Merkez Bankası’nın faiz kararı belli oldu! İktisatçı Profesör verilerle açıkladı: Stagflasyon kapıda!
Transcript
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri hoş geldiniz programımızda.
00:14Bugün bu programda biraz ekonomi gündemini konuşacağız.
00:17Aslında birkaç gündür piyasaların beklediği karar bugün açıklandı.
00:21Merkez Bankası politika faizini %50'de sabit tuttu.
00:24Aslında beklenti de bu yöndeydi.
00:26Ancak bir merak konusu var ki faizlerin ne zaman indirilmeye başlayacağı.
00:30Artık önümüzdeki aylarda kademeli biçimde indirime gidilmesi gerektiğini savunanlar da var.
00:36Bunun yanında bir de Türkiye'nin önünde bir stagflasyon riski olduğunu söyleyenler var.
00:41Buna dair önlem alınması gerektiğini söyleyenler var.
00:43Bütün bu gündemleri konuşacağız.
00:45Türkiye ekonomisinde neler oluyor?
00:47Şöyle bir derleme yapacağız efendim.
00:48Konuğum ekonomist Prof. Dr. Mustafa Durmuş.
00:51Hoş geldiniz.
00:52Hoş bulduk.
00:55Merkez Bankası'nın kararıyla başlamak istiyorum.
01:00Aslında beklenti başta da söylediğim gibi sabit tutulması yönündeydi.
01:04Ancak Eylül-Ekim ayları gibi bir indirime gidilmesi gerektiğini söyleyenler de var.
01:09Açıklamada da aslında Merkez Bankası'ndan şöyle bir açıklama geliyor.
01:14Diyorlar ki bu sıkı para politikasına devam edeceğiz.
01:17Enflasyon hedeflediğimiz noktalara yakın sayana kadar.
01:21Nasıl değerlendiriyorsunuz hem kararı hem de açıklamayı diye başlayayım.
01:25İşin özü ben de aslında bugün bir faiz indiriminin olacağını beklemiyordum.
01:33Yani hemen hemen çok az insan herhalde böyle bir beklenti içerisindeydi.
01:37Neden beklenmiyordu?
01:39Çünkü enflasyon da gözde görülür bir düşüş söz konusu değil.
01:43Nitekim Merkez Bankası Başkanı'nın yapmış olduğu açıklamalar da bunu teyit etti.
01:48Başkan çünkü şeyi söyledi.
01:50Her ne kadar %9 puanlık bir düşüş olsa da yıllıkta bildiğiniz gibi aylıkta bir artış var.
01:56Yani %1.5'tan yaklaşık %3.28'e kadar çıktı aylık Temmuz'da.
02:02O nedenden dolayı haklı bir biçimde şunu söyledi ki biz yıllığa değil asıl aylığa bakıyoruz.
02:08Yani aylık olarak enflasyonu düşürmeye başladığımızda bu kararı gözden geçirebiliriz dedi.
02:14Bence doğru bir yaklaşık tabii bu noktaya kadar.
02:17Çünkü enflasyonu tırnak içerisinde söylemek gerekirse belinin kırıldığını falan söylemek mümkün değil.
02:23Sadece yıllıktaki düşüşün en önemli nedeni baz etkisi dediğimiz geçen yıl çok yüksek olması biçimde açıklanan bir etki.
02:33Ama aylığa baktığımız zaman enflasyon artışı yukarı doğru gidiyor.
02:37Kaldı ki kendileri de zaten bunu böyle gördükleri için hatırlarsanız her ne kadar %38 bu yılın sonunda
02:46hala %38 hedefine bağlı kalmalarına rağmen %32 ile %43 arasında bir takım yerlere oturabilir diye açıklamalar yaptılar.
03:00Yani yukarı doğru çıkabileceğini öngörmeye başladılar.
03:03Burada ne var tabii ki?
03:05Burada kimse gelecekle ilgili enflasyon beklentileri tam olarak okuyamıyor.
03:10Piyasalar daha yüksek bekliyor.
03:12Hatta bazı Dünya Bankası, IMF gibi kuruluşlarda daha yüksek davranışlar var.
03:17İkincisi jeopolitik bir takım gerilimler söz konusu.
