Bakan Şimşek: “2025 Dezenflasyon Yılı Olacak”
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, katıldığı bir televizyon programında ülke ekonomisi ve uluslararası ekonomik gelişmeler hakkında değerlendirmelerde bulundu. TÜİK’in açıkladığı enflsyon verilerine ilişkin de konuşan Şimşek, 2025 yılının dezenflasyon yılı olacağına dikkati çekti.
Category
🗞
NewsTranscript
00:00Küresel piyasalardaki oynaklık veya çalkantı geçici bir panik atağa benziyor.
00:08Yani merkez üssü Japonya ama yansımaları global.
00:16Burada az öncesinde ifade ettiğiniz gibi yani tetikleyen faktör ABD'nin yumuşak inişi başaramaması risk.
00:26Yani Amerikan ekonomisinin resesyona girme riski.
00:31Çünkü biliyorsunuz şu anda şirket değerlemeleri, piyasa değerlemeleri oldukça şişkin.
00:38Eğer ekonomide yavaşlama olur, şirket karlılıkları bunu destekleyici nitelikte olmazsa tabii ki bir düzeltme beklenebilir.
00:49Küresel ekonomi her ne kadar yavaş büyüdüyse de resesyona girmedi.
00:54Amerika'da büyüme nispeten güçlü seyretmeye devam etti.
00:58Dolayısıyla bu konuya yakından bakılacağını söyleyebilirim.
01:02Bu bir düzeltme hareketi.
01:04Türkiye yansımalarına bakacak olursak birkaç hususun belki altını vurgulamakta fayda var.
01:12Birincisi tabii küresel büyümede bir yavaşlama olacaksa bu bir taraftan risk iştahını olumsuz etkiliyor, bizi de olumsuz etkiler.
01:23Ama beraberinde petrol fiyatlarında, emtiyan fiyatlarında düşüş getiriyor.
01:28Nitekim petrol fiyatlarının tepkisi aşağı yönlü oldu.
01:32Dolayısıyla petrol fiyatlarındaki düşüş bizi cari açık kanalıyla, yani Türkiye ekonomisini bir de enflasyon kanalıyla olumlu etkiler.
01:43Bu birinci husus.
01:45Dolayısıyla emtiyan fiyatlarındaki, küresel emtiyan fiyatların özellikle petrol, doğalgaz fiyatlarının gerilemesi eğer kalıcı olursa Türkiye ekonomisini olumlu etkiler.
01:56Çünkü biz net ithalatçıyız.
01:58Bu birinci husus.
01:59Diğer bir husus, mesela Cuma gününe giderseniz, düne giderseniz piyasalar Fed'in çok daha fazla ve hızlı faiz indireceğini öngörmeye başladı, fiyatlamaya başladı.
02:17Bir ara yani %90 olasılıkla 118 baz puanlık faiz indirimi bu sene için fiyatlanmaya başlamıştı.
02:25Yani baya dramatik.
02:27Dolayısıyla küresel finansal koşulların da eğer bu gelişmeler ışığında gevşemesi yine Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin lehine.
02:40Çünkü fon akışını etkileyebilir.
02:43Yani bir taraftan risk iştahı düşük büyüme nedeniyle düşerken, azalırken ama finansal koşulların gevşemesi yine bizim lehimize o anlamda bakar.
02:55Diğer önemli bir konu tabii bizde çok aşırı yabancı pozisyonu yok.
03:00Yani son bir yılda tabii önemli kaynak girişi oldu ama geçmişe oranla ve başka ülkelere oranla buradaki konsantrasyon riski düşük.
03:14Yani yoğunlaşma az.
03:17Son bir şey söyleyeyim.
03:18Hani tabii ki bu tür çalkantılar Türkiye'yi nasıl etkiler herkesin kafasındaki soru.
03:24Belki sizin soracağınız soruydu ben girdim konuya.
03:27Bizim bir hikayemiz var.
03:29Hikaye bir dezenflasyon hikayesi.
03:33Yapısal dönüşüm hikayesi.
03:36Dolayısıyla hikayesi olan ülkeler genelde yine bu tür olumsuz koşullarda bile nispeten,
03:45tabii bunlar hep göreceli, az etkilenebilirler.
03:48Yani dolayısıyla yabancı pozisyonun çok yüksek olmaması,
03:52efendim işte hikayemizin olması, petrol fiyatlarındaki düşüşün bize olumlu yansıtılacak olması,
04:00küresel finansal koşullarının gevşemesinin bizim gibi gelişmekte olan ülkeler lehine olması gibi faktörler,
04:07bu türden çalkantıların Türkiye'ye yansımalarını sınırlar.
