Balıkesirli domates üreticisi de isyanda
Balıkesir Bandırmalı domates üreticileri, artan maliyetlere ve düşük alım ücretlerine karşı traktörleriyle yolu kapatarak Ankara’ya yürüyüşe geçti.
Category
🗞
NewsTranscript
00:00Ekonomi gazetesi yazarı ali ekber yıldırım çiftçinin halini en iyi bilen isim desek
00:06yanılmayız.
00:07Ali ekber bey merhaba.
00:08Merhaba senem hanım iyi yayınlar diliyorum.
00:11Çok teşekkürler.
00:12Yani gün geçmiyor ki bu ekrana çiftçinin 1 isyanını getirmeyelim.
00:17Şimdi kayısı üreticileri fiyat bekliyor ama bekleyenler de önemli ölçüde hayal
00:22kırıklığı yaşadı.
00:23Muhtemelen aynı akıbet onları da bekliyor.
00:26Ne dersiniz?
00:27Bu yıl sizin de söylediğiniz gibi gerçekten belki de son yılların en kötü yılı diyebiliriz.
00:35Tarım sektörü açısından hani hangi ürüne baksanız ciddi bir sıkıntı var.
00:41Özellikle maliyetler çok arttığı halde birçok üründe son 2 yıldır 3 yıldır üretici
00:47aynı fiyata bazı ürünlerde geçen yılın daha altında 1 fiyata ürününü satmak
00:53zorunda kalıyor.
00:54Hatta satamıyor.
00:55Bazı yerlerde de dolayısıyla tarımda gerçekten hani tam bir yangın yeri diyebileceğimiz
01:03bir durum yaşanıyor.
01:04İşte haberlerde de izledik kayısı da patates de domates de soğanda biberde birçok üründe
01:15yani.
01:16Hatta buğday arpa gibi ürünlerde sizin de belirttiğiniz gibi mesela buğdayda bu
01:22fiyat verildi.
01:23Yani toprak mahsulleri ofisi fiyatı açıkladı ama geçen yıla göre sadece %11 ile 12 arasında
01:30bir artış yapıldı.
01:31Çayda %3.6 lık bir artış yapıldı.
01:35Yani en iyi artış olan fındıkta %57 yapıldı ama fındık üreticisi de çok şikayetçi
01:42çünkü toplama maliyetini bile karşılamıyor.
01:45Hafta sonu ben Salihli'deydim.
01:48Salihli'de bölgeyi dolaştığımda bir kavun tarlasına gittik.
01:53Üretici 1.2 milyon lira masraf yaptığını bütün ürüne verilen fiyat 200 bin lira
02:00artık canına tak ettiği için orada bir duyuru yapmış.
02:05Gelin isteyen toplasın, para istemiyorum diye gelip insanlar bedava oradan kavunu
02:11alıyorlardı.
02:12Çünkü tarlasını süren karpuz tarlasını ürünü toplamadan sürenler var.
02:19Yani baktığımızda bu yıl tabi 1.si işte ekonomi programı uygulanıyor diye enflasyon
02:25artmasın diye içeride herhangi bir fiyatın ürünü arttığı zaman hemen ihracat yasağı
02:31getirilerek baskılandı.
02:32Üretici buradan ciddi zarar gördü.
02:35Seçimde olmaması nedeniyle hükümet işte geçmiş yıllarda baktığımızda geçen yıl
02:41önceki yıllarda hani seçim olduğu dönemde yine belli bir fiyat verip piyasadan ürünü
02:48almaya çalışıyordu.
02:49Ama şu anda seçimde olmaması nedeniyle üretici kaderine terk edildi.
02:56Öyle bir yapı oluştu ki ya üretici satamıyor diye şikayet ediyor.
03:01Çok haklı olarak tüketici de alamadığı için yani tüketici de fiyatlar yüksek alamadığı
03:07için bu sefer talepte de ciddi 1 düşüş var.
03:10Yani ürüne talep yok.
03:121 yandan ihracatı yasaklayarak 1 yarından içeride tüketicideki fiyat yüksek olunca
03:19üreticinin ürününe talep de yok.
03:21Yani en önemli sıkıntılardan birisi de bu şimdi mesela şöyle 1 araya gireyim kusura
03:27bakmayın.
03:28Şimdi üretici işte düşük fiyata vermek zorunda kalıyor.
03:32Bazen de veremiyor ama tüketici yüksekten alıyor.
03:35İşte bu süreçte aradakiler önemli ölçüde kazanıyorlar zaten.
03:40Yani onlar da işte tüccarlar kazanıyor oraya dair tabi ki ayrı 1 pencereyi daha
03:47geniş açmak lazım.
03:48Belki bilmiyorum ama ben mesela şunu merak ediyorum.
03:51Siz az önce söylediniz mesela geçen seneye göre dediniz %10, 11'lik 1 artış var.
03:57Ya sonuçta enflasyon ortada, bütün rakamlar ortada, akaryakıtın ne kadar arttığı ortada,
04:03enflasyon ortada, işte gübre fiyatının ne kadar arttığı ortada bunun nasıl 1 açıklaması
04:10olabilir?
04:11Çünkü bu şey değil ki yanılıyorsam düzeltin beni ama hani bugün çiftçiyi küstürdüğünüzde
04:20bugün ekmediğinde bu işte bugünün sorunu olarak kalmayacak ki yarın öbür gün önümüzdeki
04:27sene önümüze daha büyük bir sorun olarak çıkmayacak mı Ali bey dolayısıyla neye
04:32göre yapıyor?
04:33Yani bu bile bile kötülük değil mi?
04:35Bu bile bile çiftçiyi yok etmek değil mi?
