Gece Haberleri 13 Temmuz 2024 Cumartesi

CNN TÜRK

Gece Haberleri, 24 saatin tüm gelişmelerini ekrana getiriyor.

Transcript

00:00:00Hoş geldiniz CNN Türk ekranlarına ben Kaan Temeltaş ve özel yayınımızda gece

00:00:11saatinde her gün olduğu gibi her akşam olduğu gibi karşınızdayız.

00:00:14Efendim şimdi Cumhurbaşkanı Erdoğan tabi NATO Liderler Zirvesi'nin sona ermesiyle

00:00:17birlikte Türkiye'ye döndü, dönerken de gazetecilerin sorularını yanıtladı.

00:00:21Bu geceki başlığımızda Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın cevapları ve o önemli açıklamaları olacak.

00:00:26Çünkü özellikle Suriye'ye yönelik, Suriye ile temaslara yönelik çok net ve önemli

00:00:32açıklamalar yaptı.

00:00:33Cumhurbaşkanı Erdoğan.

00:00:34Şimdi konuklarımız var.

00:00:35Önce konuklarımızı tanıtalım.

00:00:36Hukukçu Zeki Aratürk.

00:00:37Hoş geldiniz.

00:00:38Çok teşekkürler.

00:00:39Uluslararası ilişkiler uzmanı Cihan Günyel.

00:00:40Hoş geldiniz Cihan Bey.

00:00:41Hoş bulduk.

00:00:42İyi yayınlar.

00:00:43Teşekkürler.

00:00:44Ve gazeteci Güngör Yavuz Aslan stüdyo konuğumuz.

00:00:45Hoş geldiniz.

00:00:46Hoş bulduk.

00:00:47Kolay gelsin.

00:00:48Cihan Bey ben sizinle başlamak isterim.

00:00:49Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamaları demiştik.

00:00:51Suriye Devlet Başkanı Esat'la görüşme takvimine ilişkin konuştu Cumhurbaşkanı Erdoğan.

00:00:57Ve dün aslında bu cevabı vermişti.

00:01:00Bir gazetecinin sorduğu soruya cevabı vermişti.

00:01:03Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ı görevlendirdiğini ifade etmişti.

00:01:07Bu noktada muhataplarıyla görüşerek bir yol haritası belirleyeceğini de sonrasında

00:01:13yaptığı açıklamalarda ifade etti Cumhurbaşkanı Erdoğan.

00:01:16Siz nasıl bir yol haritası beklersiniz?

00:01:20Yol haritası tabii elbette önemli.

00:01:23Günümüz konjüktüründe değerlendirdiğimizde.

00:01:25Bundan 10 senelik.

00:01:27Nasıl bir yol haritası beklersiniz?

00:01:28Bazen kavramlarda karışabiliriz.

00:01:29Şunu sormak istiyorum aslında.

00:01:30Nerede, ne zaman ve nasıl bir görüşme beklersiniz?

00:01:32Şimdi nerede, ne zaman olacağını şöyle başlamak lazım.

00:01:37Zaten bayağı bir süredir bildiğim kadarıyla yaklaşık olarak yanıltıyorsam düzeltebilirsiniz.

00:01:42Bir seneden daha fazla bir süredir.

00:01:442 sene civarında.

00:01:45Şöyle bir durum var.

00:01:47Zaten istihbarat düzeyinde alt birimlerde görüşmeler başlamıştı.

00:01:50Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuş dönemin dışişleri bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun

00:01:54temaslarını da katarsak daha da önceki.

00:01:56Daha önce zaten o zaman bir açıklama yapılmıştı.

00:01:58Alttan görüşme yapılıyor diye.

00:01:59Daha sonrasında belli ki belli bir yol gidildiği için de sonrasında anladığım

00:02:05kadarıyla hem geçtiğimiz günlerde Şam hükümeti hesap tarafından bir açıklama

00:02:11yapılmıştı.

00:02:12Bunun üzerine Sayın Cumhurbaşkanımız da hatta bir adım atılırsa bizim de buna

00:02:15karşılık vereceğimizi belirtip daha sonra üstüne de dünkü NATO zirvesindeki

00:02:20ve bugün uçak dönüşündeki açıklamalarını gördük ve Sayın Dışişleri Bakanımızın

00:02:24da görevlendirdiğini belirtti.

00:02:26Muhtemelen belli bir ilerleme kaydedildi.

00:02:29Öyle söyleyelim çünkü muhtemelen şu an nasıl olacağını tam olgunlaştıktan

00:02:34sonra belki çok yakın bir nasıl söyleyelim görüşmenin olacağı döneme yakın belki

00:02:40bir tarihte öğrenmiş oluruz.

00:02:42Muhtemelen şu an bazı bilgiler verilmek istenmiyor olabilir.

00:02:45Herhangi bir şekilde üçüncü bir ülkeler müdahil olup işi nasıl söyleyeyim yani

00:02:51bozmasınlar diye onun için şunu söyleyebiliriz ama belli ki bir yol kat edildiğini görüyoruz.

00:02:57Özellikle Sayın Cumhurbaşkanımızın Dışişleri Bakanımızı görevlendirmesi

00:03:02nasıl söyleyelim en son kerteye gelmeden bir alttaki düzeyde görüşmelerin bir üst

00:03:08seviyeye çıktığını görüyoruz.

00:03:09Bu noktadan sonra muhtemelen burada daha önemli daha kritik noktalar konuşup bir

00:03:13yol haritası çizilip ondan sonra Sayın Cumhurbaşkanımızın belkide belirlenen yerde

00:03:18işte nasıl söyleyelim ESET'le görüşmesini beklemek gerekir ama ne zaman olacağına

00:03:24dair bence şöyle bir şey belirtmek ben en azından kendi fikrim olarak şunu söylemek

00:03:30isterim.

00:03:31Bir süre belki öğrenemeyebiliriz tam tarih çünkü görüşmeler çok hassas çok kritik

00:03:36çünkü biliyorsunuz Suriye hem şu an için sahada çok kritik hem bölgesel güçler

00:03:40var hem küresel güçler var hem terör örgütleri var.

00:03:43Muhtemelen görüşmeler devam ediyordur.

00:03:45Belli bir hassasiyet içerisindedir.

00:03:47Belli bir olgunluğa geldikten sonra muhtemelen bu açıklama yapılacaktır diye açıkçası

00:03:53belirtmem gerekir.

00:03:54Benim aklımda şu an itibariyle değerli seyircilerimiz veya sizleri de yanıltmak

00:04:00istemem ama tam bir şey belirtemiyorum.

00:04:03Şimdi burada Cumhurbaşkanı Erdoğan bu konuyla ilgili Dışişleri Bakanı Akan Fidan'a göre

00:04:08evlendirdim dedi.

00:04:09Şimdi ben bu sorular geldiğinde şöyle bir örnek veriyorum.

00:04:13Mısır'la yakınlaşmaya ve Sisi'yle verilen o fotoğrafa bakmak lazım.

00:04:17Şimdi Şam'la Moskova müzakereleri.

00:04:20Dünya Kutası'ndaki fotoğraftan bahsediyoruz.

00:04:22İl de etkileşim Katar'da ama görüşmeler gelen süreçte ilk önce büyügelçiler atandı.

00:04:28Dışişleri Bakanı yardımcıları görüştü.

00:04:30Süleyman Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'yla Mısır Dışişleri Bakanı'nın görüşmesinden sonra

00:04:34ancak bu yakınlaşmalar ya da buluşmalar oldu.

00:04:37Ama Suriye'de işsizliği bir durum var.

00:04:40Bir savaş şartları var ve burada biz Rusya komşumuz aynı zamanda tabii ve Rusya Federasyonu

00:04:46da inisiyatif aldığını görüyoruz.

00:04:48Türkiye'de pek üzerine durulmayan bir konu var.

00:04:51Esat Erdoğan'la Türkiye'yle görüşebilirim açıklaması ne zaman yaptı?

00:04:55Rusya Federasyonu özel temsilcisi Şam'a gitti.

00:04:58Türkiye ve Suriye'nin yakınlaşmasıyla ilgili açıklamalarda bulundu ve Esat'la görüştü.

00:05:03Esat o görüşmeden sonra çıktı.

00:05:05Egemenliğime ve bağımsızlığıma saygı gösterilmek şartıyla burası çok önemli.

00:05:09Her türlü terör örgütüyle mücadele yani Esat'ın terör örgütü tanımı biraz Türkiye'den farklı.

00:05:14PKK ve DH dışında bazı unsurları da terör örgütü olarak tanımlıyor.

00:05:19Türkiye'yle görüşebiliriz dedi.

00:05:21Neden görüşmeyelim dedi.

00:05:23Sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın da Esat'la yeşil ışık yakma ve görüşebileceğiz talebi geldi.

00:05:28Şimdi sürecin şifrelerini dün akşamki açıklamasında Cumhurbaşkanı Erdoğan verdi.

00:05:33Davet ettik ve yani edeceğiz dedi pardon daha doğrusu davet edeceğiz.

00:05:38Gelirse Türkiye'de.

00:05:40Davet değil ama aslında şunu net bir şekilde Cumhurbaşkanı Erdoğan ifade etmedi mi?

00:05:45NATO liderler zirvesinde yaptığı konuşmasında.

00:05:47Biz gerekeni yaptık noktasına.

00:05:50Adım attık diyor.

00:05:51Rusya devrede.

00:05:53Şimdi bir davet gidecek.

00:05:54Tabii bu resmi ya da gayri resmin ne şekilde olacak.

00:05:56Ben Esat'ın Türkiye'ye gelmekten imtina edeceğini düşünüyorum.

00:05:59Çünkü şöyle her ülkenin de kendi bir dengesi var.

00:06:02Erdoğan ayağına gitti dedirtmez.

00:06:04Çünkü çok keskin bir karşılık oluştu.

00:06:07Daha çok zaten Cumhurbaşkanı Erdoğan bildiği için üçüncü ülke.

00:06:10Neresi o üçüncü?

00:06:12Rusya olabilir.

00:06:13Ben Suçiye'nin olabilir bir ihtimalini düşünüyorum.

00:06:15Aslana masası var.

00:06:17Aslana olabilir çünkü Aslana bir güvenlik masası.

00:06:19Rusya Federasyonu, Suriye Arap Cumhuriyeti, İran ve Türkiye'nin olduğu.

00:06:23Burası çok önemli.

00:06:24Silahlı Suriye muhalefetinin temsilcileri.

00:06:27Türkiye'nin desteklediği gruplar.

00:06:29Yani Suriye Milli Ordusu'nun içindeki grupların.

00:06:31Bu olabilir.

00:06:32Ya da İslam İşbirliği Teşkilatı zirvesinde gerçekleşebilir bu.

00:06:37Çünkü Suriye'de oraya katılıyor.

00:06:39Tabii bu diplomatik bir düzeyde karar verecek.

00:06:41Yalnız Şam medyasına yani orada rejimin kontrolündeki gazetelere baktığımızda.

00:06:47Bu konu hakkında çok az konuşuyorlar.

00:06:50Yani oradaki yazarlar, analistler, işte bağısa yakın isimler.

00:06:54Daha Şam'dan bir cevap gelmedi diyebiliriz.

00:06:56Hatta başka Türkiye'den de görüşmek istenen politikacılara da cevap vermediler.

00:07:01Yani biraz Şam ağır gidecek bu konuda.

00:07:03Ama burada çok önemli bir detay var.

00:07:05Kaan Bey, Moskova görüşmeleri neden tıkanmıştı?

00:07:08Neden?

00:07:09Geldiler Suriye'nin temsilcilere.

00:07:11Müzakerelere başlamak için bizim bir şartımız var.

00:07:14Biz dediler Türkiye ile görüşeceksek, müzakere edeceksek bir şartımız var.

00:07:17Ne dediler?

00:07:18Türk askeri çekilecek Suriye'den.

00:07:20Çıkacaksınız.

00:07:21Aynen bu ibareyi kullan.

00:07:22Ama tabii bu noktada o terörle mücadeleye ilişkin de ciddi kaygıları var Türkiye'de.

00:07:26Türkiye'de aynen senin dediğini dediler.

00:07:28Biz senin ülkeni işgal etmek için gelmedik sizin ülkenize.

00:07:31DHPKK tehdidi.

00:07:32Ve bu devam ettikçe bir sürece biz askerimizi çekmeyiz.

00:07:35Bunun üzerine bu görüşmeler tıkanmıştı.

00:07:37Şimdi burada Türkiye'nin bu pozisyonu devam ederken Esad'ın görüşebiliriz demesi

00:07:41şartlarının kaldırdıklarını gösteriyor.

00:07:43Esnediler.

00:07:44Yani Türk askeri çekilsinden terör örgütlerine mücadele noktasına geldiler.

00:07:50Ben açık konuşayım.

00:07:51Bu süreç daha kanfiden çok etkili olacak.

00:07:53Bence istihbarat başkanlığındaki sağ tecrübeleri ve dinamikleri tanıdığı için

00:07:58farklı formüller de karşımıza çıkabilir.

00:08:00Belki de çok kısa onu da alayım.

00:08:03Bir iki cümle.

00:08:04Zaten istihbarat görüşü bu önceden açıklandı.

00:08:06İstihbarat görüşü başka bir şekilde bu formülde edilebilir.

00:08:09Edilebilir diyorsunuz.

00:08:10Siz Zekire?

00:08:11Öncelikle şu bilinmesi gerekiyor.

00:08:14Sayın Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Bey dışişleri bakanı iken

00:08:18o zaman bir açıklama yapılmıştı hatırlarsanız bundan yaklaşık 3 yıl önce falan.

00:08:22İstihbarat bilimlerimiz Suriye İstihbaratı ile Türkiye İstihbaratı görüşü ödemişti.

00:08:27O zaman Türkiye İstihbaratı'nın başında Hakan Fidan Bey vardı biliyorsunuz.

00:08:30Bugün Dışişleri Bakanı.

00:08:31Aslında bakarsanız

00:08:32Sürece hakim değilsiniz.

00:08:33360 derece hakim olan bir yapıdan bahsediyoruz.

00:08:36Yani bu işin birçok ayağını bilen birisi Hakan Fidan.

00:08:40Öncelikli olarak bu görüşmelerin masaya Suriye'yi oturtan taraf

00:08:45Türkiye değil Rusya.

00:08:47Bir kere şu bir gerçek.

00:08:49Hatırlayınız.

00:08:50Yüngör ağabey de bilir.

00:08:52Putin ziyaret ettiğinde Suriye'yi

00:08:55Beşşar Esad yan yana yürümeye başladı.

00:08:59Emiğin üstünde.

00:09:00Emiğin üstünde.

00:09:01Yürümeye başlayınca onu uyardı.

00:09:0350 metre gerisinden geldi.

00:09:05Yani sanki bir emir edilmiş gibi dünyaya bu mesajı verdi.

00:09:08Şimdi şöyle bir durum var.

00:09:10Eğer Putin Esed'in Türkiye'de görüşmesini istiyorsa Esed gelmek zorunda.

00:09:15Bir kere bu.

00:09:16Ancak ben de burada Soçi'de olabilir.

00:09:19Türkiye'ye gelmek zorunda.

00:09:20Şöyle Putin'in ben şunu yapacağını düşünüyorum.

00:09:23Burada bir

00:09:24Eğer Esed'in Türkiye'de görüşmesini istiyorsa Esed buna direnemez.

00:09:29Yani ben gelmem diyemez.

