CNN TÜRK
  • 5 ay önce
Gün akarken en sıcak, doğru ve en hızlı haber, Meltem Bozbeyoğlu'nun sunumuyla Bugün'de ekrana geliyor.

Category

🗞
Haberler
Döküm
00:00:00Biz azaltıyoruz. Yine borçlanmanın vadesini artırıyoruz. Dolayısıyla bir taraftan kur
00:00:13riskini azaltıyoruz, bir taraftan likidite riskini azaltıyoruz, bir taraftan faiz riskini
00:00:19düşürüyoruz. Dolayısıyla kamunun bilançosunu biz tekrar çok güçlü bir şekilde konumlandıracağız.
00:00:30Diğer önemli bir konu, tabii ki Türkiye'nin rezerv pozisyonu, yani uluslararası rezervi.
00:00:39Uluslararası rezervlerde tarihte eşit benzeri görülmemiş bir hızda bir düzeltmeyle karşı
00:00:50geçmişte yine bizim hükümetlerimiz döneminde on yıl alan birikim son bir yıl içerisinde sağlandı.
00:01:02Aslında bu programa olan güveni gösteriyor. Bu programa olan inancı gösteriyor. Bakın swap
00:01:10ki bankalarla swap'ı neredeyse kapattık. Net rezerv eksi, 61 milyar dolardan artı 18 milyar
00:01:23doların üzerine çıkmış durumda. Net rezervlerdeki düzelme neredeyse 80 milyar dolar civarına
00:01:34Daha önce biz bu türden bir iyileşmeyi 11 yılda sağlamışız. Ama bu iyileşme son bir yılda sağlanan
00:01:44bir iyileşme. Dolayısıyla uluslararası kuruluşların, örneğin AMF'in tanımladığı
00:01:53rezerv yeterliliğinde arzuladığımız noktaya ulaşmış durumdayız ve rezerv yeterliliğini
00:02:02sağlamış durumdayız. Önemli olan bunun kalıcı hale getirilmesidir. Diğer bir hedefimiz kur
00:02:13korumalı mevduattan çıkıştı. Geçen sene 143 milyar dolarla zirveyi bulan kur korumalı mevduat
00:02:21bugün 60 milyar dolarının altına inmiştir. Temmuz ayı itibariyle de ergi teşviklerini
00:02:28tamamladığımız için çok büyük ihtimalle kur korumalı mevduattan çıkış çok daha hızlanacak ve
00:02:36Türkiye bu faslı da kapatmış olacaktır. Yine kur korumalı mevduatın toplam mevduattaki payı da
00:02:44%26'lardan %12 civarına düşmüştür. Türkiye'nin bu programla birlikte yani istikrar ve reform
00:02:55ile birlikte risk priminde dramatik bir düşüş yaşanmıştır. Son bir yılda gelişmekte olan
00:03:03ülkelerde risk primindeki daralma yaklaşık 40-50 puan iken Türkiye'nin 450 puan civarındadır.
00:03:13Dolayısıyla bize benzer ülkelere göre bir program yani bu program sayesinde risk priminde muazzam
00:03:24bir iyileşme var. Daha kat edeceğimiz mesafe var. Yine Türkiye'nin ödediği ekstra getiri yani
00:03:34getiri farkına bakarsanız sprede bakarsanız orada da muazzam bir iyileşme var. Ve o nedenle
00:03:42de Türkiye'nin şu anda dış kaynağı erişiminde ve makul maliyetlerle dış kaynağı erişiminde de
00:03:51sorun önemli ölçüde ortadan kalkmıştır. Geçen senenin ilk yarısına göre program devreye alındıktan
00:03:58sonra bankacılık sektöründe dış borç rollover rasyosu %96'dan %145'lere kadar çıkmıştır.
00:04:08Real sektörün rollover rasyosu %73'lerden %nerdeyse %120 civarına ulaşmıştır. Dolayısıyla
00:04:19Türkiye'nin makul maliyetlerle dış finansmanı erişim sorunu da önemli ölçüde ortadan kalkmıştır.
00:04:28Hatta ilk defa 2017 sonrasında bankalarımızın ki real sektörü onlar fonluyorlar büyük oranda
00:04:38%88 oranda bankalarımızın sermaye benzeri uzun vadeli kaynağa erişimi dramatik bir şekilde
00:04:47artmış ve son birkaç ayda bankalarımız uzun vadeli sermaye benzeri yaklaşık 5 milyar dolar
00:04:56civarında küresel sistemden kaynak devşirmişlerdir. Dolayısıyla rezervlerdeki artış
00:05:07bazılarının iddia ettiği gibi sıcak para niteliğinde değildir. Rezervlerdeki artışın çok
00:05:17büyük bir kısmı bizim vatandaşlarımızın ve şirketlerimizin programa olan güveni nedeniyle
00:05:25dövizden TL'ye geçişiyle açıklanır. En büyük kalem bu. Üçte ikisinden fazlası bu. İkincisi de yine
00:05:37program sayesinde bankalarımızın ve real sektörün dış kaynağı rollover rasyosu anlamında
00:05:46söylüyorum. Yüzde yüzün üzerinde ulaşmasından kaynaklanıyor. Dolayısıyla esas kaynak bu.
00:05:53Program tabii beraberinde kredi not artışlarını getirmiştir. Bu devam edecektir. Nitekim piyasanın
00:06:02bakarsanız piyasalar Türkiye riskini mevcut kredi notumuzun bir buçuk iki kademe üzerinde
00:06:10fiyatlamaktadır. Dolayısıyla küresel piyasaların programa olan güveni bizim kredi notumuzun çok çok
00:06:21üzerinde bir fiyatlamayla kendisini göstermektedir. Yine ülkemizi gri listeden çıkartma başarısını
00:06:35elde ettik. Evet Türkiye gerçekten en son geçen önceki hafta benim de gittiğim Singapur'daki
00:06:46genel kurulda FETF'in genel kurulunda oy birliğiyle hem de muazzam bir alkışla ve bütün
00:06:56devletlerin desteğiyle ve takdiriyle gri listeden çıkmıştı. Peki son bir yılın muhasebesini yaparken
00:07:05tabii ki enflasyonu da konuşmamız lazım. En can alıcı nokta bu. Bir kere öncelikle şunu söyleyeyim.
00:07:13En zoru geride kaldı. Evet kolay bir süreç değil. Dezenflasyon evet Türkiye tecrübeli ama hiç de
00:07:25başarılı değil. 1970'li yıllarda en vahi çeşit hükümetler geldi. Enflasyon yukarı çıktı. 80'li
00:07:36yıllarda muazzam bir çaba sonuç yine zayıf. 90'lı yıllarda denenmedik hiçbir hükümet kalmadı.
00:07:46Hiçbir siyasi platform kalmadı. 90'lı yıllarda aşağı yukarı her seçimde yeni bir siyasi kompozisyon
00:07:57ve ortalama enflasyonun yüzde yetmiş civarında olduğu 90'lı yıllardan bahsediyoruz. 2000'li
00:08:05yılın başında tabii ki uygulanan bir programla AK Parti hükümetlerinin güçlü uygulamasıyla enflasyon
00:08:14tek haneye indirildi. Düşük tek haneye indirmek aslında mümkün. Ama daha sonradan tekrar yeniden
00:08:25çift haneye geçtik. Şimdi gelinen noktada çok aslında tutarlılığı olan güçlü bir dezenflasyon
00:08:36programını uyguluyoruz. Para politikasının yeniden güçlü bir şekilde konumlandırılması,
00:08:43inşa edilmesi zaman alıyor. Para politikası gecikmeli bir şekilde dezenflasyonu şekillendiriyor.
00:08:53Dolayısıyla biz geçen sene bu vakitlerde de aşağı yukarı Ağustos'ta en son hatırlıyorum. Biz şunu
00:09:02söyledik. Dedik ki biz şu anda dezenflasyon için bir yıllık sürece ihtiyacımız var. Onu geçiş
00:09:09dönemi olarak tanımlıyoruz dedik. Bu geçiş döneminde enflasyon yükselecek dedik. Evet geçen
00:09:18sene bunu söyledik. Ve 2024'ün Mayıs ayında enflasyon zirveyi bulacak. Daha sonra da kalıcı
00:09:26bir şekilde ve hızlı bir şekilde enflasyon düşecek dedik. Dolayısıyla biz şu anda dezenflasyon
00:09:34döneminin başındayız. Önümüzdeki ay çok büyük ihtimalle enflasyon yüzde altmış civarına,
00:09:43bir sonraki ay yüzde elli civarına, bir sonraki ayda muhtemelen elinin belki bir tık altına inebilir.
00:09:51Daha sonra da yılı tabii ki Merkez Bankası'nın hedefi olan 38 civarında kapatmayı ümit ediyoruz.
00:10:03Ama yüzde 42'ye kadar da tabii ki bir tolerans bir bandımız var. Gelecek senede enflasyonu
00:10:12hedefimiz yine kalıcı bir şekilde yüzde 20'nin altına çekmek ve bir sonraki senede yüzde 10'nun
00:10:21altına çekmek. Tabii bunun için sadece sıkı maliye ve para politikasının yetmeyeceğini biliyoruz.
00:10:27Bunun için kaynakların verimli alanlara örneğin tarımda tarımsal sulamaya, lojistiğe arzı
00:10:39yönelik olarak. Örneğin rekabet gücünü artıracak altyapı yatırımlarına. Örneğin yeşil dönüşme.
00:10:47Bunların hepsi tabii ki başlı başına değerli ve önemli. O nedenle dezenflasyon programı üç yıllık
00:10:55bir program. Dünyada 56 ülkenin yüz tane enflasyon şokuna bakıldığı zaman enflasyonun şok öncesi
00:11:05ve dönmesi ortalama 3.4 yıl alıyor. Biz daha ilk yılımızı bile henüz yeni program açısından konuşuyoruz.
00:11:13Çünkü bu program fiilen belki ilk günden itibaren uygulanmaya konulduysa da, iletişimi sağlandıysa da
00:11:21aslında programın açıklanması, şekillenmesi Eylül başıdır. Dolayısıyla bu programda biz en zoru geride bıraktık.
00:11:33Bu program çalışıyor ve bu programı başaracağız.
00:11:41Enflasyon beklentilerinde ciddi bir iyileşme var. Tabii henüz bizim program hedefleriyle tam örtüşmüyor.
00:11:49Ama önümüzdeki aylarda enflasyonda ki ciddi düşüşlerden sonra biz piyasa beklentileriyle,
00:12:00toplumun beklentileriyle, bizim hedefler arasında bir yakınlama olacağına inanıyoruz.
00:12:07Çünkü genelde insanoğlu yakın dönemdeki deneyimi geleceğe taşır.
00:12:12Genelde yakın dönem deneyimine bakar, ona göre geleceğe ilişkin beklentilerini şekillendirir.
00:12:20Piyasalar biraz daha sofistikedir.
00:12:23Piyasalara soracak olursanız, önümüzdeki 12 ayda enflasyon %25.8'e,
00:12:31önümüzdeki 24 ayda da %20 civarına düşeceğini öngörüyoruz.
00:12:37Piyasa öyle öngörüyor ve geçen Ekim ayına göre enflasyon beklentilerinde de ciddi bir iyileşme söz konusu.
00:12:47Şimdi bu programın bir yıllık muhasebesi.
00:12:53Esas konumuz, esas gündemimiz, tabii ki kalıcı refah artışı ve Türkiye'nin yapısal dönüşümünü başarıp,
00:13:03Türkiye'yi yüksek gelirli ülkeler grubuna kalıcı olarak girmesini sağlamaktır.
00:13:12Bu sene çok büyük ihtimalle kişi başına milli gelirde,
00:13:16Dünya Bankası tanımına göre ilk defa Türkiye yüksek gelirli ülkeler grubuna girecek.
00:13:231950'li yıllarda Türkiye orta gelirli ülkeler grubuna girdi. 1950'li yıllarda.
00:13:33İlk defa muhtemelen bu sene Türkiye orta gelirli ülkeler grubundan çıkıp,
00:13:40yüksek gelirli ülkeler grubuna Dünya Bankası tanımıyla girmiş olacak.
00:13:45Peki bunun için ne yapacağız?
00:13:49Dediğim gibi, sürdürülebilir yüksek büyüme tabii ki hepimizin nihai amacı.
00:13:57Ve daha adil gelir dağılımı bunun olmazsa olmaz bir bileşeni.
00:14:03Sürdürülebilir yüksek büyüme için tabii ki fiyat istikrarı lazım.
00:14:08Fiyat istikrarı aslında sizlerin daha güçlü bir şekilde konumlanmanızı sağlayacak.
00:14:17Çünkü o zaman finansmana erişim bir sorun olmaktan çıkacak.
00:14:21Rekabet gücünüz artacak, öngörülebilirlik artacak.
00:14:26Yine dar gelirli vatandaşlarımız açısından alım gücünün korunması demek.
00:14:34Özellikle de gelir dağılımındaki bozulmanın tersine kalıcı bir şekilde çevrilmesinin en iyi yolu tabii ki dezenflasyondur.
00:14:48Yani enflasyonun kalıcı bir şekilde aşağıya çekilmesidir.
00:14:51Mali disiplini açıkladım, sürdürülebilir cari açık bunun önemli bir bileşeni.
