Ebevenyler dikkat! Çocukları şiddetten nasıl uzak tutarız Çocuk Gelişimi Uzmanı Emine Ergün, Cumhuriyet TV'de.
Transcript
00:00MÜZİK
00:14Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz sevgili seyirciler.
00:18Maalesef son yıllarda özellikle ergenler olarak tabir edilen çocuklar...
00:23Ben böyle olmaz bu girişi bir daha alacağım.
00:30Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz sevgili seyirciler.
00:34Maalesef son zamanlarda çocuklar çeteleşmeye, silahlanmaya ve hatta birbirlerine zarar vermeye başladılar.
00:41Peki son yıllarda gördüğümüz bu şiddete meyildeki artışın sebebi nedir?
00:46Uzman konuğumuza soracağız.
00:48Çocuk gelişimi uzmanı Emine Hanım konuğumuz. Hoş geldiniz.
00:52Hoş bulduk.
00:53Nasılsınız?
00:55Teşekkür ederim iyiyim. Siz nasılsınız?
00:57Teşekkür ederim. Ben tam isminizi de söylemiş olayım.
01:00Çocuk gelişimi uzmanı Emine Ergün konuğumuz.
01:03Emine Hanım şimdi öncelikle biz ben programı açarken de bahsettiğim gibi çocuklarda maalesef bir çeteleşme,
01:11bir silah bulundurma yani kesici delici alet bulundurma ve birbirlerini toplu bir şekilde darp etme eğilimi görüyoruz.
01:21Bunun temel sebebi nedir? Biz niye son yıllarda bunda bir artış yaşıyoruz ülke olarak?
01:27Çünkü çocuklar hem medyada hem sosyal medyada hem de arkadaş çevresinde güç figürünü çok fazla görmeye başladılar
01:37ve güçlü olmayı tercih ediyorlar fakat bu gücü yanlış yorumluyorlar.
01:42Özellikle televizyon dizilerinde bir güç figürü var.
01:46Bu güç bazen silah kullanıyor bazen fiziksel bazen sözel güç kullanıyor.
01:52Onun gibi olma eğilimi içinde olabiliyorlar.
01:55Aile içinde bir güç figürü olabiliyor ki bu çoğu zaman işin içinde yine sözel, fiziksel, ekonomik,
02:03duygusal şiddetin olduğu bir takım durumlara şahit olabiliyorlar ve bunların hepsini çocuklar özgüvenli olarak yorumluyorlar.
02:12Ben güçlü olursam özgüvenli olurum, ben güçlü olursam kimse beni ezemez gibi bir algıları olduğu için
02:19akranların üzerinde böyle bir güç gösterisi yapma eğilimindeler.
02:24Bu çocuklar açısından baktığımızda ortaya çıkan sonuç.
02:28Ebeveynler açısından baktığımız zaman maalesef bazı ebeveynler çocuklarının bu tarz tutumlarını destekleyen
02:36hatta pekiştiren tutumlar içinde oluyorlar.
02:39Çok güzel yapmışsın, aferin sana, harika şeklinde tutumları gören çocuklar.
02:45Doğru yaptıklarını düşünerek devam ediyorlar.
02:48Bu işin hem toplumsal hem aile hem çocuk bazında değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum.
02:55Yani bizde maalesef bir söz vardır.
03:00Dışarıda dayak yersen evde bir de işte ben döverim gibi çok klasik bir cümle kullanıyor genelde aileler.
03:08Peki biz çocuklarımızı bu şiddete meyillen, şiddet eğiliminden nasıl korumalıyız, neler yapmalıyız bu konuda?
03:16Şimdi içinde yaşadığımız toplumun özelliklerini düşündüğümüzde çocuklarımızı biraz daha güçlü yetiştirmemiz gerekiyor.
03:24Bizim zamanımızda, bizim çocukluğumuzda işler daha kolaydı.
03:28Biz biraz daha sokak kültüründe büyüyen, komşu kültüründe, mahalle kültüründe büyüyen çocuklar olduğumuz için daha farklıydı.
03:36Şimdi çok daha farklı bir süreç.