00:09:31Ama genel protokoller gereğince söylüyorum.

00:09:33Devletler arasında ilişkiler gelince söylüyorum.

00:09:35Büyük bir ihtimalle Astana'da veya Soçi'de görüşme ihtimali olabilir.

00:09:40Fakat burada tüm görüşmeleri organize edecek olan söz sahibi olan kesim Suriye değil bence.

00:09:45Burada Rusya.

00:09:46Rusya şu anda NATO'da bakın NATO zirvesine baktığımız zaman artık 3. Dünya Savaşı'yla ilgili olan kısımlar inanılmaz bir şekilde hızlanmaya başladı.

00:09:55Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın bu konuyla ilgili açıklaması 3. Dünya Savaşı ön görmüyorum şeklinde.

00:10:00Evet ama şöyle bir şey var.

00:10:01Amerika'nın biliyorsunuz uzun menzilli füzelerini Almanya'ya yerleştirme kararı verdi.

00:10:06Ve ilk defa Soğuk Savaşı'ndan sonra ilk defa bunu açıkladı.

00:10:10Ve Amerika'nın Almanya'yla ilgili kısımlarıyla hemen Rusya'dan bir cevap geldi biliyorsun.

00:10:16Bu konuyla alakalı çok gergin bir açıklama oldu.

00:10:18Nihayetinde baktığımızda hani şu bir gerçek artık bir yapı oluşmaya ve tehlike olmaya başladı.

00:10:25Şimdi Putin de bunu görüyor bakarsanız.

00:10:27Hani bugün vermiş olduğu fotoğrafa baktığımızda genel yapıya baktığımızda semboller üzerinden bir takım mesajlar veriliyor.

00:10:33Nihayetinde Putin aslına bakarsanız Suriye problemiyle ilgili o problemi halledip kendi bölgesine dönmek istiyor.

00:10:40Bir süreliğine orayı dondurmak istiyor.

00:10:42Bu da ancak oradaki belli yapıların bir temeli oturtularak ondan sonra kendisine çekilmesiyle alakalı olabilir.

00:10:50Biraz önce Güngör abinin bahsettiği bir olay var.

00:10:52Türkiye'ye Astana'daki görüşmelerde tıklamasının en önemli sebebi Türk askerleri oradan çıkması istemişti.

00:10:57Ama bakın orada Türk askerleri...

00:10:59Moskova'da.

00:11:00Moskova'da özür diliyorum.

00:11:01Ama şöyle bir şey Kaan Bey.

00:11:03Orada aslında şey bir Alman askerleri vardı, Fransız askerleri var, Amerikalı askerler var.

00:11:07Bunları söylemedi altını çizelim.

00:11:09Bir tek Türk askerleri.

00:11:10Bir tek Türk askerleri söylemişti.

00:11:11Bu noktada şöyle bir görüşte hakim.

00:11:13Hakim değil ama böyle bir görüşte söz konusu.

00:11:16İki yıl önce de bu görüşmeler yaklaşık bir buçuk iki iki buçuk yıl önce.

00:11:20Mevlüt Çavuşoğlu.

00:11:22Mevlüt Çavuşoğlu döneminde.

00:11:24Bu görüşmeler yapıldı ama tıkandı.

00:11:26Acaba yine mi aynısı olacak korkusu da hakim olan bazı uzman görüşleri söz konusu.

00:11:31Ama şu şekilde değerlendirmek mümkün mü?

00:11:33Bu başlık üzerinden sonrasında Cihan Bey sizlere döneceğim.

00:11:35Zaten o günkü o görüşmeler olduğu için bugün bu noktada iki ülke arasında potansiyel ilişki...

00:11:42Doğru söylüyorsunuz.

00:11:43Bu bir süreçti.

00:11:44O sürece dahil etmek mümkün mü?

00:11:47Gazze'nin de etkisi var.

00:11:49Gazze süreci var.

00:11:51Şu andaki işte Ukrayna savaşının süreci var.

00:11:54Dünyadaki şu anda gelinen noktalar var.

00:11:57Stratejik olarak baktığımız zaman dünya 2022 değil artık.

00:12:002024 ve 2022 arasındaki problemlerin neredeyse...

00:12:03Ukrayna savaşı o dönemde aslında.

00:12:05Başlamıştı yeni başlamıştı.

00:12:06Çok yeni başlamıştı.

00:12:07Çok yeni başlamıştı.

00:12:08Ama bu kadar evrileceği düşünülmüyordu.

00:12:10Yani o zamanlar Donekse falan ilerliyordu Ruslar.

00:12:13Ama şu anda baktığımız zaman küresel bir etki alanını içerisinde aldı biliyorsunuz.

00:12:17Nihayetinde baktığımızda şöyle bir durum var.

00:12:19Burada o zamanın şartlarla bu zamanın şartları aynı değil.

00:12:23Tekrar söylüyorum.

00:12:24Rusya'nın burada kendisinin o bölgeleri güvenli hale getirmek istiyor.

00:12:29Özellikle Suriye'deki bölgeyi güvenli hale getirmek istiyor.

00:12:31Çünkü oradaki meşguliyeti asıl kendi Ukrayna'daki amaclarını geciktirmeye sebebiyet veriyor.

00:12:39Ondan dolayı şu an Türkiye'nin masaya oturmasını istiyor.

00:12:41Esed'in Türkiye ile zorla veya güzellikle masaya oturmasını istiyor.

00:12:45Tam da bu noktada o dönemin şartlarıyla bir önceki görüşmenin şartlarıyla bu dönemin şartları aynı değil dedi Zeki Bey.

00:12:50Bir ekte yapalım İran.

00:12:51Çünkü sonuç itibariyle bölgenin çok önemli faktörlerinden biri İran'da.

00:12:55İbrahim Reis'i helikopter kazasında hayatını kaybetti.

00:12:58Yerine gelen yeni isimse Mesut Pezeşkiyan ki Türk olmasıyla bilinen de bir isim.

00:13:03Buna yönelik yaptığı açıklamalarla da bilinen bir isim.

00:13:07Cumhurbaşkanı Erdoğan da özellikle ABD ile İran'ın da Suriye'ye yönelik normalleşme sürecini desteklemeleri gerektiğine dikkat çekti.

00:13:14Buna yönelik açıklamaları da vardı.

00:13:16İran'a yönelik de açıklamaları önemliydi.

00:13:18ABD ve İran sizce hem o günle bugün farkları nedir?

00:13:25Nasıl bir dünya vardı 2022'de?

00:13:29Bugün nasıl bir dünya var?

00:13:30Ya da nasıl bir bu bölgede nasıl bir durum söz konusu?

00:13:34Aynı zamanda ABD ve İran.

00:13:35Sizce Türkiye Suriye normalleşmesine destek olur mu?

00:13:38Şimdi bu soruyu şu şekilde cevaplamak isterim ben Kaan Bey.

00:13:41Birincisi 2022 yılında Avrupa Güvenlik Mimarisi Şubat 2022 yılıyla artık çok büyük bir derinden sarsılan bir sürece girdi.

00:13:51Ve bugünkü uluslararası sistemi de etkileyen noktalardan birine geldik.

00:13:55Dün baktığımızda NATO'nun 75. yıl zirvesinde Rusya artık düşman olarak adlandırılıyor.

00:14:02Ve Çin de tehdit olarak adlandırılıyor.

00:14:04Ve diğer taraftan baktığımızda yine NATO'nun bildirgesine Güney Kore'yi, çok özellikle Kuzey Kore'yi ve İran'ı da içine alacak şekilde bir tehdit, bir kamp oluşturmuş durumu.

00:14:16Ve Avrupa Güvenlik Mimarisi şu an nasıl söyleyeyim 2. Dünya Savaşı'ndan sonraki en büyük sarsıntısını geçirdi.

00:14:22Günümüze gelelim 7 Ekim sonrasına bakalım. 7 Ekim sonrası da Orta Doğu ayı, Orta Doğu değil.

00:14:28Baktığımızda üstüne iki tane çok önemli kırılma anlarını görüyoruz.

00:14:33Birisi bizim içinde bulunduğumuz yukarı kısmımız, kuzeyimizde olan Karadeniz'i ve Doğu Avrupa'yı ilgilendiren, oradan da tüm Avrupa'yı ilgilendiren bir savaş var.

00:14:44Ve 2. Dünya Savaşı'ndan sonraki en büyük çatışma alanı şu anda Avrupa'da.

00:14:49Geldiğimiz zaman aşağı indiğimizde de 2024 yılında bakıyoruz ve 7 Ekim sonrasında da değişmiş bir Orta Doğu görüyoruz.

00:14:57Şimdi neyi konuşuyorduk geçenlerde Kavmi Bey ki bu risk hala devam ediyor.

00:15:01Biz Orta Doğu'da özellikle İsrail ve İsrail üzerinden bir nasıl söyleyelim Gazze'de başlattığı soykırım saldırısı sonrasında İran'la olan ilişkilerinde gerildiğini

00:15:12ve birçok alanı Suriye'yi baktığımızda Irak'a, Ürdün'ü etkileyen hatta İran'ı etkileyen geniş çaplı hatta Süveyş kanalını da içine aldığımızda

00:15:22dondurulmuş çatışmaların tekrar ortaya çıktığını veyahut da yeni çatışmaların ortaya çıktığını gördük.

00:15:27Bu noktadan itibaren şimdi...

00:15:29Yeni çatışma olarak ne çıktı ortaya?

00:15:30Mesela örneğin şunu gördük.

00:15:32Yeni çatışmaları gördük evet.

00:15:34Yeni çatışmalardan mesela neyi kastedebiliriz? İlk kez dikkat ettiyseniz İran kendi topraklarından İsrail'e mesela drone ve füze saldırısı yaptı.

00:15:44Gerginlik vardı ama hiç böyle bir olay yaşanmamıştı.

00:15:46Evet ilk kez oldu. Dikkat edelim ikincisi Suriye'de İsrail uluslararası diplomatik tahammüllere uymayacak bir şekilde

00:15:54İran'ın da olsa bir ülkenin büyük elçiliğine saldırı düzenledi.

00:15:58Ve bir başka ülkenin diplomatik misyon görevini yürüten görevlilerini öldürdü.

00:16:02Dokunulmazlık olduğu halde.

00:16:04Dikkat edelim Ürdün'de 3 tane Amerikan askeri hayatını kaybetti.

00:16:07Ürdün'deki üstüne saldırdı.

00:16:09Diğer taraftan dondurulmuş çatışmalardan dediğimiz örneğin Hizbullah'la İsrail'in

00:16:14angajmanı derdiklerini ve şiddeti yükseltiklerini görüyoruz.

00:16:18Veyahut da bakalım diğer tarafta Amerikan üstlerine Irak'ta Şii gruplar tarafından saldırıların arttığını görüyoruz.

00:16:24Süveyş kanalında Husiler'in nasıl söyleyelim ticaret yollarına, ticaret gemilerine saldırı sonrası

00:16:30Amerika ve İngiltere'nin hatta Avrupa Birliği'nin de başka bir misyon ismiyle burada artık askeri filolarını gönderdiğini gördük.

00:16:38Şimdi peki durum ne?

00:16:40Pakistan'a saldırması da böyle.

00:16:42Ve birbirlerine karşı.

00:16:45Evet mesela ben unuttum.

00:16:47Sağolsun Zekiç Bey iyi hatırlattı.

00:16:49Mesela birçok farklı biz burada dondurulmuş veya çatışma riski taşıyan...

00:16:53Husilerin Kızıldeniz'e blokaj etmesi.

00:16:57Ve sonrasında çok affedersiniz Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından orada Kızıldeniz'de bu harekatta yürütüldü.

00:17:04İngiltere'nin ilk ve tek sahada olduğunu gördük orada.

00:17:07Şimdi peki neyi görüyoruz Kaan Bey?

00:17:09Hizbullah'a karşı İsrail'in hazırlandığı

00:17:11ve Lübnan'ın iç kısımlarına kadar gideceği ve büyük bir çatışma başlatacağı.

00:17:16Şimdi bu çatışma burada kalacak mı?

00:17:18Örneğin Suriye'ye sıçrama ihtimali yüksek.

00:17:20Neden yüksek?

00:17:21Sonuç itibariyle Hizbullah milisleri özellikle Golan Tepeleri bölgesinden gelip İsrail birliklerine saldırma durumu var.

00:17:29Açıkçası Suriye topraklarını kullanma durumu var.

00:17:32Burada baktığımızda İran'ın müdahale olma durumu var.

00:17:35Efsad'ı bu noktada Türkiye'yle görüşmeye iten, Cumhurbaşkanı Erdoğan'la görüşmeye iten nokta bu mu o zaman?

00:17:40Özellikle kuzeyindeki gelişmeler, düzeltiyorum güneyindeki gelişmeler.

00:17:44Sadece o değil, şöyle durumlar var.

00:17:47Şimdi bu son kertede bir etki.

00:17:49Bu çatışma çıkarsa Kaan Bey, o aynı yerde kalmaz.

00:17:53Mesela İdlib hiç konuşulmuyor.

00:17:55İdlib'deki durum ne olacak?

00:17:57Çatışma buraya sıçrarsa, burada sıçrarsa bu sefer mesela Şam hükümeti İdlib'de belki de orada tekrar bir çatışma durumu başlayacak.

00:18:06Diğer açıdan bakalım.

00:18:08Şimdi ülkenin Fırat'ın doğusu.

00:18:10Amerika bölgede olduğu için burada neredeyse defakto bir terör devleti kurmuş durumda.

00:18:15Ve sizin zaten kendi ülkenizin tüm sınırlarına egemen olma durumunuz her geçen gün aşınıyor.

00:18:21Bunlar var.

00:18:22Üçüncüsü mesela ekonomik faktörler.

00:18:24Ne kadar sürdürebileceksiniz bu kadar ambargo size uygulanıyorken.

00:18:29Son itibariyle Esad'ın da hakim olduğu bölgeler var.

00:18:33Burada insanlar var.

00:18:34Bu insanların da hayatını daim ettirmesi var.

00:18:36İran burada nasıl bir son bir iki cümle alayım.

00:18:39Özellikle İran Amerika Birleşik Devletleri noktasında çok konuştuk.

00:18:44Suriye sahası açık konuşalım.

00:18:46Fırat'ın doğusu itibariyle İran'ın ve Amerika'nın çatışma sahası.

00:18:49Hayır hayır şu anlamda İran'ın Suriye ile Türkiye arasında bir normalleşme katkısı ne olabilir?

00:18:54Katkısı...

00:18:55Ya da olur mu?

00:18:56Çünkü şu da bir gerçek.

00:18:57Nasıl Rusya Esad üzerinde etkinse İran'ın da etkinliği var.

00:19:01Çünkü daha doğrusu iç savaş başladığında oradan da yardım talebinde bulundu Esad ve İranlı Şii milisler gitti.

00:19:09Mesela Pakistanlı, Iraklı ve Afganistanlı pek konuşulmayan bir şey ama Şii gruplar mesela burada.

00:19:15Bunların mesela mezhepsel açıdan algılamadığını nereden biliyoruz?

00:19:18Örneğin özellikle Sünni grupları hedeflemeyeceğini nereden biliyoruz?

00:19:23Mesut Pezeşkiyan ya da İran yönetimi diyelim bu noktada o zaman siz Türkiye ile görüşün artık bu sorun çözülsün.

00:19:30Bu nokta biraz da istikrarlı olması gerekiyor.

