Vergi Paketi Genel Kurul’da! İktisatçı Prof. Dr. Durmuş: En düşük gelirlerin vergisi sıfırlanmalı!
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri hoş geldiniz.
00:13Geçtiğimiz haftalarda bu ekranlarda sıkça konuştuğumuz vergi paketi komisyondan geçti.
00:18Geçtiğimiz hafta görüşülmeye başlayan vergi paketine ilişkin düzenlemeler genel kurulda görüşülmeye devam ediyor ve 7 maddede geçti diye bilgiyi verelim.
00:27Sonra da geçelim bu vergi paketini yorumlamaya.
00:30Şimdi bir vergi reformundan söz ediliyordu.
00:32Bu vergi reformuyla beraber kayıt dışılık önlenecekti.
00:36Çok kazanandan çok az kazanandan az vergi alınacaktı.
00:39Hedefler bunlardı ama bu yapılan düzenlemeler acaba bizleri bu hedeflere götürecek mi?
00:44Bugün konuşacağız.
00:45Konuğumuz ekonomist Prof.
00:47Dr.
00:47Mustafa Durmuş.
00:48Hoş geldiniz.
00:50Hoş bulduk İrem Hanım.
00:52Şimdi hem komisyondaki hem de genel kuruldaki geçen konuşmaları tutanaklara baktığımızda şunu görüyoruz.
00:59AKP'nin iktidar tarafının iddiası benim başta da söylediğim gibi az kazanandan az çok kazanandan çok vergi almak, kayıt dışılıkla mücadele etmek ve bir vergi reformu yapmak.
01:10Ancak muhalefet milletvekilleri bu yapılan düzenlemelerin bizi o noktaya götürmeyeceğini söylüyor.
01:15Oradan başlayalım.
01:16Sizce bu düzenlemelerle ciddi bir vergi reformu yapılıyor mu?
01:21Teşekkür ederim.
01:22Öncelikle bu fırsat için çok haklısınız.
01:25Yani iktidarın yaratmış olduğu bir vergi reformu algısı var.
01:29Bir de işte bugün mecliste olan bir tasarı var.
01:34Bir vergi reformuna ne kadar yakın tanımlanabilir?
01:39Son derece tartışmalı bir durum.
01:40Çünkü biz vergi reformundan bahsederken küçük küçük vergi yamalarından söz etmeyiz.
01:46Yani bir takım ufak tefek değişiklikler vergi reformu anlamına gelmez.
01:51Vergi reformu daha büyük, majör dediğimiz bizim değişiklikleri içerir.
01:57Örnek vermek gerekirse 1950'lerde hayata geçen Türkiye'deki geri vergisi, kurlar vergisi, vergi sulh kanunu vergi reformu olarak tanımlanabilir.
02:071985'teki katma değer vergisi bir vergi reformu olarak tanımlanabilir.
02:13Ama ondan sonrasında açıkçası yüzlerce kez vergisel değişiklik yapılmış olmasına rağmen sistemin ihtiyaç duyduğu vergi reformu yapılamadı.
02:23Kaldı ki burada bir başka konu daha var.
02:25Yani vergi reformunu kilim için ne amaçla yapacaksınız sorusu da önemli.
02:30Bu bağlamda da vergilemenin ilkeleri dediğimiz temel bazı ilkelere ki bunlar yüzlerce yıldır aslında tarihten süzülerek gelen ülkelerdir.
02:41Bu ülkelere uyunması lazım.
02:43Örneğin iktidar diyor ki, işte diyor ben diyor, kamu geliri sağlayacağım.
02:48E belli zaten 2.7 trilyon liralık bu yıllık bir bütçe açığı var.
02:52Bütçe açığını kapatmak için bir yandan çok ciddi bir şekilde borçlanıyor iktidar çok yüksek faizlerle, diğer yandan da vergi almak istiyor.
03:02E bu anlaşılabilir bir şey ama diğer yandan da diyor ki ben kayıt dışını azaltacağım, cezaları artıracağım, vergi gayretini artıracağım.
03:10Şimdiye kadar toplanmamış olan vergileri toplamaya çalışacağım.
03:14Tamam bunlar da bir anlamda anlaşılabilir.
03:17Yani kayıt dışılık çünkü şu anlama geliyor, kümesteki kazların daha fazla yolunması anlamına geliyor tarihsel de itibariyle.