03:21Yani bu Arap-İsrail savaşı daha doğrusu Hamas-İsrail savaşının arkasından bir de İran'ın işin içerisine girmesi,
03:29ne olacağının belli olmaması artı Amerika Birleşik Devletleri'nde bir resesyon ihtimali olur mu olmaz mı?
03:37Biçimindeki tartışmalar, Çin ile ABD arasındaki ticaret ilişkilerindeki gerginlikler bütün bunlar aslında tabii ki programı raydan çıkarabilir.
03:47Bunu da gördükleri için denkleme dahil ettiler.
03:51Ve bu anlamda da kendileri açısından da çok büyük bir hata oldu.
03:56Yani hemen faizlerin indirilmesi.
03:58Ben şahsen Ekim-Kasım'dan önce bir faiz indirimi tahmin etmiyorum ben de.
04:04Ama faiz indirimlerinin asıl önemli olan kısmı burada.
04:08Yani faizlerin ne kadar indirileceğidir?
04:11Yani çok büyük faiz indirimleri olmaz.
04:13Örneğin %50'den %25'e ya da %20'ye böyle keskin bir düşüş beklememek lazım.
04:19Onu yapamazlar.
04:20Ama % belki 5 puan olarak indirebilirler.
04:2445'e gelebilirler.
04:25Öyle aşamalı olarak gidebilirler.
04:27Yani işin bu tarafı böyle.
04:29Sürpriz olmadı açıkçası piyasalar açısından da.
04:32Zaten bu faizle ilgili karar açıklandıktan sonra dikkat ederseniz
04:35diğer göstergelerde de gözle görüklü bir sıçrama vs. filan da söz konusu olmadı.
04:41Hani iktisatçıların çok sevdiği değil mi piyasa iktisatçıların?
04:45Zaten piyasa satın almıştı.
04:47Bugün herhangi bir biçimde kararın değişmeyeceğine yönelik olarak.
04:52Belki şu söylenebilir bunlarla ilgili olarak.
04:54Hani şunu sorgulayabiliriz.
04:55İkinci sorumuza geçmeden önce.
04:57Yani acaba Merkez Bankası gerçekten sadece sıkılaştırma ve faiz politikalarıyla bu enflasyona baş edebilecek mi?
05:07Bence asıl sorulması gereken soru bu.
05:09Baş edemeyeceklerini düşünüyorum ben.
05:12Bu konuda birçok faktör var.
05:14Yani sistemik nedenler olduğu kadar aslında yönetemezlik durum da söz konusu Türkiye'de.
05:20Ekonomi yönetiminin kendi içine düştüğü sıkıntılar da söz konusu.
05:24Faiz oranını düşürmezse, birazdan konuşacağız sanıyorum,
05:29ekonominin durgunluğa girmesi ve staklasyona da verilen başka bir şeyle karşılaşmamız söz konusu olacak.
05:34Faiz oranlarını yükseltmezse ya da aynı düzeyde tutmazsa bu sefer yabancı kaynak girişinde sorun olacak.
05:42Zaten biliyorsunuz carry trade'de de bir sıkıntı yaşandı.
05:46Özellikle Japonya'daki şeylerden sonra.
05:49Faiz oranlarının artması, Japonya'nın dolar karşısında değer kazanmasından sonra bunu Türkiye'ye de etkileri oldu.
05:56Öyle ki bu yılın başından bu yana 20 milyar doları aşkın bir carry trade,
06:01yani taşımalı döviz girmiş Türkiye'ye.
06:04Türkiye'deki döviz artışının nedenlerinden bir tanesi aslında bu.
06:08Bir de biliyorsunuz Türkiye'nin gelirleri.
06:10Ama onları da sonuna doğru yeniyor.
06:12Dolayısıyla gerçekten aşağı tükürsen sakal,
06:15yukarı tükürsen yık denilen, harif edilen bir durumla karşı karşıya Türkiye ekonomisi şu anda.
06:21Tabii Türkiye ekonomisi de bu noktaya getiren faktörleri tartışmak lazım daha ileri gidebilmek için.
06:27Efendim zaten sıkça bu faktörleri bu ekranlarda tartışıyoruz ama mesele tabii duyulup duyulmaması meselesi.
06:33Kuru artışını soracaktım.
06:35Biraz daha açmanızı isteyeyim.