00:19:32Çünkü artık ateş çemberindeyiz der mi?

00:19:35Şimdi şöyle durumlar var.

00:19:37İran için de şunlar gerçekleşti.

00:19:397 Ekim'den sonra özellikle İsrail ile başladıkları bu çatışmalı süreçte bakıyoruz ki ekonomilerinin enflasyonun %40'ın altına düşmedi.

00:19:48Para biriminin sürekli değer kaybettiği ve sizin sürekli olarak burada Şii grupları beslemek zorundasınız.

00:19:54Ekonomize olan katkısı var.

00:19:56Ve şu ana problemlerden birisi.

00:19:58Kaan Bey seçimlere katılım oranı %40'larda kalıyor ki en son başkan 2. turluktaki Cumhurbaşkanlığı seçiminde bir %50'ye yakın bir oran çıktı.

00:20:08Ve bir rejim kendi içerisinde de toplumun ezilinde bir tartışma noktasında.

00:20:12Zaten yeni Cumhurbaşkanı'nın ana hedeflerinden birisi batı ile de ilişkileri düzeltmek.

00:20:17Siz batı ile ilişkilerinizi nasıl düzeltebilirsiniz ancak Türkiye üzerinden düzeltebilirsiniz.

00:20:21Bunlar da diğer İran tarafından faktörler.

00:20:24Peki Güngör Bey.

00:20:25İran Suriye'nin normalleşmesi ve Suriye Arap Cumhuriyeti'nin Türkiye'nin yakınlaşmasına hiçbir zaman inisiyatif almadı.

00:20:33Şimdi almadı.

00:20:35Pezeşpiyan daha yeni geldi.

00:20:36Hatta kabinesi ve Dışişleri Bakanı dahi belli değil.

00:20:39Birkaç güne belli olacak.

00:20:41Ben sahada pratik olarak bir çalışması yok ama yeni bir dönem var.

00:20:44Türkiye'nin de çağrısı var.

00:20:46Özellikle ben diyalog başladığında Dışişleri Bakanları düzeyinde açık kaynaklara verilecek şekilde başladığında İran'ın tavrı o zaman belli olacak.

00:20:55Şimdi İran'ın Suriye ajantası çok farklı.

00:20:59Orta Doğu'da az önce hocam saydı.

00:21:03Şii milisleri üzerine bir yayılma stratejisi belirliyor.

00:21:06Bakın şu anda Suriye'nin içine baktığımızda en fazla yabancı unsur İran destekli gruplar, Şii gruplar sayısal olarak.

00:21:13Lübnan İzbulluları var.

00:21:15Irak'tan gelen Haçlı Şabi unsurları var.

00:21:17Afganistan'dan getirdikleri var.

00:21:20Ve devrim muhafızı yani İran devrim muhafızlarında görevlilerinin Suriye'de aktif olarak olduğunu biliyoruz.

00:21:26O açıdan İran bu kendisine göre kazanımlarını kaybetmeyecek diplomasiyi yürütür.

00:21:33Şuna bakar eğer Türkiye ile Esad yakınlaşır anlaşırsa ben bu sahadaki kazanımlarımı kaybeder miyim?

00:21:39Eğer kaybedeceğini düşünürse bu işi bırakın destek vermeyi sabote eder.

00:21:44Yani bakın İran benim çok eleştirdiğim bir şey var.

00:21:48İranlı diplomatlarla bir görüşmeye oturduğunuzda masaya o nükteli sözlerle size o kadar hoş şeyler söylerler ki

00:21:54size iş tamam dersiniz biz bunlarla anlaştık.

00:21:57Ama hep ucu açıktır hiç bağlayıcı bir ibaret kullanmazlar.

00:21:59Yani kesinleştirmezler.

00:22:01Ama pratiğe geldiklerinde Halep'te karşınıza Kasım Süleymaniye'yi dikerler.

00:22:05Yani İran böyledir.

00:22:08Onun için ben burada Türkiye'nin daha çok Şam üzerinden bir diplomasi yürüteceğini görüyorum.

00:22:14Şimdi Türkiye'de de dillendirmeyen bir şey var.

00:22:16Bizim Esad'la diplomatik zeminimiz var.

00:22:18Bir aslana masası var. Masadayız.

00:22:20Suriye Arap Cumhuriyeti ve Türkiye'nin temsilatı.

00:22:22İki suçu mutabakatı var.

00:22:24Bahar Kalkanı harekatından sonra gerçekleşen.

00:22:27Biz Bahar Kalkanı rejim ve rejim destekli unsurlara karşı yaptık.

00:22:31Bahar Kalkanı harekatında Esad'ın askeri gücüne ve Esad'ın kontrolünde olan milistlere,

00:22:38İran destekli milistlere çok ciddi bir askeri etki oluşturduk.

00:22:41Bahar Kalkanı harekatında.

00:22:43Ondan sonra bir suçu mutabakatı imzalandı.

00:22:45Bunda Rusya Federasyonu var.

00:22:47Bunun üzerinden gidilebilir.

00:22:49Ama ileriki günlerde bana göre daha çok konuşacağımız,

00:22:51eğer bu yakınlaşma olursa, diplomasi ilerlerse,

00:22:53bunu altını çizdirerek söylüyorum.

00:22:55Adana mutabakatını daha çok konuşacağız.

00:22:57İki ülke arasında, Şam ve Ankara arasında bir güvenlik sözleşmesi olan.

00:23:02Baba Hafız Esad zamanında, 1998'de Adana'da imzalandığı için bir Adana mutabakatı var.

00:23:08Bu da 2007 yılında revize edildi.

00:23:1013 yıllık savaşta Kaan Bey,

00:23:12Şam ben bunu iptal ettim demedi.

00:23:14Türkiye ile ilişkiler o kadar kötüyse.

00:23:16Bir kararname ile bir meclis kararıyla artık Adana mutabakatı yok demedi.

00:23:20Biz ileriki günlerde eğer güvenlik başlıklarında terörle mücadele olduğu için söylüyorum.

00:23:24Adana mutabakatı terörle mücadeleyi kapsıyor.

00:23:26Adana mutabakatı Türkiye'nin, Suriye Arap Cumhuriyeti'nin toprak bütünlüğüne saygılı olduğunu da söylüyor.

00:23:32Bakın bu çok önemli.

00:23:34Esad ne diyor?

00:23:36Toprak bütünlüğüne saygılı olacaklar, egemenliğine, terörle mücadele için.

00:23:38Ben, Hakan Fidan ve ekibinin bunu çok ön plana çıkıp karşılığında müzakere edeceğini düşünüyorum.

00:23:44Olması gereken de bu. Reyeli de bu.

00:23:46Şimdi bunun dışında Hakan Bey, özür dilerim.

00:23:48Kaan Bey, şu açıdan çok önemli.

00:23:50Başka bir aslana masasını ön plana,

00:23:52Suçi'yi, Rusya'yı, İran'ı ön plana çıkarttığında

00:23:54ikili temaslarda ilerleme sağlayamazsın.

00:23:56Üçüncü taraf araya gider.

00:23:58Şimdi Rusya bakar.

00:24:00Ben ara bulucuyum ama burada benim menfaatlerim gidiyor.

00:24:02İran, kendi menfaatleri gidiyor.

00:24:04Türkiye, Esad'ı bu zemine çekmeye çalışacaktır.

00:24:06Bu, Türkiye'nin elini çok güçlendirir.

00:24:08Ben, söz gelmişken çok önemli bir şey söyleyeceğim.

00:24:10Türkiye'de az konuşulan bir şey.

00:24:12Sayın Cumhurbaşkanı, bu ilerleme yakınlaşmada bir şeyi de öngörüyor.

00:24:14Suriyelilerin geri dönüşü.

00:24:16Bunu neden söylüyorum?

00:24:18Türkiye'ye, Suriyeli savaşına gelen

00:24:20sığınmacıların büyük bir kısmı,

00:24:22yüzde 52'si, bende rakamlar da var,

00:24:24Halep'ten geldi.

00:24:26Sebebi de Halep bölgesinde çatışmaların yoğunlaşması

00:24:28ve Halep'in Gaziantep'e

00:24:30ve Hatay'a yakın olması,

00:24:32Türkiye'ye yakın olması, kilise.

00:24:34Çünkü çok yakın olduğu için geldi.

00:24:36Halep Türkleri geldi.

00:24:38Halepli Araplar geldi.

00:24:40Afrin'den Kürtler geldi.

00:24:42Yüzde 50. Bu da yaklaşık olarak

00:24:44şu anda Türkiye'de 1.200.000 insan demek.

00:24:46Yani 3 aşağıya 5 yukarı.

00:24:481.200.000 insan.

00:24:50Peki Halep bugün kimin kontrolünde?

00:24:52%78'i rejimin kontrolünde.

00:24:54%78'i.

00:24:56Bir kısmı da Türkiye'nin kontrolünde.

00:24:58Yani Ankara'yla Şam yakınlaştığında

00:25:00yaklaşık

00:25:02Halep'in %80'ine,

00:25:04%85'ine, ortalama söylüyorum,

00:25:06bir güvenli alanı oluşturabilirler.

00:25:08Bu da Türkiye'deki Halep'lerin

00:25:10geri dönmesi.

00:25:12Türkiye'deki Halep'lerin geri dönmesi demek.

00:25:14Şimdi insanlar neden dönmüyorlar?

00:25:16Garantimiz yok. Rejim korkusu var.

00:25:18Orada rejim askeri var, rejimin istihbaratı var.

00:25:20Bizi sorgulayacak, bize bomba attılar.

00:25:22Bizi kestiler, tekrar kesecek.

00:25:24Ama bir güvenlik mekanizması oluştuğunda,

00:25:26hatta Türkiye bunda sahada pratik olduğunda

00:25:28döner ve dönme isteği de var.

00:25:301.200.000 kişinin

00:25:32döneceği bir güvenli mekan,

00:25:34Türkiye'deki bu Suriyeliler tartışmasını da sonlandırır.

00:25:36Tam da bu noktada zaten

00:25:38bahsettiğiniz detay çok önemli.

00:25:40Açtığınız konu çok önemli.

00:25:42Çünkü Esad'la görüşme noktası

00:25:44ya da Suriyelilerin normalleşme noktası

00:25:46sokağa indiğimizde, halka indiğimizde

00:25:48genel itibariyle iki farklı başlık altında

00:25:50toplanıyor. İki farklı başlık altında

00:25:52çok ciddi çözüm oluşacağı noktasında insanlar

00:25:54birleşiyor. Bu da hem göç sorunu

00:25:56hem de terörle mücadele.

00:25:58İran'ın etkisini konuşalım ama Güngör Bey'in

00:26:00açtığı başta eklemek istediğiniz bir şey var.

00:26:02Güngör abi o bölgeleri çok daha iyi bilen.

00:26:04İran'ın refleksini, İran'ın

00:26:06siyasetini çok iyi bilen birisi.

00:26:08Orada söylemiş olduğu şey çok doğru.

00:26:10Masadaki bir İran ile

00:26:12sahadaki İran arasında 180 derece

00:26:14açı farkı var.

00:26:16Her ne kadar Türk asıllı bir

00:26:18kendisinin de ifade ettiği

00:26:20ben anam Türk, babam Türk, ben kendim

00:26:22Türk'üm diyen bir

00:26:24Cumhurbaşkanı elbette ki çok önemli

00:26:26ancak unutulmamalı ki

00:26:28Sözde mi kılıcak eyleme geçecek?

00:26:30Elbette ki.

00:26:31Yaptığı açıklamalardan biri de

00:26:33dini lideri sonuna kadar bağlı olduğunu.

00:26:35Yani burada

00:26:37şöyle bir şey var, kendi anayasasında

00:26:39takiye olan bir

00:26:41devletten bahsediyoruz. Dolayısıyla

00:26:43şu yanıltıcı ve aldatıcı

00:26:45olmasın. Hani biz hep böyle hissi davranıyoruz ya

00:26:47devletler akli davranmak zorunda.

00:26:49Dolayısıyla burada

00:26:51sahada eğer kendi menfaatlerinin

00:26:53aleyhine bir durum söz konusu olursa

00:26:55İran'ın farklı oynadığını

00:26:57Amerika ile de işbirliği yapabilir.

00:26:59DH ile de işbirliği yapabilir.

00:27:01Veya PKK-YPG ile de işbirliği yapabilir.

00:27:03Dolayısıyla burada

00:27:05size masada bir şeyler anlatıyorlar

00:27:07ama Halep'te size Kasım Süleymaniye'yi

00:27:09karşınıza dikiyorlar.

00:27:11Orta Doğu'daki barış süreci

00:27:13dediğimiz süreçte Türkiye'nin

00:27:15kendi bağını kendi keseceği

00:27:17kendi göbek bağını da Suriye'nin kendisi

00:27:19kesmesi gerektiği. Eğer kendi ülkesinde

00:27:21bir istikrar istiyorsa şu unutulmamalı

00:27:23bakın bir hukukçu olarak söylüyorum.

00:27:251921 yılında

00:27:27bir Ankara anlaşmamız var Suriye ile.

00:27:29Bu anlaşmaya göre şöyle deniyor

00:27:31diyor ki mülkü

00:27:33temmamiyet ilkesi

00:27:35yani bu ilkeye göre

00:27:37eğer bir gün bu bölgelerde

00:27:39Suriye devleti

00:27:41kontrolü kaybederse

00:27:43bu Osmanlı

00:27:45tahtı olan bu bölgeler

00:27:47Türkiye Cumhuriyeti'ne geri verilmek

00:27:49zorunda. Şimdi elimizde böyle bir durum da var.

00:27:51Biz hep böyle şey söylüyoruz mesela

00:27:53bu nedense uluslararası işçiler tarafından

00:27:55çok fazla dillendirilmiyor.

00:27:57Ama devletler arasında

00:27:59biz toprak bütünlüğüne

00:28:01saygılıyız toprak bütünlüğüne

00:28:03önemli ama zaten orası çok değil.

00:28:0580 yıl geriye gittiğiniz zaman sizin toprağınız.

00:28:07Yani biz Suriye diye tarihli bir devlet olmamış.

00:28:09Şam devleti var ama Suriye devleti

00:28:11diye bir devlet yok. Şimdi

00:28:13biz buna bakarken de böyle sanki bir

00:28:15ayetmiş gibi bakarak yanlış

00:28:17bir noktaya bakın şu anlama gelmesin.

00:28:19Biz bir başkasının toprak bütünlüğüyle

00:28:21ilgili söylediğim bir hukukçu olarak şey demiyorum.

00:28:23Anlaşmalar uluslararası anlaşmalar kapsamına

00:28:25söylüyorum. Çok değil 80 yıl önce

00:28:27yapılan

00:28:29anlaşmalarda bu bölgelerin tamamı

00:28:31Türkiye Cumhuriyeti'nin

00:28:33toprakları olarak bilinen

00:28:35Osmanlı'nın toprakları olarak bilinen

00:28:37yerler ve şöyle bir durum söz konusu

00:28:39bu bölgelerde sınır çizilirken

00:28:41sınır kasabanın

00:28:43köyün şehrin ikiye bölmüş.

00:28:45Bir taraftaki akrabalar amcalar

00:28:47dayılar öbür taraftaki de

00:28:49diğer akrabalar kalmış. Dolayısıyla

00:28:51bizim sınır şeyimiz

00:28:53yapılması sanki şöyle bir şey değil.