00:14:57Burada daha çok birazdan yapısal dönüşüm üzerinde duracağım.
00:15:01Gelir dağılımı dediğim gibi dezenflasyonla ve vergi politikalarıyla sağlanacak.
00:15:07Biz bu programın yükünü tabii ki toplumun dar gelirliği kesimini asla yüklemeyeceğiz.
00:15:18Bu programın yükü herkes tarafından adil bir şekilde paylaşılmak zorunda.
00:15:24Onun için ciddi bir şekilde şu anda vergide adalet ve etkinliği sağlamaya yönelik çaba içerisindeyiz.
00:15:34Aslında yakın döneme bakarsanız,
00:15:37bakın Türkiye'de asgari ücreti ve asgari ücrete kadar bütün gelirleri tamamen vergi dışına biz çıkarttık.
00:15:47Şu anda asgari ücretliler ve asgari ücrete kadar kazanan bütün çalışanlarımız asgari ücrete kadar sıfır gelir vergisi ödemektedir.
00:16:01Eskiden en düşük gelir vergisi dilimi %22 idi, bunu biz %15'e düşürdük.
00:16:09Tercihlerimiz çok nettir.
00:16:12Biz aynı dönemde en yüksek gelir vergisi dilimini de %35'ten %40'a biz çıkarttık.
00:16:23Evet, geçen sene kurumlar vergisini 5 puan artırdık.
00:16:28İmalatçı, ihracatçıları tabii ki farklı bir şekilde konumlandırdık.
00:16:37Neden?
00:16:38Çünkü biz de verimliliğe dayalı, ihracat odaklı bir büyüme peşindeyiz.
00:16:44Dolayısıyla bundan sonraki dönemde büyüme modeli esas itibariyle tabii ki verimlilik kaynaklı olacak
00:16:52ve bu da rekabet gücümüzü artıracak ve bu da ihracat odaklı olacak.
00:16:59Dolayısıyla bizim yol haritamız o anlamda oldukça net.
00:17:05Türkiye'nin büyüme performansı oldukça iyi.
00:17:08Son 100 yıla bakarsanız %4.8, son 20 yıla bakarsanız %5.4.
00:17:17Geçen sene %4.5, bu sene öngörümüz %4 civarı.
00:17:22Evet, dezenflasyon sürecinde geçici yavaşlama sadece ve sadece çok daha güçlü büyümenin
00:17:30zeminini sağlamlaştırmak üzere geçiş olarak öngörülmesi gereken bir husustur.
00:17:37Ve büyümenin kalitesi de zayıf değildir.
00:17:42Çünkü istidam yaratan bir büyümedir.
00:17:44Bakın, son neredeyse 20 yılda ortalama yıllık neredeyse 700 bin vatandaşımıza,
00:17:51her sene ilave 700 bin vatandaşımıza iş bulma mümkün oldu.
00:17:59O da büyümeyle ve kapsayıcı büyümeyle, istidam yaratan büyümeyle tabii ki oldu.
00:18:08Ve şu anda işsizlik oranları son 12-13 yılın neredeyse en düşük düzeyinde.
00:18:15Biz bu süreçte kamunun disiplin altında tutulması, yani kamuda harcama disiplini çok önemsiyoruz.
00:18:24Şu anda bütün harcamaları gözden geçiriyoruz ve 2025-2026-2027 orta vadeli mali çerçeveyi
00:18:34bu gözden geçirmeye göre yapacağız.
00:18:37Bazı programları kapatacağız, bazı birimleri kapatacağız.
00:18:42Biz Hazine Maliye Bakanlığı olarak başladık zaten.
00:18:46Birçok ilçede şu anda teknolojiyle verebileceğimiz kaliteli hizmeti,
00:18:52artık eskiden el yordamıyla veriyordu İDİSEK, o birimleri kapatıyoruz,
00:18:58o çalışanlarımızı yeniden eğiteceğiz ve bunları vergide adalet ve etkinliği,
00:19:03yani kayıt dışılıkla mücadeleyi güçlendirmek için gelir idaresi bünyesinde
00:19:09bu arkadaşları yeniden görevlendireceğiz.
00:19:13Defterdarlık ve gelir, yani vergi dairesi başkanlıklarını birleştiriyoruz.
00:19:19Ona ilişkin kararname çıktı.
00:19:22Böylece maliyenin her ilde iki ayrı birimine ihtiyaç kalmadı.
00:19:27Yakında hazinede de bazı birimleri birleştirmeyi hedefliyoruz.
00:19:33Benzer çalışmaları bütün diğer bakanlıklardan istedik, onlar da çalışıyorlar.
00:19:39Cari harcamalarda %10'luk bir kesinti yaptık.
00:19:42Evet ve bu bu şekilde de devam edecek.
00:19:46Yatırım harcamalarında %15'lik kaynağı dondurduk.
00:19:51Bunu üç alana yönlendireceğiz.
00:19:53Gıda arzına, yeşil dönüşüme ve OSB'lerin limanlara demir yoluyla bağlanmasına.
00:20:03Sadece üç alana.
00:20:05Dolayısıyla bizim program geçici, yani bir döngüden ibaret değildir.
00:20:14Esas rekabet gücünü artırmaya, verimliliği artırmaya yönelik kapsamlı bir programdır.
00:20:24Vergi politikalarına gelince bizim amacımız kayıt dışılıkla mücadelede amasız ve amansız bir döneme girmektir.
00:20:37Aslında başladık.
00:20:39Bunun için daha önce de söyledim.
00:20:42Kayıt dışılıkla mücadele, eylem planı falan olmayacak.
00:20:45Fiiliyat da bu olacak.
00:20:47Bakın çok basit bir şey söyleyeyim size.
00:20:51İşletmelerde POS cihazıyla yazar kasayı birleştirdik bir Temmuz itibariyle.
00:20:59Bu yeni cihazlar, akıllı cihazlar ve biz üreticilerle de konuşuyoruz.
00:21:07Yapay zeka algoritmaları oralara yerleştirip onların vereceği uyarılarla denetimi o şekilde şekillendirmeyi önümüzdeki dönemde ciddi bir şekilde çalışıyoruz.
00:21:21Hatta Türkiye'deki bütün vergi mükelleflerinin yapay zeka vergi müfettişleri tarafından herkesin denetlenip
00:21:35hatta chat gpt benzeri onu bir rapora dönüştürüp bu raporu mükellefe gönderip
00:21:43bakın bizim algoritmalarımız sizinle ilgili şu çalışmayı yaptı bir bakın itiraz edeceğiniz hususlar var mı diye şimdi onun altyapısını hazırlıyoruz.
00:21:55Şu anda maliyede biz bir ekip kurduk ve bu konuda kapasitemiz nedir ona bakacağız.
00:22:05Yoksa da dışarıdan destek alacağız ama amacımız vergilendirilmemiş bir alan bırakmamak.
00:22:12Amacımız vergide adaleti ve etkinliği sağlamak.
00:22:17Onun için yük hiçbir şekilde dar gelirlere yüklenmeyecek.
00:22:24Yük çok güçlü bir şekilde kayıt dışı olanlar üzerinden bu vergi adaleti sağlanacak.
00:22:34Dolayısıyla bizim amacımız tabi ki bazı muafiyetleri ve işsizlikleri gözden geçiriyoruz.
00:22:42Kayıt dışlıkla mücadele konusu bizim en önemli gündem maddemiz.
00:22:46Bu şekilde biz kamu borcunu düşük tutacağız ve açığı milli gelire oran olarak %3'ün altına tutup reformlara yapısal dönüşüme kaynak sağlayacağız.
00:22:58Sürdürülebilir cari açığı ben uzun uzun anlattım.
00:23:02Biz geçici faktörler üzerinden değil yani döngüsel faktörler üzerinden değil esas yeni sanayi politikası ve enerjide dönüşüm üzerinden sağlamayı ümit ediyoruz.
00:23:16Yapısal dönüşüme gelince önümüzdeki dönemde dünya ekonomisi tabi arkadan ve önden bir takım rüzgarlarla yani bazı sorunlarla ve bazı fırsatlarla karşı karşıyadır.
00:23:33Dünyada ABD ile Çin arasındaki jeostratejik rekabet kırılmalara yol açıyor.
00:23:43Büyük ihtimalle bu kırılmalar büyüyecek ve devam edecek.
00:23:47Bu ticarette tabi korumacılığı parçalanmayı beraberinde getiriyor.
00:23:52Yine dünyada çok ciddi bir kamu borcu var ve faizler düşükken kamu borcu sorun değil ama faizler yüksek seyredecekse korumacılık nedeniyle enflasyon yüksek kalacaksa o zaman büyümenin önünde çok ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkacak.
00:24:12Bunlar büyümeyi, küresel büyümeyi aşağı çeken faktörlerdir.
00:24:16Küresel büyümeyi yukarı çekecek faktörler aslında çok basit.
00:24:21Yapısal dönüşüm yani yapısal reformlar ve yapay zeka ilişkin tabi çok büyük beklentiler var.
00:24:28Peki Türkiye bu bahsettiğimiz faktörler itibariyle nasıl konumlandırılmış?
00:24:34Birincisi bizim çok kapsamlı bir yapısal reform gündemimiz var.
00:24:38Bizim için en değerli bileşen beşeri sermayedir.
00:24:43Sadece eğitimdeki tabi ki gençlerimizin nitelikli bir şekilde yetiştirilmesi değil,
00:24:54mevcut 25 yaş üstü çalışabilir nüfusun da yeniden becerilendirmesi hususu da başta olmak üzere topyekun beşeri sermaye kalitesini artırmaya yönelik bir programdan bahsediyoruz.
00:25:11Yatırım ortamının iyileştirmesi zaten TÜSİAD'ın da bir bileşeni olduğu bir platform.
00:25:19Sermaye piyasalarının derinleştirmesi tabi bu dezenflasyonla birlikte hızlanacak.
00:25:24Kamu maliyesinde reform konuştuk önemli oranda.
00:25:28Burada şunun altını çizeyim.
00:25:30Kamu maliyesiyle ilgili olarak biz Avrupa Birliği müktesebatıyla uyumlu yeni bir kamu ihale reform çalışmasını büyük oranda tamamladık.
00:25:43Şimdi ilgili kurumlarla bu işin müzakeresi yapılıyor.
00:25:48Yine OECD prensiplerine uygun olarak kamu iktisali teşebbüslerinin yönetişim modelini gözden geçiriyoruz.
00:25:58Yani bir yönetişim reformunu yapıyoruz.
00:26:01Dolayısıyla aslında kamu maliyesiyle ilgili reform denince sadece akla vergi gelir değil.
00:26:08Harcamaların gözden geçirmesi bir reformdur.
00:26:12Kamu ihale rejiminin gözden geçirmesi bir reformdur.
00:26:16Kitlerin yönetişimi bir reformdur.
00:26:19Ve bütün bu alanlarda güçlü çalışmalar var.
00:26:22Bizim için tabi ki yeşil dönüşüm ve dijital dönüşüm en önemli başlıklardır.
00:26:29Çünkü biz asla dünyadaki bu değişimi, bu dönüşümü ıskalayamayız.
00:26:37Onun için bizim bu programın temelinde kalbinde verimlilik artışı var, rekabet gücü artışı var ve bunun üzerinden de daha yüksek potansiyel büyüme var.
00:26:52Bu reformlar sayesinde, sadece reformlar sayesinde inanıyoruz ki Türkiye'nin milli geliri çok daha hızlı bir şekilde artacaktır.
00:27:04Evet demografik avantajımız bize benzer ülkelere göre hala iyi.
00:27:11Yani bize benzer kişi başı milli gelire sahip ülkelere göre önümüzdeki on yılda hala sınırlı da olsa bir fırsat penceremiz var.
00:27:22Ama özellikle kadınların iş gücüne katılım oranını artırmak için reform başlıklarımızdan bir tanesi bu ki bu konuda yoğun bir çalışma içerisine gireceğiz.
00:27:39Çünkü biliyoruz ki eğer biz kadınların iş gücüne katılım oranında OECD ortalamalarını yakalarsak, Türkiye'nin milli geliri %20 daha yüksek olacak.
00:27:54Yani bugün diyelim ki bizim milli gelirimiz geçen sene 1.1 trilyon dolarsa, sadece bu faktör üzerinden bizim milli gelir %20 daha yüksek olacak.
00:28:07Dolayısıyla biz o konuda da yoğun bir çaba içerisine gireceğiz.
00:28:14Özellikle ne eğitimde ne de işte olan gençlerimize yönelik yine bir takım program çalışmalarımız var.
00:28:25Onları da peyderpey paylaşacağız.
00:28:28Türkiye ticaretteki parçalanmadan etkilenemez, etkilenmez diyemem.
00:28:36Ama muhtemelen en az etkilenecek ülkelerden bir tanesi.
00:28:40Neden mi? Çok basit.
00:28:43Eğer bu küresel ticarette parçalanma sonucunda dost ülkelerden tedarik veya yakın ülkelerden tedarik, yeni normal olacaksa Türkiye'nin büyük avantajları var.
00:28:55Neden?
00:28:57Çünkü Türkiye Avrupa Birliği'yle kurala dayalı, gümrük birliğini kastediyorum, bir ticari çerçeveye sahip.
