TARIK ZİYA EKİNCİ’NİN YAYINLANMAMIŞ RÖPORTAJI: “Binlerce masumu altın için katlettiler”
Dr. Tarık Ziya Ekinci, Şeyh Sait döneminde Lice’de sadece 5 kişi hakkında idam kararı verildiğini ifade ederek, “Altın vermeyen binlerce kişiyi katlettiler. 5 kuzenimi 30 altın vererek kurtardık” dedi.
Category
🗞
NewsTranscript
00:00Şehzade İsyanı'ndan sonra Lice'de uzun süre devam eden bir baskı rejimi kuruldu.
00:08Sıkı yönetim bölge komutanı kuruldu Lice'nin merkezinde.
00:12Biliyorsunuz son yıllarda kurulan sıkı yönetimler hep vilayetlerde kuruldu.
00:16Kasabalarda sıkı yönetim kurulmadı.
00:19Ama 1925'ten sonra Lice'nin içinde sıkı yönetim komutanı vardı.
00:23Ali Haydar, bir de Hane'de bir sıkı yönetim komutanı vardı, Ali Barut.
00:28Bu ikisi Lice ve Hane'de, çevre ve köylerde olmak üzere büyük tahribat yaptılar.
00:35İki yönlü tahribatı yaptılar.
00:38Biri yakaladıkları insanlardan gücü varsa kişi başına bir altın para alıyorlardı.
00:4510 kişiyi 20 kişi topluyor, 30 altın alıyorlardı.
00:48Ve altını verebilenler kurtuluyor, veremeyenler öldürülüyordu.
00:54Mesela bunlardan bir örnek vereyim.
00:56Esas isyandan sonra da ihbarcılık da başlıyor tabii.
01:03Halkta henüz bir bilinç yok.
01:06Dolayısıyla sıkı yönetim komutanına yardımcılık yapmak ve kendi hasımlarını zarar dide etmek için de ihbarcılık yapıyorlardı.
01:20Babamı ihbar ediyorlar.
01:21Diyorlar ki bu adam akrabalarını toplamış, köylülerini toplamış ve şeyhin intikamını almak için bir karşı çıkış yapmaktadır.
01:32Hakikaten Lice'nin Karahasan Mahallesi'de çok akrabalar var, halazadeleri var, amcasının çocukları var, başka akrabalar var.
01:42Bir iki göbek, evvelki amcazadaların çocukları var.
01:48Hepsi irtibat haline birbirini tanıyorlar.
01:50Ve bunlardan aşağı yukarı 30 kişiyi topluyorlar.
01:55Haniye götürüyorlar Anka 1'in başına.
01:59Hani sıkı yönetim komutanı galiba rütbesi itibariyle Lice sıkı yönetim komutandan daha üstün.
02:06Ali Barıt bunları topluyor, hepsini Anka 1'in içine koyuyor.
02:11Oraya kapatılanlar bir gün sonra öldürülür.
02:13Ve orada kendi aralarında konuşuyorlar, nasıl kurtulalım bu işten?
02:18Halalar var, Bibiye Hale dediğimiz şeyden kendisi, Panaflıdır.
02:25Panafta evlidir, babamın halasıdır.
02:28Onun beş çocuğu var, beş çocuğunu da yakalamışlar, beş oğlu.
02:31Onların hepsini öldürecekler.
02:35Ve babam haber gönderiyor işte, nasıl gönderebiliyorsa oradaki adamlardan biriyle,
02:41camiye gelip gidenlerden biriyle.
02:44O da çocuklarının arkasından gelmiş, gidin benim halamı bulun, köye dönsün ve para toplasın.
02:50Otuz altın toplasın, bu gece gelsin.
02:52Otuz altın toplayıp gidiyor kadın.
02:55Ertesi günü diyor ki bunu Ali Barıt'a götüreceksin ve kapıdan vereceksin,
03:01diyeceksin ki Kamil Kamil başka bir şey söylemene gerek yok.
03:04İşte diyor ki ben gidemem, bana hakaretler, beni döver, beni öldürür falan diyor.
03:10Artık öldürür mü öldürür, her neyse bunu sen yapacaksın, başka kimse yok.
03:14Bunu bir beze sarıyor, gidiyor, kapıyı çalıyor, Ali Barıt kapıyı açar açmaz küfrediyor.
03:21Ne arıyorsun kahpe burada diyor.
03:23Kamil Kamil Kamil diyor, tabii tek kelime Türkçe bilmiyor.
03:26Kamil Kamil Kamil diyor, veriyor eline, alıyor elinden, bir de bir tekme vuruyor, atıyor kadını.
03:32Bir saat sonra bunları bıraktılar ve bırakmışlar.
03:36Bu böyle.
03:38Bunu ödeyemeyenler tabii bu parayı onlar hemen olduğu yerde infaz ediliyormuş.
03:42Derede, bahçede, köyde ve o yıllar binlerce insan böyle katledildi.
03:49Resmen yargılanarak idam edilen sayısı Lice'de beş kişiye aşmaz.
03:55Fakat ben çocukluk yıllarında o dönemin, çok iyi hatırlıyorum,
04:00Lice'lilerden yakalanıp tutuklanan hiçbir kimseyi hatırlamıyorum.
04:05Bir isim verilmez.
04:07Ya ölürdü, orada kalırdı veyahut da kurtulur gelirdi.
04:12Yani mutlaka böyle bir müsaade olurdu ve müsaade de ölürdü.
04:15Yani teslim olanı hiç hatırlamam.
04:18Kaçakçı olarak yakalanmış, teslim olmuş hiç kimse yoktu.
04:22Böyle canhıraşane bir şekilde hayatını ortaya koyarak gidip geliyorlardı.
04:27Çok zor şeydi bu.
04:29Çok ağır bir vazifeydi.
04:31Ama buna rağmen bu gençler bunu yapıyorlardı.
04:34Ve başka yapacaklar bir şey yoktu.
04:36Çünkü geçimlerini ancak böyle temin edebiliyorlardı.
04:40Hiçbir Lice'li olup da sabıkasız olmak aklı alacak bir şey değildir.
04:45Sen sabıkasız çıktın, sana sabıkasızlık kaydı veriyorum dedi ve verdi.
04:49Bunu hiç unutmam.