06:37Şimdi yüksek seyrediyor dolar ve euro.
06:39Özellikle geçtiğimiz hafta da bu hafta da öyleydi.
06:41Yeni rekorlar kırıldı.
06:43Neden yükseliyor kuru, neden tutamıyoruz?
06:47Yani bu şununla biraz ilgili.
06:49Yani bu piyasaların kötüye doğru gittiğiyle ilgili ödemeler yakın.
06:53Yani şöyle bir düşünün.
06:55Bir yıl vadeli, bir yıldan az vadeli 232 milyar dolarlık kısa vadeli dış borcumuz var.
07:02Ve hem bu ay sonu hem de önümüzdeki ay sonu çok büyük bir miktarda şey var.
07:07Ödeme yapılması gerekiyor.
07:09Bu kuru artıran faktörlerden bir tanesi.
07:12Bir başka şey artık dövizde borçlanmaya yönelmeye başladılar bazı firmalar.
07:18O dövizde borçlanma da aslında kura yönelimi artırmaya başladı.
07:23Yani bunlarla ilgili bir durum.
07:25Çok yüksek artışları yok tabii ki ama yukarı doğru yönlü olduğunun farkındayız.
07:30Birazcık da şeyi söyleyebiliriz bu konuda.
07:33İhracatçılar bu konuda çok bağırıyorlar.
07:36Haklı olarak onlar da çok canları yanıyor kendi açılarından.
07:40Çünkü gerçekten hem dış ticaret miktar endekslerine hem değer endekslerine baktığımız zaman bir kan kaybı olduğu zaten görülüyor.
07:49Bu şekilde devam ederse yani kur yükselmezse biz ihracat yapamayız noktasına gelmeye başladılar.
07:54Sanıyorum bunların da bir etkisi var.
07:57Çünkü kurun burada tutulması aslında sadece borcumuzun yüksekliği dövizi olan taleple ilgili değil.
08:04Sizin de bildiğiniz gibi Merkez Bankası'nın ve onun aracılığıyla bazı kamu bankaların piyasadaki alışverişleriyle ilgili bir olay.
08:13Yani piyasaya para sürdükleri zaman döviz kurunu tutabiliyorlardı bir yerde.
08:20Kerimçirey sırasında bunu yapmışlardı biliyorsunuz.
08:23Şimdi piyasaya daha az dolar sürmeye, euro sürmeye başladıklarında ya da bir miktar çekmeye başladıklarında tabii ki kur da yükselmeye başlıyor.
08:32Yani bana kalırsa o faiz politikasının bir ardılığı olarak bunun bir etkisi olarak faizleri bir etkisi olarak da okunabilir diye düşünüyorum.
08:42Sayın Durmuş şimdi ben de programı hazırlanırken birkaç şöyle göz gezdirdim.
08:47Uzmanların neler söylediğine baktım.
08:49Kararın ardından bir haberle karşılaştım.
08:512022 tarihli bu haber.
08:53Erdoğan diyor ki para piyasası kurulu %12'ye indirdi faizi.
08:57Temennim odur ki bundan sonraki toplantıda biraz daha indireceğiz ve tek haneye düşeceğiz.
09:02Şimdi tam tersi bir politikayı gördük.
09:04Aslında biz bu yıl faizler arttırıldı.
09:07Kademeli olarak %50'ye kadar geldi.
09:09Faizler düşükken enflasyonu düşürmenin ve tutmanın yolu faiz arttırmak olduğu söyleniyordu.
09:15Şimdi faiz yüksek.
09:16Yüksek faizde az önce söz ettiğimiz gibi bir takım sorunlara yol açıyor.
09:20Kredi muslukları kapandı.
09:21Konkordato ilanlarını duymaya başladık sıkça.
09:24Şimdi orada belli ki tek bir araç kullanılarak bu enflasyonla da faiz meselesiyle de mücadele edilmiyor.
09:30Diğer araçlar neler?
09:34Evet, İrem Hanım.
09:35Öncelikle tabii ki araçları biz neyle mücadele etmek istediğimize göre belirleriz.
09:41Yani genel geçer bir araç çoktur.
09:43Her ne kadar iktisat teorisine baktığınız zaman iki tane aracı vardır aslında.