03:24Bu da aslında hali hazırda vergisini ödeyenler açısından da haksızlık olarak değerlendirilebilir.
03:31Ama bunların her birinin ayrı ayrı paragraflarını açmak lazım.
03:35Çünkü ben hatırlıyorum bu iktidar yıllardır hep kayıt dışılıkla mücadele edeceğini söyler ama hiçbir zaman gerçek anlamda bunu hayata geçirmez ve kayıt dışılık giderek de artar.
03:48O nedenden dolayı kayıt dışılıkla ilgili bu kurulan cümlelerin ben çok gerçeğe yansıttığını çok fazla düşünmüyorum.
03:56Ama şu bir gerçek, bütçe açığını kapatmak için can kıraç bir şekilde çaba gösterecekler.
04:01İşte burada da asıl sorun şu, bu işin bedeli kime ödettirilecek?
04:06Yani bu bütçe açığı kapattırılırken ya da yeni vergiler ya da vergi tahsilatları artırılırken ağırlığı olarak bu bedeli kim ödeyecek?
04:16İşte burada bir başka soru gündeme geliyor.
04:18İktidar burada da bir laf cambazlığı yapıyor.
04:22Toplumda da çok kabul edilen aslında bir şey var.
04:24Bence çok da tartışmaya açık bir şey.
04:26Çok kazanandan çok, az kazanandan az vergi alarak vergi adaletini de böylece sağlayacağız diyor.
04:34Tamam şimdi ilk bakışta siz de takdir ederseniz yani çok kazanan daha çok vergi vermelidir.
04:40Ama ne kadar çok vergi vermelidir?
04:42Çok mu vergi vermelidir?
04:44Çok mu yüksek oranda vergi vermelidir?
04:47Aynı zamanda çok da erken neyi kastediyoruz biz?
04:50Bu kazanç nasıl bir kazançtır?
04:52Emekle alın teriyle kazanılmış bir kazanç mıdır?
04:55Yoksa hiçbir şekilde emek harf etmeye gerek kalmaksızın elde edilen rantlar mıdır, karlar mıdır, yüksek faizler midir?
05:05Bunlar tabii ki bu ilkenin de içinin boşaltılmasına neden oluyor.
05:09O yüzden ben hep şunu söylüyorum.
05:12Eğer vergilemede adaletten bahsedecekseniz artık o klasik çok kazanandan çok, az kazanandan az vergi alacağız ya da dolaylı vergilerin KDV, ÖTV gibi paylarını düşüreceğiz.
05:27Daha çok gelir vergisi alacağız biçimdeki söylemlerin, dolayısız vergi alacağız biçimdeki söylemlerin ötesine gitmeniz gerekiyor.
05:36Ne yapmanız lazım?
05:37Bunlar önemli tamam ama bunların ötesine gidip önce gelir vergilerini bir tarımlamanız lazım.
05:43Şimdi siz de ben de ücretli olarak çalışan insanlarız.
05:47Şimdi bizlerin elde ettiği kazanç alın terimizle elde ettiğimiz kazanç, bir fabrika işçisine elde ettiği kazanç alın teriyle elde edilen kazanç,
05:57bir tarım işçisinin kazancı aynı şekilde, bir kadının kazancı aynı şekilde, memurlar aynı şekilde
06:02ama bir miras yedinin ya da faiz gelirleriyle, yüksek faiz gelirleriyle bankadan para kazanan birisinin, borsadan para kazanan birisinin,
06:11devlet iş borçlama senetlerine yatırım yaparak oradan gerçekten çok ciddi paralar kazanan birisinin alın teri döktüğünü söyleyebilmek mümkün değil.
06:20Bunlar çok büyük kazançlar, dolayısıyla siz bunları aynı kefeye koyamazsınız.
06:25Yani ağırlıklı olarak dolayısıyla sizin verginin yükünü emeğin üstünden alıp, emeğin sırtından alıp sermaye ve servetin üzerine kaydırmanız gerekir.
06:37Bunu yapmadığınız takdirde çok kazanandan, çok az kazanandan az alayım dediğinizde siz patrona söyleseniz şunu söyleyecek size,
06:45e kardeşim senin işte senede ödüyorsan efendim işte kırk elli bin lira vergi, benim ne kadar vergi ödeyeyim biliyor musun?