00:29:04Yine Orta Doğu'yla, geleceği çok parlak olan Afrika'yla, Orta Asya'yla bizim hem yakınız biz onlara hem onlarla dostuz.
00:29:25Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek en zoru geride kaldı diyerek bize süreci anlattı aslında.
00:29:36Hemen enflasyona ilişkin mesajlarını sizlere aktarmak istiyorum.
00:29:40Para politikası gecikmeli bir şekilde dezenflasyonu şekillendiriyor.
00:29:44Geçtiğimiz Ağustos ayında geçen sene enflasyon zirveyi bulacak demiştim.
00:29:48Geçtiğimiz yıl bu açıklamayı yapmıştım dedi.
00:29:50Ve sonra da kalıcı bir şekilde düşeceğinin de mesajını vermiştik dedi.
00:29:56Bu programın 3 yıllık bir programı olduğundan bahsetti ve henüz biz ilk yılını tamamladık diye de ekledi.
00:30:03Gelecek ay %60 ve sonra kademeli olarak da enflasyonun düşeceğinin sinyalini verdi.
00:30:08%60, %50 ama yıl sonu hedefimiz %38 olarak kapatmak diye de ekledi.
00:30:15Ve en zoru geride bıraktık diyerek yük herkes tarafından paylaşılacak diye eklerken
00:30:22aynı zamanda da şunu da söyledi, dar gelirliğe yüklenmeyeceğiz dedi Mehmet Şimşek.
00:30:28Tüm harcamaları gözden geçiriyoruz.
00:30:30Bazı programları ve birimleri de kapatacağız dedi.
00:30:34Ve şu da çok önemli, Türkiye'de aslında asıl hedefimiz Türkiye'yi de yüksek gelirli ülkeler arasına sokmak dedi.
00:30:41Şu anda dedi orta gelirli ülkeler arasındayız ama bu yıl içerisinde asıl hedeflerimizden biri de yüksek gelirli ülkeler arasına girmek dedi.
00:30:50Peki bunun için ne gerekiyor?
00:30:533 maddeyi ekledi, en önemli şeylerden bir tanesi biliyorsunuz hep konuşuyoruz yayınlarımızda.
00:30:58Fiyat istikrarı ve sürdürülebilir cariye açık dedi.
00:31:01Ve 3. madde olarak da elbette biraz önce sıraladıklarım gibi enflasyonun kalıcı bir şekilde düşmesini sağlamak dedi.
00:31:08Bir diğer konu başlığı da elbette rezervlerdi.
00:31:13Rezervlerdeki artışa dikkat çekti Mehmet Şimşek.
00:31:16Dözen TL'yi yine işaret etti, kur riski azaldı dedi.
00:31:19Tekrar güçlü bir şekilde bilen çoyu tekrar güçlü bir şekilde konumlandıracağız diye ekledi.
00:31:25Çok fazla başlık var hemen konuğumu da tanıtmak istiyorum.
00:31:28Ekonomist Mustafa Aşkın bizimle birlikte.
00:31:30Mustafa Bey hoş geldiniz yayına.
00:31:32Hoş bulduk Meltem Hanım sağ olun iyi yayınlar diliyorum.
00:31:35Çok teşekkür ediyorum.
00:31:37Şimdi hemen ekonomiye ilişkin, enflasyona ilişkin mesajlarıyla başlayalım sonra devam edelim.
00:31:43Dedi ki Mehmet Şimşek en zoru geride kaldı.
00:31:47Bundan sonraki sürece ilişkin yorumlarınızı merak ediyorum.
00:31:51Sayın Bakan'ı da birlikte dinledik.
00:31:53%60, %50, %38 olarak kademeli olarak düşecek bizim asıl hedefimiz kalıcı düşüşü sağlamak diye de ekledi.
00:32:02Buyurun lütfen.
00:32:04Aslına bakarsanız Sayın Bakan gene itibariyle moral vermeye bir parça umut vermeye çalıştı.
00:32:12Bunda da başarılı oldu diyebiliriz ama teknik anlamda baktığınızda değinilmesi gereken önemli konular var.
00:32:18Bunların başında da özellikle enflasyonla ilgili yaptığı açıklamalar geliyor.
00:32:23Not aldım onları anlatmaya çalışayım.
00:32:26Para politikasının gecikmeli etkisinden bahsetti Sayın Bakan doğrudur.
00:32:29Para politikasının özellikle sıkılaştırma etkisi biraz gecikmeli gelir.
00:32:33Aşağı yukarı 6 ay sonra finansal ve real piyasaları etkisi yapar.
00:32:38Buradan da zaten daha önce konuştuğumuz Haziran ayı ve Temmuz aylarında enflasyonun yükseleceği ve ardından da düşeceği beklentisi vardı.
00:32:46Bakan bunu tekrarladı.
00:32:48Dezenflasyonun da buna bağlı bir gecikme süreci yaşayacağını söyledi.
00:32:52Hatta uluslararası bir örnek verdi.
00:32:543.4 yıl dezenflasyonist süreç var.
00:32:56Tepe noktasından sonra normalleşme anlamında diye ifade etti.
00:33:01Doğrudur.
00:33:03Ancak baktığınızda şunu da unutmamak gerekiyor.
00:33:06Türkiye geçmiş dönemlerde de yüksek enflasyonlar yaşamıştı.
00:33:09En yakın örneği 2000 yılların başıydı.
00:33:112001 krizinde %70'lerin üzerine çıkan enflasyon bir senede %10'a düşmüştü.
00:33:17Tabi belki bu kadar sert bir düşüşü bu kadar kısa bir sürede sağlayamayacağımız bazı etkenler var ama
00:33:22netice itibariyle biraz zamana yayılmış enflasyon düşürülmesi
00:33:27özellikle dar gelirli ve geliri düşük olan insanlar arasında ciddi derecede riskli bir usul oluşturmaya bence devam ediyor.
00:33:35Yıl sonunda Merkez Bankası'nın hedefi 38.
00:33:38Toleranslı olarak 42'ye kadar çıkabileceğini belirtti Sayın Bakan.
00:33:43Doğrudur. Zaten piyasanın da beklentisi 44'ler civarında oluşmaya başladı.
00:33:48Ama henüz şunu söylemek için erken bu iş bitti rahatladık diyemeyiz.
00:33:54Zaten zamana ihtiyacımız olduğunu ve 3 yıllık bir programın henüz ilk yılını tamamladığımızı söyledi.
00:34:00Peki bu 3 yıllık program doğrultusunda istediğimiz hedefe ulaşabilir miyiz Mustafa Bey?
00:34:05Tabi bunun için çok değişken söz konusu bu yıllar itibariyle baktığınızda.
00:34:11Bu tempo devam ederse ulaşma şansımız yüksek ancak şu unutulmaması gerekiyor.
00:34:16Sayın Bakan da ifade etti enflasyonun yarattığı gelir adaletsizliği ve yoksullaşmayı adil dağıtmamız gerektiğinden bahsetti.
00:34:26Şu anki haliyle zaten son 2 veya 3 senedir ciddi derecede dar gelirli ve ücretlinin üzerinde bir yük var.
00:34:33Bunu nasıl hafifleteceği konusunda Sayın Bakan'ın açıklama yapması bence biraz daha doğru olabilir önümüzdeki dönem itibariyle baktığımızda.
00:34:41Bir diğer konu rezervler.
00:34:42Evet rezervleri biz hızlı bir şekilde arttırdık.
00:34:46Hatta bugün yine sabah Sayın Merkez Bankası Başkanı'nın da bir sunumu vardı.
00:34:51Yabancı yatırımcıların da katıldığı bir toplantıda.
00:34:54Orada da rezervlerle ilgili son rakam 148 milyar 500 milyon dolar olarak ifade etti.
00:35:00Bu brüt rakam tabi.
00:35:02Hakikaten bu önemli çünkü rezervlerimiz ciddi derecede eksiğe geçmişti.
00:35:07Sayın Bakan da burada sıcak para olmadığından bahsetti rezerv arttırırken ama burada bir bakıma halkın yastık altındaki parayı bozdurması KKM'den gelen döviz de var ama bir miktarda sıcak paradan kaynaklandığı kaynağındayım ben.
00:35:24Tamamıyla halkın bozdurması veya doğrudan yastık altındaki paranın gelmesinden artan bir rezerv söz konusu değil.
00:35:33Risk primine gelince o da ilginç.
00:35:35Hakikaten risk primimiz sızı düştü ama şunu da unutmamamız gerekiyor.
00:35:39600-700'leri görmüş bir CDS priminden bahsediyoruz.
00:35:43Bu 260'a düştü şu anda.
00:35:45Ama şu noktayı atlamamamız lazım.
00:35:48Bizim gibi gelişmekte olan ülkelerin ortalama risk primi 108 şu anda.
00:35:53Bu grafiği de yine gündüz Merkez Bankası Başkanımız sundu yaptığı açıklamayla.
00:36:00Dolayısıyla henüz burada da yolumuzun olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
00:36:06Şimdi şunu da çok merak ediyorum.
00:36:09Sayın Mehmet Şimşek şunu söyledi ya yüksek gelirli ülkeler arasına girmek asıl hedefimiz diye.
00:36:15Şu anda orta gelirli ülkeler arasındayız ama asıl hedefimiz yüksek gelirli ülkeler arasına girmek.
00:36:20Peki bu nasıl olacak?
00:36:22Mesela 3 maddeyi sıraladı Sayın Mehmet Şimşek.
00:36:25Fiyat istikrar, sürdürülebilir cariye açık ve enflasyonun kalıcı şekilde düşmesi diye.
00:36:32Şimdi 3 yıllık bir programdan bahsediyoruz.
00:36:35En zoru geride kaldı dedi ama sonuç olarak hala devam eden bir program var.
00:36:41Nasıl olacak peki?
00:36:43Yüksek gelirli ülkeler arasından nasıl girebiliriz?
00:36:47Esasında tabii Sayın Bakan bunu çok detaylı açıklamadı ama bunda açıklanmaya ihtiyacı var.
00:36:52Kolay bir süreç değil.
00:36:532013 yılında Türkiye'nin kişi başı düşen milli geliri 12.500 dolara kadar çıkmıştı.
00:36:59Bu o dönemi itibariyle gelişmiş ülkelerin kişi başı milli gelirini ifade ediyordu ortalama baktığınızda.
00:37:06Dünya Bankası verilerine göre.
00:37:08Fakat 2013 yılından sonra o kadar sert bir şekilde Türkiye'de kişi başına düşen milli geliri düştü ki bir ara 8.000 dolarlara kadar indi.
00:37:16Dolayısıyla biz şu an itibariyle teknik anlamda, iktisadi anlamda orta gelir tuzağındayız.
00:37:21Orta gelir tuzağını yenmemiz için çok ciddi derecede üretim artışı, teknolojik yenilik ve bunların çok ciddi derecede koordinasyonuna ihtiyacımız var.
00:37:32Tabii bu Türkiye'deki kaynaklarla bir miktar olabileceği gibi dışarıdan da kaynak girişine ihtiyacımız var.
00:37:38İşin özü bu hamuru yoğurup...
00:37:41Yani yabancı yatırımcının daha da mı fazlalaşması gerekiyor?
00:37:44Mesela Türkiye'nin gri listeden çıkmasıyla bir nebzede olsun daha da artar mı?
00:37:47Artabileceği inancındayız ama tabii sağlam, daha yüksek miktarda doğrudan yatırım gelmesi lazım.
00:37:55Geçtiğimiz günlerde Çinlilerin yaptığı yatırımı burada örnek gösterebiliriz.
00:38:00Teknolojinin ve üretim süreçlerinin de tekrar gözden geçilmesi lazım ki.
00:38:04Bunlar çok kolay şeyler değil, 3 sene içinde olacağı kaynağındır diyelim ama en azından bu yola girebilirsek önümüzdeki 5 yıllık periyod içinde daha başarılı ve kişi başı düşen milli geliri daha da artar.
00:38:17Daha yüksek bir ülke haline gelebiliriz.
00:38:19Mustafa Bey şunu da sormak isterim.
00:38:21Vatandaşın merak ettiği konu başlıklarından biri de şu.
00:38:24Şimdi evet enflasyonla bir mücadele var ve kalıcı bir şekilde düşmesi için de yine çalışmalar yapılıyor.
00:38:32Açıklamalar da böyle işte zaman zaman da yapılıyor ama vatandaş şunu merak ediyor.
00:38:37Kredi ile ilgili süreç nasıl olacak?
00:38:40Ev alımı, araba alımı ne zaman daha rahat olabilecek seviyeye gelecek?
00:38:45Şimdi bu programla birlikte mi sonuçlanır o da?
00:38:49Yani 3 yıl boyunca biraz daha sabır mı gerekiyor yoksa 3 yılın sonunda yani bu programın sonunda mı o söylediğim maddeler biraz daha rahat ilerleyecek?
00:39:01Evet sokaktaki insan için önemli olan geçinebilmek ve temel ihtiyaçlarını karşılayıp belli ihtiyaçlarını da giderebilecek kaynakları bulmak.
00:39:09Bankacılık sektörüne baktığınızda faiz politikasına sıkılaştırıcı veya arttırıcı etkisi nedeniyle ister istemez kredi faizlerini yukarı çektiler.
