Dr. Öğretim Üyesi Erhan Irmak, deniz suyu sıcaklığının artması ile Akdeniz ve Ege'de egzotik türlerin çoğaldığına, yerli balık türlerinin ise azaldığına dikkat çekti. Irmak, ''Deniz suyu sıcaklığının artışı, balon balığı ve aslan balığı gibi egzotik türlerin sayısında artışa neden oluyor. Daha önce akvaryumlarda görmeye alıştığımız aslan balığı, Süveyş Kanalı'ndan geçerek batıya doğru yayılışı arttı'' dedi.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Mersin yaz haliyle,
00:02Mersin yaz haliyle,
00:04Mersin yaz haliyle,
00:06Mersin yaz haliyle,
00:08Mersin yaz haliyle,
00:10Mersin yaz haliyle,
00:12Mersin yaz haliyle,
00:14Mersin yaz haliyle,
00:16Mersin yaz haliyle,
00:18Mersin yaz haliyle,
00:20Mersin yaz haliyle,
00:22Mersin yaz haliyle,
00:24Mersin yaz haliyle,
00:26Mersin yaz haliyle,
00:28Mersin yaz haliyle,
00:30Mersin yaz haliyle,
00:32Mersin yaz haliyle,
00:34Mersin yaz haliyle,
00:36Mersin yaz haliyle,
00:38Mersin yaz haliyle,
00:40Mersin yaz haliyle,
00:42Mersin yaz haliyle,
00:44Mersin yaz haliyle,
00:46Mersin yaz haliyle,
00:48Mersin yaz haliyle,
00:50Mersin yaz haliyle,
00:52Mersin yaz haliyle,
00:54Mersin yaz haliyle,
00:56kıtalar arası deniz yani kapalı deniz gibi bir düşünebilirsiniz iç deniz gibi.
01:01İki tane girişi var. Bir tanesi insan yoluyla açılmış. Biri doğal zaten
01:06Boğaz, Süveyş kanalı ve Cebelitarık Boğazı. Dolayısıyla bir kanal, bir
01:12koridor olduğu için buradan farklı canlı geçişleri olabiliyor. Fakat bu
01:18geçişlerin olduğu denizlerin karakteristiği biraz farklı. Yani
01:21Çünkü ııı Atlantik suları Akdeniz'e yakın fauna ortak fakat bulunduğu
01:28ortam itibariyle fauna ortak ııı Kızıldeniz'den bağlı olduğumuz Süveyş
01:32kanalı ile geçiş yapan canlılar genelde tropikal kaynağı kökenli.
01:36Dolayısıyla sıcak ortamlardan gelen balıkların ııı Akdeniz'e
01:41yerleşmesi deniz suyu ısındıkça daha kolay olabilmekte. Ve bu da
01:45ne oluyor? Işte ortama çok daha kolay adaptasyonları sağlanıyor.
01:49Daha farklı türler oluyor. Egzotik türlerin sayısında bir artış oluyor.
01:54Iıı bunun haricinde de işte yerli türlerle tabii ki rekabet
01:58konusuna da girebiliyorlar. Iıı bizim sularımıza iki tane yerli
02:01türümüz vardı. Iıı bir tanesi Tropical Atlantik diye geçiyor
02:05ama yerli yani çok uzun süredir bizim Akdeniz'de bulunan bir tür
02:08zaten. Derinlerde çıkar zaten yaşar. Iıı diğer tür
02:12kozmopolit bir tür. Yani bunlar Akdeniz var olduğundan beri
02:15hemen hemen var olan türler. Ama diğer kalan geride kalan
02:19ııı türler yaklaşık ııı yanlış hatırlamıyorsam beş ya da altı
02:24tür olabilir yeni geçişlerle birlikte. Bunlar Kızıldeniz'den
02:27gelen İndo Pasifik kökenli türler ve sıcak seven türler.