06:52Ben işte dört yüz milyon ödüyorum, dört milyon ödüyorum vesaire, ben zaten çok kazansam da çok vergi ödüyorum der,
06:58işin içinden çıkar, sizi de ikna eder. Doğru mudur? Doğru değildir.
07:02Neden doğru değildir? Bir, onun kazancı emekle alın teriyle elde edilmiş bir kazanç değildir.
07:09İkincisi, onun cirosu, elde ettiği gelirleri içerisindeki ödediği vergi zaten çok düşük bir vergi payıdır.
07:17O nedenden dolayı bizim gerçekten biraz ana akım vergi yaklaşımlarının ötesine giderek daha detaya girmemiz lazım,
07:27daha kılcava girmemiz lazım ve vergi adaletinden neyi kastettiğimizi topluma daha iyi anlatmamız lazım.
07:36Bunun birçok da aslında örneği söz konusu gelir vergisinde düzenlemeler yapabilirsiniz,
07:43örneğin KDV'yi bütün ürünlerin üzerinden kaldırabilirsiniz, zorunlu tüketim mallarında gıda da sıfırlayabilirsiniz ki sıfırlamanız gerekir.
07:52Enerjide aynı şeyi yaparsınız, ulaştırmada aynı şeyi yaparsınız.
07:56Bunlar hane halklarının, özellikle yoksulların, emekçilerin bütçelerinin çok önemli kesimini oluşturan hizmetler.
08:03Ama diğer taraftan siz ne yaparsınız? Kurumlar vergisini yukarı çekersiniz.
08:08Kurumlar vergisi bugün %30'a, biliyorsunuz bankalar için çekildiği %25'e standart ama orada da şöyle bir tuhaflık var,
08:18yasada yazan oran %25 ya da %30 fakat o kadar çok muafiyet, istisna, indirim vesaire var ki efektif dediğimiz,
08:28yani fiilen, ödenen vergiyi oranladığınızda %5'i, 6'ı, 7'i, 10'u geçmiyor.
08:33Şimdi bu çok büyük bir haksızlık.
08:35Siz bir yandan elektrik kullanırken %20 KDV ödeyeceksiniz, doğal gaz kullanırken %20 KDV ödeyeceksiniz,
08:46tüketim bedenlerine ilave olarak bütün bunları yapacaksınız, gübreden, tohumdan, aklınıza gelebilecek hemen her şeye ilişkin çok sayıda vergiyi ödeyeceksiniz
09:00ama sizin üzerinizdeki vergi yükü zaten hiçbir şekilde şeyden aşağıya inmeyecek, %20'nin altına inmeyecek ama sermaye,
09:09patronlar, bankalar bu kendilerine tanınan çok sayıda imtiyazdan dolayı vergi yüklerini ne yapmış olacaklar?
09:17İyice %10'un altına çekmiş olacaklar.
09:20Peki Sayın Durmuş, burada böldüm ama bu az kazanandan, az çok kazanandan çok meselesi söyleniyor ama bir yandan siz de algı olduğunu söylediniz.
09:32Hadi diyelim ki sizin bahsettiğiniz gibi paranın çok kazanılıyor ama nasıl kazanıldığına dair bir emekle üretilip üretilmediğine dair sorgulanmadı,
09:41sadece çok kazanan vergilendirilecek.
09:43Buna işaret eden, örneğin sizin az önce bahsettiğiniz o afları engelleyen bir madde var mı bu pakette?
09:50Hayır, hayır, hayır. Bir kere bunu önleyecek bir şey yok.
09:53Bakın bu tasarı da ilk biliyorsunuz ortaya çıktığında basına sızdırıldı bilinçli bir biçimde.
10:00Ve basına sızdırılırken biz basına verilen metinde şunu gördük, bir mesela borsa gelirleri, finansal işlem vergisi biçiminde spekülatif gelirler vergilendirilecekti.
10:12Sonra ne oldu bu? Çıkartıldı metinden, gelmedi komisyona.
10:16İkincisi nereden buldun biçiminde 2000 yılı öncesinde bir uygulama vardı aslında.
10:23Bence çok önemli bir vergi tedbiri uygulamasıydı.
10:26Bu şu demekti, siz diyelim ki çok zenginsiniz fakat hemen hemen hiç vergi vermiyorsunuz ama harcamalarınıza bakılıyor,
10:35inanılmaz servetimiz var ve o zaman deniyordu ki gel bakalım madem vergi vermiyorsun sen bu zenginliği nereden elde ettin, nasıl yaşıyorsun, nereden buldun diye.
