sürdü ancak oradan da diyebiliriz ki kayda değer bir sonuç çıkmadı.
00:34Peki ateşkes Gazze için mümkün mü? Katliam duracak mı?
00:38Bütün bunları konuşacağız bugün.
00:40Konuğumuz Cumhuriyet Halk Partisi'nin dış politikadan sorumlu genel başkan yardımcısı Prof. Dr. İlhan Uzgel.
00:46Hoş geldiniz efendim.
00:47Merhabalar, hoş bulduk.
00:49Şimdi söz ettiğim gibi aslında aylardır gündemimiz Gazze.
00:53Orada gerçekten bir soykırımı izledik aylarca.
00:57Ateşkes görüşmeleri yapılıyor.
00:59Taraflar sıcak bakmıyor.
01:01Görüşmelerden aslında kayda değer bir sonuç çıkmadı.
01:04Ne istiyor taraflar?
01:05Ateşkes mümkün mü?
01:08Valla şundan eminiz.
01:11İsrail tarafı yani Netanyahu hükümeti ateşkes istemiyor.
01:16Yani bu savaşı sürdürmeye uzatabildiği kadar uzatmaya hatta mümkünse genişletebildiği kadar genişletmeye razı bir hükümet var İsrail'de.
01:27Belki takip edenler biliyordur.
01:29Daha geçenlerde çok büyük bir gösteri yaşandı.
01:34İsrail'de tekrar geri döndü.
01:36Netanyahu hükümetinin protestolar.
01:39İsrail halkının bir kısmı yani önemli bir kısmı savaşın gidişatından da memnun değil.
01:44Ama bu koşullarda Netanyahu hükümeti iktidarda kalmak için Gazze'ye ihtiyaç duyuyor.
01:51Savaşa ihtiyaç duyuyor.
01:53Hatta yalnız biliyorsunuz savaşın ölçeğini genişletmeye çalışıyor.
01:58Aynı anda dört tane ülkeyle savaşıyor İsrail.
02:01Dört tane ülkeye yönelik saldırganlık yürütüyor.
02:04Yani Gazze, Lübnan, Suriye ve İran.
02:10Yani aynı zamanda kısmını Irak'ta katılabilir belki.
02:15Dolayısıyla da bu mümkün olduğunca çok cephede savaş yürütme şeyin neredeyse Netanyahu hükümetinin yakıtı olmuş durumda.
02:28Tabi Hamas da biliyorsunuz çok sertlik yanlısı bir örgüt, bir parti ama işte askerlik kanadı var.
02:36Dolayısıyla da bu ikisinin çıkarlarını uzlaştırmak çok kolay olmuyor.
02:42Bir de hedeflerinin çoğuna ulaşamadı İsrail Gazze'de.
02:46Evet Gazze'yi yerle bir etti.
02:49Ama mesela Hamas'a ne kadar zarar verdiği hala İsrail'in içinde de tartışmalı.
02:54İsrail kamuoyu Gazze'de yürütülen Hamas'a karşı yürütülen savaşın bu Hamas ayağının yeterince başarılı olmadığı, rehinelerin geri verilmediği konusunda aslında daha iyileştirilen.
03:10Ateşkes'e yanaşılamıyor.
03:11Çünkü Hamas tamamen çekilmesini talep ediyor.
03:15Haklı bir talep Gazze'den.
03:17Işte Mısır-Gazze koridoru var, yani geçiş koridoru, oranın statüsü konusunda takılma var.
03:28Bu Philadelphia koridoru denen 14 kilometrelik bir koridor var.
03:32Mesela oranın kontrolünü eline almak istiyor.
03:34Geçişleri kontrol etmek istiyor.
03:35Stratejik çünkü.
03:38Ve bu bir sürü neden sayabilirsiniz.
03:40Şöyle söyleyeyim ben size kestirmeden.
03:43Eğer uzlaşmaya niyetiniz yoksa, anlaşma iradeniz yoksa sebep çok bulunur.
03:54Peki şimdi aslında son olarak Hamas'ın siyasi liderinin Yahya Sinvar olması orada ateşkes görüşmelerinin biraz daha sekteye uğratılacağı yorumları da yapılmıştı.