00:28:55Burada zaten

00:28:57sınırlar o dönemin şartlarına

00:28:59belirlerken şimdi bence bu

00:29:01yapılar da elbette konuşuyorlar. Şöyle bir şey anlaşılmasın.

00:29:03Ya işte biz sınır bütünlüğüne

00:29:05toprak bütünlüğüne tarafız.

00:29:07Evet tamam çok güzel ama milyarlarca

00:29:09dolar biz burada

00:29:11hem bu gelen

00:29:13buraya göçmüş olan, göçmek zorunda kalmış

00:29:15olan mültecilerle uğraştık.

00:29:17Hem orada biz askerlerimizi kaybettik.

00:29:19Biz yarın heybemizi alıyoruz.

00:29:21Tankımızı, topumuzu alıyoruz.

00:29:23Hadi bakalım burası sizin deyip çekip gelecek

00:29:25bir devlette değil bunun altıcı çeşme.

00:29:27Mutlaka bir karşılığı var yani.

00:29:29Anlamda da uluslararası hukukta da

00:29:31bir karşılığı var.

00:29:33Bu açıdan bir hatırlatma yapmak isterim.

00:29:35Biz geçenlerde Güngör Bey siz de vardınız.

00:29:37Sayın Coşkun Başbuğ da vardı. Bir yayın yapmıştık.

00:29:39Özellikle Mesut Pezeşkiyan

00:29:41iktidara geldikten sonra

00:29:43yeni politikaları ne olur ya da

00:29:45olur mu şeklinde minvalinde. Bazı İranlı izleyenlerimiz

00:29:47de o yayınla ilgili farklı

00:29:49bir düşünceye girmişler. Şöyle bir düşünceye girmişler.

00:29:51Sanki bizim orada konuştuğumuz

00:29:53konu

00:29:55Sayın Pezeşkiyan'ın, İran'ın yeni Cumhurbaşkanı'nın

00:29:57İran'ın

00:29:59çıkarları dışında hareket edeceği noktasında

00:30:01gibi bir algıya düşmüşler.

00:30:03İran'dan da fazlasıyla izleniyoruz.

00:30:05Öyle bir şey demedik.

00:30:07Öyle bir noktaya geldik.

00:30:09İran'ı anlamalı için izleyicilerimize

00:30:11bir bilgi vereyim.

00:30:13İran'da 79'da rejim değişti.

00:30:15Sistem değişti. Ülkenin adı da değişti.

00:30:17İran İslam Cumhuriyeti oldu.

00:30:19İran'da iki tane devlet var.

00:30:211979'da kalan

00:30:23ve bugüne kadar da kurumlarıyla devam eden

00:30:25rejim değişikliğiyle

00:30:27el konan, değiştirilen bir devlet var.

00:30:29Ama 1979'dan sonra

00:30:31bir dini devlet yapılanması oldu.

00:30:33Dini devlet, normal devletin üstünde.

00:30:35Ali Aminey, bugün İran'ın

00:30:37dini lideri, hem normal

00:30:39devletin başı, hem

00:30:41dini devletin başı ve İran'ın da lideri.

00:30:43Orada sistemi konsolide

00:30:45eden bir sistem var. Şu anda Ali Aminey

00:30:47başında. Pezeşkiyan

00:30:49gitse, Güngör Yavuz Arslanlı Cumhurbaşkanı olsa

00:30:51orada herkes o. Rejimin bağlı olmak

00:30:53zorunda. Rejimin öğretileri ve

00:30:55doktrinleri doğrultusunda hareket etmek

00:30:57zorunda. Bir örnek vereyim.

00:30:59Cumhurbaşkanı adaylarını dini lider

00:31:01onaylıyor. Zaten kimin Cumhurbaşkanı

00:31:03olacağını eleyerek belirleyen

00:31:05bir sistemden söz ediyoruz. Parayasa

00:31:07koruyucular konusunda. Tabi. Pezeşkiyan

00:31:09bir önceki seçimde veto

00:31:11yedi. Aday olamadı. Tabi.

00:31:13Eski Cumhurbaşkanı bu seçimde veto yedi.

00:31:15Aday olamadı.

00:31:17Onun için hani İran'ın kendi iş dinamikleri

00:31:19farklı olabilir. Pezeşkiyan'ın bu Türk kimliği

00:31:21kendisinin

00:31:23Türk soylu olması açıktan söylenmesi ön plana çıktı.

00:31:25Ama İran Cumhurbaşkanı olduğunu unutmayın.

00:31:27Bir de bu seçim olağanüstü şartlarda

00:31:29gerçekleştirdi. İbrahim Reis'i ve

00:31:31Dışişleri Bakanı'nın vefatından sonra

00:31:33İran bir sarsıntı içinde geldi.

00:31:35Ondan sonra gelecek kişi çok

00:31:37önemli. Benim gördüğüm Ali

00:31:39Aminey çok az bilir.

00:31:41Çok iyi bir sosyologtur. Yani alanı olmasa

00:31:43bile. Çünkü kendileri... Bu arada

00:31:45Pezeşkiyan'ı da çok önceden tanıyan birisi.

00:31:47Çalıştılar. Ruhani'nin

00:31:49Sağlık Bakanı'ydı. Şöyle

00:31:51sosyoloji eğitimi almasa bile. Neden

00:31:53sosyolog diyorum. Kendileri bu rejim içinde

00:31:55eğitim alırken İran'ın bu sosyolojik

00:31:57dengeleri üzerine çalışıyorlar.

00:31:59Pezeşkiyan kimden oy aldı? Türklerden

00:32:01oldu. Çok yüksek oy aldı. Kimlerden

00:32:03oy aldı? Sunni Araplardan oy aldı.

00:32:05Kimlerden oy aldı?

00:32:07Belicisilerden oy aldı. Kimlerden

00:32:09aldı? Öfkeli muhafazakarlardan oy aldı.

00:32:11Ali Aminey... Neden almadı?

00:32:13Molla

00:32:15muhafazakarları katı mollalardan

00:32:17almadı.

00:32:19Şimdi Ali Aminey öyle bir hamle

00:32:21yaptı ki bir öfkeli

00:32:23muhafazakarların kendilerine destek veren

00:32:25cilasını aldı.

00:32:27Ötekileştirilen, görülmeyen işte

00:32:29Türk soylu diyorsunuz. İran'da Türklerden

00:32:31alınsa Türk Cumhurbaşkanı dedi.

00:32:33Sunni Araplardan söz eden

00:32:35bir Cumhurbaşkanı Kürtlerden aldı.

00:32:37Kürtçe biliyor. Hatta bir

00:32:39Kürtlerle ilgili

00:32:41söylemleri, sosyal medyada tartışma oldu.

00:32:43O açıdan ben

00:32:45İbrahim Reis'in vefatından sonra

00:32:47İran'ın devlet aklını derim.

00:32:49Böyle bir karakter bekleyeceğiz. Kabinesine bakacağız.

00:32:51Ben ilk yurt dışı ziyaretine

00:32:53dikkat etsin diyorum izleyicilerimize. Bir de

00:32:55kimi Dışişleri Bakanı atacaklarına dikkat etsin.

00:32:57O biraz yörüngesi bellidir.

00:32:59Yalnız çok önemli bir açıklaması var. Ben de takip

00:33:01edeceğim. Biz

00:33:03ABD ile barış içinde, daha doğrusu iyi

00:33:05diyaloglar içinde olmayız diye Batı'yla bir sözler

00:33:07etti seçim kampanyasında. Uygulamalarına

00:33:09bakacağız. Önemli. Tabii.

00:33:11Çünkü şöyle, tabii ki de hiç kimsenin haddine

00:33:13değildir herhangi bir devlet başkanı ya da

00:33:15Cumhurbaşkanı'nın bu tarz bir hamle

00:33:17yapacağına ilişkin yorum yapmak.

00:33:19Bu her ülke için geçerli. Fakat yaptığı açıklamalarda

00:33:21bazı noktalarda değişimler öngörülüyor.

00:33:23Bunların ne olduğunu konuşmuştuk. Onu da

00:33:25İran'daki izleyenlerimize hatırlatalım. Tabii seçim döneminde

00:33:27çok önemli. Önemli açıklamalar yaptı.

00:33:29Özellikle muhafazakar

00:33:31reforma yönelik. Şöyle dedi. Bizim yandaşlarımız

00:33:33sokağa iniyor, gösteri yapıyor.

00:33:35İzin veriyoruz. Basın açıklaması yapıyor.

00:33:37Sözlere neden vermiyoruz dedi. Kızlarımızın dedi

00:33:39İran kızlarının başörtüsüne neden bu kadar

00:33:41karışıyoruz dedi. Şimdi uygulamalarına

00:33:43bakacağız. Ben işte Alemaniye'nin

00:33:45sosyoloji yaptı dediğim bu. Yani İran'ın

00:33:47iş dengeleneği yönelik bir hamle yaptı.

00:33:49Bu da açıklamaya değer bir konuydu. O yüzden biraz

00:33:51gündeme getirmek, kısa da olsa gündeme

00:33:53getirmek istedim. NATO Liderler Zirvesi'yle

00:33:55ilgili, şimdi artık sona erdi NATO Liderler

00:33:57Zirvesi. İki yıl sonra da Türkiye'de yapılacak.

00:33:59Fakat bu ilk olmayacak. 2004 yılında

00:34:0122 yıl önce Türkiye'de bir NATO

00:34:03Liderler Zirvesi daha gerçekleşmişti. O dönemin

00:34:05başbakanı da Sayın Recep Tayyip Erdoğan'dı.

00:34:07O dönemin tabii

00:34:092024, şey düzeltiyorum

00:34:112004 yılında gerçekleştirilen, İstanbul'da

00:34:13gerçekleştirilen NATO Liderler Zirvesi'nde

00:34:15dönemin gelişmelerinden de kaynaklı

00:34:17gündem maddeleri Afganistan ve Irak'tı.

00:34:19Başka konular da vardı ama

00:34:21genel itibariyle Afganistan

00:34:23ve Irak konuşuldu.

00:34:25Ne konuşuldu? Yani

00:34:27neydi o 2004 Liderler

00:34:29Zirvesi? Öncelikle bir o noktaya değinmek isterim.

00:34:31Çok kısa sizden bildirmek istedim.

00:34:332004 yılındaki İstanbul'daki

00:34:35NATO Zirvesi yanlış hatırlamıyorsam

00:34:3728-29 Haziran 2004

00:34:39tarihlerinde düzenlenmişti ve

00:34:41dediğiniz gibi Afganistan ve Irak'taki

00:34:43Amerikan işgali

00:34:45sonrasında gerçekleşmişti.

00:34:47Oradaki önemli noktalardan birisi

00:34:49şuydu ki zirvenin İstanbul'da

00:34:51olması bir Müslüman, İslam ülkesiyle

00:34:53yapılmasıydı. Çünkü hatırlarsanız

00:34:55hem Irak'ta hem de Afganistan'da

00:34:57Amerikan askerlerinin işlediği

00:34:59savaş suçlarından ve buraları işgal

00:35:01etmesinden kaynaklı olarak da aslında

00:35:03baktığımızda İslam coğrafyasında da

00:35:05bir tepki vardı. NATO biraz daha

00:35:07çok bunu bertaraf edebilmek için

00:35:09bu gelen eleştirileri

00:35:11nasıl söyleyelim azaltabilmek

00:35:13için açıkçası o dönem İstanbul'daki

00:35:15zirvede şöyle önemli bir

00:35:17karar almıştı. İstanbul işbirliği

00:35:19girişimini başlatmıştı. Neydi bu?

00:35:21Körfez ülkeleriyle özellikle İslam

00:35:23coğrafyasındaki körfez ülkeleriyle İslam

00:35:25ülkeleriyle işbirliğini geliştirmek

00:35:27ve bunun ana noktalarından

00:35:29bir tanesi de NATO'nun kendisini

00:35:31kamu diplomasisi üzerinden

00:35:33Orta Doğu'da daha doğrusu Müslüman coğrafyada

00:35:35kendisini anlatabilmek

00:35:37negatife dönen

00:35:39nasıl söyleyelim görüntüsünü pozitife

00:35:41çevirmek istediği içindi. Ve bu

00:35:43noktada yanlış hatırlamıyorsam

00:35:45Bileşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan

00:35:47UNVAN, Kuvvet

00:35:49bu ülkelerle

00:35:51davet edilirler İstanbul İşbirliği

00:35:53inisiyatifine ve 2004-2005 yıl

00:35:55yıllarında da bu ülkeler

00:35:57bu daveti kabul ettiler

00:35:59ve ortaklaşan

00:36:01NATO'yla özellikle kamu diplomasisi

00:36:03çok geliştirildi. Ben yine

00:36:05yanlış hatırlamıyorsam ki

00:36:07gençler üzerinde özellikle Orta Doğu'daki

00:36:09gençler üzerinde kamu diplomasisi

00:36:11çerçevesinde

00:36:13eğitim

00:36:15eğitimle ilgili çalışmalar

00:36:17başta olmak üzere birçok çalışma yapıldı

00:36:19ve şunlar da vardı

00:36:21diğer anlamda kamu diplomasinin

00:36:23işte NATO'nun kendisinin

00:36:25nasıl söylerim daha sempatik

00:36:27hale getirmek için ve onun dışında özellikle

00:36:29bu süveyş kanalında

00:36:31Körfez Orta Doğu bölgesindeki güvenlik

00:36:33işbirliği anlamında yapıldı. Genel itibariyle

00:36:35bu konular vardı. Fakat

00:36:37benim burada dikkat çekmek istediğim daha doğrusu

00:36:39ben de değil dün ABD Başkanı Joe Biden'ın

00:36:41dikkat çektiği bir noktaydı.

00:36:43O da Afganistan. Dün

00:36:452004'te konuşulan konu

00:36:47o dönemin ABD Başkanı George W Bush

00:36:49ve tabi ki

00:36:51bir saldırı gerçekleşmiş

00:36:53Amerika Birleşik Devletleri'nde

00:36:55İkiz Kuleleri yönelik gerçekleştirilen saldırının

00:36:57ardından da 11 Eylül saldırılarının

00:36:59ardından da Afganistan'a o harekat

00:37:01başlatılmıştı. Bu noktada

00:37:03dün Joe Biden 20 yıl sonra

00:37:05bir itirafta bulundu ve bunu

00:37:07önceden de yapmıştı.

00:37:092021'de yanlış hatırlamıyorsam

00:37:11gerçekleştirmişti Afganistan'dan çekilirken

00:37:13hata yaptık dedi. Bir kez daha

00:37:15hatırlattı. 20 yıl önce yapılan şey bu yıl

00:37:1720 yıl sonra hata yaptık

00:37:19şeklinde o dönemin

00:37:21politikaları eleştirilebiliyor.

00:37:23Fakat bugün içinde

00:37:25bulunduğumuz noktada

00:37:27baktığımızda İsrail'in

00:37:29gerçekleştirdiği saldırılara baktığımızda

00:37:31bilmiyorum katılır mısınız Güngör Bey ama

00:37:3320 yıl sonra tekrar

00:37:35belki özür dileyeceği bir katliama

00:37:37destek veriyor.

00:37:39Aslında Güngör Bey

00:37:41başlamadan aslında orada çok bir analoji

00:37:43yaptı. Bizim Afganistan'da başımıza bu

00:37:45geldi. Sizin de başınıza Gazze'de

00:37:47ve Batı şeriatı

00:37:49bu gelecek. Ne geldi ABD'nin

00:37:51Afganistan'da başına neler?