10:44Şimdi buna benzer bir uygulamayı bu taslığa da sokmuşlardı fakat sonradan belli gruplar bu taslaktan bunun çıkartılmasını sağladılar.
10:54Şimdi bu da şunu gösteriyor ki aslında tavizler vere vere bu taslakta gelen, ortaya çıkan, bugün meclise gelen taslak bambaşka puşa çevrilmiş bir taslak olarak karşımızda duruyor.
11:08Yani hiçbir biçimde servetin vergilendirilmesi söz konusu değil bir kere.
11:12Onu da bir kere anlaşalım çünkü servet biriktirilerek giriliyor.
11:16Siz servetin üzerine gidip bir servet vergisi biçiminde ya da nereden buldun üzerinden dolaylı bir biçimde yüklenmezsiniz işte o zaman çok kazanından çok az kazanından az alamazsınız.
11:29Şimdi bizden nasıl alıyorlar? Bizden stopaj yoluyla alıyorlar değil mi? Yani kaynaktan kesiyorlar.
11:34Son zamanlara kadar da asgari ücret vergi dışı değildi onlardan da kesiliyordu.
11:39Bizim zaten ilk bir itiraz etme şansımız yoktu biz daha cebimizde cüzdanımızda görmeden vergisi almıyordu.
11:46Ama diğerleri beğenname biçiminde veriyorlardı bunu ve senede iki taksitle bunları veriyorlardı ve ne beyan ediyorlarsa onun üzerinden hesaplamıyordu.
11:56O beyanlarında da inanılmaz eksiklikler oldu.
11:59Maliye Bakanlığı'nın verilerinden ortaya çıkıyor.
12:02Şimdi siz bir yandan bu kayıp kaçakla yeterince mücadele etmeyeceksiniz.
12:06İkincisi vergi alış biçiminizi değiştirmeyeceksiniz.
12:10Hala beyannameyle vermeyeceksiniz.
12:12Üçüncüsü biraz evvel sözü ürettiğimiz gibi nereden buldun gibi bir çapraz sorgulamaktan da vazgeçeceksiniz.
12:19Ondan sonra biz çok kazanandan çok az kazanandan az aldık deme şansınız yok.
12:26Çağdaş ülkelerde İrem Hanım aslında verginin eşitlenmesinden daha ziyade vergi yükünün dağılımının eşitlenmesi hedeflenir.
12:35Bakın ikisi arasında çok büyük bir fark var.
12:38İki kişi aynı vergiyi ödese de iki kişinin konumu aynı değilse o verginin yükü aynı değildir.
12:46Örnek verelim.
12:47Buyurun buyurun lütfen.
12:48Örnek verelim.
12:49Örneğin diyelim ki sigara içiyorsunuz ve bir öğrencisiniz.
12:5360-70 liraya sigara alıyorsunuz.
12:55Onun içerisinde de çok ciddi biliyorsunuz bir vergi var.
12:58Özel tüketim vergisi var.
13:00Onun üzerindeki geliri doğrusu olmayan bir yoksulun üzerindeki o verginin yüküyle 200 bin lira aylık gelir olan 100 bin lira aylık gelir olan aynı sigara içenin ödediği vergi aynı olmasına rağmen yük aynı değil.
13:15Buradaki doğru olan şey yükün adil paylaştırılması.
13:20Şimdiye kadar bu ülkede hiç adil paylaştırılmadı.
13:23Özellikle de son 20 senedir hiç paylaştırılmadı.
13:28Sözün ettiğimiz gibi daha ilk iktidara geldiklerinde 2003 yılında bu nereden bulduğu uygulamasını kaldırdılar.
13:35Sonrasında gelir vergisi en yüksek vergi oranı yüzde 45'ti.
13:41Yüzde 45'den önce yüzde 40'a düşürdüler en zenginlerin gelir vergisini.
13:45Sonra yüzde 35'e kadar çektiler.
13:47Yenilerde biliyorsunuz yüzde 40'a çektiler.
13:50Ayırma kuramı dediğimiz bir kuram vardı.
13:53Ya da şu anlamına geliyordu.
13:55İşte emek gelirleri, sermaye gelirlerinden yüzde 5 daha düşük vergilendirilir biçiminde ondan vazgeçtiler.