04:05Sizin de dediğiniz gibi iki taraflı bir uzlaşmaya yanaşmama durumu var.
04:09Ancak uzlaşmayı isteyen ya da istediğine dair mesajlar veren bir taraf da ABD.
04:14Hatta orada ateşkes görüşmeleri sürerken olumlu sonuçlar alınacağına dair mesajlar da verilmişti.
04:21ABD'nin bu mesajları vermesi, bu adımları atması seçime yönelik mi, iç politikaya yönelik mi yoksa artık bir ateşkesi ABD'de istiyor mu?
04:32Amerika ateşkesi çok uzun süredir istiyor.
04:35Ama maalesef koca Amerikan sistemi diyeyim, devletten öte bir şey muhtemelen, İsrail'in peşine takılmış durumda.
04:45Bunda da seçimlerin olması, yani Kasım başında seçimlerin olması önemli rol oynadı.
04:50Olmasa da tabi buna yakın bir pozisyon alırdı Amerika.
04:56İsrail Amerika da çok güçlü.
04:58Bunu son Gazze Savaşı ile bir daha test ettik.
05:02Anladı yani bütün dünya anladı.
05:04Dolayısıyla da ama şöyle bir nokta var, Biden yönetimi bu savaşın uzamasını istemedi.
05:12Biden yönetimi, Netanyahu ile arası iyi olan bir yönetimi değil.
05:16Avrupa hükümetleri de öyle.
05:18Yani Netanyahu çok sevine olan bir siyasetçi değil Batıda.
05:23Ama şu an bu 7 Ekim saldırısının üzerine kurduğu meşruiyetle, İsrail bütün gücüyle, elindeki savaş makinesiyle, ateş gücüyle sivil bir halkı katletti.
05:35Maalesef gözümüzün önünde yaşandı bu.
05:37Tarihe böyle düşecek.
05:39Amerika bunu, yani şöyle söyleyeyim, Gazze'nin yerle bir edilip 40 bin sivil insanın öldürülmesi çok büyük kısmı sivil.
05:49Hatta %70 kadın ve çocuklardan oluşuyor.
05:52Bunun Amerika'ya stratejik bir getirisi yok ki.
05:55Şöyle düşünün, Washington'dan baktığınızda Gazze çok küçük bir alan.
06:00Burasını Filistinlerden arındıramadı da İsrail.
06:04Filistin halkı burada direndi.
06:06Eğer bir direniş varsa bana sorarsanız bu direniş Hamas'ın değil, Filistin halkının direnişidir.
06:11Filistin halkı oradan çıkmadı.
06:13Dolayısıyla da İsrail'in bir gün Şam'da Suriye, Şam'daki İran Büyükelçiliği yanındaki konsolosluk binasını kurması, bir gün Tahran'ı kurması, bir gün Lübnan'a saldırması lazım.
06:39Bunların Amerika'ya getirdiği fazla bir stratejik avantaj yok doğrusu isterseniz.
06:44Amerika uzun süredir Netanyahu'ya baskı yapıyor.
06:472 Temmuz'da Biden yönetimi elinde yeni bir çözüm planıyla geldi.
06:54Netanyahu yanaşmıyor.
06:55Hamas'ı da ikna etmek kolay değil.
06:58Ama en temelde savaşı durduracak olan tabii ki İsrail'in, İsrail hükümetinin iradesidir.
07:07Bu iradeyi göstermiyor.
07:09Son olarak da aslında bu İsrail'in saldırılarının ardından İran'ın bir yanıt vermesi bekleniyordu.
07:15Bu ateşkes görüşmeleri de aslında o arada oldu.
07:19İran bir ateşkese mi zorluyor İsrail'i şeklinde de yorumlandı.
07:23Şimdi orada bir misilleme bekleniyor.
07:24Lübnan, Hizbullah'ından bir saldırı geldi ama İran'dan beklenen büyüklükte henüz bir saldırı yok.
07:29Sizce orada ne olacak?
07:31İran neyi hedefliyor şu anda?
07:34İran zamana oynuyor.
07:35Öyle görünüyor.
07:36Yani sürpriz bir saldırı olabilir her an.