00:37:53Şöyle bir durum

00:37:55evet istikrarsız

00:37:57bir devlet. Normalde çok geriye

00:37:59gittiğimizde aslında Afganistan'ın şöyle

00:38:01çok önemli bir noktası var.

00:38:03Rusya'nın Çarlık Rusya'sı döneminden itibaren

00:38:05yumuşak karnında. Burada ilk güç

00:38:07mücadelesi İngiltere'nin

00:38:09özellikle Asya bölgesinde

00:38:11Rusya'yla olan güç mücadelesiyle başlar.

00:38:131800'lü yıllarda ve Afganistan'ı

00:38:15işgal eder. Fakat Afganistan'da

00:38:17niye işgal eder? Rusya'nın üzerine

00:38:19Çarlık Rusya'sının üzerine

00:38:21baskı kurmak için. Daha sonrasında

00:38:23Soğuk Savaş döneminde dikkat edilirse

00:38:25Sovyetler birliği

00:38:27Afganistan'a girdi. Özellikle kendi

00:38:29üstünde oluşabilecek bir baskıyı kırmak için.

00:38:31Fakat o da tutunamadı. Aynı

00:38:33benzer hatayı bu sefer Amerika

00:38:35yaptı. Tamam bu bölgedeki istikrarsızlık da ABD'nin

00:38:37Soğuk Savaş döneminde kullandığı

00:38:39Yeşil Kuşak projesiyle başladı. Evet çok haklısınız.

00:38:41Sovyetler ve çevresinde

00:38:43bölgeleri istikrarsızlaştırarak sonrasında

00:38:45Sovyetleri de güçsüzleştirme

00:38:47projesiydi aslında Jimmy Carter döneminde

00:38:49ABD Başkanı. Tabii Soğuk Savaş döneminde

00:38:51Afganistan üzerinden

00:38:53Yumuşak Karın dediğimiz Rusya'ya

00:38:55bir baskı kurmak istedi.

00:38:57Fakat rüzgar eken fırtına

00:38:59biçti. Olan şöyle

00:39:01bir durumu var. Burada istikrarsız hala

00:39:03kendini tam bir devlet

00:39:05diyemeyeceğimiz bir istikrarsız

00:39:07bölgeye maalesef bu

00:39:09geçmişten beri gelen büyük güçlerin

00:39:11kendi çıkarları doğrultusundaki

00:39:13hareketleri

00:39:15bugünkü noktaya getirdi. Bu analojiden

00:39:17aslında bahsetti. Benim anladığım

00:39:19oydu Biden'ın demek istediği

00:39:21dün şunu söylüyordu

00:39:23siz Filistin halkıyla değil

00:39:25yani Hamas'ın peşinden gitmeniz

00:39:27lazım. Bizim yaptığımızın

00:39:29hatayı yapıyorsunuz. Çünkü oradaki

00:39:31insanları bizde asıl birçok şeyi

00:39:33itiraf etmiş oldu. Yanlış yol çizdiklerini

00:39:35ve kendi yaptıkları hatayı yaptıklarını

00:39:37itiraf etti. Tam da bu

00:39:39noktada o zaman soruyu şu şekilde genişleteyim.

00:39:41Ekleyeceğiniz bir şey var mı? Önce böyle alayım

00:39:43sonra Zeki Bey'e de sorayım. Şimdi 2004'deki

00:39:45NATO zirvesinde

00:39:47Türkiye Cumhurbaşkanı Meclis Sezer'di. Bir

00:39:49hatırlatma yapayım.

00:39:51Bu hatırlatma başkanım.

00:39:53Sayın Erdoğan da başbakan da daha

00:39:55Abdullah Gül seçilmemişti.

00:39:57Ve 2002'deki

00:39:591 Mart tezkeresi yani Irak'a

00:40:01ilgili Türkiye'den

00:40:03ABD'nin talep ettiği 1 Mart

00:40:05tezkeresi Türkiye Büyük Millet

00:40:07Meclisi'nde geçmediği

00:40:09bir iklimde gerçekleşti ve

00:40:112003'te de Amerika'nın Irak'a

00:40:13askeri fiziki müdahalesi havadan değil

00:40:15karadan müdahale. O açıdan

00:40:17zaten 2004'te Türkiye'yi seçti

00:40:19ABD bilerek. Önceden kararlaşmıştı.

00:40:21O konjöktüre geldi. Burada

00:40:23Afganistan'a Amerika

00:40:25Birleşik Devletleri'nin çok sıcak

00:40:27Taliban'la çok sıcak mücadele

00:40:29ile girdiğini biliyorsunuz Türk askeri

00:40:31de orada görev yapıyor. Onunla ilgili de

00:40:33bir bilgi vereyim. Türk askeri

00:40:35Türkiye Muharip güç göndermedi oraya. Yani

00:40:37bir Afganistan unsuruyla çatışacak

00:40:39askerimiz çatışmaya girmedi. Daha

00:40:41çok lojistik ve NATO'ya destek

00:40:43unsuru olarak. Türkiye

00:40:45bunu bilerek yaptı. Çünkü orada

00:40:47bir Afganistan halkıyla ne olursa olsun çatışmaya

00:40:49giren bir Türk askerine izin verilmedi.

00:40:51Verilmedi. Orada alınan

00:40:53kararlara ya da yansımalarına baktığımızda

00:40:55daha çok NATO'nun yayılmasıyla

00:40:57Irak ve

00:40:59Afganistan politikalarına destek verilmedi. Çünkü

00:41:01Amerika Birleşik Devletleri Afganistan'a

00:41:03müdahalesinde NATO'nun 5. maddesini

00:41:05çalıştırdı. Dedi ki

00:41:07NATO ülkelerine yardım istedi.

00:41:0911 Eylül saldırıları Afganistan merkezinde

00:41:11bana dedi terör saldırısı

00:41:13vardı dedi. Peki

00:41:15işte NATO gücü kuruldu.

00:41:17Oraya destek verildi.

00:41:19Suriye'den Türkiye'ye aklıma geldiği için

00:41:21söyleyeyim Kaan Bey. Kilise roketleri atırdık

00:41:23Türkiye'de 5. maddeyi çalıştırdı.

00:41:25Çalıştırdı. Patriotlar

00:41:27gelecekti. Yarısı geldi yarısı

00:41:29gelmedi. İspanya dışında hiçbiri sözünü tutmadı.

00:41:31Tutmadı. Yani

00:41:33bu NATO tartışmaları sabaha kadar

00:41:35gider. Gider. Baktığınızda

00:41:37tabi Türkiye sadece NATO'ya değil kendi

00:41:39ulusal ve güvenlik politikaları var.

00:41:41NATO dışında milli savunma

00:41:43stratejileri olan bir ülke. Bunu da hatırlatmak

00:41:45ihtiyacı var. Ama 2004

00:41:47zirvesinde daha çok

00:41:49Afganistan ve Irak kadar Balkanlarda

00:41:51yayılma, buradaki

00:41:53eski varşo ufaklı ülkelerden alınması

00:41:55bir Akdeniz belgesi yayınladı.

00:41:57Yani daha çok teknik toplantılar gerçekleşti.

00:41:59Ama seçilmesinin nedeni bana göre

00:42:01Afganistan'dan daha çok, Afganistan'dan

00:42:03Irak. Çünkü 2003-2004'te

00:42:05çok şiddetli ABD çatışmalara girdi.

00:42:07Oradaki direnişçi gruplarıyla

00:42:09zaten 2005'te de

00:42:11Irak'a bölen o anayasayı hazırlattılar.

00:42:13Dün NATO Liderler Zirvesi yayını yaparken

00:42:15Cihan Bey de

00:42:17yine konuğumuzdu.

00:42:19Bir detay verildi.

00:42:21Bir konu konusu. Çok dikkat çekici bir

00:42:23ayrıntıydı. Varşova

00:42:25Paktı'ndan bahsediyorsunuz. Varşova Paktı'nın

00:42:27imzalandığı ülkeler içinde

00:42:29bulunan ülkeler diyelim daha doğrusu. NATO'ya

00:42:31karşı kurulan bir...

00:42:33Acaristan-Polonya gibi. Varşova-Polonya.

00:42:35Polonya-NATO'da. Varşova şu anda

00:42:37NATO'da. Şimdi orada da ilgili şöyle.

00:42:39Şimdi Varşova Paktı ile Sovyet Sosyalist

00:42:41Cumhuriyetler Birliği

00:42:43ülkelerini ayırmak lazım. Kaan Bey.

00:42:45Mesela Ukrayna SSCB üyesiydi.

00:42:47Litvanya-Estonya,

00:42:49Slovakya

00:42:51SSCB ülkesiydi. Örnek olarak

00:42:53veriyorum. Şimdi çok iyi

00:42:55bir şeyi hatırlattınız. Çok özür diliyorum.

00:42:57Bir gelişme var. Bir bakalım.

00:42:59Emine yönetmen arkadaşım kulağından

00:43:01şimdi söyledi. Bir görüntü var. Ekranlara

00:43:03gelsin. Aydın'ın Söke ilçesine bağlı.

00:43:05Sazlı Mahallesi yakınlarında bulunan Söke

00:43:07Kipaş Kağıt Fabrikası'nda akşam saatlerinde

00:43:09bir yangın meydana

00:43:11gelmişti. Gece kontrol altına

00:43:13alındı o yangın. Fakat

00:43:15maalesef çok ciddi bir rüzgar da söz

00:43:17konusu. Ve rüzgar da işin içine

00:43:19girince risk faktörleri artıyor.

00:43:21Yangın tekrar şiddetlendi.

00:43:23Alevlendi. Ve

00:43:25şu anda görüntüler de maalesef

00:43:27fazlasıyla çarpıcı görüntüler bölgeden gelen

00:43:29Aydın'dan gelen. Hatta Aydın'ın

00:43:31yanı sıra çevre illerden de takviye ekipler

00:43:33geldi desteğe. Söndürme

00:43:35çalışmaları şu anda devam ediyor. Gece

00:43:37yarısı yeniden şiddetlenen

00:43:39yangından yükselen

00:43:41alevler. Yani şu ifadeyi kullanmak

00:43:43bilmiyorum çok doğru olur mu ama

00:43:45geceyi gündüze çevirme ifadesi

00:43:47genelde bu tarz yangınlarda

00:43:49kullanırız. Net bir şekilde bu durum

00:43:51gözüküyor. Ekiplerin çalışması

00:43:53tüm hızıyla devam ederken

00:43:55biz maalesef yangınlarda

00:43:57alışığız. Gece saatlerinde

00:43:59havadan müdahaleler de çok

00:44:01kısıtlı oluyor. Havadan müdahale de

00:44:03kısıtlı olduğu için şu an

00:44:07kısıtlı bir şekilde yangın

00:44:09yangına müdahale çalışması

00:44:11yapılıyor. Efendim görüntüler

00:44:13canlı bir şekilde Aydın'dan

00:44:15karşınıza geliyor. Umudumuz

00:44:17ben gece olduğu için çok net

00:44:19göremiyorum. Umarım etrafta

00:44:21bir ormanlık alan ve benzeri

00:44:23yoktur. Yani

00:44:25yangının sıçrama ihtimali

00:44:27olan bir nokta yoktur.

00:44:29Fakat sol tarafta bir drone kamerasıyla

00:44:31ekranlara gelen görüntüde aslında

00:44:33farklı

00:44:35noktalar da farklı sanıyorum

00:44:37orası bir sanayi sitesi.

00:44:39Baş diğer iş yerlerini

00:44:41de görüyoruz. Çok

00:44:43fazla ekip var. Çevre illerden

00:44:45gelen ekipler söz konusu

00:44:47ve yangın bir

00:44:49tembere alınmış vaziyette

00:44:51her noktasından yani dört

00:44:53tarafından da şu anda

00:44:55yangını söndürmek amacıyla

00:44:57çalışmalar tüm hızıyla devam ediyor.

00:44:59Aydın sökeden

00:45:01görüntüler ekranlarınıza geliyor.

00:45:03Biraz önce yaklaşık bir saat önce

00:45:05bir yayın

00:45:07gerçekleştirmiştik. Profesör Doktor Orhan Şen

00:45:09yayınımıza bağlanmıştı.

00:45:11Ve aslında Türkiye genelinde

00:45:13nemin ne kadar yüksek olduğunu söylemişti.

00:45:15Ama bazı bölgelerde de nemin

00:45:17daha düşük olmasından kaynaklı. İnsan

00:45:19faktörlerinin de devreye girmesiyle birlikte

00:45:21ve tabi ki rüzgarın da olmasıyla birlikte

00:45:23yangınların

00:45:25olduğunu

00:45:27ortaya çıktığını ya da ortaya çıkan

00:45:29yangınların daha şiddetli bir şekilde

00:45:31hissedildiğini görüyoruz.

00:45:33İfade ediyoruz. Şu anki görüntüde

00:45:35ben

00:45:37güvenlik görevlilerini görüyorum.

00:45:39Onun dışında biraz daha

00:45:41evet şu an bir pan yapıyor. Sağa doğru pan yapıyor

00:45:43kamera. İtfaiye

00:45:45ekiplerini gördük. Evet bakın

00:45:47çalışan ekipler, itfaiye ekiplerini

00:45:49görüyoruz.

00:45:51Sazlı Mahallesi

00:45:53yakınlarında, Aydın Söke Sazlı

00:45:55Mahallesi yakınlarında bir kağıt fabrikasında

00:45:57akşam saatlerinde

00:45:59başlamıştı yangın.

00:46:01Ve o yangının başlamasıyla

00:46:03birlikte çok sayıda ekip bölgeye sevk

00:46:05edildi. Fakat ilerleyen

00:46:07dakikalarda, ilerleyen saatlerde düzeltiyorum

00:46:09o yangın kontrol altına

00:46:11alındı.

00:46:13Ama çok şiddetli bir rüzgar

00:46:15vardı. O şiddetli

00:46:17rüzgardan dolayı da

00:46:23yangın tekrar

00:46:25alevlendi. Söndürme

00:46:27çalışmaları bitip soğutma çalışmaları

00:46:29yapılırken yangın tekrar alevlendi.

00:46:31Ve ortaya bu görüntüler

00:46:33çıktı. Canlı görüntüleri

00:46:35şu anda Aydın Söke'den ekranlarınıza

00:46:37getiriyoruz.

00:46:39Umudumuz o ki yangın

00:46:41farklı bir noktaya sıçramadan

00:46:43bir an önce söndürülür.

00:46:45Gece saatleri

00:46:47olduğu için havadan müdahale

00:46:49yapılamıyor.

00:46:51Çok kısıtlı. Karadan

00:46:53müdahaleyle şu anda, yani yerden

00:46:55müdahaleyle şu anda

00:46:57yangın söndürülmeye

00:46:59çalışılıyor. Farklı

00:47:01farklı açılardan

00:47:03çok sayıda görüntü

00:47:05ekranlarınıza

00:47:07yansıdı.

00:47:09Metrelerce uzağından

00:47:11o kağıt fabrikasının

00:47:13metrelerce uzağından

00:47:15güvenlik çemberleri

00:47:17oluşturuldu.

00:47:19Bu noktada yangının başka bir noktaya

00:47:21sıçramaması için de bir

00:47:23önlem alınıyor.

00:47:25Mesela

00:47:29Mesela şunu

00:47:31söylemekte fayda var.