09:49Bir mariya politikası araçlarıdır bunlar.
09:51Gelir ve harcama biçiminde, dergi ve harcama biçiminde.
09:55Bir diğeri de aslında para politikası araçlarıdır.
09:58Bunların başında da faiz gelir.
10:00Ya birine başvururlar ya da ikisine aynı anda başvurmaya çalışırlar.
10:04Fakat sonuç itibariyle de çok da fazla şey almazlar.
10:08Verim almazlar diye düşünüyorum.
10:10Şimdi öyle bakıldığında tabii ki burada bir sorun var.
10:13Çünkü ikisiyle de baş edemiyorlar.
10:15Niye baş edemiyorlar?
10:17Çünkü ortaya çıkan sorun sadece yüksek faizin neden olduğu bir sorun değil.
10:26Aynı zamanda uzunca bir süredir yaşamakta olduğumuz yüksek enflasyon.
10:31Konuştuğumuz gibi yani enflasyonu düşürmek için faizleri yükselttiler.
10:37Fakat enflasyon bir türlü düşmüyor.
10:39Şimdi yüksek faiz diğer taraftan hani çok ciddi bir hastaya çok ciddi kimyasalları verip
10:47onu işte şey direnme sistemi, direnme sistemini bozmanıza benzer bir şekilde bir etki yaratmaya başladı.
10:54Şimdi iflaslar başladı.
10:56Şirketin iflasları.
10:57Concorda dolar çoğalmaya başladı.
11:00İşte işsizlikteki artışı gördük.
11:03Yani bu Haziran ayında çok önemli bir şey gerçekleşti.
11:072021, 2022 ve 2023'te Mayıs'tan Haziran'a aslında işsizlik oranları düşerdi.
11:15Fakat ilk kez 2024 yılında arttı.
11:18Yani bir yıllıkta %1.7 bir artış var.
11:22Ayrılıkta da 0.5'lik bir artış söz konusu.
11:25Genç işsizliğinde çok daha fazla bir artış söz konusu.
11:28Yani artık Haziran ayında bir kırılma yaşandığı belli.
11:32Zaten biz öncü göstergelere bakarak şunu söylüyorduk.
11:35Türkiye ekonomisi bir durgunluğa giriyor.
11:37Yani bu kadar yüksek faiz politikası, bu kadar krediye erişimdeki zorluklar, kredi faizlerinin yüksekliği,
11:44diğer mali sıkılaştırmalarla birlikte böyle bir ekonominin çakılmaması mümkün değil.
11:49Dünyanın aslına bakarsanız hemen hemen hiçbir yerinde bu yumuşak iniş denilen,
11:54hani ya da İngilizce stop deniliyor ya, yavaş yavaş uçağı indirmek gibi enflasyonu düşürmek mümkün olmadı.
12:01Bu sene de geçen sene de Türkiye'de hiç olmadı.
12:04Ciddi bir sert çakılma var.
12:06İşte bu yüzden mesela benim hep iddiam şudur.
12:09Benim ikinci çeyrek yani 6. ay sonu itibariyle şeyler açıklandığında,
12:15büyüme verilir açıklandığında biz sanıyorum %2'nin 6 ile %0 arasında bir yerde bir büyümeyle karşılaşacağız.
12:23Yani 5.7'den çok keskin bir şekilde bir aşağıya dolu gidiş var.
12:28Ve üçüncü çeyrek, hala hazırda içine girdiğimiz dördüncü çeyrek eksiğe dönebilir.
12:34Yani artık biz enflasyonun yanı sıra Türkiye'de aynı zamanda bir durgunluk ki ekonomik durgunluk biliyorsunuz,
12:43faaliyetlerin yavaşlaması demektir, işsizliğin artması demektir, işte inflaslar demektir.
12:49Ama belki de daha kötüsü bir resesyon.
12:52Yani ekonominin bizatihi küçülmesi.
12:55İki dönem üst üste eksi büyüme ya da küçülmesini yaşayacağız gibi görünüyor.
13:00Şimdi iki tane sorun bir arada.
13:02Dikkat edin bir yanda çok yüksek bir enflasyon var.
13:05Özellikle belli sektörlerde.
13:07Hizmetler sektörü de başta olmak üzere.
13:09TÜFE verilerine baktığınız zaman en çok onu görüyorsunuz değil mi?
