TBMM'de yumruklar havada uçuştu! Irak'a vize serbesitesi. Tanju Tosun perde arkasını anlattı.
Transcript
00:00Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz sevgili seyirciler.
00:17Aslında gündemimizi Irak'a verilen vize serbest sitesi ile açacaktık.
00:21Ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki yeni gelişmelerin ardından öne bu konuyu çekmek durumunda kaldık.
00:28Konuğumuz siyaset bilimci Tanju Tosun kendisine yönelteceğiz sorularımızı.
00:34Tanju Bey hoş geldiniz öncelikle.
00:36Merhabalar, hoş bulduk Erdem Bey, iyi yayınlar diliyorum.
00:40Teşekkür ediyorum, nasılsınız?
00:42Teşekkür ederim, siz nasılsınız?
00:45Teşekkür ediyorum, ben de iyiyim.
00:47Şimdi Tanju Bey, AKP'li Milletvekili Alpay Özastan, Türkiye İşçi Partisi Milletvekili Ahmet Çıka konuşması sırasında saldırdı.
00:57Diğer vekillerin de olaya dahil olmasıyla kavga büyüdü.
01:01Tam da bu sırada Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı'nın usulca meclisi terk ettiği görüldü.
01:08Biz zaten daha önce de mecliste kavgalar gördük.
01:12Ne yazık ki alışığız böyle durumlara.
01:15Orada yurttaşları, halkı temsil etsin diye seçilen vekiller orayı bir Amerikan güreş sahasına çeviriyor.
01:24Tam da bu kavga çıktığı sırada Can Atalay hakkındaki karar görüşlüyordu.
01:28Çünkü Anayasa Mahkemesi Can Atalay kararları için yok hükmündedir dedi.
01:33Milletvekili'nin düşürülmesi hakkında.
01:35Şimdi bir siyaset bilimci olarak yıllardır siyaseti yakından takip eden, analiz eden biri olarak.
01:41Tüm bu durumları siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
01:45Öncelikle Ahmet Şık ve Güzel Koçhit hanımefendinin bu saldırıdan dolayı kendilerine geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum.
02:00Sizin de ifade ettiğiniz gibi yıllardan beri maalesef biricik siyasal temsil aygıtı olan Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde bu tür bir takım olaylar zaman zaman yaşanıyor.
02:16Yaşanıyor ki bu nedenledir daha 1966 yılında sosyolog Şerif Mardin hoca Türkiye'deki siyasal elitlerin davranışıyla ilgili bir analiz yaptığı çalışmada
02:32elitlerin davranışında zaman zaman siyasal şiddetin gözlendiğini ve yani Türkiye'de sadece toplum nevzindeki bu siyasal şiddet değil
02:44aynı zamanda elitler arasında bir siyasal şiddetin de varlığından söz edilmektedir.
02:51Yani 1966'da Şerif Mardin hoca bu hususu dinlendiriyor.
02:56Sene 2024 yani yaklaşık olarak 60 yıl sonra benzer elit davranışının hem de dediğimiz gibi siyasal temsil organında.
03:08Şimdi tabii özellikle Ahmet Şıka yapılan saldırıda Alpay Bey'in konumu çok önemli ve düşündürücü.
03:23Şimdi Türkiye Büyük Millet Meclisi iç tüzünün 17. maddesi çok açık bir biçimde Türkiye Büyük Millet Meclisi idare amirlerinin görevlerini saymaktadır.
03:34Şimdi Alpay Bey de idare amirlerinden olduğuna göre aslında onların görev alanı bırakan siyasal şiddet her şeyi bir kenara.
03:4717. maddede açık bir biçimde Türkiye Büyük Millet Meclisi adına idare ve mali işleri ve kolluk işleri meclis başkanın talimatına uygun olarak
04:01meclis idare amirleri tarafından yerine getirilir ve parlamentodaki sükun ve sükunetin sağlanması görevini meclis idare amirlerine veriyor.
04:12Açık meclis iç tüzünde böyle bir hüküm varken böyle bir olayın gerçekleşmesi tabii oldukça üzücü ve parlamento çatısı altında gerçekleşmesi bu üzüntüyü daha da arttırıyor.
04:27Kabul edilebilir bir şey değil çünkü parlamenter elitler parlamento bir temsil organı olduğuna göre Türkiye'de seçmenler için bir rol modeli olması gereken aktörler.
04:41Şimdi seçmen parlamentodaki bu tür siyasal şiddeti izlediği takdirde kendi içinde siyasal kutuplaşmanın azalması mümkün olur mu?
04:51Maalesef olmaz tabii ki Türkiye parlamento tarihi açısından çok üzücü bir olay olduğunu belirtmek isterim.
05:01Şimdi Sayın Tosun bu tartışmaların çıktığı nokta da aslında Can Atalay hakkında yine bir hüküm verilecek olmasıydı.
05:09Çünkü Anayasa Mahkemesi Can Atalay'in milletvekilliğinin düşürülmesi hakkında yok hükmündedir demişti ve bu konu tartışılıyordu.
05:17Mecliste tam da bu sırada çıktı zaten o maalesef talihsiz kaza kavga adı her neyse.
05:23Peki siz Can Atalay hakkındaki kararın ne yönde olacağını düşünüyorsunuz?
05:29Yani Can Atalay lehine mi Can Atalay aleyhine mi?
05:32Şimdi ben özellikle Cumhuriyet Hükümeti'nin Atalay konusunda parlamentoda farklı bir eğilim içine gireceğini tahmin etmiyorum.
05:44Çünkü yasama çoğunluğu da ittifakın elinde olduğu için farklı bir karar çıkmaz.