14:02Yani asgari geçim indirimi bir geldi bir gitti.
14:06İnanılmaz bir biçimde dolaylı vergilerin payı yüzde 70'lere kadar çıktı.
14:11Yani son 20 yıllık mevcut iktidarda verginin yükü çok büyük bir ölçüde.
14:19Aslında işçilerin, yoksulların, memurların, emeklilerin, kadınların, toplumun ezilen kesimlerin üzerine yüklendi.
14:26Ve bugün bu hallere geldik, bu noktalara geldik.
14:29Şimdi tabii kalkıp biz de diyorlar ki onlar da işin farkındalar.
14:33Bu kadar yoksulluk falan da ortaya çıkınca bir yanda da uygulanan bu politikalarla bütçe harçlığı çok arttığı için bir yandan vergi alacağız.
14:41E alırken de çok kazanandan çok, az kazanandan az alacağız, adaletsiz alacağız.
14:45Bu hiç inandırıcı değil biraz evvel söylediğim gibi.
14:48Peki sayın Nurmuş, şimdi az önce beyan üzerinden aslında bu vergilerin ödendiğini orada da çoğu zaman ödenmesi gerektiği kadar ödenmediğini söylediniz.
14:57Şimdi orada yine pakette diyor ki ben diyor örneğin bir restoran, bir avukatlık bürosu ya da bir klinik.
15:03Oraya gideceğim bana bir ayda bu kadar gelirsen beyan ediyorsun ama benim müfettişim bakacak.
15:09Eğer ciddi bir fark varsa bana beyan ettiğin gelirde orada senden tahsil edeceğim bu bana söylemediğin gelirleri.
15:16Şimdi bunun maddeye bakınca bu da yine küçük esnafı ilgilendiren bir madde.
15:21Yine politika faizinin yüzde elli olduğu bir ortamda faize para koyarak hiç aslında kıpırdamadan para kazanan kişileri ilgilendirmiyor.
15:31Şimdi iki boyutu var dediğiniz gibi birincisi daha küçükleri hedefleyen bir şey ama bu yapılabilir bir şey mi o da tartışmalı aslında.
15:38Hani bir miktar halkın da tepkisi soğurmaya dönük bir şey aslında çünkü biliyoruz biz yani esnafın bir kısmı sizden KDV'ye alır ödemez.
15:49Ya birçok insan serbest meslek sahibi aslında gözünüzün içine baka baka makbuz kesmez vermez.
15:54Bunlar da büyük haksızlık yani bunları da görmezden gelemeyiz.
15:58Bu anlamda düzenlemeye baktığınızda oh nihayet hiç yokmazsa bunlar da değer görülecek diyebilirsiniz ama
16:04ayda en az üç kere yapacaklarmış bu kontrolü ve dolayısıyla da matrah farkını cezalandıracaklarmış.
16:12E valla bu iş biraz da uygulamayla ve niyetle ilgili bir şey.
16:15Biz buna ilişkin ortaya atılan geçmişte de o kadar çok şey gördük ve hayata geçmedi.
16:20Seçmeni küstürmemek için özellikle de seçim zamanlarında esnafı karşılarına almamak için biz neler yaptıklarını gördük.
16:27Sekiz yüz küsur bin esnafı küçük esnafı biliyorsunuz basit üsülden basit üsüle tabi esnafı vergi dışı bıraktılar.
16:36Yani dolayısıyla bunun bir gerçekliği yok. Bu bir.
16:39İkincisi küçüklerle uğraşırken büyüklerin vergilerine bakın.
16:44Başta bankalar ve çok büyük sanayi kuruluşları holdingler olmak üzere hepsi inanılmaz karlar açıkladılar değil mi?
16:51Mirem Hanım yani öyle bir noktaya geldi ki hatta geçenlerde böyle şey bir küresel servet raporunda ben de yazdım bunu bir yerde.
17:00Türkiye'nin geçen sene 2023 yılında dünyada kişisel servetlerinden artıran artırma hızında yüzde 157 TL cinsinden ilk sırada olduğu ortaya çıktı.
17:12Bizden sonraki ülkeler sadece yüzde 20 2. sırada yüzde 157 dolar cinsinden yüzde 63 civarında servetlerini artırmışlar.