13:12Hizmetler sektörü ve gıda sektörü, enerji sektörü başta olmak üzere.
13:15Zaten özür dilerim burada bir ek yapayım.
13:17Merkez Bankası'nın yaptığı açıklamada da öyle diyor.
13:20Mal enflasyonu düşüyor ancak hizmet enflasyonunda iyileşme yok diyor.
13:24Evet, hizmet enflasyonunda iyileşme yok.
13:27Çok net bir şekilde gözüküyor.
13:29Çok enteresan dünyadaki trende benzer bir trend aslında yetişiyor.
13:33Dünyada da hizmet enflasyonunda bir düşüş söz konusu değil.
13:36Ama Türkiye'de ilahi olarak gıda enflasyonu ve enerji enflasyonunda da ciddi bir şey var.
13:43Küçük küçük düşüyor belki ama hala %70'ler civarında %80'lerinde bir ikisinden bahsedebiliyoruz.
13:51Dolayısıyla bir yandan böyle bir yüksek enflasyon var.
13:54Bunun beraberinde getirdiği yoksulluk var.
13:56Diğer yandan da ekonomide bir daralma var.
13:59İşte bu ikisine birden şey deniyor.
14:01Stakflasyon deniyor.
14:03Yani ikisi bir arada.
14:04Aynı anda hem enflasyonu yaşıyorsunuz hem de durgunluğunu yaşıyorsunuz.
14:08Yani aynı anda hem hayat çok pahalı hem de fiyatlar çok yüksek.
14:13Aynı anda burada kalıyorsunuz.
14:15İşte en son açıklanan işsizlik verilerine göre bir ayda 234 bin kişi daha ekmeksiz kaldı.
14:21Yani bu işkici verilerine baktığınız zaman bu da ortaya çıkıyor.
14:25Bu çok tehlikeli bir durum.
14:26Yani siz bir tane problemle baş edemezken şimdi probleminiz iki oldu.
14:31Belki önümüzdeki aylarda bir resesyon sürecine girersek
14:35yani eksi büyüme dediğimiz küçülmeye girdiğimizde bu sefer tam bir çöküş haliyle karşı karşıya kalabiliriz.
14:42Nitekim hem Pnya Bankası hem IMF hem Türkiye bu yılın en iyi ihtimalle Türkiye'deki büyüme oranının
14:51yıl sonu itibariyle %3.1 civarında olacaklar.
14:55Ama 2025 çok daha kötü.
14:58Çünkü 2025'de %2.7 ya da %2.5'e kadar büyümenin gerileceği söyleniyor.
15:04Yani bu bir yıl boyunca tabii ki zaman zaman eksi büyümeler de olabilir.
15:08İniş çıkışlar da olabilir ama istikrarın sağlanamayacağı çok net gibi gözüküyor.
15:13Tabii bunlar bir boyutuyla istikrarsızlık.
15:16Hem finansal istikrarsızlık hem fiyat istikrarsızlığı hem mal piyasalardaki istikrarsızlık.
15:22Ama sizin benim gibi insanlar açısından da başka bir şey ifade ediyor.
15:26Biz giderek yoksullaşıyoruz.
15:29Giderek açlık zorunuyla karşı karşıya kalacağız.
15:32Gençlerimiz özellikle iş bulmakta çok zorlanıyorlar.
15:36Yani düşünün öyle bir ülkede yaşıyorsunuz ki genç işsizliği resmi verilere göre
15:42Haziran'da %17.6 olmuş.
15:45Ve daha da önemlisi ne istihdamda ne eğitimde olanların oranı da %30'a yaklaşmış.
15:53Bunlar çok ciddi rakamlar.
15:55Yani bu insanların gelecekleri kararmış.
15:58Gelecekleriyle ilgili hiçbir umutları yok.
16:01Bu sadece iktisadi bir olay da değil.
16:03Sosyal da bir sorun.
16:04Siyasal da bir sorun haline gelecek diye düşünüyorum.
16:07Bunun çok kötü sonuçları olabilir.
16:09İşte o nedenden dolayı ekonomi yönetimi kadar
16:13ülkenin siyasal yönetiminin de demokrasinin de barışının da
16:17bütün bunların efektif bir şekilde devreye girmesi lazım.