04:11Bizim biliyorsunuz bir yılı, yani yaklaşık bir yıl oldu.
04:18Geçen sene Eylül ayının başında açıkladık.
04:21Uygulamakta olduğumuz bir reform ve istikrar programı var.
04:27Yani istikrardan kastımız makro finansal istikrar, özellikle de fiyat istikrarı.
04:33Reform dediğimiz hususta yapısal dönüşüm.
04:36Yani burada yeşil dönüşümden, dijital dönüşümden, sanayideki dönüşüme kadar.
04:42Yani çok kapsamlı bir dönüşümden bahsediyoruz.
04:45Yani ülkenin rekabet gücünü arttıracak, verimliliğini arttıracak bir dönüşümden bahsediyoruz.
04:50Dolayısıyla bizim geçen sene Eylül ayı başında kamuoyuyla paylaştığımız önemli bir reform ve istikrar programı var.
05:01Şimdi bu programın en büyük önceliği milletimizi hayat pahalılığı belasından kurtarmak.
05:10Çünkü enflasyonu biz çok kötü bir vergi olarak görüyoruz.
05:18Yani bizim yaklaşımımız bu.
05:20Özellikle sabit gelirliler açısından gelir dağılımını bozan çok önemli bir makro ekonomik problem olarak görüyoruz.
05:29Yani enflasyon şu anda bizim karşı karşıya olduğumuz en önemli makro ekonomik problem.
05:36Dolayısıyla bizim programın özü de dezenflasyon.
05:41Yani fiyat istikrarı, yani enflasyonu kalıcı bir şekilde tek haneye düşürmek.
05:46Şimdi biz bunun için bir yıllık geçiş dönemi öngördük.
05:50Yani üç yıllık bir program, ilk yılı geçiş.
05:54Niye?
05:55Çünkü dezenflasyona ortam hazırlamak için yani enflasyonu düşürmek için politika setini inşa etmemiz gerekiyordu.
06:03Ortamı, ekosistemi yeniden kurgulamamız gerekiyordu.
06:08Dolayısıyla biz geçiş dönemini Mayıs ayında bitirdik.
06:12Yani Haziran'da bitirdik.
06:14Ve Haziran itibariyle de yıllık enflasyon düşmeye başladı.
06:19Temmuz'daki düşüş oldukça güçlü bir düşüş.
06:24Bu Ağustos'ta da devam edecek.
06:27Dozu aynı olmamakla birlikte önümüzdeki aylar da devam edecek.
06:32Şu anda enflasyondaki gelişmeler, yani yıllık enflasyondaki düşüş bizim program öngörülerimizle pareler gidiyor.
06:41Hatırlarsanız Mayıs ayında enflasyon %75'in biraz üzerinde zirveyi buldu.
06:47İşte az önce sizin de ifade ettiğiniz gibi Temmuz ayında yaklaşık %62 civarına indi.
06:54Şimdi önümüzdeki 12 ay için piyasa beklentisi %30 civarı.
07:00Önümüzdeki 24 ay için piyasa beklentisi %19 civarı.
07:07Biz tabii ki bu beklentilere değer veriyoruz.
07:11Ama performansımız ile hedeflerimiz arasındaki fark azaldıkça, yani hedeflerimize biz yakınsadıkça inanıyoruz ki beklentilerin de yakınsama ihtimali yüksektir.
07:27Dolayısıyla enflasyonu düşürmeye de çok kararlıyız.
07:35Yani milletimizin şu anda karşı karşıya olduğu sıkıntıları gidereceğiz.
07:422025 yılında ilk rahatlamayı göreceğiz.
07:48Yani ilk yılımız zorlu bir yıldı.
07:52Çünkü dezenflasyona geçiş yılıydı.
07:55Şimdi 2025 dezenflasyon yılı olacak.
08:00Dolayısıyla milletimiz sonuçlarını görecek.
08:04Yani çektiğimiz sıkıntılara değecek.
08:072025 yılının başı itibariyle değil mi?
08:092025'den itibaren.
08:11Yani 2024'ü biz hep söyledik.
08:14Zorlu geçecek dedik.
08:162000'li yılların başına kadar.
08:19Enflasyonu hep yüksek seyretti.
08:21Birçok hükümet enflasyonu düşürmek için ekipler kurdu, programlar açıkladı.