00:39:19Şu an itibariyle kredi ile ev veya otomobil satışlarına çok keskin bir düşüş söz konusu oldu geçtiğimiz dönemdeki gibi değil.
00:39:26Tabii enflasyon düşmesine bağlı olarak faiz de düşecektir.
00:39:30Ardından ancak dış kaynakta yani banka kredisi veya farklı finansman olanaklarıyla gayrimenkule veya bu tip daha kolay yatırım yapılabilecek bir seviyeye ulaşabilecek sokaktaki insan.
00:39:44Ama özü itibariyle baktığımızda işin ucu ve buradaki dengesizliklerin temeli enflasyon.
00:39:51Onu kontrol altına aldıktan sonra ancak bedeli bir rahatlamayı hepimiz hissedebiliriz.
00:39:56Şu an o yolun çok daha başındayız.
00:39:59Peki çok teşekkür ediyorum.
00:40:01Ekonomist Mustafa Aşkın'la birlikte Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in ekonomiye ilişkin ve Türkiye'nin bundan sonraki sürecine ilişkin açıklamalarını değerlendirdik.
00:40:12Çok teşekkür ediyorum Mustafa Bey yayına katıldığınız için.
00:40:15Sağ olun.
00:40:17Bakalım hep birlikte göreceğiz.
00:40:19Efendim devam ediyoruz.
00:40:21İsrail saldırılarının başladığı 7 Ekim'den itibaren defalarca yerlerinden edilen gazzelelere yine bir çağrı geldi.
00:40:27İsrail Hükümet Sözcüsü Gazze'deki sivillere zarar vermek istemediklerini dile getirirken Gazzeliler bölgeyi terk etme çağrısı aldığını dile getirdi.
00:40:45İsrail Hükümet Sözcüsü David Manser İsrail'in sivillerle bir ilgilerinin olmadığını bu sözlerle ifade ederken saldırıların en büyük mağduru Gazze'li siviller olmaya devam ediyor.
00:40:56İsrail ordusu Gazze şeridinin kuzeyinde yer alan Gazze kentindeki tüm Filistinlilere bölgeyi terk etmeleri uyarısı yaptı.
00:41:03Daha önce de yapıldığı gibi uçaklardan atılan el ilanlarında kentin tehlikeli savaş bölgesi olduğu belirtildi.
00:41:10Ve Gazzelilere hemen gidin dendi.
00:41:13Kent halkından belirlenen güvenli rotaları izleyerek Gazze'nin orta kesimindeki Deir El Belah ve El Zavayda bölgelerine gitmeleri istendi.
00:41:22Saldırıların başladığı 7 Ekim'den itibaren defalarca yerinden edilen gaz deriler yeniden sığındıkları bölgeden gönderilmeye zorlanınca tepki gösterdi.
00:41:40Bu tahliye çağrısı 250 bin kişinin yaşadığı düşünülen Gazze kentindeki ikinci tahliye çağrısı.
00:41:46İşte 7 Ekim'den bu yana sizler bu görüntüleri ekran başında izlediğinizde biz de işte stüdyoda izlediğinizde hepimiz aynı soruyu soruyoruz bu katliam ne zaman bitecek diye.
00:41:59İsrail Başbakanı Netanyahu'nun olası tutuklanma endişeleri nedeniyle Amerika Birleşik Devletlerine giderken Avrupa'da da planlanan bir aktarmayı atlamayı düşündüğünü bildirdi.
00:42:10İddiaya göre Netanyahu tutuklama kararı uyarınca Avrupa ülkelerinin harekete geçmesinden endişe ediyor.
00:42:17Konuğumuz var konuşacağız Aydın Üniversitesi'nden Doktor Hazar Vural Jane bizimle birlikte.
00:42:23Hoş geldiniz Hazar Hanım.
00:42:25Hoş bulduk Meltem Hanım.
00:42:27Şimdi haritamız var efendim o haritaya da birlikte bir bakalım.
00:42:30Şimdi birinci rota ama Netanyahu bundan vazgeçti direk gitmeyi tercih etti.
00:42:36Netanyahu bu rotalardan gitseydi tutuklanır mıydı diye hemen soralım Hazar Hanım'a.
00:42:43Birinci rotadan bakalım hemen.
00:42:45Aslında Uluslararası Ceza Mahkemesi bu kararı açıkladığı zaman Çekya'dan şöyle bir cevap gelmişti.
00:42:53İsrail'in seçilmiş başbakanı nasıl olur da bu noktada tutuklanabilir diye.
00:42:58Fakat Avrupalı devletlerin kendi arasında bölündüğünü görüyoruz.
00:43:01Almanya, Fransa ve Belçika'dan ne olursa olsun hukukun üstünlüğüne saygı duymak gerekiyor.
00:43:07Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin kararını uygulamak gerekiyor.
00:43:10Ortada insanlığa karşı işlenmiş bir suç var.
00:43:13Üstelik Lahye'deki mahkeme şunu söylüyor.
00:43:15Elimizde Netanyahu'nun bunu yaptığına dair şiddetli kanıtlar olduğu için bu ön kararı aldık diyor.
00:43:21Dolayısıyla aslında çifte standartta düşmemek açısından Avrupa'nın içinde bölünmüşlüğü
00:43:27ama kendisini ve değerleri de sorguladığını görüyoruz.
00:43:31Aslında bugün İspanya Başbakanı Sanchez'de NATO'da aynı açıklamayı yaptı.
00:43:35Dedi ki Ukrayna konusunda ne kadar aynı noktadaydı Avrupa dedi.
00:43:39Ama Gazze konusuna gelince bir çifte standart halindeyiz ve bu Avrupa değerleriyle örtüşmüyor.
00:43:44Bize yakışmayan bir şey dedi.
00:43:46Ne kadar üzücü değil mi? Mesela bunlar da şaşırtmıyor aslında bizleri.
00:43:49Artık hiç şaşırtmıyor.
00:43:51Yani şu an mesela şu çok önemli.
00:43:53Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin kararı.
00:43:54Ne olacak mesela? Netanyahu'yu tutuklamak için bekleyen ülkelerin sayısı daha da artar mı?
00:44:01Tabii. Şimdi aslında bazı ülkelerde mesela Almanya çok önemli bir ülke tabii Avrupa Birliği açısından da.
00:44:08Fakat Almanya'nın kendi yükü sebebiyle konunun başından beri konuya ne kadar sorunlu yaklaştığını hep burada konuştuk.
00:44:14Fakat Almanya da şunu söylüyor.
00:44:16Yani bizim de yerlerimiz ve hukukun üstünlüğü vurgumuz var Avrupa Birliği çerçevesinde ve Almanya adına.
00:44:21O zaman bizim tarafımızın net olması gerekiyor.
00:44:25Fakat bunu geçmiş ülkleri yüzünden yapamıyorlar.
00:44:27Yani bir belirsizlik var ve bu sebepten Netanyahu kongrede yapacağı konuşmada 24 Temmuz'daki konuşmada Avrupa aktarmalı gitme noktasında bir tedirginliğe düşüyor.
00:44:38Şimdi biz diyoruz ya Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde en azından tutuklanacak mı diye.
00:44:45Şimdi tutuklanma korkusu da var aslında Netanyahu'nun.
00:44:49Ne yaptığının, nasıl bir katliam yaptığının, neye imza attığının farkında.
00:44:55Bize bunu mu gösteriyor?
00:44:57Rota arıyor kendine Netanyahu.
00:44:59Şunu da hatırlıyorum.
00:45:01Bu ara karar çıkmadan önce başta Washington olmak üzere dünyada iletişim halinde olduğu liderleri arayıp bu kararın çıkmasını engelleyin.
00:45:09Başsavcı Kan'a yönelik yaptırımlar konuşulmuştu, tepki vermişti.
00:45:13İngiltere ve ABD o dönemde mahkemeye yönelik çok sert açıklamalar yapmıştı.
00:45:18Fakat bugün İngiltere'de de işlerin değiştiğini görüyoruz.
00:45:20Yeni hükümet şimdi Sunak hükümeti gibi düşünmüyor.
00:45:24Tam tersine hukukun yanında yer alacağını söylüyor.
00:45:26Dolayısıyla Netanyahu açısından bir kere daha köşeye sıkışmışlık söz konusu.
00:45:30Netanyahu ne yaptığını çok iyi biliyor ve tarihte de bu yerini alıyor.
00:45:35Bugün biliyorsunuz Srebrenica'nın da yıl dönümü ve 29 senede insanlık için hiçbir şeyin değişmediğini görüyoruz.
00:45:42Tarih kitapları açısından ve siyasi tarih açısından yıllar sonra Netanyahu'nun ne yaptığını da çok net bir şekilde konuşuyor olacağız ve bu mahkeme tamamlandığında bu da yerini alacak.
00:45:52Ne yazık ki ve Gazze'den hala haberler gelmeye devam ediyor can kayıpları.
00:45:56Ne yazık ki ama mesela şu haritaya şöylece baktığımızda mesela Çekya ve Macaristan'a neden gitmeme kararı aldı?
00:46:04Burası neden pas geçildi? Yani bu iki lokasyonun da aslında önemini neden mesela direkt olarak?
00:46:11Aslında orayla bir davet söz konusuydu ve Çekya ile çok da bir ayrı noktası yoktu İsrail'in.
00:46:18Fakat şuna da güvenmek zor oluyor.
00:46:19Şimdi siz bu rotaya uçuyorsunuz ama o noktada başka bir ülkeye inmek zorunda kalabilirsiniz ve o noktada hukuken ne olacak?
00:46:27O noktada eğer bu mahkemenin kararları uygulanırsa Netanyahu açısından?
00:46:32Macaristan'a gitmiş olsaydı Çekya'ya gitmiş olsaydı Netanyahu burada başına ne gelebilirdi ki? Neyden tedirgin olup korktu mesela?
00:46:39Hukukun kuralların uygulanması ve gözaltına alınması noktasında.
00:46:43Şimdi bakın İngiltere'de nasıl bir hükümet değişimiyle tamamen 180 derecelik bir siyaset değişimi ve dönüşümü oldu.
00:46:51Çekya için tabi bu geçerli değil fakat bilmiyoruz bu yolculuk sırasında uçak belki de başka bir ülkeye inmek zorunda kalacak.
00:47:00Bir ihtimaller doğrultusunda olabilir.
00:47:02Tabi ki her şey olabilir. Bu noktada peki Netanyahu'nun güvenliği ne olacak?
00:47:06Ve düşünün ki savaş devam ederken, Lübnan'la bu kadar kızışmışken Netanyahu'nun olası bir yakalama kararında.
00:47:13O zaman İsrail içine düştüğü siyasi kriz ve bütün bu sorunların ortasında bir de başbakansız kalacak ve nasıl bir şey?
00:47:21Dolayısıyla göze alınmaması gereken bir şey aslında İsrail hükümeti açısından.
00:47:25Peki mesela biz diyoruz ya şimdi bu rotaya baktığımızda Çekya'yı es geçti, Macaristan'ı es geçti.
00:47:30Artık mesela yaptığının farkında ifadelerini kullanıyoruz.
00:47:33Peki artık Netanyahu'nun sonu mu bu?
00:47:36Yani tüm bu olanlar, 7 Ekim'den bu yana imza attığı bütün katliamlar, o çocukların kanının üzerinde olması, o masumların, sivillerin kanının üzerinde olması.
00:47:46Artık yolun sonu diyebilir miyiz Netanyahu için?
00:47:49Karşısındaki her şey çok uzun süredir yolun sonu olduğunu gösteriyordu.
00:47:54Fakat bugün daha başbakanlık ofisinden gelen açıklama, McGurk'la yaptığı toplantı sonrası hala Netanyahu'nun aynı noktada olduğunu gösteriyor.
00:48:01Diyor ki ateşkes görüşmeleri devam ediyor ama bizim kırmızı çizgilerimiz korunursa, Gazze'ye her an askeri müdahaleye devam edebilme hakkımız korunursa esir takasını Hamas'la konuşabiliriz diyor.
00:48:14Yani hayır, Netanyahu için 9 ayın sonunda zihninde bu kadar siyasi, askeri, psikolojik, hukuki krizlere rağmen değişen hiçbir şey yok.
00:48:24Tam olarak güvenlik endişeleriyle, bir savaş halinde, psikolojik açıdan da kocaman soru işaretleriyle Netanyahu aynı noktada.
00:48:32Ama bakın artık İngiltere bile bir anlamda aynı noktada değil ki, hatırlayalım geçtiğimiz ayları İngiltere'nin pozisyonunu.
00:48:38Şimdi o pozisyon nasıl şekillenecek?
00:48:40ABD'nin, İngiltere'nin, İsrail'in en azından yaptığı bu katliamı çanak tutan ülkelerin buradaki durumu ve konumu da çok önemli.
00:48:50Bir elin parmaklarını geçmeyecek kadar devlet kalmıştı, bir numarada Washington olmak üzere.
00:48:56Tabii İngiltere açısından şu anda her şey çok yeni.
00:48:59Hükümet yeni, değişim yeni, biraz orayı bakıp bekleyip değerlendireceğiz ama ilk gelen açıklama sunak hükümeti gibi olmayacağını net bir şekilde açıkça gösteriyor Starmer hükümeti.