03:38Çocuklarımızı büyütürken vurmak kötü bir şey, kimseye vurmayalım, hayır her şeyi konuşarak halledelim dediğinizde çocukların zorluğunu maruz bırakan bir hal ortaya çıkıyor.
03:50Çünkü bizim çocuğumuz böyle büyüdüğü zaman karşılık vermiyor arkadaşına ve kendini de koruyor.
03:56Bunun tam tersi bir tutum, vuracaksın, ezilmeyeceksin, sen de karşılık vereceksin de doğru bir tutum değil.
04:04Çünkü çocuk bunun dengesini kuramaz, o daha çocuk.
04:07O zaman doğru tutum şu olmalı, birisi sana kötü bir söz söylediğinde sen de aynı şekilde karşılık verebilirsin çünkü önce o söylemiş sana.
04:17Biri sana kötü bir söz söylediğinde ona vuramazsın çünkü o zaman sen haksız olursun.
04:22Ama biri sana vurmaya kalktığında kendini koruyabilirsin, bunu istemediğini söyleyebilirsin, onu durdurabilirsin fiziken.
04:30Ve sonrasında da en yakın yetişkinden yardım istemelisin.
04:34Biraz artık galiba oyunu kuralına göre oynamamız gerekiyor.
04:38Çünkü bu kadar zorbalığın arttığı bir toplumda biz çocuğumuzu bir iyilik meleği gibi büyüttüğümüzde maalesef zorbalığa maruz kalmaya başlıyor.
04:49Ve zorbalık dediğimiz şey eskiden liselerde görünen bir durumken şu anda kreşlere kadar inmiş durumda.
04:58Çok üzücü bir şey bu ama 3-6 yaş grubu kreş ve anaokullarında bile çocuklar birbirlerine zorbalık yapıyorlar.
05:06Ne yolla yapıyorlar biliyor musunuz?
05:09Senin saçın sarı değil, sen prenses olamazsın diyor 4 yaşındaki arkadaşına.
05:14Veya üzerine yürüyor, boğazını sıkıyor, iki çocuk bir çocuğun üstüne çıkıyor.
05:20Bunlar 5-6 yaş gruplarında oluyor.
05:23Bu kadar aşağı yaşlara inmişken gerçekten bizim bu konuda ciddi tedbirler almamız gerekiyor.
05:29Emine Hanım bir de işin şu kısmı var sanıyorum.
05:33Bir programı hazırlanırken bir yazı okumuştum orada şundan da bahsediyorlardı.
05:38Biyolojik bir durumdan yani biyolojik bir durumun psikiyatrik durumu da etkilediğinden bahsediyorlardı.
05:46Bunun da çok büyük bir etkisi oluyor mu çocuğun davranışında, saldırganlığında?
05:52Şimdi öfke kontrol dediğimiz bir durum var ve öfke kontrol bozuklukları patolojik durumlardır ve genetik geçişli durumlardır.
06:01Yani bir ailede öfke kontrol bozukluğu olan bir ebeveyn varsa çocuğa da bunun geçme riski var.
06:08Ayrıca çocuk böyle bir ebeveynle büyüdüyse onu model alma riski de var.
06:12Dolayısıyla biyolojik faktörler de elbette ki burada çok çok önemli.
06:17Burada işte ebeveynlerin de bu noktada tedbirli davranması gerekiyor.
06:22Ben eğer bir ebeveyn olarak çocuğumun şiddet uygulamasını istemiyorsam birinci kural ben çevremdekileri uygulamayacağım.
06:29Çocuğuma da uygulamayacağım ama çocuğuma kendini korumasını öğreteceğim.
06:34Çok ince bir çizgi farkındayım ama şu yaşadığımız toplumsal hayatta bu ince çizgi üzerinde hepimiz yürümek durumundayız.
06:43Son olarak Emine Hanım şunu da sormak istiyorum.
06:46Az önce bu dizilerden filmlerden bahsettiğiniz tabi bunun içine sanıyorum sosyal medya içeriklerini de dahil edebiliriz.