16:20Ama öyle bir ekonomi yönetimi, öyle bir siyasal yönetim var ki biz de biliyorsunuz
16:26yani sarayın kapılarının dışına bakmayan, çıkmayan
16:29dolayısıyla da halkın halinden alınamayan, halkına yabancı bir oligarşik iktidarla karşı karşıyayız biz.
16:36Dolayısıyla ya görmüyorlar ya görmek istemiyorlar.
16:39E görenlere ilişkin olarak da uyguladıkları tavrı görüyoruz.
16:43İşte en son sizin de gördüğünüz bildiğiniz gibi
16:47meclisteki işte bir milletvekiline yapılan saldırıyı bir hatırlayın.
16:52Yani olacak hiç değil böyle bir şiddet kültürü.
16:55Konuşan insanları susturmaya dönük artık zorbalık filan gündeme gelmeye başladı.
17:00Bunlar kötü işaretler ama aynı zamanda da kendi çaresizliklerinin,
17:05kendi içine girdikleri zor durumun da ne kadar önemli olduğunu gösteren
17:09ve bizim açımızdan da belki bir umut ışığı ortaya koyan şeyler.
17:14Yani biz bunlardan daha iyisini yapabiliriz.
17:17Demokratik muhalefet başta ana muhalefet partisi olmak üzere
17:22gerçekten amasız fakatsız bir araya gelmek zorunda.
17:25Yani ve artık şunu ben başından boyuna söylüyorum.
17:29Sadece böyle hani geçiştirilen cümlelerle değil,
17:33daha yüksek cümlelerle bir erken seçimi telaffuz etmek zorundayız.
17:37Tam o noktaya gelecektim.
17:39Başka bir yere kadar.
17:41Evet evet böldüm ama şimdi hemen ben de sorumu araya sıkıştırıp devam etmenizi isteyeyim.
17:47Önümüzdeki veriler sizin söylediğiniz gibi bir stakflasyon riskine işaret ediyor.
17:52Hatta slampflasyon şeklinde bir terimden de söz ediliyor.
17:55Böylece de yurttaş bu arada her geçen gün yeni bir terimi öğrenmiş oluyor.
17:59Onu da söylemiş olalım.
18:00Dediğiniz gibi sarayın dışarısına bakmayan bir göz var.
18:03Kent lokantasına seçim mi kaybedilir diyor elbette bu anlayış.
18:07Ancak insanlar çok zor durumda.
18:09Bu durum 2028'e kadar bir erken seçime zorlanmadan iktidarı götürebilir mi?
18:16Çok zor.
18:17Gerçekten şu mevcut dengelerle götürülmesi çok çok zor.
18:21Yani bu işin götürülebilmesi için iki temel sorun çözülmesi lazım.
18:25Bir enflasyon, iki işsizlik ve durgunluk.
18:29Artı Türkiye'nin 500 milyarın üzerinde biliyorsunuz bir dış borç stoku var.
18:35İçeride 30 trilyon liralık bir iç borç stoku var.
18:40Toplam stoku var.
18:41Aynı zamanda biraz evvel de söz yönettim.
18:43232 milyar dolarlık kısa vadeli borçları var.
18:47Ve Türkiye'nin rezervleri yeterli değil.
18:49Yani Türkiye her cephede her bakımdan çok büyük bir darbe almış bir enkaza dönmüş durumda.
18:56İtisari olarak da bunların aldığını çizerek özellikle söylemek istiyorum.
19:00Ve daha da kötüsü Türkiye dışarıdan kaynak temin etmeye mahkum olmuş.
19:05Mahkum bırakılmış ama bundan 22 sene önceki gibi koşullar yok.
19:1022 yıl öncesindeki koşullarda biliyorsunuz sizde yeni bir iktidar vardı.
19:14Yeni sözler, liberalizm, demokrasi vs. filan özgürlükler sözleriyle gelen bir iktidar vardı.
19:20Ve buna uygun olan da bir dış konjonktür vardı.
19:23Bol para vardı.
19:24Şimdi öyle şeyler yok.
19:25Bütün dünyada bir daralmaya doğru bir gidiş söz konusu ve çok da otokratik bir iman Türkiye'de.