00:49:10Fakat şöyle bir şey var, şimdi Washington için hiçbir şeyin değişmeyeceğini biliyoruz.
00:49:14Kendi seçimlerine de gidiyor olsa bir şey değişmeyecek, şiddeti Gazze'de daha da arttırsa hatta Lübnan'a bile müdahil olsa değişmeyecek.
00:49:22Bu arada şunu da söyleyelim Nasrallah'tan da açıklamalar geliyor.
00:49:26Eğer ateşkes başarıya ulaşırsa biz Lübnan'da duracağız diyor ama yine de Beyrut semalarında İsrail savaş uçakları uçuyorlar şu anda.
00:49:33Yani dediğim gibi Netanyahu bambaşka bir noktada hala.
00:49:36Çok ilginç, hakikaten nasıl şekillenecek hepimiz çok merak ediyoruz.
00:49:40Doktor Hazar Vural Jane bizimle birlikteydi, Aydın Üniversitesi öğretimi üyesi.
00:49:44Çok teşekkür ediyorum kendisine.
00:49:46Rica ederim, iyi yayınlar diliyorum.
00:49:48Hemen devam edelim, piyasalar Amerika'da açıklanacak enflasyon verilerine de odaklandı.
00:49:53ABD enflasyon verileri bugün saat 15.30'da açıklanacak.
00:49:57Hemen detaylara birlikte bakalım sizlerle.
00:49:59Amerika'da enflasyon Nisan aylık bazda %0,3 ile piyasa beklentilerinin altında artış göstermiş ve %3,4 olarak düşmüş.
00:50:09Açıklanacak enflasyon verisinin ABD Merkez Bankası'nın faiz kararına da ışık tutması bekleniyor.
00:50:16Fed Başkanı Powell enflasyonun düşüş eğiliminde olduğuna dair biraz güveni olduğunu ancak %2'ye düştüğünden yeterince emin olmadığını da belirtti.
00:50:26Ve Fed Temmuz ayı faiz kararını ise 31 Temmuz'da açıklayacak.
00:50:31Haziran ayı toplantısında politika faizini değiştirmeyerek %5,25-5,50 aralığında tutmuştu.
00:50:38Enflasyon tahmini yükselirken bu sene için faiz indirimi beklentisi 3'den 1'e indirilerek faiz indirimi sinyali verilmişti.
00:50:51Efendim çok kısa bir reklam arası bizden ayrılmayın yine çok önemli gelişmeleri aktarmaya devam edeceğiz.
00:51:08CNN Türk ekranlarına hoş geldiniz efendim devam ediyoruz.
00:51:14Yaz sanağının vurduğu kentlerden biri de Kocaeli'ydi.
00:51:18Gebze ilçesinde aniden bastıran sanak beraberinde sel manzaraları getirdi.
00:51:23Bakalım görüntülerle birlikte detaylara.
00:51:26Dün Kocaeli'de aşırı sıcaklıkların ardından bugün sabah saatlerinde başlayan şiddetli yaş Gebze'yi etkisi altına aldı.
00:51:34İşe gitmek üzere yola çıkan sürücüler anayol ve caddelerde biriken su nedeniyle yolda kaldı.
00:51:41Özellikle alt geçitlerde biriken su sürücülere zor anlar yaşattı.
00:51:45Su alan bazı araçlar çalışamaz hale geldi.
00:51:49Sürücüler araçlarında mahsur kalarak büyük mağduriyet yaşadı.
00:51:53Su altında kalan anayollar ve caddelerin durumu cep telefonu kameralarına da işte böyle yansıdı.
00:52:04Cumhurbaşkanı Erdoğan NATO devlet ve hükümet başkanları zirvesine katılmak üzere gitti.
00:52:11Amerika'nın başkenti Washington'da önemli mesajlar verdi.
00:52:15Newsweek dergisine konuşan Erdoğan bölgemizde terör devleti kurma isteği hayaldir dedi.
00:52:22Cumhurbaşkanı Erdoğan terörle mücadelenin altını çizdi.
00:52:26Erdoğan bölgemizde bir terör devleti kurabileceklerini düşünenler için bu büyük bir hayaldir.
00:52:31Ve asla gerçekleşmeyecektir ifadelerini kullandı.
00:52:36İsrail'in tehditlerinin ve çatışmayı yayma girişimlerinin sona ermesi gerektiğinin altını çizen Cumhurbaşkanı Erdoğan
00:52:43aksi takdirde bölgemiz daha derin çatışmalar ve hatta savaş riskiyle karşı karşıya kalacak dedi.
00:52:49Erdoğan NATO ile Rusya arasında doğrudan bir çatışma ihtimali kuşkusuz endişe vericidir.
00:52:55Bu sonuca yol açabilecek her türlü adımdan bilinçli olarak kaçınılmalıdır diye konuştu.
00:53:00Şanga İşbirliği Örgütü'nün de NATO'ya alternatif olduğunu düşünmüyoruz açıklamasında bulunan Erdoğan
00:53:06benzer şekilde bir ikisi de başka herhangi bir yapıya alternatif olarak görmüyoruz dedi.
00:53:11Cumhurbaşkanı Erdoğan Suriye topraklarının terörden tamamen arındırılmış ve Suriyeliler tarafından yönetilen müreffeh bir devlet olması temel arzumuzdur değerlendirmesinde bulundu.
00:53:30Milli Savunma Bakanlığı kaynaklarınca Irak'ın kuzeyinde terör örgütüne düzenlenen operasyonlarla kilidin kapanma çalışmalarının devam ettiği kaydedildi.
00:53:40F-16 tedariki konusunda da heyetler arası görüşmelerin sürdüğünü belirten kaynaklar teknik detayların NATO zirvesi kapsamında ele alınacağı bildirildi.
00:53:50Son bir haftada 28, 1 Ocak 2024'den bugüne kadar ise 632'si Irak'ın, 723'ü Suriye'nin kuzeyinde olmak üzere 1355 terörist etkisi hale getirilmiştir.
00:54:05Terörle mücadele kapsamında son durum böyle özetlendi.
00:54:09Düzensiz göçle mücadele kapsamında son bir haftada yasa dışı yollarla geçmeye çalışan 338 kişinin yakalandığı belirtilen açıklamada yakalananlardan 3'ünün bölücü terör örgütü üyesi olduğu bildirildi.
00:54:22Milli Savunma Bakanlığı kaynaklarınca ise pençe kilit harekatı ve F-16'ların tedarikine ilişkin önemli açıklamalar yapıldı.
00:54:35Irak'ın kuzeyindeki pençe kilit harekatının planlandığı şekilde başarıyla sürdüğünü dile getiren kaynaklar kilit kapanıyor dedi.
00:54:43Terör örgütünün kendisini bekleyen sondan kaçamayacağını vurgulayan bakanlık kaynakları teröristlerin son zamanlarda dezenformasyona başladığını ifade etti.
00:54:56Ormanları yakma, bölgedeki sivil halkı kalkan olarak kullanma, yerleşim yerlerine el yapımı patlayıcılar yerleştirerek Türk Silahlı Kuvvetleri yapıyormuş gibi algıyla kara propaganda içerisinde hareket edildiği vurgulandı.
00:55:09Teröristlerin uluslararası kamuoyunun yanıtma çabası içerisinde olduklarını işaret edildi.
00:55:18Kaynaklar F-16 tedarikine ilişkinse ABD ile heyetle görüşmelerin sürdüğünü belirtti.
00:55:24Çok fazla etkinin olduğu bu süreçte teknik detaylara ilişkin konuların NATO zirvesi kapsamında ele alınacağı dile getirildi.
00:55:38Bir özel Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'la görüşecek mi sorusu yanıtı beklerken CHP Genel Başkan Yardımcısı Burhanettin Bulut'tan dikkat çeken bir açıklama geldi.
00:55:49Bulut görüşme talebimizi ilettik ve olumlu karşılandı dedi.
00:55:53Görüşme niyetine ilişkin, bu konuların çözümüne ilişkin niyet ifadesi karşılık Bulut.
00:56:01Bundan sonraki kısım sadece şartların olgunlaşması yani nerede görüşme yapılacak, hangi tarihte yapılacak bunlar konuşulacak.
00:56:09CHP Genel Başkanı Özgür Özel daha önce ilk temasın kurulduğu Temmuz ayında Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'la görüşeceğini söylemişti.
00:56:17Kurmayı CHP Genel Başkan Yardımcısı Burhanettin Bulut ise o görüşmeye biraz daha yaklaşıldığına işaret etti.
00:56:24Şam'dan olumlu yanıt geldi dedi.
00:56:25Bu görüşme isteğimizi ifade ettik, Şam'dan da bu isteğe olumlu cevap geldi.
00:56:31Özgür Özel ilk olarak bu taleplerini Kayseri'deki olaylar sonrası gündeme getirmişti.
00:56:36Edinilen bilgilere göre sonrasındaysa dolaylı olarak temas kuruldu.
00:56:40CHP görüşme teklifini 24. dönem milletvekili ve eski Hatay-Samandağ ilçe belediye başkanı Refik Er Yılmaz aracılığıyla Beşar Esad yönetimine ulaştırdığı öğrenildi.
00:56:51Suriye'nin CHP'nin talebine yanıtını ne olacağını merak ediliyordu.
00:56:57İlk olarak Özel, Esad'la Temmuz ayı sonunda görüşüleceğini söylemişti.
00:57:01Genel Başkan Yardımcısı Burhanettin Bulut da olumlu bir yanıt aldıklarını vurguladı.
00:57:06Ancak henüz belirlenmiş bir tarih olmadığını belirtti.
00:57:09CHP kurmayları da bu süreci Dışişleri Bakanlığı ile koordineyle yürüteceklerini belirtti.
00:57:15Kaynaklar bizim iktidardan önce görüşelim diye bir amacımız yok mesajı verdi.
00:57:45Şöyle emeklilerimizin merak ettiği tüm konu başlıklarını sizden bir dinleyelim.
00:57:49Süreç nasıl işleyecek?
00:57:51En düşük emekli maaşına bir artış yapılmadı.
00:57:53Şu anda 10.000 TL hala.
00:57:55Ama önceki dönemlerde hep en düşük emekli maaşına bir miktar artış yapılmıştı.
00:57:58Şu anda 10.000 TL olan en düşük emekli maaşı enflasyon oranı kadarlık bir artış olursa 12.470 TL yapar.
00:58:05Ama kulisler dolaşan birkaç tane farklı senaryo var.
00:58:09Bu senaryodan en fazla emeklinin faydalanabileceği senaryo gündemde olacak.
00:58:13Orada 12.500 TL civarında bir tutarın emeklimize yansılacağı diyebiliriz.
00:58:18Biliyorsunuz Ocak ayında 7.500 TL'ydi en düşük emekli maaşı.
00:58:21Şu an 10.000 TL.
00:58:23Emeklerimizde bunun merakla belirlenmesini ve bu ayki maaşlarına yansılmasını bekliyor diyebiliriz.
00:58:29Şimdi çok önemli bir toplantı olacak.
00:58:33Cevdet Yılmaz, Mehmet Şimşek, Mustafa Elitaş ve Abdullah Güler'in bir araya geleceği.
00:58:40Dün son dakika açıklamasını vermiştik izleyicilerimize.
00:58:43Bu toplantıdan ne çıkacağı çok önemli ve haliyle buraya da kilitlendik.
00:58:48Ne bekliyorsunuz?
00:58:50Tabi alınan kulis bilgisine göre bu MYK toplantısına bir sunum yapılmış Çalışan Bakanı tarafından.
00:58:55Bu sunumla birlikte hangi tutarların ne kadar kişiye fayda sağlayacağına ilişkin.
00:59:01Yani burada 11.500 TL'den başlayıp 12.500 TL'ye kadar olan bir skala var.
00:59:06Ama 12.500 TL civarında bir tutarın olması bekleniyor.
00:59:09Tabi sıkı bir para politikası uygulanıyor.
00:59:10Ödenecek tutarların hazine ve bütçeye yükü ve maliyet hesaplanıyor.
00:59:16Ve daha fazla vatandaşın daha fazla emekliliğinin bundan faydalanması için bir çalışma yapılıyor.
00:59:21O yüzden tabi emeklilere en düşük emekli maaşına özellikle zam yapılması konusunda artık en fikir olundu diyebiliriz.
00:59:29Tutar olarak tam olarak netleşemedi.
00:59:31Ama bunu seyyanen bir zamlama yapılacak, en düşük emekli maaş kök maaşı sabitlenecek bunlar daha net değil.
00:59:36Eğer en düşük emekli maaş kök maaşı sabitlenirse işte bundan sonra yapılacak o oransal zamlar o asıl maaşın üzerine yapılacak.
00:59:44Ve daha fazla katkı sağlayacak.
00:59:46Çünkü son yapılacak yüksek zamlar diyebiliriz.
00:59:49İlk altı aylık zam farkı yüzde yirmi dört çıktı, yüzde yirmi beş çıktı yaklaşık olarak.
00:59:53Ama ikinci altı ay bu böyle olmayacak.
00:59:55Yüzde on beşler civarında olacak.
00:59:57Ve gelecek sene daha da fazla inecek.
00:59:59Çünkü gelecek sene beklendiğimiz enflasyon öngörümüz yüzde on dörtlerde.
