Mpox hastalığına yakalanan Harun Tulunay, yaşadıklarını anlattı
Transcript
00:00Bu hale geldi. Burada farklı enfeksiyon olduğunu da düşünüyorlardı doktorlar.
00:04Yemiyordum, içemiyordum hiçbir şekilde ve hep damar yoluyla beslendim ne yazık ki.
00:09Çünkü bütün boğazım kapanmıştı.
00:10Odama giren hiçbir şeyi dışarı çıkartamıyorlardı. Bana verilen ilaçların bile, hepsinin.
00:15Tabii ki de dört duvarın arasında bu şekilde sadece bir telefonla oturuyor olmak
00:19biraz psikolojik olarak, bayağı bir beni psikolojik olarak etkiledi.
00:23DSY'de çalışmalarımız devam ediyor.
00:29Ben enfeksiyon hastalıkları, MPAX'ın içinde konuşulduğu enfeksiyon hastalıklarında
00:36ben de bir aktivist olarak yani hasta temsilcisi olarak yer alıyorum.
00:412022 yılından bu yana yani ben bu MPAX hastalığının hasta yüzü seçildiğimden bu yana
00:47pek çok şey değişti aslında. Bir sürü araştırma yapıldı, bir sürü bilimsel araştırma yapıldı.
00:53Bu konuyla alakalı özellikle hastalığın bulaşma yöntemleriyle, bulaşma şekilleriyle alakalı
00:58pek çok araştırma yapıldı. Özellikle aşı ve tedavisine yönelik pek çok araştırma yapıldı.
01:04Tedavisi özellikle, MPAX'ın tedavisi daha önce insanlar üzerinde hiç denenmemişti.
01:09Bana da verilmişti bu tedavi ve bende işe yaramıştı.
01:12Ben hastaneye yattığım zaman zaten tecovirimat adı verilen bir ilaç var.
01:16Ve bu ilacın daha önce hayvan testlerinde bu virüse etkili olduğu kanıtlanmıştı.
01:23Bu ilacın insanlara herhangi bir zararı olmadığı ve FTC onayı tamamlanmıştı.
01:28Ama herhangi bir etkisinin ne oranda olduğu bilinmiyordu.
01:32Ben tabii ki çok ağır olarak atlattığım için bu hastalığı bana o zaman bu sunulduğu zaman
01:37ben tabii ki de almak istedim çünkü benim durumum çok ağıra gidiyordu.
01:40Bu bir ilaçla da hap tedavisi ve bunun sonucunda ben 5-6 gün sonra gözlerimi açabildim
01:46ve ağrım acım dindi.
01:47Bu ilacı insanlar üzerindeki etkisini ölçmek amacıyla bir placebo karşılıklı bir araştırması başlatıldı.
01:56Buna platinum study deniliyor İngiltere'de.
01:58Tabii ki benim verilerim de buna dahil edildi ama bunun dışında pek çok hasta
02:03ama daha çok ayakta atlatan, en paksa ayakta atlatan yani benim gibi ağırlaşmadan atlatan hastalara
02:10bu ilaç tedavisi verildi ve bunun etkili olduğu zaten kanıtlandı.
02:14Çiçek aşısının, geçmişte kullanılan çiçek aşısının yani şu anda da hala kullanılan çiçek aşısının
02:20en paksa da etkili olduğu kanıtlandı.
02:23Şimdi artık bu aşının da uzun süredir önleyici tedavi olarak kullanılıyor.
02:29Pek çok ülkede dağıtılıyor risk grubundaki hastalara.
02:322 doz alındıktan sonra %95'e varan bir koruma sağladığı da zaten açıklandı.
02:38HIV artık kontrol altında, tedavi altında tutan HIV risk yaratan, bulaşıcılığı olan bir hastalık değil.
02:45Emin ol COVID HIV'den daha riskli bir hastalık.
02:48Hastanede kaldığım, sonrasında bir 40 günlük bir macera var.
02:51Bunun 11 günü hastanede, 2 haftası evde, 2 hafta sonrası evde.
02:55Bu hani kendimi izole ettiğim, bunun yarısında ağrı içinde kıvrandığım.
03:00HIV ile yaşayan birisi olarak HIV'den hiçbir zaman bir problem yaşamadım.
03:04Ve bu konuda hiçbir zaman bir sağlık problemi de çekmedim.
03:07Ya da başıma COVID'den dolayı da çok büyük şeyler gelmedi.