17:21Şimdi bu sadece şey değil birinci bölüşün ilişkilerinde değil bu birazcık da vergi alıp almamayla yani kötü vergi politikalarıyla adaletsiz vergi politikalarıyla hayata geçiyor.
17:33Siz bir yandan yükleniyorsunuz halka vergi için boğazını sıkıyorsunuz ama diğer taraftan da kalkıyorsunuz.
17:40İşte bu sene olduğu gibi 2,2 trilyon liralık bir vergi gelirini muafiyeti istisna indirime dağıtında sizden almayacağım diyorsunuz.
17:50Kimlerden diyorsunuz ağırlıklı olarak da?
17:52İşte bu Adısan'ı bilinen büyük holdinglerden, büyük şirketlerden, bankalardan o kadar çok şey var ki bu tasarıda bir miktar bunlara dokunulduğunu hissediyoruz.
18:02Hani bu muafiyetlerin bir kısmının kapatılacağı falan gibi gözüküyor sanki hani serbest bölgelerde faaliyet gösterip de içeri satış yapanlar varsa bu muafiyetten istisnadan yararlanamayacak.
18:12Ama burada da delinme var o delinmelerden bir tanesi de mesela dahilde işleme rejimiyle ilgili pakete şey konmuştu öncelikli olarak bundan faydalananlardan KDV'nin peşin alınması kurulmuştu.
18:27İhracatçılar lobisi birden bastırdılar ve o da çıktı.
18:30Şimdi kolay tabi kanunları kim yapıyor? Vergi ödemeyenler yapıyor değil mi?
18:35Geçenlerde biz bunu görmedik mi?
18:37Bir İstanbul Milletvekili'yi sanıyor, pardon Denizli Milletvekili AKP'li bu Denizli Milletvekili ilk imzacı bu vergi takan teklifini hazırlayanların ilk imzacısı sunanlardan bir tanesi sonra ortaya çıktı ki sağ olsun basın sizin gibi onlar sayesinde
18:54Meğerse kendi ailesinin şirketleri tek kuruş vergi ödememiş.
18:58Şimdi kanunları bunlar yapıyorsa kanunların arkasında bunlar duruyorsa buna uygun bir rejim varsa bu tür komisyonlara bu tür karar alma süreçlerine emekçiler, emek örgütleri, akademisyenler yani toplumdan yaralanan insanlar çağrılmıyorsa ortaya çıkacak bu sonuç hiç şey değil.
19:17Bence tesadüf değil, sürpriz değil.
19:19Asla değil yani beklememek de lazım böyle bir iktidar vergi reformu yapamaz.
19:24Hiçbir alanda reform yapamaz.
19:26Bakın eğitimde reform dediler, eğitimin canını okudular.
19:29İşte en son ortaya konulan değil mi?
19:32Öğretmen Meslek Kanunu'ndaki gelişen gelişmeler noktalar.
19:36Sağlıkta reform dediler artık insanlar hastanelerde sürünüyorlar yani gerçekten tedavi görmeleri mümkün değil ihtiyaç almaya paraları yetmiyorlar.
19:46Yani bunlar reform kavramını da kirlettiler, içini de çok boşalttılar.
19:51O nedenle bu reformu bunlardan beklemek asla ve asla mümkün değil.
19:56Bunlara karşı daha kararlı bir mücadeleye gitmek lazım ve halka reformun ne olduğunu, nasıl bir vergi politikası önerdiğimizi anlatmamız lazım.
20:05Bilmiyorum vaktimiz var mı ama benim birkaç tane önerim var.
20:08Evet, önerinizi alacağım zaten.
20:10Bir başka öneri de var onu da değerlendirmenizi isteyeyim.
20:13Şimdi iktidarın vergi politikasını eleştiriyorsak iktidarın vergi politikasının karşısına bir başka politika koyacak olan muhalefettir, ana muhalefettir.
20:21Oradan Cumhuriyet Halk Partisi milletvekili Umut Akdoğan'dan bir önerge gelmiş Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde diyor ki
20:28bütün bu vergi oranlarından işte yüzde 15, 20, 35, 40 vesaire hepsinden bir yüzde 5'lik indirim yapmak.
20:37Bu doğru bir öneri mi? Bu vergide adaleti sağlar mı?
20:40Onu söylemiş olayım sonra da sizin önerinizi alayım kapatmadan.
20:43Çok güzel bir soru.