01:00:02O yüzden emeklimiz rahat bir nefes alması adına ara bir zamla ekonomi yönetimi tabii şu an toplantıya girecekler.
01:00:09Toplantının asıl konusu bu olmamakla birlikte mutlak surette bu kişilerin birleşmesiyle birlikte bunlar konuşulacaktır.
01:00:15En düşük emekli maaşı ne olacak ama sahada bu derin bir şekilde hissedildi.
01:00:19Yani seçimlerden önce genel seçimler yapıldı.
01:00:22Yerel seçimlerden önce tabii emekli maaşına zam yapılmıştı.
01:00:25Yedi bin beş lira on bin lira olmuştu.
01:00:26Ona rağmen sahada hangi milletvekili hangi kapıyı çalsa mutlak surede karşılarına emekli maaşları çıktı.
01:00:33Emekli maaşlarında en düşük emekli maaş çıktı.
01:00:35Çünkü toplamda on altı milyona yakın bir emekli var.
01:00:38Bunun dört milyona yakını en düşük emekli maaşını alıyor.
01:00:41Yani on bin TL'nin altında alıyor.
01:00:43On bin TL'nin altında dememizin kasıtı şu.
01:00:45Ceplerine on bin TL giriyor.
01:00:47Ama kök maaşları yani asıl maaşları onlara ödemiş oldukları sigorta primine göre bağlanan maaşları on bin TL'nin altında.
01:00:53Yani şu anda bir kişinin maaşı asıl maaşı sekiz bin on yedi TL ise yüzde yirmi dörtlük zamla birlikte zaten on bin TL yapıyor.
01:01:01O yüzden bir zam yansımamış gibi bir hissiyata kapılmıyor.
01:01:04O yüzden on bin TL'nin on iki bin beş liraya çıkmasını gönlümüzden geçer ki on beş bin olsun.
01:01:09Bununla birlikte en düşük emekli maaşında kök maaşı sabitlenmesini bekliyoruz.
01:01:13Şimdi kulislerde konuşulan bilgiler de var.
01:01:16Ama mesela ekrana da yansıtıyoruz.
01:01:19Vedat Işık Han'ın en düşük emekli maaşla çalışması için üç alternatiften oluştuğu bilgisini köşe yazısında yazmıştı Abdurkadir Serbi 9 Temmuz'da.
01:01:30Birinci alternatifin sizin de söylediğiniz gibi on bir beş yüz.
01:01:34İkinci alternatifin on iki bin.
01:01:36Üçüncü alternatifin de on iki bin beş yüz seviyesinde.
01:01:39Böyle beş yüz beş yüz artarak üç alternatiften bahsetti.
01:01:42Kulislerde de on iki on iki beş yüz TL arasında olacağı konuşuluyor.
01:01:48Hangisi daha yüksek bir ihtimal?
01:01:50Şöyle on iki bin lira olursa üç milyon sekiz yüz bin emeklinin yaklaşık olarak bundan faydalanacağı çalışan bakan tarafından bahsedilmiş.
01:01:58Biz de o gece Abdurkadir Serbi açıkladığında beraber yayındaydık.
01:02:01Yayın sırasında bu kulis bilgisini paylaştık.
01:02:04Ve şu anda en güçlü ihtimaller de bunlar.
01:02:07Çünkü MHK toplantısı da bunlar sunulmuş.
01:02:09On iki bin olursa eğer üç milyon sekiz yüz bin kişi bundan faydalanacak emekli olan ve kök maaşı on bin TL'nin altında olan kişiler bunlar.
01:02:19Eğer on iki bin beş yüz TL olursa bu da bir miktar enflasyondan daha fazla bir tutar demek.
01:02:24Yüzde yirmi dört nokta yetmiş çünkü altı aylık enflasyon farkı.
01:02:28On iki bin beş kişi olursa dört ila dört buçuk milyon emeklinin faydalanabileceği bir tutar.
01:02:33Tabi burada en güçlü senaryo on iki bin beş lira olması.
01:02:36Olur mu?
01:02:37Bence olur.
01:02:39Olmalı da ama tabi her on bin...
01:02:42Güçle ilgili durumda mı böyle şeyde kaldınız muallakta?
01:02:47Şöyle yeterli olup olmaması noktasında muallakta kaldım aslına bakarsanız.
01:02:51Çünkü on bin TL de olsa on iki bin beş TL de olsa on beş bin TL de olsa şu andaki enflasyona karşı emeklerimiz burada tabi ağır büyük altında.
01:03:00Devletimiz de bunun farkında.
01:03:02Bugüne kadar hep enflasyon oranı kadarlık bir artış yapıldı.
01:03:04Hatta enflasyon oranından daha fazla bir artış yapıldı.
01:03:07Refah payı artışı eklenerek.
01:03:09O yüzden gönlüm on iki bin beş yüzden daha fazla olmasından yana on beş binler civarında olmasından yana.
01:03:13Hatta en düşük emekli maaşı yüzde elli artarak on beş binlere tamamlanabilir.
01:03:17Çünkü devletimiz gerçekten imelenmeyle birlikte çok büyük bir yol kat etti ekonomik anlamda.
01:03:22Sayın Mehmet Şişek göreve geldiğin bir yıl geçti.
01:03:25Geldiğinden beri ve CDS puanlarımız yedi yüzlerdeyken şu an iki yüz altmışlara düştü.
01:03:29Bu ne demek oluyor?
01:03:31Biz denk bir bütçeyle ilgili çalışmalar yapıyoruz.
01:03:32Zaten bir saat önce de en zoru geride kaldı diyerek bir açıklama yaptı.
01:03:36Manşeti buydu.
01:03:38Evet. TÜSYAD'ın galiba bir toplantısı vardı.
01:03:40Oradaki açıklamanla birlikte.
01:03:42Burada kredi maliyetimiz bizim faiz olarak yedi puan ilaveydi.
01:03:46Yani yüzde ondan borçlanıyorsak özel sektör ve devlet olarak yüzde onsa faiz oranı yedi puan risk birim ekleniyordu.
01:03:53Ama şu anda yedi puan risk birim eklenmiyor.
01:03:55Şu an iki buçuk puanlık bir risk birim ekleniyor.
01:03:57On yediden borçlanırken şu anda on iki buçuktan borçlanmaya başladık.
01:04:00O yüzden evet kaynak oluşturmaya çalışılıyor.
01:04:03İracat ithalatı karşılama oranları bir hayli yükseldi.
01:04:07Cari açı hızlı bir şekilde kapanıyor.
01:04:09Merkez Bank rezervleri tarihi rekorlar seviyesinde.
01:04:11Kurkon mevduat hızlı bir şekilde eriyor.
01:04:13Daha önce de aşırı kar hırslarında konuştuk.
01:04:16Yani enflasyonun sebebi ana sebebi TÜYÜK başkanın açıklama yaptı.
01:04:20Enflasyon ana sebeplerinden birisi şirketin aşırı kar hırsı dedi.
01:04:24Şimdi buradan ne anlamalıyız?
01:04:26Demek ki enflasyon karşısında şirketler kendini koruyabiliyor.
01:04:29Yani bir fiyat değişimi varsa şirketler hemen onu fırsatçılık da var bunun içinde.
01:04:34Hemen fiyatları yansıtıp enflasyon sebebi veriyor.
01:04:37Ama bir emekli.
01:04:39Burada da bu durumda da fiyat istikrarı sağlanamıyor.
01:04:41Bu da enflasyonun düşmesine engel olan bir sebeplerden birinci madde hatta oluyor.
01:04:45Bundan dolayı da işte asgari ücrete bir zam yapılmayacak.
01:04:47Hiççiliği işveren kenarında bunu çözecekler bu dönem itibariyle.
01:04:50Nasıl çözüm sağlanacak?
01:04:52Tabii burada bir karşılıklı anlaşma usulü.
01:04:54Çünkü bizim de ziyaret ettiğimiz, kendi çalıştığımız, danışmanlık yaptığımız
01:04:58hizmetlerimiz firmalarda hep artışçılar yapılacak.
01:05:01Hiç kimse ben artış yapmayacağım demedi.
01:05:03Emin olun Türkiye'de işsizlik oranı yok.
01:05:05İşsizlik sorunu yok pardon.
01:05:07İşsizlik oranı 8.4'e geriledi onu söyleyecektim.
01:05:098.5'tu geriledi.
01:05:11Aslında işvereni sorunu var işçi bulma açısından.
01:05:14Ama çok değil 0,1 geriledi galiba.
01:05:17Ama yani şu enflasyonist ortamda yüksek faiz ortamında işsizlik oranı gerilemesi büyük başarı.
01:05:23O yüzden şu anda işsizlik sorunu yok işverenin iş bulma sorunu var.
01:05:26Özellikle bu ortamda işveren zaten çalışanını kaçırmak istemeyecek elimden.
01:05:32Yani kalifiye eleman çalışmış.
01:05:34Hatta EYT'de hatırlıyorsanız gümüş kışağın işi bırakmamasını, elden gitmemesini hep konuşmuştuk.
01:05:39Şu anda aynı şey geçerli.
01:05:41Zaten asgari ücretle çalışan neredeyse yok büyükşehirlerde.
01:05:43Geçinmek mümkün değil.
01:05:45O yüzden asgari ücret böyle belirlenecek.
01:05:47Geriye kalan kim?
01:05:49Şirketler aşırı kar belirleyebiliyor.
01:05:51Yine asgari ücretle bir şekilde ortaklaşan bulabiliyor.
01:05:53Kalmadı derken mecbur kalanlar çalışıyor tabi.
01:05:56Tabi mecbur kalanlar çalışıyor.
01:05:58İlla ki var yok diyemeyiz.
01:06:00Yoksa ne olacak?
01:06:02Tabi sıfır değil ama emekliler ve diğer çalışanlar.
01:06:05Yani tercih etmek istemiyorlar diyelim.
01:06:07Böyle düzeltelim aslında.
01:06:09Asgari ücrete çalışan çok zorda bir süreç hakikaten onlar için.
01:06:12Şimdi bu zamlı emekli maaşları bu ayki ödeve takvimine yansıyacak mı?
01:06:16Emekliler bunu da çok merak ediyorlar tabi.
01:06:19Biri ile beşi arasında memurlarımız, memur emeklilerimiz zaten bunu aldı.
01:06:23Memur emeklerinde bu 10 bin TL'yi aşağıda olan zaten yok.
01:06:2718 binler civarında en düşük emekli memur maaşı.
01:06:31Geriye kalan SSK ve Bağkur emeklerine ilişkin.
01:06:34O ayın 15'ten başlayıp ayın 28'ine kadarlık bir ödeme takvimi söz konusu bununla alakalı.
01:06:38Geçtiğimiz dönemlerde de bu ödeme takvimine yansımayan durumlar olmuştu.
01:06:42Bir sonraki ayda bu farklar yansıldı kendi hesaplarına.
01:06:45O yüzden şu anda bir madde görüşülüyor, görüşülecek mecliste.
01:06:50Plan Bütçe Komisyonu'na sevk edildi.
01:06:52Tasarruf verimlilik paketiyle alakalı.
01:06:54Buna eklenebilir ya da genel kurula bir madde eklenebilir karar verilirse.
01:06:57Ya da olmazsa Temmuz sonuna kadar.
01:06:59Bunun yasalaşmasını bekliyoruz ki bir sonraki ayda bu farklar yatırılabilsin.
01:07:03Hadi bakalım inşallah sizin söylediğiniz gibi olur.
01:07:0612 bin 500 olur.
01:07:08Yani yine bile çok değil ama en azından bir nebze de olsa ondan fazla diyelim bari.
01:07:14Çok teşekkür ediyorum.
01:07:16Ekonomist Muhammed Bayram bizimle birlikteydi.
01:07:19Emekli maaşlarına ilişkin konuştuk.
01:07:21Şimdi devam ediyoruz.
01:07:23Dijital ödemelerle birlikte nakit harcamalar bir hayli azaldı.
01:07:27Ancak bu durum bütçenize zarar verebiliyor.
01:07:30Birçok kişi elle tutmadığı parasının ne zaman nasıl bittiğinin farkına bile varamıyor.
01:07:36İşte bu yüzden de uzmanlar harcamalarınızı mutlaka planlı yapın diyorsa.
01:07:41Bir Afindik Kıran ve Başar Günal'ın haberinde izleyelim.
01:07:49Kare kod uygulaması çok önemli.
01:07:51Gitgide de artacak.
01:07:53Çünkü nakit devreden çıkıyor.
01:07:55O yüzden her birimizin bütçe yapmaya başlaması şart.
01:07:58Temassız ödeme, kare kod, mobil ödeme gibi kolaylıklar artık naktin yerini almaya başladı.
01:08:04Nakit ödeme hayatımızdan tamamen çıkmasa da bu ödeme kolaylıkları bütçeyi kontrol edilemez hale getirebiliyor.
01:08:10Maaş aldık ya elimize geçti.
01:08:12Diyelim ki seni gidiler seni.
01:08:14Sen para olarak buraya gideceksin.
01:08:16Bu kadarı kiraya, bu kadarı kıyafete, bu kadarı dışarıda yeme içmeye.
01:08:20Yani bunun adına bütçe deniyor.