05:52Bu biraz şeyle ilgili yani Türkiye'nin anayasal devletten ziyade bir anayasalı devlet olmasıyla ilgili olan bir husus.
06:03O açıdan bakıldığında sadece bir anayasanın varlığı değil aynı zamanda bu anayasanın emrettiği hükümleri yasama organı tarafından yerine getirmesiyle ilgili bir durum.
06:17Bu açıdan ben Atalay lehine bir karar çıkacağını düşünüyorum.
06:22Son olarak bizim zaten sizle konuştuğumuzda da gündemimiz bu Irak'a vize servis sitesiydi.
06:29Şimdi o konuya değinelim dilerseniz biraz.
06:32Dışişleri Bakanı Hakan Fidan tarafından açıklanan duyuru yani yapılan duyuru şu yöndeydi.
06:38Irak'taki 15 yaş altı ve 50 yaş üstü Iraklılar Türkiye'ye vize servis sitesi yoluyla işte seyahat edebilecekti vesaire.
06:51Peki bunun yani dışişleri tam da bir mutabakat imzalanmışken bu açıklamayı gördük hepimiz.
06:58Siz nasıl değerlendiriyorsunuz yani bunun başka sebepleri de başka altında yatan anlamları da var mıdır?
07:05Şimdi Türkiye ile Irak arasında ilk kez bu ölçüde geniş çaplı bir mutabakat aslında zaptı imzalandı.
07:15Askeri güvenlik işbirliği ve terörle mücadeleye ilişkin içeriğine bakıldığı zaman 27 zapt 27 anlaşmadan oluşan bir düzenleme bu.
07:28Bunun içinde tabii dediğiniz gibi 15 yaş altı ve 50 yaş üzere Iraklılara vize servisi getirilmesi.
07:37Şimdi uluslararası hukuk ve teamül açısından bakıldığında bir de devletlerin karşılaştırmalı üstünlükleri açısından vize rejimi açısından bakıldığında
07:47bir devlet niye bir başka devletin vatandaşlarına hangi koşullarda vize koyar ve kimler vize koyar?
07:54Genellikle ekonomik olarak ya da siyasi olarak güçlü devletler güçsüz olan devletlerin vatandaşlarına karşı belirli koşullarda konjonktürlerde vize koymaktadırlar.
08:06Genellikle vize rejimi eşitler arasında olan devletler arasında yoktur.
08:12Yani güçlü devletin zayıf devletin vatandaşlarına koymuş olduğu bir vize uygulaması söz konusu.
08:20Şimdi tabii Türkiye'nin imzalamış olduğu diğer 27 anlaşma ile işlevsel olsun diye böyle bir vize rejimi uygulandığı kanaatindeyim.
08:30Şimdi şeyin açıklamasına baktığımızda dış işlerin açıklamasına baktığımızda arada kalan yani 15 ile 50 yaş arasında daha yüksek riskli gruplara odaklanma şeklinde bir açıklama yapılıyor.
08:43Yani bu 15 yaş 6 ve 50 yaş üstü riskli grup değil.
08:47Ayrıca bu yaş grubunda 15 yaş 6 ve 50 yaş üstü arada kalan vatandaşlarla genellikle turistik seyahatte bulunmaktadır argümanı geçerli.
09:01Şimdi burada bir jest yapıldığı kanaatindeyim ben diğer anlaşmalarla ilgili ama bizim özellikle bu tür vize serbestlisi ya da vize verilse dahi ortaya çıkan uygulamaları dikkate aldığımızda zaman zaman yoğun göçlerle karşılaşıyoruz.
09:20Ve sağlıklı bir veri sistemi tutulmadığı için ülkemiz açısından oldukça aleyhimizde olan bir takım durumlar ortaya çıkabiliyor.
09:29Yani Irak'tan yeni bir göç dalgası görebilir mi Türkiye?
09:33Yeni bir göç dalgası göreceğimizi ben düşünmüyorum ama burada önemli olan bu tür tekil bir takım girişlerde ne ölçüde kontrol edilebilecek?
09:46Sağlıklı bir veri sistemi olmadığı için ki geçen hafta kamuoyuna yansıdı 700 bin civarında Suriyeli'nin adreslerinde bulunmadığına ilişkimiz oradan bir miktarı tespit edilmiş.
09:58Yani bu tür riskli durumlar ortaya çıkabilir bu konuda çok dikkatli olmak gerekir.
10:04O anlamda artı Türkiye'nin bu tür vize rejiminde vize koyması bence Türkiye'nin gücünü göstermesi açısından daha olumlu bir durum olurdu.
10:17Çünkü sizden güçsüz olan ülkelere karşı vize koyduğunuz takdirde sizin güçlü konumunuzu da bir anlamda göstermiş oluyorsunuz.
10:27Yani batının Türkiye'deki vatandaşlara koymuş olduğu vize biraz bu bağlamda da değerlendirilmeli.
10:35Sayın Tosun çok teşekkürler görüşlerinizi aktardınız. Dilerseniz burada noktalayalım bugün.
10:42Ben teşekkür ederim. İyi yayınlar diliyorum. İyi akşamlar.
10:49Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri sayın Tanju Tosun siyaset bilimci Tanju Tosun konuğumuzdu.
10:56Hem Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki kavgayı konuştuk hem de Irak'a vize servis sitesini konuştuk.
11:02Bugünlük burada noktalayalım aktarabileceklerimiz bu kadar ve daha demokratik daha insanların fikrini yumruk yemeden birbirleriyle kavga etmeden savunabileceği görüşlerini dile getirebileceği bir Türkiye'ye dileyelim.