08:27Böyle kolay değil.
08:29Şimdi zaman alıyor.
08:31Milletimiz bize inansın.
08:33Çünkü biz gerçekten güçlü bir program ortaya koyduk.
08:38Tutarlı bir program.
08:40Ve bu programı kararlılıkla, cumhurbaşkanımızın desteğiyle uyguluyoruz.
08:46Çünkü siyasi irade çok değerli.
08:49Siyasi destek çok önemli.
08:52Teknik anlamda dünyanın en iyi programını ortaya koyabilirsiniz.
08:57Esas belirleyici olan siyasi iradedir.
08:5990'lı yıllardaki başarı ve başarısızlığı belirleyen de oydu.
09:042000'li yılların başında çünkü yine güçlü bir program ve kararlı bir şekilde uygulandı.
09:10Onun için milletimizden biz buradan tekrar mesaj vermek için bunu başaracağız.
09:18Enflasyon düşecek.
09:20Enflasyon yer çekim gücüne karşı mücadele edemez, düşecek.
09:24Neden? Çünkü para politikası, maliye politikası, gelirler politikası ona göre tasarlandı.
09:30Bu enflasyon düşecek.
09:32Biraz zamana ihtiyacımız var.
09:34Sabra ihtiyacımız var.
09:36Zaman alıyor.
09:37Sadece Türkiye'de değil, bütün dünyada böyle.
09:39Az önce açıkladım.
09:41Dolayısıyla beklentilerde iyileşme var.
09:44Biz performansımız iyileştikçe bu iyileşmenin devam edeceğine inanırız.
09:51Biz şu an itibariyle enflasyondaki gidişatın öngörülerimizle uyumlu olduğuna inanıyoruz.
09:57Yani %40 civarı bir enflasyonla yılı kapatacağımıza biz inanıyoruz.
10:05Rakamlar onu destekliyor.
10:07Piyasa beklentileri de aslında %43 civarı.
10:11%43'ün bir tık altı.
10:13Dolayısıyla ama daha öncesine gidin.
10:17Beklentiler çok yüksektir.
10:19Bakın, geçen sene Ekim ayına gidin.
10:2212 ay sonrası ilişkin enflasyon beklentisi %45'ti.
10:26Bugün %30'a düşmüş.
10:28Dolayısıyla burada bir sürpriz yok.
10:30Yani özetle, sorunuza cevap olarak tekrar söyleyeyim.
10:33Yıl sonu enflasyonla ilişkin, hedefleri tutturmaya ilişkin bir endişemiz yok.
10:40Öngörülerimiz doğrultusuna gidiyor.
10:42Hedefleri tutturacağız ve bu konuda kararlıyız.
10:46Şimdi iki kademe not artışı çok istisnadır.
10:50Mesela Müdis ilk kez Türkiye'yi iki kademe yükseltmişti.
10:57İlk kez. Yani tarihimizde.
10:59Müdis'den bahsediyorum.
11:01Dolayısıyla iki kademe not artışları normal değil.
11:05Çok istisnadır.
11:07Öncelikle şunu söyleyeyim.
11:09Madem konuyu açtınız.
11:112024 yılı içerisinde dünyanın önde gelen 3 ayrı kredi derecelendirme kuruşu,
11:21yani Fitch, Standard & Poor's ve Müdis'den kredi notu artışına mazhar olan,
11:29yani kredi notu artan dünyada tek ülke Türkiye'dir.
11:34Yani 2024 yılı için, şimdiye kadar.
11:37Yani bu yılın ilk 7 ayında kredi notu her 3 derecelendirme kuruşu tarafına artırılan tek ülke Türkiye'dir.
11:47Sadece kredi notumuz artmadı.
11:50Görünüm de olumlu.
11:53Ne demek şu?
11:55Yani bu politikaları kararlılıkla uygulamaya devam ederseniz biz notunuzu tekrar artıracağız demek.
12:01Yani pozitif görünüm demek, bu demek.
12:04Şimdi tekrar bu bir süreç işidir.
12:07Tabi bu kadar uzun alacağına ben inanmıyorum.
12:10Çok daha hızlı bir şekilde oraya gideceğimize ben inanıyorum.
12:13Neden? Çünkü programımız güçlü.
12:15Önümüzde kararlı bir şekilde bu programı uygulayacağımız ve sonuç alacağımız 4 yılımız var.
12:24Ben inanıyorum ki bütçe disiplini zaten bizim neredeyse artık DNA'mızda var, bütçe disiplini.
