Instagram etki ajanlığı mı yapıyor? Erişim neden kısıtlandı?
Sosyal medya platformu Instagram, İsmail Haniye’ye başsağlığı içerikli paylaşımları sansürledi. BTK harekete geçti, Instagram'a katalog suçlara yönelik kurallara uymadığı gerekçesiyle erişim engeli getirildi. Peki, Instagram etki ajanlığına mı büründü? Instagram'ın bu ve benzeri ikili tutumlarına karşı nasıl yaptırımlar getirilmeli? CNN TÜRK Muhabiri Merve Tokaz, Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Murat Kırık'la değerlendirdi.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Btk tarafından İnstagram'a bir erişim engeli getirildi, bu erişim engelinin gerekçesi olarak da İnstagram'ın söz konusu kurallara yani katalog suçları işlediği ve kurallara lirayet etmediği gerekçe gösterildi.
00:16Bu konuyu mercek altına alacağız.
00:18Tabii özellikle İnstagram'ın belli tutumları da farklı amaçlarla mı yapılıyor sorusunu aklımdaki akıllara getiriyor, bu sorulara yanıt arıyor olacağız.
00:29Yanımda değerli bir konuğum var Marvana Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Murat Kırık'la birlikte değerlendiriyor olacağız. Hoş geldiniz Ali.
00:37Hoş bulduk Marvana Hanım sağ olun.
00:38Şimdi özellikle şununla başlamak istiyorum, İnstagram'ın özellikle belli konularda Gazze ile Filistin arasında yaşanan savaşta Filistin yanlısı yapılan paylaşımlara kendi kendine sansürledi.
00:52Yine söz konusu Haniye'nin öldürülmesine ilişkin, Türk toplulukları tarafından yapılan paylaşımlara kendi içinde bir kısıtlama getirdi.
01:04Bütün bu ikili tutum değerlendirildiğinde neye amaçlıyor İnstagram yani bu kadar özgürlük yağlısı olduğunu söyleyen bir sosyal medya platformu nasıl böyle bir iki taraflı bir anlayış gidiyor?
01:16Aslına bakarsanız Mervan Hanım burada çatı şirket meta açısından değerlendirmemiz lazım.
01:20Bildiğiniz üzere Mark Zuckerberg'in sahibi olduğu şirketler bunlar Instagram ve Facebook.
01:25Sizin de ifade ettiğiniz gibi özellikle Gazze ve Filistin'de yaşanan olayları paylaştığınızda otomatik olarak bir sansürle karşı karşıya kalmışsınız ve içerikler kaldırılmıştı.
01:35Sizin de belirttiğiniz gibi en son yaşanan olaylarda da Haniye'ye yönelik yapılan paylaşımlar ki taziye mesajları bunlar.
01:41Hani herhangi bir siyasi mesaj olsa evet diyebilirsiniz ki burada gerçekten bir siyasi mesaj var ve bu ideolojik olarak görülüp kaldırılmış olabilir diye düşünebilirsiniz.
01:50Fakat bunun da öyle olmadığını gördük.
01:52Tamamen aslında çift taraflı tamamen iki yüzlü söylemler içerisinde bulunduğunu gördük.
01:57Ve bu durum içeriklerin otomatik olarak kaldırılmasıyla neticelendi.
02:00Bir de sizin de ifade ettiğiniz gibi sosyal medyada özellikle 5651 sayılı ve yine 2020 yılında kabul eden sosyal medya yasası dediğimiz ifade ettiğimiz 7253 sayılı yasa var.
02:11Burada belli katalog suçlar var.
02:12Bu işte Atatürk'e hakaret, yasadışı bahis kumarı oynatma, cinsel istismar dediğiniz gibi de bu suçlar var.
02:18Şimdi Merve Hanım sosyal medyada baktığınızda bunlar artık ayyuka çıkmış durumda.
02:23Yasadışı işler biliyorsunuz sizlerden de çok fazla yayın gerçekleştiriyoruz.
02:27Instagram sponsorlu reklamlar veriyor.
02:29Dolandırıcıların deepfake içerikli videoların öne çıkmasını sağlıyor.
02:33Yani sağlık videosuna bile yasadışı bahis reklamı yerleştiriyor ve buna bile bir kısıtlama getirmeyen Instagram Haniye'nin başsağlığı mesajını kısıtlama getiriyor.
02:42Hatırlarsanız yine CNN ekran yüzlerine yönelik işte CNN'in ismi kullanılıyor.
02:47Onların sanki böyle işte dediğim gibi biz burada televizyonda bu konuları konuşmuşuz gibi sahte siteleri yönlendiriyor.
02:53Şimdi Merve Hanım bunları çok rahat bir şekilde kaldırması gereken sosyal medya mecrası bunları tam tersi bir şekilde yayıyor.
03:00Ön plana çıkartıyor sponsorlu içerik olarak reklam verilmesini sağlıyor.
03:04Ama bir bakıyorsun bir taziye mesajını otomatik olarak kaldırıyor.
03:07Sosyal medya platform burada Instagram adeta bir etki ajanlığına bürünmüş diyebilir miyim?
03:12Evet bakın dezenformasyonu biliyorsunuz zaten çok fazla konuşuyorduk.