20:45Ben de gördüm o teklifi.
20:47Teklif zaten reddedilmiş biliyorsunuz.
20:49Bildiğiniz gibi iki tane tarife var.
20:52Bir emek geliri elde edenler için var, bir de sermaye geliri vesaire diğerleri için var.
20:57Şimdi emek geliri elde edenler için olandan mesela yüzde 15'i yüzde 10'a çekin demiş.
21:03Her birinden beşer puan düşmüş.
21:05Yani toplam beş tane dilimden.
21:07Diğerlerinde yüzde 15 olarak kalmış.
21:10Yani sanki beş puan fark gibi kabul edilmiş.
21:12Burada şöyle bir sorun var.
21:14Birincisi eğer siz vergilemede bir adalet sağlayacaksanız
21:18öncelikli olarak en düşük gelirlerin vergi oranını sıfıra kadar çekebilmelisiniz.
21:27Çekemiyorsanız örneğin yüzde 10 iyi bir şeydir.
21:30Tamam bunu çekersiniz.
21:32Çok önemli.
21:33Ama bunu yaparken tuhaf bir eşitlik kavramıyla üst gelir gruplarına da aynı imkanı sağlarsanız
21:41orada bir sorununuz olur.
21:43Nedir sorun?
21:44Mesela şu anda yüzde 40 dilimine denk düşen sizce bir ücret geliri var mıdır?
21:503 milyon liranın üzerinde gelir elde eden ücretli var mıdır?
21:53Ancak CEO'dur bunu elde eden.
21:55Ya da bir önceki onun da geliri vergisi yüzde 5 düşsün diyorsunuz siz böyle bir şey olduğunda.
22:01Burada bir tuhaflık var.
22:02Yani ya bu öneriyi hazırlayan arkadaşlarımızın eşitlik adalet anlayışı farklı
22:08ya da onun farkında olmadılar.
22:10Ama bu doğru bir öneri değil.
22:12Doğru bir öneri gibi gözükse de diğer önerileri mesela doğru söylemiş.
22:17Demiş ki işte efendim tariflerde yer alan vergi dilimleri yükseltilsin.
22:22Yükseltilmeli kesinlikle.
22:23Neden yükseltilmeli?
22:25Çünkü yükseltmediğiniz takdirde ücretliler daha senenin ilk birkaç ayında
22:30ikinci vergi dilimine giriyorlar ve yüzde 20'den vergilendirilmeye başlanıyor.
22:35Oysa siz ilk vergi dilimi 110 bin lira değil de örneğin 300 bin lira olarak tutabilirdiniz.
22:41Yani yapılan hesaplara göre eğer 2000 yılından bu yana
22:45asgari ücretle, bürüt asgari ücretle vergi dilimi arasındaki oran
22:5222 katmış düşünebiliyor musunuz?
22:5425,5 kata kadar düşmüş.
22:57O korunmuş olsaydı zaten 288 bin liraya geliyordu.
23:01Ve bunu da boyunu basamak boyutunu yükselterek daha da yukarı çıkarabilirdiniz.
23:06Benim somut önerim şu burada.
23:08Hemen şunu söylüyorum.
23:09Hiç böyle lafı dolandırmaya falan gerek yok.
23:11Herkesle yüzde beş indirilsin demeye gerek yok.
23:14Herkesine de şirin gözükmenize gerek yok.
23:16Siz eğer emekçilerin vergi yükünü hazır etmek istiyorsanız
23:20bu vergi yükünü başkasının üstüne koymak zorundasınız.
23:23Bunlar da sermaye kesimidir.
23:25Çünkü böyle para ağaçtan toplanan bir elma gibi değil ki.
23:29Her şeyin bir maliyeti var.
23:31O zaman onların vergi yükünü artıracak bir tedbir almak zorundasınız.
23:34Yoksa borçlanırsınız.
23:36O borçlanmanın yüksek faizlerini de gelecek puşak vergi mükemmeliyetleri ödeyecektir.
23:41Özetle hemen şunu söyleyebiliriz.
23:43Gelir vergisiyle ilgili yapılacak şey
23:45vergi oranlarının yüzde 10'a kadar en alt dilimin çekilmesi.
23:50Ücretler buraya giriyor zaten.
23:52Vergi dilimlerinin sayısının 6-7'ye kadar çıkartılması
23:57ve en zenginlerin gelir vergisi oranının yüzde 55'e kadar kademeli olarak yükseltilmesi.