00:47:33Farklı

00:47:35bir daha

00:47:37söyler misiniz? Duyamadım.

00:47:39Bir bağlantımız var.

00:47:41Telefon bağlantımız var. Hemen gidelim.

00:47:43Anadolu Ajansı muhabiri Ferdi Uzun telefon attığımızda.

00:47:45Ferdi nedir son durum?

00:47:47Yayınlar yangın

00:47:49an itibariyle devam ediyor.

00:47:51Yangın Aydın'ın

00:47:53Söke ilçesinde Organize Sanayi Bölgesi'ndeki

00:47:55bir kağıt fabrikasının

00:47:57bahçe kısmı diyebileceğimiz geniş

00:47:59bir alanda sıkıştırılmış kağıtlarda

00:48:01meydana geldi. Tabii

00:48:03rüzgarın da etkisiyle

00:48:05alevden hızla yayıldı. Şu anda

00:48:07ekipler yangında

00:48:09canla başla söndürmek için mücadele ediyor.

00:48:11Sadece Aydın merkezi değil

00:48:13çevre ilçeler ve il ve ilçelerden

00:48:15de takviye ekip gelmiş

00:48:17durumda buraya.

00:48:19Sağlık ekipleri

00:48:21hepsi burada. Görevinin

00:48:23başında dediğim gibi rüzgarın etkisiyle

00:48:25alevler hızla

00:48:27yayılıyor. Tabii

00:48:29alanda çok fazla sıkıştırılmış kağıt

00:48:31mevcut. Burada

00:48:33işçiler... Hala yanmayan kağıtlar var mı? Hala

00:48:35yanmayan ve yanma ihtimali olan.

00:48:37Şu an hala yanmayan kağıtlar var

00:48:39ve işçiler o yanmayan

00:48:41kağıtları bir an önce alandan

00:48:43uzaklaştırmak için çabalıyorlar.

00:48:45Daha uzaklaştırmadı mı o kağıtlar?

00:48:47Yok henüz uzaklaştırmadı çünkü çok fazla

00:48:49kağıt var alanda.

00:48:51Burası çok büyük bir

00:48:53kağıt fabrikası. Dolayısıyla

00:48:55hala onlar alandan uzaklaştırılmaya

00:48:57çalışılıyor. Tabii bu

00:48:59bir yandan uzaklaştırılmaya çalışılınca

00:49:01diğer yandan da buralara

00:49:03su fışkırtılıyor. Çünkü

00:49:05alevler her an yaklaşabilir

00:49:07diğer kağıtlara da.

00:49:09Mücadele burada devam ediyor. İtfaiye

00:49:11ekiplerinin. Saat

00:49:131.50 ve

00:49:15mücadele devam ediyor. Orası bir sanayi

00:49:17sitesi mi? Sanayi bölgesi mi?

00:49:19Organize sanayi bölgesi.

00:49:21Türkiye Organize Sanayi Bölgesi.

00:49:23Ekiplerin burada mücadelesi

00:49:25sürüyor. Çevrede farklı binalar da gördük.

00:49:27Bunlar da diğer işletmeler sanıyorum.

00:49:29Doğru. Burada hemen yakınında bir çimento fabrikası

00:49:31var. Şu an onun için bir

00:49:33tehlikeye arzu etmiyor. Fakat ekipler yine

00:49:35çevrede geniş önlemler

00:49:37almış durumda. Her ihtimale karşı

00:49:39çevredeki

00:49:41önlemlerini arttırmış durumdalar.

00:49:43Ekiplerin burada çalışması devam ediyor.

00:49:45Bir ormanlı kalan söz konusu mu peki yakında

00:49:47bulunan? Şu an herhangi bir

00:49:49teknik söz konusu değil.

00:49:51Bu şekilde açıklama o zaman geldi.

00:49:53Daha doğrusu bölgeden edindiğim bilgi

00:49:55bu doğrultuda herhalde değil mi?

00:49:57Doğru. Şu an zaten biz yangın bölgesindeyiz.

00:49:59Şu an ormanlık alanla ilgili herhangi bir tehlike söz

00:50:01konusu değil. Peki son olarak şunu da

00:50:03sormak istiyorum. Daha doğrusu

00:50:05iki sorum var. İlki neden çıktığına ilişkin

00:50:07bir bilgi var mı şu anda yangının? Yani daha doğrusu

00:50:09evet kağıt fabrikası,

00:50:11sıkıştırılmış kağıtlar var ama sıcaklıktan

00:50:13dolayı mı yoksa başka bir neden mi var? Bununla ilgili

00:50:15bir çalışma yapıldı mı? Şu an resmi

00:50:17kaynaklardan herhangi bir açıklama

00:50:19gelmedi. Biz de bu noktada

00:50:21bir açıklama bekliyoruz. Şu an bir resmi

00:50:23açıklama yok yangın neden çıktığına ilişkin.

00:50:25Peki yangında zarar gören bir

00:50:27umudumuz tabii ki de

00:50:29olmaması ama bir kişi var mı?

00:50:31Şu an yangından

00:50:33tabii itfaiye ekipleri alevlerin

00:50:35içerisinde mücadele ettiği için zaman zaman

00:50:37dumanlar etkilenen itfaiye

00:50:39personeli oluyor. Bunlara da olan yerin hemen

00:50:41bulunan ambulanslarda

00:50:43an be an hemen

00:50:45müdahale edip durum ağır olanları

00:50:47hastanelere götürüyor. Şu an itibariyle

00:50:49ağır bir durum söz konusu

00:50:51değil. Burada Aydın Valisi Yasuf

00:50:53Can Bolat da geldi. Ekibiyle

00:50:55birlikte burada alandaydı.

00:50:57Dediğim gibi burada şu an

00:50:59çok şükür sağlıkla

00:51:01ilgili olumsuz bir durum söz konusu

00:51:03değil. An itibariyle. Peki çok teşekkürler

00:51:05ki umudumuz bu şekilde devam etmesi.

00:51:07Son olarak rüzgar hala devam ediyor mu?

00:51:09Şu an evet alanda rüzgar mevcut.

00:51:11O yüzden ekiplerin mücadelesini

00:51:13zorlaştırıyor rüzgar.

00:51:15Peki çok teşekkürler.

00:51:17Bilgin var mı

00:51:19Ferdi geri dönüşüm kağıtları mı?

00:51:21Evet doğru geri dönüşüm

00:51:23kağıtları. Yani toplanan

00:51:25kağıtlar galiba bunlar. Yani işlemiş kağıtlar da

00:51:27yanında. Peki çok teşekkürler

00:51:29Ferdi Uzun. Anadolu Ajansı

00:51:31İzmir muhabiri.

00:51:33Arkadaşımız. Geçmiş olsun dileklerimizi

00:51:35de tabi bu bölgede ileterim.

00:51:37Şimdi tabi organize sanayi

00:51:39bölgesinde olduğu için

00:51:41sıcak görüntülerde

00:51:43ekranlarımıza yansıdı. Konuştuğumuz

00:51:45yakında çimento fabrikası var.

00:51:47Rüzgarın etkisi var. Az önce

00:51:49Zeki Bey'in dediği gibi geri dönüşüm

00:51:51tutuşum ve yanış özelliği çok yüksek olan

00:51:53zaten kağıt sonuçta.

00:51:55Bu itfaiyeciler için

00:51:57çok zor bir mücadele.

00:51:59En zoru

00:52:01en zorlarından biri hava yapışacak fabrikaları.

00:52:03Orada çünkü söndüremiyorsunuz da

00:52:05yangını.

00:52:07Patlamayı daha doğrusu. Ama

00:52:09geri dönüşüm kağıtları da fazlasıyla maalesef

00:52:11görüyoruz.

00:52:13Sevindiren demek istemiyorum ama

00:52:15en azından içimizi bir nebzede olsun rahatlatan

00:52:17detay Ferdi'nin verdiği detaylardan biri.

00:52:19Can kaybı yok.

00:52:21Can kaybı yok.

00:52:23İtfaiye ekiplerini de bölgede çalışan ve

00:52:25bütün görevlileri de kolaylıklar dileyelim.

00:52:27Çünkü çok yoğun bir duman var.

00:52:29Bir zehirlenme ihtimali de

00:52:31söz konusu. Ama tabi ekipler de bu doğrultuda

00:52:33aynı hassasiyetle

00:52:35çalışmalarını yürütüyorlar.

00:52:37Yine sevindiren daha doğrusu

00:52:39içimizi rahatlatan bir detay. O bölgenin

00:52:41organize sanayi bölgesi olmasından da

00:52:43kaynaklı ve tabi ki akşam saatlerinden

00:52:45olmasından da dolayı

00:52:47içeride bir

00:52:49yakınında bir yerleşim yeri olmaması

00:52:51ormanlık bir alan olmaması

00:52:53başka bir noktaya sıçrama ihtimalinin olmaması

00:52:55bu yangının

00:52:57fakat görüntüler fazlasıyla çarpıcı.

00:52:59Çok ciddi bir yangın.

00:53:01Çalışan personel olmaması da

00:53:03gece saatlerinde olduğu için

00:53:05akşam çıktı. Ama

00:53:07bir durum yok. Yani olumsuz, o anlamda

00:53:09olumsuz bir durum yok.

00:53:11Siz dediniz Kaan Bey, havai fişek,

00:53:13kimyasal fabrikalar,

00:53:15kağıt fabrikaları,

00:53:17kimyasal fabrikalarda

00:53:19kereste fabrikalarında

00:53:21böyle yanıcı özelliği

00:53:23olan bu yangın riski yüksek.

00:53:25İşte bununla ilgili önlemler alınıyor.

00:53:27Ben kontrol altına

00:53:29alınacağını düşünüyorum ama

00:53:31rüzgar burada etkiliyor.

00:53:33Etkiliyor tabi.

00:53:35Geçmiş olsun diyelim.

00:53:37Çevre illerden

00:53:39ekipler geldi ve

00:53:41onlar da çalışmalarına devam ediyorlar. Şimdi

00:53:43bu görüntüler eşliğinde

00:53:47bu görüntüler eşliğinde, bu görüntüleri de

00:53:49ekranlarımıza getirdik. Kısa bir reklam arasına gidelim.

00:53:51Reklamların ardından devam edeceğiz.

00:53:53Devam ediyoruz.

00:54:07Reklamların ardından tabi

00:54:09aslında bugün konuştuğumuz konu dış politikaya yönelik

00:54:11gelişmelerdi fakat bir son dakika

00:54:13gelişmesiyle yayınımızı

00:54:15kestik ve

00:54:17farklı bir konuya aslında bağlandık. Aydın'ın

00:54:19sökü ilçesinden çünkü çok sıcak görüntüler

00:54:21ekranlarımıza geliyor. Şimdi görüntüler gelsin

00:54:23ekranlara bir kez daha konuşalım.

00:54:25Özellikle

00:54:27yani

00:54:29gece saatlerinde

00:54:31böyle bir gelişmenin olması da

00:54:33böyle görüntülerin de ekranlara gelmesi de

00:54:35üzücü çünkü

00:54:37bir kez daha aynı noktaya geleceğim.

00:54:39Güngör Bey sizler de bir gazeteci olarak

00:54:41maalesef fazlasıyla

00:54:43yangın ve doğal

00:54:45afet. Bu tam olarak doğal

00:54:47afet olarak geçer mi bilmiyorum ama bir fabrikada

00:54:49gerçekleştiği için. Şimdi bu yangından

00:54:51gece müdahale zordur. Çok zor.

00:54:53Gece zor, rüzgar olması zor.

00:54:55Bir kağıt fabrikası olması

00:54:57zorlaştırıyor. Oradaki

00:54:59meslektaşımız Anadolu Ajansı Muhaveri'ne de

00:55:01çevre ilçelerden

00:55:03destek geldi itfaiye.

00:55:05Bir de fabrikanın ilk müdahale sistemi vardır.

00:55:07Kağıt fabrikası olduğu için

00:55:09yangına karşı önlem sistemi vardır.

00:55:11Özür dilerim durduruyorum. Şimdi fabrikanın sahibi

00:55:13Sayın Hanefi Öksüz

00:55:15çok geçmiş olsun dileklerimizi iletelim.

00:55:17Alo.

00:55:19Alo, sesim geliyor mu? Merhaba.

00:55:21Evet, geliyor efendim.

00:55:23Hanefi Bey, geçmiş olsun dileklerimizi iletelim.

00:55:25Nedir son durum?

00:55:27Sizden de bir dinlemek isteriz.

00:55:29Valla fabrikanın

00:55:31tabii atık kağıt

00:55:33sahasında bu yangın

00:55:35oluştu.

00:55:37Kağıt çok çabuk tutucu,

00:55:39tutuşucu bir maske.

00:55:41Maalesef yangını söndürmek de

00:55:43çok zor oluyor.

00:55:45Aslında alanda her türlü

00:55:47en son sistem,

00:55:49yangın söndürmeye dönük sistemlerimiz var.

00:55:53Ama yetersiz kaldı havanın

00:55:55çok sıcak olması.

00:55:57Bir de rüzgar burada

00:55:59çok büyük bir etki

00:56:01gösteriyor.

00:56:03Çünkü yanan kağıtlar yükseklere

00:56:05kadar çıkıyor, tekrar

00:56:07yanmamışların üzerine düşüyor.

00:56:09Bu nedenle

00:56:11bayağı

00:56:13uğraşıyoruz.

00:56:15Çok önemli bir detay verdiniz bu arada Hanefi Bey.

00:56:19Mesela orman yangınlarında da sıkça görürüz.

00:56:21Özellikle çam ormanlarında.

00:56:23Kozalakların farklı noktalarda yangın çıkartması

00:56:25benzer bir durum o zaman.

00:56:27Kağıtların yanmamış, kağıtların üstüne.

00:56:29Aynısı, evet.

00:56:31Rüzgar çok önemli burada.

00:56:33Maalesef

00:56:35sönmeye yakındı, bayağı bir önlem

00:56:37almıştık. Ama rüzgar

00:56:39yön değiştirince

00:56:41yangın şiddetlendi.

00:56:43Burası

00:56:45Avrupa'nın en büyük kağıt tesislerinden

00:56:47birisi.

00:56:49Aslında fabrikanın olduğu yer değil.

00:56:51Fabrikanın dışında bir bölge burası.

00:56:53Daha doğrusu çok uzak değil

00:56:55ama

00:56:57yakın fakat arada

00:56:59yollar falan var.

00:57:01Depolama sahası değil mi?

00:57:03Depolama sahası, evet.

00:57:05Ne kadar zamandır faaliyet gösteren bir fabrika?

00:57:07Aşağı yukarı

00:57:093 sene falan oldu.

00:57:11Daha önce

00:57:13böyle bir olay.

00:57:15Bir kere daha yaşamıştık.

00:57:17Onun için fabrikanın

00:57:19içinden atıksa

00:57:21stok alanını dışına taşıdık.

00:57:23Ama

00:57:25yine bir yangın gerçekleşti.

00:57:27Evet, evet. Sebebini bilmiyoruz

00:57:29neden olduğunu aniden.

00:57:31Bununla ilgili bir çalışma ya da ilk bulgular

00:57:33var mı peki neden yangının çıktığına ilişkin?

00:57:35Vallahi o ancak

00:57:37yarın veya bir gün

00:57:39yangın söndükten sonra belli olur dediler.

00:57:41Her şey inceleniyor

00:57:43şu anda.

00:57:45Şu an öncelik söndürmek o zaman yangını.