02:31Dolayısıyla Akdeniz'deki ııı mevcut sıcaklık artışı
02:36bunların da ortama yerleşmesine yardımcı oluyor. Bir diğer
02:40mesela örnek verebilecek olursak sıcak seven türler adına işte
02:44Aslanbalı popüler olarak ııı eskiden akvaryumlarda görme
02:49alıştığımız bu tür işte ııı Süveyş Kanalı'ndan geçerek
02:52ııı gittikçe yayıldı ve artık Akdeniz'in aşina bir türü haline
02:58geldi. Ama işte bu geçişler sonucu Akdeniz'deki
03:02yayılımları tabii ki ııı sıcaklık ııı dereceleri
03:06bunların yayılımlarını ııı belirliyor, sınırlıyor. Işte
03:10özellikle bizim Adalar Denizi yani Ege Denizi, Adalar
03:14Denizi dediğimiz bölgede bir sıcaklık bariyeri var. Ve bu
03:18bariyeri aşamadıkları için belli bir yerin üstüne ııı bu
03:21sıcak seven türler çıkamıyor. Iıı son yıllarda miktarı artan
03:25bir türümüz var. Denen çizgili ton. Iıı şu an müzede aslında
03:31var ama sergide değil. Onu da yakında koyacağız. Iıı çizgili
03:35ton ya da pijamalı der balıkçılar. Iıı güzel bir balık
03:38türümüz. Iıı eskiden beridir yani Akdeniz Baharı olduğundan
03:42beri bu türümüz var. Biraz daha ılıman suları seven bir
03:46türdü. Iıı çok fazla görünmüyordu. Fakat işte
03:49yaklaşık bir son yedi sekiz senedir sularımızdaki miktarı
03:53biraz arttı. Iıı özellikle Akdeniz bölgesinde ııı yaz
03:57döneminde biraz daha fazla yakalanır oldu. Ama tabii ki
04:00direk bunu küresel ısınmaya bağlamak çok doğru olmayabilir
04:04şu açıdan. Iıı onunla rekabet eden benzer gruptaki türlerde
04:09bir azalış var. Yani işte mevcut ortamda aynı boya sahip,
04:14aynı yaşam koşullarına sahip ekolojik istekleri çok yakın
04:18olan aynı besin gruplarından beslenen işte tombik, yazılı
04:23orkunuz veya orkunuz gibi türlerdeki azalmadan dolayı da
04:26olma ihtimali yüksek. Yani bu rekabetten dolayı işte ııı bir
04:31türün ya da türlerin azalması başka bir türün o bölgeye ııı
04:35yerleşmesine sebep olabiliyor. Son yaklaşık yirmi beş, otuz
04:39yıldır ııı biz kendi ülkemiz için konuşacak olursak ııı
04:43denizlerimizde bir kirlilik artışı söz konusu. Işte bundaki
04:47en büyük sebep de kıyısal bölgelerin çok fazlaca
04:50işgal edilmiş olması. Yani göç çok fazla alıyor. Işte ııı
04:54yerleşim yeri olarak kullanılıyor. Bunun yanında
04:57işte ııı turizm çok büyük etken bunda. Çünkü ne kadar insanlı
05:01aktivitesi olursa o kadar kirlilik de artıyor bölgede.
05:04Işte bu kirlilik nereden kaynaklanıyor? Genelde karasal
05:07kaynaklı. Dolayısıyla ııı karasal kaynaklı olan bu
05:10kirlilikten dolayı denizdeki işte ııı türbitit artışı yani
05:14bulanıklığın artışı deniz suyundaki sıcaklığın da
05:17artışının temel sebeplerinden bir tanesi. Dolayısıyla ııı
05:22denizlerimizde şimdi bahsi geçen o iki üç derecelik
05:26artışlar hocalarımız bunları söylediler. Muhtemelen zaten bu
05:30kirlilikten kaynaklı bir artış. Özellikle lüfer ve
05:33palamut açısından ııı bahsetmemiz gerekli. Çünkü bu
05:38bahsettiğimiz iki tür ııı denizlerimizin en önemli ııı
05:42ticari balıklarından ikisi. Birincisi birincisi hamsi değil
05:47aslında. Üç taneden ikinci. Türkiye denizlerindeki en
05:51önemli ııı ticari türümüz palamuttur. Bu balıklar lüfer
05:56ve palamut üremesini Karadeniz'de gerçekleştiriyor.
05:59Dolayısıyla oradaki hava şartları bunların üremelerini
06:04de direkt etkilemiş oluyor. Dolayısıyla sezondan sezona
06:07bunların verimlikleri de değişiyor. Geçen sene mesela
06:10palamut çok çok az oldu. Yani balıkçılarımıza hiçbir faydası
06:13olmadı. Tabii işte dediğim gibi şimdi tekrar aşırı
06:17avcılığa geleceğiz. Sadece küresel ısınmayla ya da ki
06:20iklim koşullarıyla ilgili bağdaştırmamak lazım. Eee
06:23aşırı avcılık da bunda çok büyük bir etken. Dolayısıyla
06:25siz eee topyekun saldırırsanız dediğim gibi bu aşırı avcılık
06:30dediğim bu. Yani hiçbir kota uygulamadan eee belli bir
06:33bölgede bütün balıkçılar aynı balık popülasyonuna doğru
06:36yakalamak için eee mücadele ederse eee buradan işte aynı
06:42yılın yavruları boğazlardan çıkıp işte göçünü tamamlayıp
06:45tekrar geriye dönmesi gerekirken eee boğazdan dahi
06:48çıkamazsa dolayısıyla popülasyonda ciddi bir düşüş
06:51olur. Biz onu yaşadık. Muhtemelen yani benim sadece
06:55öngörüme dayalı olarak söylüyorum. Bilgime dayalı
06:58olarak, öngörüme dayalı olarak bu sene de maalesef eee
07:01Palamut balığı olmayacak. Eee her ne kadar çapayı da tutulsa
07:05da şu an hani insanlar hevesleniyor. Balıkçılarımız
07:08tabii ki gayet doğal olarak istekliler. Hani tutma konusunda
07:12arzular. Ama eee çünkü bu eee yüklenmeden aşırı avcılıktan
07:18dolayı muhtemelen eee popülasyonun kendisini
07:21toparlaması bir dört beş seneyi alabilir.