07:39Süreyi uzattıkça çünkü sürpriz olma ihtimali artıyor.
07:44Bana sorarsanız yani şöyle İsrail tarafı gevşeyebilir.
07:49O yüzden sürpriz diyorum.
07:50Yani zamanı ayırdıkça vakit geçtikçe bir ay, iki ay, üç ay herhalde bir saldırı olmayacak beklensi yaratabilir.
07:58Ekip biraz oraya doğru da gidiyor.
08:00Ama tabii burası Orta Doğu.
08:01Ertesi gün bakarsınız İran beklenmedik bir yerden beklenmedik bir saldırıda bulunabilir.
08:07Ama şimdiye kadar böyle bir saldırı daha önce bekleniyordu.
08:10Mesela işte çeşitli gözlemciler 12 Ağustos'ta o sembolik bir gündü.
08:15İran'ın işte saldırıda bulunacağını ya da Hezbollah'la koordineli bir şekilde aynı anda saldırıp Demir Kubbe'yi aşacağını falan söylüyorlardı.
08:26Bunların hiçbiri olmadı.
08:27Bekliyoruz.
08:29İran'dan henüz bir şey çıkmadı.
08:32Bana sorarsanız zaman geçtikçe bu ihtimal biraz düşüyor bile.
08:36Peki efendim.
08:36Şimdi son olarak Suriye Devlet Başkanı Beşer Esad'ın açıklamaları var.
08:41Onları da sormak istiyorum size kapatmadan evvel.
08:44Şimdi bildiğiniz üzere Türkiye ile Suriye'nin normalleşmesi gündemini de bir süredir konuşuyoruz.
08:48Orada Esad'ın öne sürdüğü bazı koşullar vardı.
08:52Yine o koşullara vurgu yaptı.
08:53Esad son olarak bir açıklama yaptı ve orada güvenilir referanslara ihtiyaç duyduğunu söyleyerek şunları kaydetti.
08:59Esad diyor ki hiçbir hakkımızdan vazgeçmeyeceğiz.
09:03Türkiye topraklarımızdan çekilmelidir.
09:05Türkiye yetkililerinin açıklamaları asılsızdır.
09:07Kriterimiz egemenliktir.
09:09Yine bir egemenlik vurgusu var.
09:10Bir önceki açıklamasında da bu vurguyu yapmıştı.
09:14Esad Türkiye'yi çekilmeye zorluyor gibi gözüküyor.
09:17Neden şimdi?
09:18Neler olacak sizce?
09:22Şundan dolayı neden şimdi dediğiniz diye sorduğunuz sorunun cevabı şu.
09:27Çünkü Türkiye görüşelim dedi.
09:28Esad'dan böyle bir talep gelmemişti.
09:31Normalleşmeyi talep eden Türkiye.
09:33Esad için normal bir durum yok ortada.
09:35Aslında neresinden bakarsanız bakın.
09:37Türkiye, Suriye topraklarının yüzde onunu kontrol ediyor.
09:40Orada okul açmış, PTT servis hizmeti veriyor.
09:44Yaklaşık 50 bin Suriye Milli Ordusu mensubuna maaş ödüyor.
09:48Silahlı insan orada besliyor.
09:51Işıtı kurum altına alınmış falan.
09:54Ortada normal hiçbir şey yok ki.
09:564 milyon Suriyeli de Türkiye'ye girmiş durumda.
10:00Dolayısıyla da normalleşelim diyor Türkiye.
10:03Esad da diyor ki hani burada normal olan ne bana söyleyin demeyi getiriyor.
10:09Kısmın haklı.
10:10Dolayısıyla bunun yalnız şöyle bir durum var.
10:13Bu sorunların çözülebilmesi için de görüşmek gerekiyor.
10:18Esad aslında bu noktaya gelmiş durumda.
10:21Yani şöyle bir durum şu söz konusu değil diyor Esad.
10:26Türkiye oradan askerlerini çekmezse aramıza görüşme olmaz, müzakere olmaz.
10:32Esad ben böyle bir pozisyonu savunmuyorum diyor.
10:35Hani gelin görüşelim.