19:31Ve bu rejiminde özellikle batı dünyayla ilişkilere arası hiç iyi değil.
19:36Dolayısıyla çok kolay gözükmüyor.
19:38Yani hem iktisadi olarak hem de siyasal faktörlere baktığımız zaman
19:42hadi çok kolayca ben buradan dışarıdan para bulacağım demek mümkün değil.
19:46Parayı bulamadıkları sürece, dışarıdan kaynağı bulamadıkları sürece
19:50değirmenin döndürülebilmesi mümkün değil.
19:52Bunu bunlar da biliyorlar.
19:54Onun için de varsa yoksa aslında kısa vadeli hesaplar yapıyorlar.
19:59Ve o kısa vadeli hesapların içerisinde de bir an evvel zenginleşmek,
20:03bir an evvel sermaye transferi yapmak, bir an evvel servet transferi yapmak geliyor.
20:08Farkındaysanız her şeye rağmen yine o ballı ihaleleri yapıyorlar.
20:12Yanbaş koymaya devam ediyorlar.
20:14Doğaya saldırıları devam ediyor.
20:16Bütün bunlar aslında bütün gemileri yakmış bir iktidarın aslında bakarsanız davranışları gibi duruyor.
20:24Bu yüzden bu kadar yoksulluk altında, bu kadar işsizlik altında ve giderek de artan tepkiler altında
20:31bu ülkenin 2028'de kadar beklemesi bir seçimi mümkün değil.
20:36Beklemek de zaten doğru olmaz.
20:38Bu ülkenin halkına yapılmış en büyük haksızlık olacaktır bu.
20:42O nedenle paradigmanın değişmesi lazım.
20:45Politikaların değişmesi lazım, araçların değişmesi lazım.
20:49Her şeyden önce bunlara hükmedenlerin değişmesi lazım.
20:53Yani yapılacak ilk işi nedir diye sorulduğunda benim söylediğim şudur.
20:58Boşverin siz şimdi para politikalarını, manevi politikalarını, vergileri, tekniği şudur bunu.
21:03Öncelikle şu iktidarı demokratik yollardan değiştirelim.
21:07Yani emekten yana, demokrasiden yana, toplumsal cinsiyet eşitliğinden yana, özgürlüklerden yana, barıştan yana bir iktidar gelsin.
21:15Ve bu ülkede demokrasi yeniden inşa edilsin.
21:18Ve onun üzerinden adım adım diğer sorunları çözebilmek mümkündür.
21:24Yoksa bu iktidar kaldığı sürece ne demokratik sorunlar, ne de antdemokratik sorunlar, ne de ekonomik sorunlar, ne de uluslararası kişilerin düzelebilmesi çok zor gözükür.
21:33Evet sayın Durmuş sizin de söylediğiniz gibi ilk düğmeyi yanlış iliklediğinde ne kadar düğmeyi iliklersen ilikle çaba boşa çıkıyor.
21:40Çok teşekkür ediyorum yorumlarınız için.
21:43Ben teşekkür ediyorum konuk ettiğiniz için.
21:45Tekrar görüşmek üzere.
21:46Hoşçakalın.
21:47Hoşçakalın.
21:49Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri bugün Merkez Bankası politika faizini açıkladı.
21:54Faiz kararını açıkladı.
21:56%50 de sabit tutuldu faizler.
21:58Aslında piyasalarında beklentisi ve tahminleri bu yöndeydi.
22:01Ancak ilerleyen aylarda özellikle bu yıl bitmeden evvel de faiz indirimlerinin kademeli biçimde başlaması gerektiğini savunanlar var.
22:09Şimdi güncel durumda bütçe açığı çok fazla.
22:12Önümüzde bir stagflasyon yani hem durgunluğun hem de enflasyonun aynı anda yaşandığı bir durum olduğu bir risk olduğunu da uzmanlar söylüyorlar.
22:22Çünkü işsizlik verileri bunu gösterdi bizlere.
22:25Bütün bu tablo bizi nereye götürecek?
22:27Önümüzde ne gibi konular olacak?
22:29Ve Türkiye ekonomisi nereye gidiyor?
22:31Bütün bunları Prof. Dr. Mustafa Durmuş'la sizler için konuştuk.
22:35Şimdilik noktalayalım.
22:36Yeniden görüşmek üzere.