24:03Ve bu yükseltilme yapılırken de
24:05biz buna dik artan oranlık deriz vergi tekniğinde
24:09basamak boyu yani verginin basamak boyunun giderek arttırılması
24:13işte o zaman çok kazanandan çok yüksek oranda ve yüksek miktarda vergiyi almış olursunuz
24:20ve gelirin de belli ellerde temelgüz etmesini önlemiş olursunuz.
24:23Bu oldukça önemli.
24:25İkincisi bu vergi dilimlerini mutlaka yükseltmek lazım.
24:30Böyle bu şekilde vergi dilimleriyle asla ve asla kalabilmek mümkün değil.
24:36Muafiyet istisna ve indirimleri sermaye yatanlar iyice budamak lazım.
24:41Bunları da yapmanız lazım.
24:42Katma değer vergisi ÖTV gibi halkı doğrudan etkileyen
24:46ve gereksiz bir sürü yük getiren halkın yoksulluğunu artıran vergilerden kaçınmak lazım.
24:53Bunları sınırlı tutmak lazım.
24:55Ve son olarak da serveti vergilendirmek lazım.
24:58Çünkü servet aslında biraz evvel sözünü ettiğimiz gibi
25:03Türkiye'de inanılmaz bir eşitsizliklere yol açıyor.
25:06Bu sadece iktisadi bir olay değil İrem Hanım.
25:09Servet biriktirdikçe politik güç de birikiyor.
25:13İktidar üzerindeki güç de birikiyor.
25:16Komisyona daha gelmeden yapılan değişiklikler
25:19o büyük servet sahiplerinin iktidar üzerinden yaptıkları lobiçlikle ilgili şeylerdir.
25:25Yani artan oranlığı bir servet vergisi alın ki
25:29servet birilerinin elinde temerküs etmesin, birikmesin.
25:33Onlar da bunu demokrasi karşıtı olarak kullanmasınlar.
25:37Yani iyi bir vergileme, adil bir vergileme
25:41demokrasiyle ve barışla iç içe giden bir vergilemedir.
25:45Bu kapsamda ele alındığında çağdaş bir vergi reformunu
25:49bizler hazırlayabiliriz.
25:51Yeter ki kimden yana niyetiniz olduğunu ortaya koyun
25:56ve bu amacı çok net bir şekilde sergileyin.
26:00Evet, çok teşekkür ediyorum Sayın Durmuş.
26:02Güzel bir toparlama oldu bence.
26:04Pek çok yönünü de konuştuk.
26:05Bir reçete de sunmuş olduk.
26:07Ama dediğiniz gibi aslında yapmak yapmamak değil
26:09biraz da tercih bu.
26:10Çok teşekkür ediyorum vakit ayırdınız.
26:12Ben teşekkür ediyorum konuk ettiğiniz için.
26:14Tekrar görüşmek üzere, hoşçakalın.
26:16Hoşçakalın.
26:18Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri
26:20vergi paketi ilk hazırlandığında basına sızmıştı.
26:22Bu ekranlarda konuşmuştuk.
26:24Orada acaba bu maddeler meclise gelecek mi gelmeyecek mi
26:27derken Sayın Durmuş'un da ifade ettiği gibi
26:29servet vergisi gibi, nereden bulduğun yasası gibi
26:32biraz daha üst gelir gruplarına yönelen
26:34ve onların gelirlerini vergilendirmeyi öngören maddeler
26:37daha meclise gelemeden yok oldu efendim.
26:39Tekliften çıkarıldı.
26:41Mecliste görüşüldü.
26:42Şimdi genel kurulda görüşülüyor.
26:44İlk 7 maddesi geçti.
26:46İktidarında biliyorsunuz çoğunluk milletvekili yoluyla
26:48bu yasayı geçireceği gözüküyor.
26:50Peki bu bir vergi reformu mu?
26:52Gerçekten bahsedildiği gibi
26:54kayıt dışılığı önleyecek mi?
26:56Az kazanandan da az, çok kazanandan çok vergi mi
26:58almaya sebep olacak?
27:00Sizler için iktisatçı Prof. Dr. Mustafa Durmuş
27:02yorumladı.
27:04Şimdilik noktalayalım.
27:06Yeniden görüşmek üzere.
27:12Altyazı M.K.