10:38O yüzden Türkiye kamuoyundaki bu yanlış algılamayı düzeltiyor aslına bakarsanız.
10:42Gelin görüşelim, nasıl çekileceğinizi konuşalım diyor.
10:46Çünkü Esad da biliyor ki yani CHP'de şimdi 6 ay sonra erken seçim olsa hani biz iktidara gelsek, ben dış politikadan sonra bir görevim olsa.
10:56Hani ertesi gün hadi çekin askerleri diyemeyiz.
11:00Orada büyük bir boşluk ve kargaşa yaratılır.
11:02Dolayısıyla Esad yönetimine oturup çekilme takvimi üzerine.
11:06Çekilmenin yalnızca bu süreyle ilgili bir konu da değil.
11:10Yani bir ay şu kadar asker çekiyorum.
11:12Çekilmenin nasıl olacağı konusunda da.
11:15Orada şimdiye kadar, bunun sorumlusu muhalefet değil ama 50 bin kişiyi beslemişsiniz.
11:21Onları maaşa bağlamışsınız, işlerinden kopmuşlar.
11:24Aileleri var.
11:25Birdenbire onu keserseniz, siz çekilirseniz onlar ortada kalır.
11:29Bu sefer Türkiye için de istikrarsızlık olur.
11:32Eli silahlı insanlar, bir yere bağlı değil.
11:35Ordu değil ki bu emir komuta içinde hareket etsin.
11:38Emekli ettik, emekli maaşı ödeyelim falan diyesiniz.
11:42Dolayısıyla bir ara kategori yaratmışsınız.
11:44Esad onları terörist olarak görüyor, vatan haini olarak görüyor.
11:47Türkiye'nin, düşünsenize kendi ülkenizde Türkiye'nin maaşı ödediği insanlar bunlar.
11:51Dolayısıyla da Esad bunları istemiyor.
11:54Türkiye bunları alamıyor falan.
11:56Böyle bir karışık durum var.
11:57Bunun çalışmasını yapıyoruz.
11:58O ayrı bir konu.
11:59Evet, ben de onu soracaktım.
12:01Hepsinin gelişilmesi gerekiyor.
12:04Evet, şimdi o zaman şunu da sormuş olalım.
12:06Sizce iktidarın aklında böyle bir çekilme var mı?
12:09Yani iktidarı olmasaydı, müzakere için oturduğunda bu çekilmeye yanaşacak mıdır?
12:14Ve siz de biraz çalışmasını yapıyoruz dediniz ama ondan da söz etmenizi isteyeyim.
12:17Dediğiniz gibi yarın bir seçim olsa, Cumhuriyet Halk Partisi iktidara gelse bu sorunu nasıl çözmeyi planlıyor?
12:24Bakın bu Türkiye Cumhuriyeti tarihinin, 100 yıllık Cumhuriyet tarihinin en karmaşık güvenlik ve dış politika konusudur.
12:30Sorumludur.
12:31O kadar karmaşıktır ki, o kadar iç içe geçmiştir ki, hani gitsen bir türlü, kalsan bir türlü, hani böyle bir çekilsen bir türlü, dursan bir türlü.
12:40Harekat yapamıyorsun, asker çekemiyorsun.
12:43İdlib'den çekilsen bir türlü, orada kalsan dünyanın en belalı radikal unsurların, İslamcıların el kaide attıklarını, arttıklarını korumaya çalışıyorsun.
12:55Şimdi o kadar karmaşık bir şey yaşanmış ki, bunun için zamana ihtiyaç var.
13:00Parça parça her bir dosyayı birlikte ama tek tek ele alarak çözmek zorundayız.
13:07Yani İdlib için ayrı bir çalışma masası, ÖSÖ için ya da Süreyya Milliyet Ordusu için, sığınmacılar için ve PYD konusu için.
13:15Bunun her biri için bir çalışma grubu oluşturmak, alt komiteleri oluşturulması karşılıklı olarak ve bunların çalışması lazım.
13:22Buna dair bir çalışma yapılmıyor.
13:24Hükümete dair en büyük geliştirimiz bu zaten.
13:27Bir yol haritası yok.