00:57:47Evet efendim.

00:57:49Buyurun Zeki Bey.

00:57:51Geçmiş olsun.

00:57:53Gerçekten büyük bir felaket.

00:57:55Umarım can kaybı yok.

00:57:57Bizim bildiğimiz kadarıyla.

00:57:59Bunu da soralım.

00:58:01Şu an bir yaralanan ya da

00:58:03Allah korusun hayatını kaybeden yok.

00:58:05Hayır yok.

00:58:07Aslına bakarsanız burada

00:58:09siz geri dönüşüm yapıyorsunuz.

00:58:11Hem katkı sağlıyorsunuz doğaya katkı sağlıyorsunuz.

00:58:13Sıfıra attık projesiyle ilgili bir durum sanıyorum bu.

00:58:15Evet.

00:58:17Zannettiğim kadarıyla bir sabotaj olma ihtimali de

00:58:19var mı yok mu bilmiyoruz ama

00:58:21böyle bir durumda siz

00:58:23daha önceden de bu yanıcı

00:58:25parlayıcı bir madde olduğu için

00:58:27topladığınız alanlar

00:58:29bu tip olaylar oluşabiliyor.

00:58:31Ama herhalde anladığım kadarıyla bu uçuşan kağıtlar

00:58:33sadece kağıtlara tutuşturuyor.

00:58:35Çevre civarlarda tehdit oluşacak

00:58:37bir durum olmadığıyla ilgili açıklama yaptınız.

00:58:39O da herhalde en azından

00:58:41yaptığınız bu alanla

00:58:43ilgili olan kısımlarda daha önceden

00:58:45geçirdiğiniz yangından dolayı

00:58:47aldığınız önlemlerden kaynaklanıyor galiba.

00:58:49Çünkü anladığımız kadarıyla etrafı da

00:58:51güvenli bir yer gibi burası.

00:58:53Doğru mudur?

00:58:55Etrafı çevrilmiş bir yer.

00:58:57Bir de yerleşim alanlarına

00:58:59bitişik değil tabii burası.

00:59:01Sanayi bölgesinde.

00:59:03Ve fabrikanın da

00:59:05biraz dışında bir yer.

00:59:07Yerleşim alanlarına yaklaşık ne kadarlık bir uzaklıkta?

00:59:11Yerleşim alanı yok.

00:59:13Belki böyle bir kilometre

00:59:15falan olabilir.

00:59:17Ormanlık bir alan söz konusu mu peki?

00:59:19Hayır hayır. Organize sanayi bölgesi burası.

00:59:21Bir çimento fabrikası var

00:59:23sanırım yakın. Ama onda da

00:59:25bir risk yok anladığımız kadarıyla.

00:59:27Yok efendim. En yakında bir çimento

00:59:29fabrikası var. Arada da yüksek bir duvar

00:59:31vardır. Peki sizlere ekipler

00:59:33tarafından bir bilgi verildi mi? Ne zaman

00:59:35yakın söndürülür ve benzeri?

00:59:37Hiçbir şey söylenmiyor.

00:59:39Çünkü tahmin edilmeyen şeyler

00:59:41olabiliyor. Ama

00:59:43biraz daha

00:59:45arazöz ve şevk takviyesi

00:59:47itfaiye sayısı

00:59:49arttırılmış olabilse

00:59:51daha iyi olacak.

00:59:53Tahmin edici zararınız ne kadardır burada?

00:59:55Sadece kağıtlar mı yandı yoksa başka

00:59:57materyalarda zarar gördü mü

00:59:59tesisinize?

01:00:01Yok. Başka zararımız yok ama

01:00:03çok miktarda kağıdı

01:00:05öyle tahmin ediyorum ki

01:00:07söndüremezsek

01:00:09yanacak tabii.

01:00:11Sıkıştırılmış kağıtlardan bahsediyoruz tabii ki.

01:00:13Evet. Bunlar alt kağıtlar.

01:00:15Ne kadarlık bir kağıt, ne kadarlık

01:00:17bir miktar vardı? Kağıtlar

01:00:19açısından soruyorum.

01:00:21Vallahi şimdi onu da tam

01:00:23bilemiyorum ama

01:00:25burada stok olanları oldukça büyük.

01:00:29Çünkü burası günde

01:00:312000 ton zahcenen madde kullanıyor.

01:00:352000 ton.

01:00:37Avrupa'nın en büyük kağıt fabrikası değil mi?

01:00:39Aynı alanda öyle efendim.

01:00:41Geri dönüşüm alanda.

01:00:43Tam olarak kaçta başladı?

01:00:45Kaçta söndürülmeye yakındı?

01:00:47Eğer mümkünse

01:00:49sizi de tabii çok zorlamak istemiyoruz hem bu saatte

01:00:51hem de bu yoğunlukta ama tam olup izleyenlerimizin

01:00:53da net bilgilenmesi amacıyla soruyorum bu soruyu.

01:00:55Tam olarak kaçta başladı ve ne oldu?

01:00:57Kaçtama doğru başladı.

01:00:59Tabii

01:01:01bunlar günlerce devam

01:01:03edebiliyor.

01:01:05Rüzgara bağlı her şey.

01:01:07Yanmamış kağıtları

01:01:09o bölgeden sanıyorum ekiplerin

01:01:11yangının da devam etmemesi

01:01:13amacıyla bir tahliyesi de söz konusuydu.

01:01:15Bununla ilgili

01:01:17durum nedir? Yani şu anda o

01:01:19yanmamış kağıtların hepsi acaba bölgeden

01:01:21çok ciddi bir rakamdan bahsettiğiniz için

01:01:23çok ciddi bir miktardan bahsettiğiniz için

01:01:25haliyle çok kolay da değil.

01:01:27Ama o yanmamış kağıtlar da farklı bir noktaya taşındı mı

01:01:29taşınıyor mu şu anda?

01:01:31Şimdi taşınıyor ama

01:01:33bunlar yetersiz

01:01:35kalıyor. Yani bir taraftan

01:01:37kamyonlarla

01:01:39aralar açılmaya çalışıyor.

01:01:41Yangının önünü kesilmeye çalışıyor.

01:01:43Ama bir bakıyorsunuz rüzgar

01:01:45bir kağıt

01:01:47yanmış kağıt parçasını

01:01:49elli metre yüz metre

01:01:51öbür taraflara götürebiliyor.

01:01:53Biraz önce satır arasında itfaiyenin

01:01:55biraz daha artırılması gerektiğine ilgili bir şey

01:01:57arasöz çağrısı yaptınız galiba değil mi biraz önce?

01:01:59Yani

01:02:01Sağolsun

01:02:03civar vidayetlerden

01:02:05baya

01:02:07büyük bir gayretle uğraşıyor.

01:02:09Taşla valilerimiz

01:02:11olmak sayın makamlarımız

01:02:13falan. Ama

01:02:15bu yangını söndürmek için daha fazla

01:02:17ihtiyaç

01:02:19görünüyor şu anda.

01:02:21Yani bu veri elinizde olmayabilir

01:02:23tabii ki ya da şu an aklınıza gelmiyor olabilir

01:02:25ama hatırlıyorsanız en azından

01:02:27cevaplamanızı isteyeceğim. Yaklaşık ne

01:02:29kadar metre karelik bir alandan bahsediyoruz

01:02:31bu yangının çıktığı alan olarak?

01:02:33Valla burası sadece

01:02:35250 dönüm bir

01:02:37arazi parçası fabrikanın dışında.

01:02:39Ama tabii ki

01:02:41burada başka binalar da var.

01:02:43Yakınında hangi fabrikalar?

01:02:45Bir çimento fabrikası var mesela onun dışında.

01:02:47Başka fabrikaya var.

01:02:49Sonuç olarak

01:02:51Milliyet Servet. Hanife Bey büyük

01:02:53geçmiş olsun diyorum. Çok teşekkür ediyorum.

01:02:55Biz de evet geçmiş olsun dileklerimizi

01:02:57iletelim Hanife Bey'e. Bir soracağınız

01:02:59bir soru var mı herhangi? Tamam.

01:03:01Çok geçmiş olsun.

01:03:03Sağolun efendim sağolun.

01:03:05Fabrika sahibi

01:03:07Hanife Öksüz yayınımıza bağlandı.

01:03:09Yangının çıktığı aydın sökede

01:03:11yangının çıktığı kağıt fabrikasının

01:03:13sahibi Aydın Öksüz.

01:03:15Hanife Öksüz yayınımıza bağlandı.

01:03:17Son durumu aktardı.

01:03:19Devam ediyor yangın şu anda.

01:03:21Geçmiş olsun dileklerimizi

01:03:23iletelim. Bir gelişme oldukça

01:03:25ekranlarınıza getireceğiz.

01:03:27Çok net bir bilgim yok ama en azından

01:03:29belki Kaan Bey siz yardımcı

01:03:31olabilirsiniz. Bir şey anlamında aklıma geldi.

01:03:33Bu yangın söndürme

01:03:35helikopterleri var. Çok bir sadece

01:03:37gece olduğu için mi kullanılamıyor?

01:03:39Gece yani

01:03:41şöyle. Şimdi her yangına

01:03:43sanırım Anadolu Cansı'ndaki

01:03:45arkadaşımız onunla da

01:03:47ilgili de bilgi verdi. Takviye ekipler geldi.

01:03:49Diğer konumuza döneceğiz. Dış politikaya döneceğiz.

01:03:51Son bir iki cümle olarak almış olayım sizden.

01:03:53Tabi yani büyük geçmiş olsun diyoruz.

01:03:55Avrupa'nın en büyük geri dönüşüm fabrikasından

01:03:57söz ediyoruz. Bunlar milli servet.

01:03:59Her şeyden önce büyük geçmiş olsun diyoruz.

01:04:01Umuyoruz ki bir an önce söndürülür. Şimdi

01:04:03temasları konuşuyorduk.

01:04:05Suriye ile olası

01:04:07konuşuyorduk.

01:04:09Tabi haliyle süremiz de fazlasıyla azaldı.

01:04:11Yaklaşık 10 dakikamız kaldığı için hızlanacağım.

01:04:13Şöyle bir yeni açanlar

01:04:15için diyelim izleyenlerimiz için çok kısa

01:04:17şöyle bir özet geçelim. 2004

01:04:19yılında Türkiye'de gerçekleşen NATO zirvesine

01:04:21ilişkin son durumu düzeltiyorum.

01:04:23O dönem konuşulanları ve bu dönem

01:04:25konuşulacakları

01:04:27konuşulanları 2024 bu dün

01:04:29gerçekleşen NATO liderler zirvesinde

01:04:31konuşulanları 2026'da

01:04:33olası konuşulacakları

01:04:35değerlendiriyorduk ama şu soruyla

01:04:37ben bitirmek istiyorum. Daha doğrusu şu

01:04:39soruyu son soru olarak sormak istiyorum.

01:04:412-5 sizden başlayalım sonra sırayla gidelim.

01:04:43Yaklaşık 10-12 dakikamız kaldı.

01:04:45Provokasyonlar.

01:04:47Türkiye'nin özellikle

01:04:49yumuşak karnı

01:04:51olarak adlandırılan konulardan

01:04:53üretilen provokasyonlar.

01:04:55Türkiye ile

01:04:57Suriye normalleşmesi. Türkiye ile

01:04:59Suriye normalleşmesini

01:05:01engellemek amacıyla ya da en azından bu süreci

01:05:03tekteyi uğratmak amacıyla

01:05:05provokasyonlar, yeni provokasyonlar

01:05:07demek daha doğru olur sanıyorum. Bekliyor musunuz?

01:05:09Elbette ki her an olabilir ve

01:05:11bu konu zaten kaşınıyor dikkat ederseniz.

01:05:13Biraz önce

01:05:15konuşmamızda şunu söyledik.

01:05:17Devletler olarak çok uzun

01:05:19zamandan beri istihbarat anlamında istihbarat

01:05:21görevleri zaten alttan görüşüldü.

01:05:23Bunların başında da Hakan Fidan Bey

01:05:25o dönemde İstihbarat Teşkilatı'nın

01:05:27başındaydı.

01:05:29Şimdi son dönemlerde

01:05:31gördüğümüz şey şu Kayseri'de olan ve

01:05:33daha sonra Reyhanlı'ya sıçrayan daha sonra

01:05:35karşı tarafta Suriye'de

01:05:37gelişen olaylara baktığımızda aslında bu

01:05:39gelişmelerden rahatsız olan bir batı var

01:05:41bir de İran var. Aslında hani

01:05:43çok iyi okumak lazım bu bölgeyi.

01:05:45Neden? Çünkü buradaki çıkarları

01:05:47olan devletler Türkiye'nin ve

01:05:49Suriye'nin burada yaklaşmasını istemiyorlar.

01:05:51Yakınlaşması onlar için sıkıntılı bir durum çünkü

01:05:53orada Sayın Cumhurbaşkanı üstüne

01:05:55basar basar Cumhurbaşkanımız dedi ki

01:05:57Türkiye'nin güneyinde

01:05:59Suriye'nin ve Irak'ın kuzeyinde

01:06:01bir teröristan devlet kurulamayacağız.

01:06:03Türkiye bu konuya ilgi çok net.

01:06:05Ve biraz önce Bümür Ağabey'in anlattığı bir konu var

01:06:07bakın dikkat edin. Amerika

01:06:095. maddeyi, NATO'nun 5. maddesini

01:06:11çalıştırarak hem Irak'ta hem de

01:06:13Afganistan'da operasyon yaptı bakın.

01:06:15Aynı şeyi Türkiye yaptığı zaman

01:06:17bize Petrol'ü sadece İspanya haricinde

01:06:19gönderen olmadı. Gelen Petrol'ü

01:06:21çalışıp çalışmadığı ile ilgili

01:06:23o dönemde tartışmalar vardı. Ve Türkiye bunun üzerine

01:06:25baktı ki güvenliği

01:06:27tehlikeye atacak bir noktası var.

01:06:29Hemen Rusya'yla bir anlaşma yaparak

01:06:31S-400 üyelerinin anlaşması yapıldı ki

01:06:33S-400'er bir NATO üyesi

01:06:35ülkesi olan Türkiye için alınmaması

01:06:37gereken normalde bir olay. Ama

01:06:39bununla ilgili yanılmıyorsam

01:06:41Trump'tı veya daha önce

01:06:43Obama'ydı. Biz Türkiye'ye

01:06:45yanlış yaptık diye de bunu kabul ettiler.

01:06:47Bakın biraz önce çok güzel bir soru sordunuz Kaan Bey.

01:06:49Ben hem

01:06:51Güngör ağabeyim hem de

01:06:53Obama vermedi dedi.

01:06:55Yanlış yaptı dedi. Biz yanlış yaptık aslında

01:06:57Türkiye'ye dedi.

01:06:59Sistemi görelim dediniz ki

01:07:0120 yıl önce

01:07:03yaptıkları işi şimdi biz yanlış yaptık

01:07:05deyip geçirebiliyorlar.

01:07:07Ama o zamana geri dönseniz bunlar

01:07:09geri ayrı şey yaparlar. Dolayısıyla onların

01:07:11menfaatleri o dönem onu gerektiriyordu.

01:07:13Dolayısıyla şöyle bir şey var.

01:07:15Devletlerde daimi dostluklar

01:07:17veya daimi düşmanlıkları yok. Daimi menfaatleri var.

01:07:19O günkü menfaat onu gerektiriyordu.