03:16Burada da bir etki ajanlığı yapıyor.
03:18Yani belli içerikleri algoritmik olarak ön plana çıkartarak keşfet dediğimiz hatta sekmeyi düşürerek aslında ideolojik olarak da belki bir ülkenin bir toplumun biçimlendirilmesini, kutuplaştırılmasını ve bu noktada aslında manipüle edilmesini sağlıyor.
03:32Algı yönetimi bu yani.
03:33Kesinlikle algı yönetimi sağlanmış oluyor düşünebiliyor musunuz?
03:36Yani biz burada gerekçeyi bile sorgulamadan hemen sabah kalktık mesela bu ne oldu?
03:41Bu özgürlükleri müdahale dedik ama işte dediğim gibi içeriklenen, filtrelenen, kaldırılan içerikler konusunda mesela dedik ki bu normal.
03:49Halbuki normal bir durumla karşı karşıyayız.
03:51Merve Hanım şunu unutmayın bugün hani yeni içeriği sansürlenir.
03:54Bugün Filistin'i sansürlenir.
03:56Peki yarın Türkiye'nin olmayacağı ne malum?
03:58Geleneksel medya yayın kuruluşuna yapamadıklarını sosyal medyada yapmaya çalışıyorlar.
04:03Bakın bunun özellikle uygulaması lazım.
04:05Çünkü radyo, televizyon, üst kurulu kanun uygulanabiliyor ama bizim çıkan sosyal medya kanunumuz evet teorikte çok güzel bir yasa.
04:12Ama uygulama konusuna geldiğimizde Merve Hanım bence büyük eksiklikler söz konusu yaptırımlar konusunda sıkıntı yaşayabiliyoruz.
04:19Bu yaptırımlar uygulandığında da farklı algılanıyor.
04:21Bunun gerekçesi topluma da çok doğru bir şekilde anlatılması lazım.
04:25Bakın bence bu da çok önemli.
04:26Çünkü etki ajanlığının arkasına gizlenerek aslında toplum manipüle edilmiş oluyor.
04:31Dolayısıyla aslında bu sosyal medya yasamız var.
04:33Bu günlük erişim 1 milyondan fazla olan sosyal medya mecralarını biliyorsunuz ofis açma ve temsilci bulundurma zorunları vardı ya.
04:39Merve Hanım artık daha ciddi yaptırımlar lazım.
04:42Ve 2020 yılındaki yasanın sanki artık biraz güncelleme ihtiyacı var diye düşünüyorum.
04:47Yani düşünün 10 binde biri ya da 100 binde biri bir para cezası.
04:51Yani çok büyük para cezaları değil bunlar.
04:53Çünkü onların günlük gelirlerine baktığınızda devasa meblalarla karşı karşıya kalıyoruz.
04:57Yani ciddi yaptırımların olması gerek.
04:59Şu an özellikle yerli milli sosyal medya mecralarının geliştirilmesinin ben bu noktada son derece önemli olduğunu düşünüyorum.
05:05Çünkü siz eğer teknolojik olarak bağımsızsanız o zaman dışa bağımlı hale gelmezsiniz.
05:09Ve bir sosyal medya meclası kapandığında da alternatif olarak gidebilirsiniz.
05:13Hatta hatırlarsanız 2 hafta önce bir mavi ekran hatası söz konusu olmuştu.
05:16Orada biliyorsunuz uçaklar uçamaz duruma geldi.
05:20Trenler, havalimanları çalışamaz duruma geldi.
05:22Şimdi Merve Hanım alternatiflerimiz artık teknolojide de olmalı.
05:25Sosyal medyada da olmalı, işletim sistemlerinde de olmalı, yazılımlarda da olmalı.
05:28Zaten dikkat edin bu yerli teknoloji amnesi.
05:30Aslında bu kötülükler bir şekilde bizim daha iyiye yönlendirmemizi sağlıyor.
05:35Hani her şerde bir hayır vardır derler ya.
05:37Ben aynı durumda olduğunu düşünüyorum.
05:38Ve bu yaptırımların çok daha ağır olması gerektiği, sosyal medya şirketlerinin çok daha ağır yaptırımlar uygulanması gerektiği
05:44ve kurallara uyulması konusunda yasada da bu 7.250 sayılı yasada bir güncellemenin şart olduğunu düşünüyorum.
05:50Çok teşekkür ederim.
05:51Ben teşekkür ediyorum. Sağ olun.
05:52Bir kez daha ifade edelim.
05:53Özellikle sosyal medya platformu, milyonlarca kullanıcısı olan sosyal medya platformu, Instagram,
06:00özellikle haniye paylaşımları, Filistin destekli paylaşımlara bir takım sansürler getiriyor kendi içinde.
06:07Hiçbir gerekçe sunmaksızın yapıyor üstelik bunları.
06:10Bizde bunun acaba arka planında ne var?
06:13Bu bir etki ajanlığı mı?
06:15Örtülü açık şekilde uzman konuğumuzla birlikte değerlendirdik.
06:19Kameraman arkadaşım da, Okan Yıldırım da sizler için görüntüledi diyelim ve sözü bir kez daha merkeze bırakalım.