13:28Türkiye toplumuna, yani biz de mesela, biz Suriye'de şunu yapmak istiyoruz.
13:3410 yıllık planımız bu, buna dair bir öngörü yok.
13:37Böyle, onun için de Esat görüşmeye yanaşmıyor.
13:41Dedi ya, gazoz mu içeceğiz dedi, Erdoğan'la görüşelim dedi.
13:44Esat'ın şeyi, Erdoğan'la görüşmekten gurur duymam.
13:47Buluşsak gazoz mu içeceğiz dedi.
13:50Dolayısıyla bana somut bir şeyle gelin demek istiyor Esat.
13:55Hükümet bundan kaçınıyor, çevresinde dolanıyor.
13:58Bakın iki yıldır alt düzey görüşmeler sürüyor, hiçbir ilerleme yok.
14:02Dolayısıyla burada bir sorun çözme iradesinin olup olmamasıyla ilgili bir konu, sorun yaşıyoruz.
14:08Yani CHP döneminde bunlar olmaz.
14:10Yani biz açıkça Türk toplumuna ve Suriye tarafına deriz ki bizim böyle bir planımız var Suriye ile ilgili.
14:17Bunların her birini çözmek için oturalım beraber çalışalım.
14:20Çünkü bir muhatabımız var.
14:21Türkiye'nin tek yanlı iradesiyle, tek taraflı tasarrufu ile olacak bir iş değil.
14:27Önce Suriye ile oturacağız.
14:29Bunun uluslararası boyutta diplomasisini yapmak gerekiyor.
14:33Amerika ile oturup konuşmak lazım.
14:34Rusya ile, İran ile.
14:36Yani bunların her biri aktör orada.
14:38Bunların her biriyle, yanlışça Esat ile de çözülmeli.
14:41Yani gerçekçi olmak gerekiyor.
14:43Esat ülkesine hakim bir lider değil maalesef.
14:46Yani biz şunu istiyoruz.
14:47Yani siyasette bir ülkeye, bir bölgeye yönelik politikanız varsa ana bir hedefiniz olur.
14:54Mesela Türkiye'nin ana hedefinin, yani CHP iktidarı gelse ne olacak dediniz.
14:58Ana hedef, Esat'ın ülkesi üzerinde hakimiyeti de olmalı.
15:02Yani Türkiye sınırında Türk askeri var.
15:05Karşısında Suriye askerini görmeli.
15:08Bu kadar net.
15:09Bunun için neler yapılabileceğini, bu hedeftir, bu siyasi hedeftir.
15:13Bunun için neler yapılabileceği, tek tek teknik halk komitelerde çalışılır.
15:17Orada uluslararası yetkililer de olabilir.
15:20Yani uluslararası gözlemciler olabilir.
15:23Bunun finans ayağı var.
15:24Yani Suriye'nin biraz kalkındırılması gerekiyor vs. vs.
15:30Çok teşekkür ediyorum Sayın Uzgel vakit ayırdığınız için.
15:33Ben teşekkür ederim.
15:34İyi yayınlar.
15:35Hoşçakalın.
15:36Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri,
15:38Cumhuriyet Halk Partisi'nin dış politikadan sorumlu genel başkan yardımcısı Prof. Dr. İlhan Uzgel bizimleydi.
15:44Kendisiyle dış politikaya ilişkin gündemleri konuştuk.
15:47Özellikle hafta sonu Kahire'de gerçekleşen Gazze-İsrail savaşındaki ateşkes görüşmeleri önemliydi.
15:53Orada görüşmelerden önemli bir sonuç alınamadı.
15:56Sayın Uzgel de sizler için anlattı orada değerlendirmeleri sundu.
15:59Bunun yanında Beşer Esad'ın da son açıklamalarını konuştuk.
16:02Esad diyor ki, Türk yetkililerin açıklamaları asılsızdır, kriterimiz egemenliktir.
16:06Ve yine Türkiye Suriye'den çekilmelidir vurgusu yapıyor.
16:11Bütün bunları Sayın Uzgel sizler için değerlendirdi.
16:14Şimdilik noktalayalım.
16:15Yeniden görüşmek üzere.
16:17www.feyyaz.tv