06:53Bizim ne tür içeriklerden ne tür filmlerden animasyonlardan çocukları uzak tutmamız gerekiyor?
07:01Ya da bunun için daha yönetimsel boyutta bir önlem alınması gerekiyor mu?
07:08Şimdi küçük yaşlardan başlayalım. Bir kere üç yaşa kadar çocuklara ekran kullanımını önerin.
07:14Üç yaştan sonra ekran kullanımına başladıkları zaman yaşlarına ve gelişimlerine uygun içerikler öneriyoruz.
07:21Bu içeriklerde ebeveyn kontrolü mutlaka olmalı.
07:25Yani üç yaştan sonra, altı yaştan sonra, on yaştan sonra bir çocuğun eline tablet ya da telefon verip saatlerce ekrana tek başına maruz bırakmak doğru değildir.
07:36Bu şu anlama gelir. Gecenin of yerinde çocuğunu sokağa bırakır mısınız? Hayır bırakmazsınız.
07:42Çünkü orada başına ne geleceğini bilmezsiniz. Ekran sosyal medyada böyle bir etkiye sahip.
07:49O yüzden ebeveyn kontrolü çok önemli.
07:52İçeriklerde öfke, şiddet, cinsellik içeren öğelerden uzak şeylerin seçilmesini tercih ediyoruz.
08:00Bu noktada çocukların şöyle talepleri oluyor.
08:04Sen bana dur izlememe izin vermiyorsun ama arkadaşımın annesi izin veriyor.
08:09Şeklinde şikayetleri olabiliyor.
08:11Çocukların ya da gençlerin, ergenlerin.
08:14Orada da anne babaların çocukların karşısında net ve dik durmasını öneriyoruz.
08:19Onun annesi izin veriyor olabilir.
08:21O onun ailesiyle ilgili olabilir.
08:24Ama ben ve baban bunları izlemeni istemiyoruz.
08:27Çünkü sana uygun olmadığını düşünüyor.
08:29Bu çocuğunuza yapacağınız en büyük iyilik olacaktır aslında.
08:33Çocuk bundan sokuyup üzülebilir.
08:35Ağlayabilir, size öfke edebilir.
08:37Ama başka türlü koruyamayız çocuklarımızı.
08:41Birtakım sosyal medya içerikleri var.
08:44Kids adı altıyla devam eden içerikler.
08:48Sanki bir şeyin sonuna kids koyunca tamamen çocuğa uygun gibi düşünülüyor.
08:53Hayır, değil.
08:54Her noktada ebeveyn kontrolü olmak zorunda.
08:58Anlıyorum. Çok teşekkürler.
09:00Vakit ayırdınız, bilgilendirdiniz bizi.
09:03Eklemek istediğiniz bir şey varsa onu da alayım.
09:06Teşekkür ediyorum.
09:07Çok önemli bir konuya değindiniz aslında.
09:10Her gün haberlerde izliyoruz.
09:12Yetişkinlerin de birbirine uyguladığı şiddetleri görüyoruz.
09:15Maalesef, evet.
09:16Bunların hepsi çocukların gözü önünde yaşanıyor.
09:20Markette, kasa sırasında, dışarıda, başka bir yerde.
09:24Çocuklar bunlara çok fazla şahit oluyorlar.
09:27O yüzden galiba önce kendimizden başlamamız gerekiyor.
09:31Biz yetişkinler biraz daha dikkatli ve özenli olursak.
09:35Çünkü şunu unutmayalım.
09:37Çocuklar için söylüyorum.
09:38Bir çift göz sürekli bizi izliyor.
09:40O bir çift göz bizde ne görürse onu kopyalıyor.
09:44O yüzden önce biz dikkatli olacağız.
09:46Çok teşekkürler.
09:48Rica ederim.
09:50Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri.
09:53Çocuklardaki şiddet meyili neden ortaya çıkıyor?
09:56Ve çocukları bundan nasıl koruyabiliriz?
09:59Nelere dikkat etmeliyiz?
10:00Bunları konuştuk.
10:01Bugünlük burada noktalayalım.
10:03Başka bir programda görüşmek üzere.