01:08:22Yani kredi kartından hangi harcamaları yapacaksınız?
01:08:24Aylık limitiniz ne kadar?
01:08:26Bunları önceden planlamış olmanız gerekiyor.
01:08:28Şu anda ne oluyor?
01:08:30Para kendi gidiyor, alıyor başını.
01:08:32Sonradan bize diyor ki ben şuraya gittim, buraya gittim.
01:08:34Karpuzun dilimleri gibi bütçeyi dilimlemeniz lazım.
01:08:37Harcama planına uymak da çok önemli.
01:08:39Ben kıyafeti bu ay bin lira harcayacağım.
01:08:42Bin lira harcadığınız anda durmanız lazım.
01:08:44Ve diyin ki ben kıyafete bin lira harcıyorum ya ben bunu yedi yüz elliye düşüreceğim.
01:08:50O iki yüz elliyi de yatırıma koyacağım.
01:08:52İşte o zaman orada biriken paralarla size bir motivasyon gelecek.
01:08:56Nakit harcamaları takip etmek çok daha zor.
01:08:58Bu yüzden yaptığınız harcamaları tek tek yazıp kaydetmenizde fayda var.
01:09:03Tutumlu olmaya çalışırken kendinizi kısıtlanmış hissetmeyin.
01:09:07Kısıtlanmış hissedersek yani diyette gibi hissedersek daha çok yemek istiyoruz.
01:09:11Hayır diyette değilsiniz.
01:09:13Sağlıklı yaşam bu.
01:09:17Efendim Türkiye'nin çoban arayışı da devam ediyor.
01:09:20Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği Genel Başkanı Nihat Çelik bizimle birlikte.
01:09:27Nihat Bey hoş geldiniz yayına.
01:09:29Hoş buldum Meltem Hanım.
01:09:30İyi yayınlar diliyorum.
01:09:32Çok teşekkür ediyorum ben de.
01:09:34Efendim nasıl bir çalışma var?
01:09:36Hangi ülkeden çoban getirilmesi için bir çalışma başlatıldı?
01:09:39Size gelen bilgiler ne yönde?
01:09:42Şimdi şöyle ki bizim için en doğru bilgi bizim 300 bin tane işletmemiz var Türkiye'de.
01:09:48Tabii 58-60 milyonlara dayanan bir popülasyona sahip olan küçük baş varlığıyla Avrupa'da birinci sırada olan ülkemiz.
01:09:57Bu son iki yılda Afganların içeriden çekilmesiyle birlikte hayvan sayımız peyde pey düşüyor.
01:10:04Çünkü çobanlık mesleği, pihanber mesleğidir, atan mesleğidir, kutsal bir meslektir.
01:10:11Hayvan da düşün ki biz bazıları affedersin hayvanlarımız diyor.
01:10:16Biz affedersin demiyoruz onları kendi çocuklarımızdan ayrı tutmuyoruz.
01:10:19Bunlar bir canlı.
01:10:20Dolayısıyla bunların da bir insanın nasıl çocuğuna her gün bakmakla mükellef olduğu gibi bunların da her gün bakıma beslenmeye ihtiyacı vardır.
01:10:31Dolayısıyla izlenmesiyle takibi bakımı beslenmesiyle bunların karnını doyurması gerektiği bir meslek dalı olması hesabıyla çoban olmasa çoban olmazdınızdır.
01:10:43Dolayısıyla burada bizim ülkede şu anda bizim bahsettiğimiz üzere 150 bin çobana ihtiyacımız vardır.
01:10:52Bu sadece yabancı ülkelerden gelen çobanlardan bahsetmiyoruz.
01:10:55Yani bizim yerli ve yabancı çobanlardan bahsediyoruz.
01:11:00150 bin çoban olursa biz sektörü şaha kaldırırız.
01:11:04Avrupa'da olan birinci sıradaki konumuzu kururuz.
01:11:08Ve Türkiye'deki 85 milyon nüfusumuzun gıda güvencesini sağlamakla birlikte.
01:11:14Acil olan 150 bin çoban mı peki Nihat Bey?
01:11:20Ve bu noktada aslında köye teşvik de çok önemli.
01:11:23Bunun nasıl şekilleneceği aslında, hangi adımlarla köye teşviğin olacağı ve ithal çoban açığı da kapatılabilir mi mesela?
01:11:34Başlıklar arasında bu da var.
01:11:36Şimdi Meltem Hanım öncelikle yüreğinize sağlık çok önemli bir hususi dile getirdiniz.
01:11:43Tabii çobanlık mesleğiyle birlikte köye dönüşün hız kazanacağını ve bu anlamda insanların doğduğu yerde doyması için köyünde yaşayan insan eğer hayvancılık yapıyorsa
01:11:58tarımın her kademesinde bitkisel üretim başta olmak üzere her kademesinde üretim yapıyor demektir.
01:12:05Çünkü hayvancılıkla yitirmiyor.
01:12:07Bugün dikkat ederseniz bir salatalığın kilosu 50 TL bandındadır.
01:12:12Bu yaz mevsiminde yazın ortasında bu ne demektir?
01:12:16Yani özellikle bizim kırsaldan şehire göçün arttıranı ve bizim tüketen insanların ekmek bulamaz hale geldiğini bu tembellikten kaynaklı bir şeydir.
01:12:26Dolayısıyla burada biz üreten bir ülke olmaktan ziyade tüketen bir ülke nüfusi haline geldik.
01:12:32Bu çok tehlikeli ve vahim bir tabloyla karşı karşıyayız.
01:12:37Biz bunların önüne geçmek için bunun tek yegane geçiş yolu özellikle küçükbaş hayvancılığın canlanması ve her köyde her evin önünde küçükbaş hayvancılığın olabilmesi için de çoban olmazsa olmazımızdır.
01:12:53Bunun içerisindeki hükümetimizden, bakanlarımızdan sık sık bu hususu dile getiriyoruz.
01:12:58Yerli çobanlarımızın öncelikle bu mesleğe özendirilmesi.
01:13:01Mesela ne yapılsa Nihat Bey ne yapılsa çobanlar daha da teşvik olur kentten köye bir geçişte en azından hangi alternatif onlara daha cazibeli gelir?
01:13:15Evet öncelikli olarak Meltem Hanım çok şey istemiyorlar yani sahiplenmek istiyorlar bir.
01:13:22İkincisi her vatandaş gibi sosyal güvenlik primlerinin devlet tarafından ödenmesi istiyorlar.
01:13:28Sigorta çok önemli başlıklardan bir tanesi.
01:13:31En önemli hususlardan bir tanesi bu.
01:13:34Mesela diyelim ki çobanın islam desteği var 5 ay veriliyor.
01:13:37Peki 5 ay çobanın islam desteği aldık ve diğer 7 ay ne yapacağız?
01:13:43Diğer bir husus özellikle çobanların bizim yabancı çoban talep ettiğimiz noktada yerli çobana verilen bu tevşik desteğinin yabancı çobana da yasal mevzudat içerisinde tanınması.
01:14:01Ve gelecek olan buradaki Afgan veya Türkistan ve diğer ülkelerden gelecek insanların bu işle ilgili çalışma sınırı getirmelidir.
01:14:10Yani hem çalışma şartları belirlemeli çünkü bugün bizim açık yoldan, ilega yollardan ülkeye giren insanları biz çalıştırıyoruz mecburiyetten çalıştırıyoruz.
01:14:22Fakat bunların kimliği, ismi, cismi belli değil bize ne diyorsa beyan üzerindedir.
01:14:27Nihat Bey bir çoban ne kadar maaş alıyor?
01:14:33Meltem Hanım bir çoban 25 ile 35 arasında para alıyor.
01:14:39Yani iki askeri ücrete dayandık açık söyleyeyim size.
01:14:44Onun dışında verilen beyanatlara çok itimat etmeyin çünkü şu anda girdi maliyetleri yeterince artmış.
01:14:51Bir çoban 100 koyuna bakıyor, 100 keçiye bakıyor, 100 oğlağa bakıyor.
01:14:55Yani burada ne kazanıyorsun ki bunun üzerinde para verersin bu inandırıcı olmaz.
01:14:59Dolayısıyla biz de bu kadar ilkeli haber yapan ve bu anlamda haber anlayışıyla bizi de kabul görerek konut eden bir yayın kuruluşunu Sinan Türkiye aldatamayız, kandıramayız.
01:15:14Sizleri her zaman için kutluyoruz, takdir ediyoruz.
01:15:17Yani iki askeri ücret bir çobanın maaşı iki askeri ücrettir.
01:15:21Dolayısıyla bizim askeri ücretten ziyade bizim asıl sıkıntımız çobanın olmama işidir.
01:15:28Biz hükümetimizden bakanlarımızdan sık sık bu üstü dile getiriyoruz.
01:15:33Diyoruz ki yabancı çobanların önü açılsın, yasal mevzulat çerçevesinde bunlara çalışma izni verilsin.
01:15:40Fakat diğer alanlarda çalışacak durumlarına da kısıtlama getirilsin.
01:15:46Çünkü geliyor çobanlık için geliyor, gözü açılıyor, ertesi gün o bir tarafa kaçıyor.
01:15:51Bizim oysa işsiz gençlerimiz vardır.
01:15:54Yani bizim sanayide, mobilyacıda, lokantada, markette çalışacak zaten çocuklarımız vardır.
01:16:00Dolayısıyla bunların hakkına da geçmeyelim.
01:16:03Bizim önce kendi çobanlarımızın, yerli çobanlarımızın bu meseleyi özendirmek.
01:16:08Onların sosyal güvencelerini sağlanması, onların hayat şartlarını özellikle bir insanın günübirlik yaşaması gereken ne varsa
01:16:17bunların da bu hakka kavuşması, bunların bulunduğu yerde çocukların eğitimi vesaire, beslenmesi, saklanması, ev, barınma vesaire
01:16:27bu tür imkanların hepsini bir arada düşünerek hareket etmemiz lazım ki bunları da hakil görülmemesi lazım.
01:16:33Yani bu mesleğin de ve bu insanların da ailenin asil bireyi olarak kabul edilmesi lazım.
01:16:39Ben Avrupa'nın her ülkesine gidiyorum.
01:16:422000-3000 sayısı olan bir işletmede iki kişi çalışıyor, üç kişi çalışıyor ve bunlar hepsi fakülte mezunu veya karı koca.
01:16:50Düşünebiliyor musunuz? Ve işi amatörce yapmıyor.
01:16:53Yani bütün teknolojinin ilerlemesinden faydalanıyor ve sağlıklı üretim yapıyor.
01:16:59Dolayısıyla bizim ülkemizde de bunların olması şarttır efendim.
01:17:02Çok önemli sektöre ilişkin de aslında duyuru niteliğinde bir yayındı.
01:17:07Nihat Çelik'e çok teşekkür ediyoruz.
01:17:10Özellikle bu noktada çoban bulunabilmesi için ki %50 bine acil ihtiyaç var ama sigorta çok önemli bir nokta dedi.
01:17:19Nihat Bey bu konunun da altını çizdi.
01:17:21Tekrar teşekkür ediyoruz kendisine.
01:17:23Devam edelim efendim.
01:17:25Türkiye'de yeni iş bulma yöntemi sosyal medya kanalı oldu.
01:17:28İşlemişken şimdi şirketler artık kariyer siteleri gibi sosyal iş ağlarını yani sıra TikTok ve Instagram'da iş ilanı veriyorlar.
01:17:38Bakalım şöyle bir ayrıntılara Aytaçcan ve Hakan Kahraman'ın haberinde.
01:17:45Sosyal medyalar daha fazla kullanılıyor. Bu sebeple oradan iş buluyorlar.
01:17:49Şirketler geleneksel yöntemlerini bıraktı, iş ilanları gençlerin yoğun kullandığı sosyal medyaya kaydı.
01:17:55Adım çalıştırma artık zor, yok piyasada yok.
01:17:57İş bulmak kolay ama istediği miktarı bulmak zor.
01:18:02Şirketler daha önce kariyer sitelerinden iş ilanları verirdi, şimdi TikTok ve Instagram'dan da iş ilanları vermeye başladı.
01:18:09Modern hayat sosyal hayata bağlı olduğu için yani makul olan odur.
01:18:13İnternette geçirilen zamanın 2 saat 44 dakikası sosyal medyada geçiyor.
01:18:18O yüzden de gençlerin sosyal medyada aktif olması şirketlerin bu mecralara yönelmesinde etkili.
01:18:24Çocukların elinde bir telefon var zaten, sanan alemdeyiz hepimiz küçükten büyüğe.
01:18:28Sosyal medyayı daha çok kullanan insanlar oralara da yöneliyor.
01:18:31İş arayanlar da sosyal medyada oluşturulan etiketleri yani hashtagleri takip ederek iş ilanlarına ulaşıyor.
01:18:37Eskisi gibi gidip dışarıdan iş aramaktansa siteleri üzerinden bulmak daha kolay.
01:18:41Çok fazla çıkıyor mu karşınıza?
01:18:43Tabii inanılmaz, hatta şu an çıkacak. Konuşuyoruz ya.
01:18:47Tabii sahte ilan sitelerine de karşı karşıya gelebilirsiniz.
01:18:49O yüzden dolandırılmak istemiyorsanız mutlaka kurumsal e-posta adresini de kontrol edin.