03:11Ama ben MPAX'dan çok acı çektim.
03:13Ve o acıları ben kimsenin yaşamasını istemem.
03:16Hastalığı geçiren birisi olarak söylüyorum ki evet kimse aşı yaptırmak zorunda değil.
03:20Eğer ki hastalığı geçirirsen zaten hafif atlatma ihtimali de çok yüksek.
03:24Ama hiçbir şey olmasa bile kendini 2 hafta kapatıyorsun çünkü çocuklar MPAX'dan daha ağır etkilenebilirler.
03:30Hayvanlar MPAX'dan daha ağır etkilenebilirler.
03:33Bir kisi bile sağlıklı değilse bu bütün insanları etkileyebilir.
03:36Virüsler eşcinsel ya da heteroseksüel ya da kadın ya da erkek ya da anne ya da bekar böyle şeyleri gözetmez.
03:46Gördük pek çok heteroseksüel birey pek çok kadın pek çok çocuk bu hastalığa MPAX'a yakalandı.
03:521960-70 yılından beri de yakalanıyorlar.
03:54Herkes ama herkes bu virüslere yakalanabilir.
03:57İnsanları hastaları insan birey olarak algılamak lazım.
04:01Eski bir virüs ama hep Afrika'da görülen bir virüs.
04:04Biz hiçbir zaman düşünmedik ki Afrika'da olan bir şey gün gelir bizi bulur.
04:08Ulaşım faktörlerinin değiştiği günümüzde çok kolaylıkla bu bizi bulabilir.
04:121960'lı 70'li yıllarda görülen MPAX virüsüyle 2022'de gördüğümüz MPAX virüsü
04:18ve şu anda çıkan yeni varyantı aslında aynı virüsün kendisine adapte etmiş hali.
04:22Dünya Sağlık Örgütü de önlem amacıyla bunu bize duyurdu.
04:26Yani bu herhangi bir kimseyi panik yapma amacıyla çıkartılmış bir şey değil.
04:302022 yılında çok hızlı yayıldı İngiltere'de ve Avrupa'da pek çok ülkede.
04:34Hangi ülkede kapatmaya ya da herhangi bir önleme gidildi?
04:38Çünkü bunun sonuçta aşısıyla bunun önüne geçildi ve İngiltere'de vakalar sıfıra çok hızlı bir şekilde indi.
04:43Anlayabilecek önlemi ve tedavisi varken ben hiç sanmıyorum ki COVID günleri geri gelsin.
04:49Sonuçta korumak tedavi etmekten her zaman daha ucuz ve daha kolay yapılabilecek bir şey.
04:56Tabii ki de birinci sağlık kuruluşlarının bilgilendirilmesi lazım.
05:00Hastalar genelde yüksek ateşle geldikleri zaman bu griple ya da COVID ile karıştırılıyor.
05:05Bunun doktorlar bilincinde olarak bu riski gösteren, bu risk altında olabilecek gruptaysa bu hastalar
05:11dediğim gibi seyahat geçmişlerini sorgulayarak belki bu kişilere MPAX testi de yaparak önlemler alabilirler.
05:19Ama eğer ki birinci sağlık grubu bunu bilmiyorsa,
05:22acil servisteki doktorlar bunu bilmiyorlarsa,
05:25eğer ki buna karşı test yaptırmak akıllarına gelmiyorsa tabii ki de orada bazı şeyleri kaçırıyoruz demektir.
05:31Bu grupların öncelikle bilgilendirilmeleri lazım, test imkanlarının arttırılmaları lazım,
05:38gümrük kontrollerinin ve bu uçuşların kontrol altında tutulması lazım.
05:41Bence insanların sorgulaması gereken şey burada şu,
05:45eğer ki bir aşı varsa ve bu aşı işe yarıyorsa bu aşı niye Türkiye'de ya da kendi ülkelerinde yok?
05:51Eğer yoksa, mevcut değilse.
05:53Onlar tüm eşyalarımı aldılar, her şeyi bir koltuğa koydular,
05:58sonra başka bir koltuğa koydular ve o koltuğu temizlediler.
06:03Çok acıydı ve ben uyuyamadım, hiçbir şey yapamadım.
06:13Ellerim de çıktı burnumdan sonra, hastanede yatıyordum bu sırada.
06:16Burası artık iyileşti, bakın hiçbir şey kalmadı.
06:19Burada vardı.