12:34Evet deprem nedeniyle, EYT nedeniyle şu anda geçen sene, bu sene geçici bir bütçe dengesizlikleri yaşıyoruz.
12:45Bunu görmemiz lazım.
12:47Ama bunları düzeltmek için bir çaba içerisindeyiz.
12:50Şimdi uluslararası doğrudan yatırımlardan bahsediyorsunuz.
12:53Ki en arzulanan, en nitelikli yatırım.
12:59Yani ülkemizin mutlaka kendisinden teknolojik olarak daha gelişmiş ülkelerden doğrudan yatırım çekmesi lazım.
13:09Uzun bir süredir doğrudan yatırımlar ağırlıklı olarak gayrimenkul bazlı.
13:17Yani yabancıların Türkiye'den gayrimenkul alımıyla doğrudan yatırımdan bahsediyorum.
13:23Yani önemli ölçü de onunla sınırlıydı.
13:27Şimdi bu programı uygulamaya başladıktan sonra ilgi artmaya başladı.
13:34Genelde biraz zaman alıyor.
13:36Yani doğrudan yatırımların canlanması zaman alıyor.
13:40Öncelikle şunu söyleyeyim.
13:42Türkiye bu programı uygulayarak doğrudan yatırımlar için önemli bir cazibe merkezi haline gelecek.
13:49Neden?
13:51Birincisi Türkiye büyük bir ekonomi.
13:54Bakın şu anlamda söylüyorum.
13:58Türkiye'nin nüfusu bugün itibariyle yaklaşık 86 milyon kişi civarı.
14:07Kişi başı milli geliri geçen sene itibariyle 13 bin doların üzerinde.
14:12Bu sene tabii ki milli gelirdeki büyümeye, nominal büyümeye, ortalama kur seviyesine bağlı olarak
14:22Türkiye belki 15 bin doları zorlar.
14:27Bunlar yaklaşık rakamlar.
14:30Şimdi ben size basit bir soru sorayım.
14:33Düşünmeniz için.
14:35Şu anda bana dünyada nüfusu 86 milyon ve üzeri olan, yani büyük nüfuslu olan
14:44ve kişi başı milli geliri 13-15 bin dolar arası olan kaç tane ülke sayabilirsin?
14:51Bir elin sayısı kadar.
14:54Şimdi bu Türkiye'nin, ben basit bir şekilde Türkiye'nin büyük bir ekonomi olduğunu,
15:02ihmal edilemeyeceğini, doğru politikalar uygulandığında, yani fiyat istikrarı sağlandığında,
15:08bütçe disiplini sağlandığında, ödemeler dengesiyle ilgili endişelerin giderilmesinde, giderildiğinde
15:17Türkiye'nin doğrudan yatırım için önemli bir cazibe merkezi olduğunu vurgulamak için söylüyorum.
15:24Şimdi burada enflasyonla başlayalım, müsaade ederseniz.
15:29Şimdi enflasyonla ilgili olarak tereddütümüz yok.
15:34Çünkü en büyük önceliğimiz enflasyonu aşağı çekip, az önce de söyledim, dar gelirli kesimleri,
15:42yani asgari ücretimizi, emeklimizi, memurumuzu, toplumun bütün kesimlerini bu enflasyon sıkıntısından kurtarmak.
15:53Bizim şu anda en büyük önceliğimiz bu.
15:55Dolayısıyla o konuda geri adım atmayacağız.
15:58Hedefleri değiştirmeyi düşünmüyoruz.
16:01Bu konuda kararlıyız.
16:03Evet iddialı olabilir, iddialı olabilir ama gerekli tedbirleri alıp yolumuza devam edeceğiz.
16:11Bu sene için dediğim gibi bizim Merkez Bankası'nın belirlediği hedefin üst bandı yüzde 42.
16:19Biz yaklaşacağımıza inanıyoruz, yakalayacağımıza inanıyoruz,
16:23hatta bankamız daha iyi bir performans göstereceğine inanıyoruz.
16:26Bu konuda tereddütümüz yok.
16:28Bu denetimler devam edecek mi? Diğer sektörlere de yansıyacak mı?
16:33Çok kısaca bir yanınızı rica ediyorum.
16:35Bu denetimler yoğunlaşarak, artarak devam edecek.
16:42Her sektörde?
16:43Her sektörde.
16:44Bakın, bizim kayıt dışılık ve mücadele dışında hiçbir seçeneğimiz yok.
16:50Açık konuşayım.