01:07:21Daim politikalar da yok. Yani bugün

01:07:23övdüğüne yarın sövebilir. Yarın sövdüğüne bugün övebilir.

01:07:25Nihayetinde bu olaylara böyle bakmak

01:07:27lazım. Türkiye bugün Suriye'yle

01:07:29yapılacak olan her türlü

01:07:31işlemde Türkiye'nin lehine aleyh

01:07:33olacak gelişmeler var. Kendi

01:07:35aleyhine olan da şey yapılar içinse

01:07:37aleyh bir duruş. Bu yüzden

01:07:39Türkiye'nin adımlarını

01:07:41biz iyi bakmamız lazım.

01:07:43İyi kontrol etmemiz lazım.

01:07:45Türkiye'nin menfaatine kullanılması gerektiğini düşünüyorum.

01:07:47Peki şimdi tam da bu noktada Türkiye'nin şu anda

01:07:49tabi temel bazı ülkemizde

01:07:51gündem maddeleri var ve

01:07:53bu gündemlerden en öne çıkan

01:07:55başlıklardan biri de göç sorunu.

01:07:57En öne çıkanı değil ama en öne çıkanlardan

01:07:59biri göç sorunu. Terör yine bu

01:08:01sorunların özellikle yıllardır başında gelen

01:08:03bir

01:08:05problem ve

01:08:07hem terör Cihan Bey hem terör hem de

01:08:09göç sorununu çözmek için

01:08:11genel itibariyle katılır mısınız bilmiyorum

01:08:13ama Suriye'yle

01:08:15normalleşme Suriye'yle kurulacak olan

01:08:17ilişkiler fazlasıyla önem arz ediyor.

01:08:19Bu noktada

01:08:21işte Kayseri'de gerçekleşen olaylar

01:08:23ve sonrasında gerçekleşen olaylar da

01:08:25tam da bu noktada göç sorunu çözülsün

01:08:27tırnak içinde söylemiyle gerçekleşen

01:08:29olaylar da aslında bir yerde göç sorununun

01:08:31çözülemeyeceği bir düzleme noktayı

01:08:33doğru götürüyor.

01:08:35Bu bir provokasyon olarak da değerlendirildi.

01:08:37Siz yeni provokasyonlar

01:08:39bekliyor musunuz bu noktada Suriye'yle olan

01:08:41normalleşmeyi engellemek ya da sekteyi uğratmak

01:08:43amacıyla? Şimdi bu soruyu şöyle

01:08:45değerlendirelim Kaan Bey. Bakın

01:08:47Irak ve Suriye

01:08:49göç diyoruz

01:08:51ikisinden de bahsediyoruz. Bu iki durumu

01:08:53yaratan sebep burada iki tane başarısız

01:08:55devletin ortaya çıkartılmış olması.

01:08:57Nedir? Kendi sınırlarına hakim olamamış

01:08:59artık ve yaşanan kaostan

01:09:01devletin ortada kalmamasından

01:09:03devletin ortaya çıkartılmasından kastınız

01:09:05o iki devlet hangisi?

01:09:07Irak ve Suriye sınırımızda olan.

01:09:09Kusura bakmayın onu söylemeyi unuttuysam

01:09:11açık değilim. Ama Irak'taki istikrarsızlığın

01:09:13temel nedeniyle Amerika'ya

01:09:15ilişki devletlerinin o dönem gerçekleştirdiği

01:09:17hareketler, operasyonlar değil mi? Elbette.

01:09:19Irak işgalinden

01:09:212003'den sonra buradaki

01:09:23Amerika'nın iddiası

01:09:25bir devlet inşası yaratacaktı ki

01:09:27daha sonrasında NATO'da bu devlet inşasında

01:09:29yer aldı fakat başarısız oldular biliyorsunuz

01:09:31ve Amerika'nın

01:09:33ortaya getirdiği

01:09:35şekilde oluşturulan

01:09:37bir anayasa oldu. Fakat bu anayasa

01:09:39da hayata

01:09:41doğru düzgün geçirilemediği gibi

01:09:43üç yapı bir şey çıktı. Karşımıza ne çıktı?

01:09:45Mesrepsel iki meslek üzerinden

01:09:47ve bir kimlik üzerinden

01:09:49üçe bölünmüş bir Irak. Diğer taraftan

01:09:51Suriye'ye geldiğimizde işte 2011'den

01:09:53sonra uluslararası veya

01:09:55bölgesel güçlerinde İran gibi

01:09:57Amerika gibi kendi çıkarları doğrusunda

01:09:59burada... Iraklıların

01:10:01aslında Irak noktasında bir şey ekleyebilir miyim? İzniniz

01:10:03olur. Tabii estağfurullah buyurun. Kusura bakmayın ama

01:10:05Iraklıların

01:10:07Irak'ta Iraklıların

01:10:09kendi anayasalarıyla yönetilememesi

01:10:11noktası aslında.

01:10:13Burada bir önem arz etmiyor mu?

01:10:15Elbette önem arz ediyor. Mevcut anayasa

01:10:172005'te yapıldı. ABD'liler yazdı.

01:10:19Evet. Çünkü geçen

01:10:21yaptığımız bir röportajda Suriye

01:10:23Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu Başkanı

01:10:25H.D. Elbahra ile yaptığımız röportajda

01:10:27aynı ifade kullanıldı. Suriye için kullanıldı.

01:10:29Suriyeliler kendi anayasalarıyla

01:10:31yönetilmek istiyor diye. Irak'ta

01:10:33kendi anayasasıyla yönetilmemesi.

01:10:35Suriye'de yönetilememesi. Hüseyin hocamın

01:10:37müsaadesiyle işte buyurun. Şöyle yapalım.

01:10:39Siz de çok affedersiniz. Ben Cihan Bey'in

01:10:41sözünü de kestim. Bitirsin sonrasında size.

01:10:43Şimdi iki tane başarısız yani

01:10:45Irak ve Suriye iki tane başarısız

01:10:47devlet ortaya çıktı. Ve burada

01:10:49şimdi bize güvenlik ve terör

01:10:51olarak biliyorsunuz güvenliğimizi tehdit eden

01:10:53terör ortaya çıktı. Biz dikkat ederseniz

01:10:55Irak'ta yeni yeni

01:10:57yerler öğrendik. Mesela Sinjar

01:10:59öğrendik değil mi? Asos'u öğrendik.

01:11:01Neydi? Normalde bir devlet olmadığı için

01:11:03boşluğun içerisinde yaşanan

01:11:05bu nasıl söyleyeyim

01:11:07birçok sosyal, siyasal, ekonomik

01:11:09sıkıntılar. Bununla beraber terör

01:11:11bağlantısıyla beraber insanlar

01:11:13göç etmek zorunda kalırlar. Bunun benzerini

01:11:15biz Suriye'de gördük. Suriye'deki evet

01:11:17durum biraz daha farklıydı. Burada

01:11:19Arap Baharı dediğimiz sürecin yansıması

01:11:21vardı. Fakat burada Amerika'nın

01:11:23ya da İran'ın ve Rusya'nın

01:11:25her ne kadar Esad rejimi

01:11:27tarafından resmi olarak davet edilmiş

01:11:29olsa da üç tane gözle

01:11:31görülür. Nasıl söyleyeyim bölgesel

01:11:33ve küresel aktörün girmesiyle ve

01:11:35kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmesiyle

01:11:37tamamen ikiye bölünmüş

01:11:39Fırat'ın doğusu ve batısı olarak

01:11:41devlet var. Şimdi bizim ana hedefimiz

01:11:43şu Türkiye olarak aslında doktrin

01:11:45şu iki tane tekrar

01:11:47kendi devlet gibi yani

01:11:49devlet olmuş iki tane

01:11:51ulus devlet formatında geri dönmüş

01:11:53kendi sınırlarını veya içeride devlet

01:11:55anlamında her türlü hizmeti

01:11:57verebilecek iki yapının ve istikrarın

01:11:59kavuşturulduktan sonra göçmen ve

01:12:01terör sorunu ancak bu şekilde

01:12:03görebiliriz Kaan Bey. Peki

01:12:05Güngör Bey yaklaşık 3.5 dakika

01:12:07Şimdi aslında bütün konuştuğumuz

01:12:09coğrafya 1. Dünya Savaşı

01:12:11Osmanlı coğrafyası. Yani Irak ve

01:12:13Suriye dediğimiz ülke yaklaşık 450 sene

01:12:15Osmanlı idaresinde kalmış.

01:12:17Ülkelerden söz ediyoruz ama ne yazık ki

01:12:1991'de Körfez Savaşı olarak

01:12:21başlayan ve 2011'de de

01:12:23Arap Bağrı olarak başlayan

01:12:25iki tane sarsıntı geçirdi.

01:12:27Şimdi bir bakalım 91'in

01:12:29Orta Doğu'su da yok 2011 yılının

01:12:31Orta Doğu'su da yok. Suriye üzerinde

01:12:33her zaman anlattığım bir şey var. 2011'de

01:12:35olaylar başladı. İşte özgürlük, Arap Bağrı

01:12:37Esad halkına zulmediyor.

01:12:39Bir dikta

01:12:41tartışmaları aldı başını giderken

01:12:4313 yıl sonra baktığımızda

01:12:45Suriye İç Savaşı'nın özeti

01:12:47gibi küresel aktörlerin

01:12:49ABD ve Rusya'nın üstleriyle sağda olduğu

01:12:51bölgesel aktör İran'ın

01:12:53sağda olduğu, Türkiye'nin sınır

01:12:55güvenliği için güvenli bölgeler oluşturmak

01:12:57zorunda kaldığı, devlet dışı aktörler

01:12:59olarak tanımladığımız, başta terör örgütü

01:13:01PKK ve DAŞ'ın CİRİT attığı

01:13:03yine silahlı grupların devlet tanımı

01:13:05olmasa da Lübnan Hizmulları'nın

01:13:07sağda olmasına örnek verebiliriz.

01:13:09Bazı ülkeler terör örgütü olarak

01:13:11kabul ediyor. Esad da onları terör örgütü

01:13:13olarak tanımlıyor. Olduğu da fakto

01:13:15çok yapılı bir

01:13:17toprak bütünlüğünü şu anda

01:13:19koruyamayan bir Suriye Arap Cumhuriyeti'den

01:13:21söz ediyoruz. Ben her zaman Suriye konusunda

01:13:23bu Arap Bağrı sürecinde mehrum

01:13:25başbakanımız Prof. Dr. Necmetin Erbakan'ı

01:13:27anarım.

01:13:29Suriye'de eğer de ileride

01:13:31bir kar karışılık olursa, Suriye karışsa

01:13:33hedef ülke Türkiye'dir. Aslında

01:13:35Suriye'nin bu hale getirilmesi

01:13:37Türkiye'nin bekasına ve

01:13:39toprak bütünlüğüne bir tehdittir.

01:13:41Kaan Bey, izleyicilerimiz bakın

01:13:43bizim de kaçırdığımız

01:13:45bir nokta var.

01:13:472011'de Suriye'de olaylar başlayınca

01:13:49çatışmalar 2012 ve

01:13:512013'te şiddetlendi.

01:13:53Ve 2014'te sahih terör örgütleri

01:13:55girmeye başladı. Peki o dönemde

01:13:57Türkiye'de ne oldu? İkisi de paralel gitti.

01:13:5917-25 Aralık

01:14:01ve

01:14:032016'da 15 Temmuz'a

01:14:05giden süreç. MİT Müsteşarı'nın ifadeye

01:14:07çağrılmasına dolayı öncesinde MİT tırları

01:14:09vakasına kadar. Aslında

01:14:11birbirine paralel gitti. Eğer

01:14:132015 Temmuz'un

01:14:15arefesinde başarılı olsaydı

01:14:17yani hedeflerine uğraşsalar da

01:14:19başaramadılar. Her şeyden önce hain darbe

01:14:21Türkiye'de bir iş savaşı çıkartacaklardı.

01:14:23Buna defaatle devlet büyükleri söyledi

01:14:25ve FETÖ'cülerin mahkemelerde itirafları

01:14:27da var. Suriye'den gelecek gruplara

01:14:29atıfta bulunuyorlar.

01:14:31Onun için bu

01:14:33Suriye'nin normalleşmesi Türkiye'nin

01:14:35Suriye normalleşmeden sınır güvenliğimizi sağlayamaz.

01:14:37Suriye ile normalleşmeden

01:14:39PKK'nın varlığı orada sonlanmaz.

01:14:41Yani bunun bir sağ

01:14:43gerçeği o gerçeği olarak karşımıza çıkıyor.

01:14:45Ne olur? Rakka'dan boşaltır başka bir bölgeye

01:14:47yerleştirir ABD.

01:14:49Onun için ben bu yeni sürece çok

01:14:51önemsiyorum. Hem Suriye'nin

01:14:53dönüşü hem de terörle mücadele açılar

01:14:55çok önemli. Ama ABD gerçekten

01:14:57bir gazeteci olarak da sorguluyorum.

01:14:59ABD varken bu süreci nasıl yürüteceğiz?

01:15:01En büyük soru işareti.

01:15:03Dünya'ya problem. Küresel güvenliğin

01:15:05önde en büyük engel ABD. Az önce siz

01:15:07dediniz bastığı yerde çimen bitmiyor.

01:15:09Afganistan, Irak,

01:15:11Suriye nereye girdiyse ölüm ve kas.

01:15:13Suriye'de özür dilerim Irak'ta

01:15:151 milyon insanın ölmesine neden oldular.

01:15:17Ben yeni dönemin Ağustos ve

01:15:19Meylül daha da hızlanacağını düşünüyorum.

01:15:21Ama hesaba dikkat etmek lazım. Açıklamalarına

01:15:23attığı adımlar çok önemli. Yavaş

01:15:25gideceklerdir. Yani Şam bizim kadar

01:15:27hızlı gitmez bu süreçte.

01:15:29El muhabaret denen bir olay var. Bağız dengesi var.

01:15:31Kendi iş dengeleri var.

01:15:33Peki çok teşekkürler.

01:15:35Ben dememişim aslında bastığı yerde çimen bitmez

01:15:37diye ama doğru bir tabir. Yanlış da

01:15:39bir tabir değil. Şu da var ABD

01:15:41hapşırırsa dünya nezle olur.

01:15:43Suriye sahası Kaan Bey özür

01:15:45dilerim lafınızı böldüm. Aslında

01:15:47çok inanılmaz böyle

01:15:49karışık ve zor bir renkleme sahip.

01:15:51Ne olacak ilerleyen süreçte

01:15:53onu da göreceğiz. Hukukçu Zeki Aratürk çok teşekkürler.

01:15:55Ben teşekkür ederim. Uluslararası İlişkiler

01:15:57uzmanı Cihan Günyel çok teşekkürler.

01:15:59Gazeteci Güngör Yavuz Aslan çok teşekkürler

01:16:01Güngör Bey. Dış politikaya

01:16:03konuştuk. Son olarak şu bilgiyi verelim.

01:16:05Aydın'ın sökü ilçesine bağlı Sazlı Mahallesi

01:16:07yakınlarında bulunan kağıt fabrikasındaki

01:16:09yangında devam ediyor. İlerleyen

01:16:11saatler ve dakikalarda bir gelişme olduğu

01:16:13takdirde ekranlarınızda olacağız ve paylaşacağız

01:16:15bütün gelişmeleri. Sonuna

01:16:17geldik özel yayınımızın. İyi akşamlar.

Category

Döküm

Önerilen