04:40Bile bile tarımı yok etmek değil mi?
04:42Ben bunun mantığını anlamıyorum.
04:44Siz anlıyorsanız lütfen bize anlatın.
04:47Senem hanım ben bu soruyu bu sizin sorduğunuz yani bu %11, %12'lik artışı nasıl neye
04:55göre yaptınız diye bizzat Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı'ya sordum.
05:01Yani sizin bana sorduğunuz soruyu ben de bakan beye sordum dedim ki ya %11, 12'lik
05:07artış hani nasıl hani neye göre hesaplandı?
05:11Söylediği şu biz belli üreticilerle üniversiteden hocalarımızla 1 çalışma yaptık, maliyet
05:18hesabı yaptık ve ortaya böyle 1 maliyet çıktı.
05:22Bunun üzerine ben de dedim ki ya şu maliyet hesabının detaylarını bana verebilir misiniz?
05:27Gübreyi kaç lira aldınız, mazotu kaç lira aldınız, işte hesabına dönmüş.
05:33Evet, yani biraz bunları evet, sayın bakanın söylediği hani görüşmeye görüştüğümüzde
05:39ben size anlatırım ama şey olarak veremem diye yani burada belli ki 1 sıkıntı var.
05:45Gerçekten neye göre alındığı enflasyona bakıyorsunuz işte eee haziran ayında açıklandığı
05:53buğday fiyatı o dönemki enflasyon %71 girdi fiyatlarına bakıyorsunuz, %50'nin üzerinde
06:01yani hiçbir akla mantığa sığmayan 1 fiyat artışı arpada %3.6 yani diyorum ya neye
06:09göre belirleniyor bu hani hangi maliyeti aldınız?
06:13Hatta benim önerim şu oldu sayın bakana dedim ki ya bölgesel olarak mesela Konya,
06:18Adana, Tekirdağ, İç Anadolu'dan birçok yerden çiftçiler belirleyin.
06:24O çiftçi üretime başladığı andan itibaren yani tohum alırken o tarlayı sürerken işte
06:31çapa yapılıyorsa çapa yapılırken yani üreticileri bir üreticiler belirleyin.
06:37Onların her yaptığı masrafı yazın, ürün hasada geldiğinde de bakın kardeşim ben
06:43sizin yaptığınız masraftan şu maliyeti çıkardım.
06:47Maliyetimiz bu fiyatımız da bu diye böyle de bir çözüm getirecek bir öneride de
06:52bulundum.
06:53Ama ne yazık ki bunlar yapılmıyor ve tam da söylediğiniz gibi yani tarım gerçekten
06:59bir anlamda artık ben de buna inanmaya başladım.
07:03Bilinçli bir şekilde yok edilmeye çalışılıyor.
07:07Çünkü bakıyorsunuz ya 1 ürün değil 2 ürün değil genel olarak yani geçmişte şöyle
07:13bazı ürünlerde sorun olurdu.
07:15Üretimi çok olan ürünlerde sıkıntı olur ama çiftçi başka bir üründen para kazanırdı.
07:21Ama bu yıl özellikle bu yıl baktığımızda ya hangi ürüne baksanız sıkıntı hangi
07:27ürüne baksanız çiftçi zarar ediyor.
07:30Dolayısıyla artık çiftçideki genel beklenti ve söylem şu o zaman ben ekmeyeyim.
07:36Çünkü hangi ürüne eksem zarar ediyorum.
07:39Paramı götürüp bankaya yatırsam çok daha fazlasını kazanırdım.
07:43O yüzden de ben ekmek istemiyorum artık diyor ve bu gerçekten bir ülkenin tarımı
07:48için olabilecek en kötü durum.
07:50Yani bunun ötesi yok.
07:52Eğer ekilmezse ki yakın zamanda yayınladım ben adana'da işte çiftçilere güz döneminde
08:00ekim yapmayın suyumuz yok diye.
08:02Şimdi güz döneminde adana'da üretilen ürünler belli yani soğan, patates, marul
08:10gibi her türlü sebze, sarımsak bunlar ekilmediği zaman ne olacak?
08:15Üretim azalacak.
08:16Üretim azalınca fiyat artacak, fiyat artınca ihracat yasaklanacak, üzerine ithalat başlayacak.
08:23Tam da biraz önce sizin dediğiniz gibi yani bu üretim devam etmediğinde çiftçi
08:29üretmeyince daha iyi bir gelecek bizi beklemiyor.
08:32Tam da daha kötü gelecek.
08:34Tam bir gıda krizi, dışa bağımlı olma bu arada mesela bütün bunlara rağmen cumhurbaşkanı
08:42erdoğan geçtiğimiz haftalarda şey demişti değil mi hani tarım bitti mahvoldu söylemlerine
08:47kesinlikle inanmayın yok öyle 1 şey diye 1 ifadesini de şimdi hatırladım ama sadece
08:56rakamlar bile ne kadar çiftçi şeyden koptu, tarımdan koptu, o bile bize 1 sürü şey
09:02söylüyor.
09:03Ekber bey değil mi?
09:05Çoğu kişi bıraktı mı bunu yani artık?
09:08Şöyle yani şimdi kırsal kesimde yani siz bir köyde yaşıyorsanız tarlanızı sürmediğiniz
09:15zaman adeta ayıplanır yani bak tarlasını bile süremiyor hani üretim yapamıyor.
09:21Bu nedenle çiftçi iyi kötü 1 şey ekmek istiyor fakat gerçekten giderek burada genç
09:27çiftçiler zaten koptu.
09:29Artık kırsalda genç çiftçi kalmıyor ama normal çiftçiler de ekim yapsa bile bunu
09:36azaltıyor.