01:18:55Dolandırıcılık anlamında yazanlar oldu. Ben de onlara zaten engellik geçiyorum.
01:19:02Kirada yeniden tüfe dönemine geçildi ve bazı semtlerde kira fiyatları hemen artmaya başladı.
01:19:09Semtten semte değişen artışlar %30'ları buluyor. İhsan Yalçın ve Yusuf Ağbaba'nın haberini de izleyelim.
01:19:15Satılık ev fiyatlarında bir artış beklemiyoruz. Hatta bir miktar da düştü.
01:19:20Satılık ev fiyatları aynı seviyede ama kiralık konutta durum tam tersi.
01:19:25Tabii semtten semte kiralar değişebiliyor. Bazı semtler de arttı.
01:19:29Uygun fiyatı bir yer bulamıyor. En kötü yerler 25.
01:19:32Kira çok yüksek, aldı başını gitti.
01:19:34Kira fiyatlarında yaşanan faiz şartı sonrası yürürlüğe sokulan %25 zam sınırı 1 Temmuz itibariyle kaldırıldı.
01:19:41Ev sahibi için iyi de kiracılar için zor.
01:19:44Kim uyuyordu daha önce? Uyuyan var mıydı?
01:19:47Kiralar daha fazla yükselmez herhalde.
01:19:49Bazı semtlerde kiralar da yeniden artış başladı.
01:19:52Bazı bölgelerde fiyatlar yükseliyor. Bunlar da özellikle olan evler. Onlar yükselmeye devam ediyor.
01:19:58Bazı ev sahiplerimiz fiyatı yüksek yazıyor.
01:20:005 tane evimiz var kirada.
01:20:02Havanız zam yapacak mı kiraya?
01:20:04Yaparlar.
01:20:06Peki %25'in üstü olur mu?
01:20:07Olur.
01:20:09Ben şu anda 20 veriyorum. Herhalde bir 30'u görür diye düşünüyorum.
01:20:11Daha da yükselirse artık kalanlar düşünsün. Biz gidiyoruz, geç ediyoruz.
01:20:15Satılık ev fiyatlarındaysa uzun bir süredir yükseliş yok. Aksine düşüş var.
01:20:20Köpük kısmı gidecek dedik. O gitti. Bugün Beşiktaş'ta işte geçen sene belki sene 4-4,5 milyon TL olan bir ev şahında 3-3,5 milyon TL'yi alıcı bulamıyor.
01:20:29Geçtiğimiz iki yılda ev sahibi kiracı anlaşmazlığı hiç olmadığı kadar arttı.
01:20:40Hızla artan kiralar getirilen zam sınırı ilişkilere de büyük zarar verdi.
01:20:45Kira davalarında rekor artışlar görülürken maalesef sorunlar da adli vakalara dönüştü.
01:20:51Yaşanabilecek anlaşmazlıkları en düşük seviyede tutmak içinse doğru hazırlanan bir kira sözleşmesi büyük önem taşıyor.
01:21:00Peki tarafların haklarını koruyan sözleşmelere nelere dikkat etmek gerekiyor?
01:21:05Gelin şöyle birlikte bir bakalım efendim. Kira sözleşmesi nasıl olmalı diye.
01:21:10Sözlü değil, yazılı olarak hazırlanmalı. En önemli noktalardan, manşetlerden bir tanesi de bu.
01:21:17Çünkü olası bir hukuken davaya dönüşmesi durumunda o halde sözlü varsa bir beyan ispatlayamıyorsunuz.
01:21:28Hukukçularımızla çokça kez yayınlarımızda belirtmiştik.
01:21:31Kira dönemi ve tarihi belirtilmesi gerekiyor. Yine önemli başlıklardan bir tanesi süre aşımına uğramaması için çünkü.
01:21:39İmzaları kimin atacakları önem arz ediyor.
01:21:43Taraflar kiracı ve ev sahibi olarak atılması gerekiyor diyor burada da.
01:21:47Evin durumuyla demirbaşlar kaydedilmeli. Olası eşyaların zarar görmemesi ya da görmesi adına burada önemli maddelerden bir tanesi.
01:21:56Burada işte ev sahibinin ya da kiracının mağdur olmaması için.
01:21:59Keyfi olarak zam oranı belirlenemez diyor. Başlıklardan bir tanesi de bu.
01:22:03Hemen bir diğer sayfaya bakalım. Ödenen depozito bedeli de eklenmeli.
01:22:09Yine bu depozito bedeli ekleniyor ama ödediğiniz depozitonun da sözlü değil yazılı olarak belirtilmesi de önem arz ediyor efendim.
01:22:19Tahliye taahhütü aynı gün içerisinde düzenlenemez diyor.
01:22:23Geç ödemeye ceza eklenemez. Ev sahibi kefil isteyebilir.
01:22:28Elden ödemek büyük bir risk demektir.
01:22:30Özellikle bu durumda altı çiziliyor. Elden ödeme olduğu zaman ispatlayamıyorsunuz.
01:22:37Aynı ilk maddedeki gibi sözlü değil yazılı bir beyan istiyor.
01:22:42Dediğim gibi olası bir hukuken eğer adliye yolunu tuttuysanız olası bir yine ara buluculuk rolüyle bunu çözmeye çalışıyorsanız diye.
01:22:53İşte kira sözleşmesi nasıl olmalı başlığının altındaki alt başlıkları sizlere sıraladık.
01:22:58Şimdi bir başka önemli düzenleme efendim. Hemen devam edelim.
01:23:03Saldırgan sokak köpeği düzenlemesiyle belediyelere de yaptırımlar gelecek.
01:23:08Hazırlanan taslakta çok dikkat çekici detaylar var.
01:23:12CNN Türk editörü Duygu Ayaz Bayram bizleri bekliyor.
01:23:15Yayın içinde hazır. Detaylıca aktaracak bize.
01:23:18Duygu kolaylıklar diliyoruz. Sözü sana bırakıyoruz.
01:23:23Meltem artık çalışma da sona gelindi.
01:23:25Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde bu hafta içinde ki muhtemel yarın kanun teklifinin sunulmasını bekliyorsa bir düzenlemede önemli detaylar olacak.
01:23:36O önemli detaylardan biri de saldırgan sokak köpekleriyle ilgili yapılacak düzenlemede belediyelere oldukça büyük bir yer ayrılıyor.
01:23:46Yani hem maddi olarak hem de sorumluluk olarak yeni sorumluluklar eklenecek.
01:23:51Bunların başında da belediyenin bütçesinden pay ayırmayan ya da ayrılan payı barınak yapımı ya da hayvan bakımına ayırmayan belediye başkanlarına hapis cezası getirilecek.
01:24:05Burada hapis cezasının süresi de 6 ayla 2 yıl olarak yine kanun teklifinde yer alacak.
01:24:11Yani bir belediye başkanı eğer büyükşehir belediye başkanıysa bütçesinin binde üçünü barınak yapılması ya da hayvanlara bakılması için ayırmak zorunda olacak.
01:24:24Küçükşehir belediye başkanıysa bu kez bütçesinin binde üçünü yine barınak yapımı ya da hayvan bakımı için ayırmak zorunda olacak.
01:24:32Burada sadece tek sorumlu belediye başkanları olarak da görülmeyecek.
01:24:37Belediye başkan yardımcıları aynı zamanda meclis üyeleri de yine sorumluluk kapsamında olacak.
01:24:43Ve cezai yaptırımlar yani hapis cezası kapsamında da haklarında soruşturma açılacak.
01:24:49Belediye başkanları yani bir belediye eğer ki bu bütçeyi ayırmadı ya da ayırdı ancak bu bütçe kullanılmadı.
01:24:56İşte bu kez hakkında bu belediyeler için soruşturma işlemi başlatılacak ve altı aydan iki yıla kadar yargılanmaları istenebilecek.
01:25:07Eğer ki bu durum devam etti yani bir sonraki yılda yine benzer şekilde o bütçe ayrılmadı bu cezalar artırılarak devam edecek.
01:25:15Burada önemli bir kriter var.
01:25:18Belediye başkanının bu sebepten ötürü seçilme yeterliliğinin ortadan kalkması durumu da yine ortaya çıkabiliyor bu durumda.
01:25:27Bunun yanı sıra yine belediyelere kanun teklifi ile birlikte iki yıl süre tanınacak.
01:25:33Tüm bu gerekli altyapının oluşturulması, barınakların düzenlenmesi, kurulması ya da olanların iyileştirilmesiyle ilgili de iki yıllık bir süre tanınacak.
01:25:42Aynı zamanda kanun teklifi ile para cezaları da hayata geçirilmiş olacak.
01:25:48Bir kişi sahiplendiği ya da satın alarak baktığı bir köpeği eğer sokağa terk ederse 60 bin lira idari para cezası kendisine kesilecek.
01:25:59Ancak yakın zamanda yine haberlerde de bunları taşımıştık ekranlara da.
01:26:04Örneğin bir mahalleden alınıp başka mahallelere götürülen köpekler var.
01:26:08Toplu olarak taşınan köpekler var.
01:26:11Bazen sivil toplum kuruluşları hatta bazen belediyeler tarafından yapılan köpekleri taşıma durumunda da yine bu kez 50 bin liralık idari para cezası kesilmiş olacak.
01:26:22En önemli maddelerden ve tartışmalı maddelerden biri de köpeklerin uyutulması yani ötenizi işlemi.
01:26:29Bunun için de belediyelerde bir heyet kurulacak.
01:26:32Bu heyette veterinerlerden oluşan bir heyet olacak.
01:26:35Sokaklardan toplanan kuduz riski taşıyan kuduz olmuş hastalık riski taşıyan tüm köpeklerin uyutulma işlemiyle ilgili süreçte bu heyet aktif olarak yer alacak.
01:26:48Hangi köpeklerin uyutulup uyutulmayacağına karar verecek.
01:26:52Yani yetki kurulacak olan belediye bünyesinde kurulacak olan ve veterinerlerden oluşan bu heyette olacak.
01:26:58Aynı zamanda mevcut durumlarda köpeklerin toplatılması, rehabilite edilmesi ve sokağa bırakılması söz konusuydu.
01:27:06Şu anda yeni yasayla birlikte hayata geçirildiğinde köpekler sokaktan toplanacak, rehabilite edilecek ancak bir daha sokağa bırakılmayacak.
01:27:16Barınaklarda belediyelerin bünyesinde kurulan barınaklarda bu köpeklerin yaşamaya devam etmesi sağlanmış olacak.
01:27:24Dediğimiz gibi kanun teklifinde artık sona gelindi.
01:27:28Bugün de CHP ve diğer muhalefet partileriyle de AK Parti'nin Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne bir temasa geçmesini bekliyoruz.
01:27:36Kanun teklifiyle ilgili görüş ve öneriler alınacak ve son nokta koyularak da yarın ya da en geç önümüzdeki hafta bu kanun teklifinin Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulmasını bekliyoruz.
01:27:48Peki çok teşekkür ediyoruz. Duygu Ayaz Bayram detaylıca aktardı. CNN Türk editörü beklenilen bir haberdi.
01:27:55Şimdi devam edelim. Amerika'da tutuklu yargılanması devam eden Timur Cihan Timur'un kefaletle serbest kalmak için yaptığı başvuru reddedildi.
01:28:03Şiddet gördüğü gerekçesiyle kaldığı ıslah evinin değişmesiyle ilgili talebe karşı ise 3 seçenek sunduldu.
01:28:10İşte o davada yaşanan yeni gelişmeler.
01:28:182 milyon dolarlık kefalet talebine red, ıslah evi değişimi talebine ise yeşil ışık yandı.
01:28:29Oğuz Murat acının ölümüne neden olan kazanın ardından kaçtıkları Amerika'da yakalanıp tutuklanan eylem toprağı oğlu Timur Cihan Timur'un yargılanmaları sürüyor.
01:28:38Biz onları araştırdık ama tabi ki tekrar araştırdık.
01:28:41Cihan Timur'un Türkiye'de kalan babası estetik cerrahı Bülent Cihan Timur sosyal medya hesabından yeniden televizyon programının başlayacağını duyurmuş.
01:28:51Diğer yandan da tuttuğu avukatlar aracılığıyla mahkemeden 2 milyon dolarlık kefalet karşılığında oğlunun serbest bırakılmasını talep etmişti.
01:29:00Yeniden kurtuluş.
01:29:02Hakim 47 sayfalık gerekçeli kararla o talebe red cevabı verdi.
01:29:07Timur Cihan Timur'un kaçma riski olduğunu belirterek bir kez daha tutuklu yargılanmasına hükmetti.
01:29:14Şiddet gördüğü gerekçesiyle halen gözetim altına tutulduğu ıslah evinden başka bir yerleşkeyin naklini talep eden başvuruysa kabul edildi.
01:29:23Cihan Timur avukatlarıyla paylaşılan 3 yerleşkeden birini seçmesi halinde yeni ıslah evine nakledilecek.
01:29:32Türkiye Bulgaristan sınırında orman yangını var.
01:29:37Lalapaşa ilçesindeki yangına ekiplerin de müdahalesi sürüyor.
01:29:41Hemen bakalım görüntüler ve detaylara.
01:29:43Yangının adresi Edirne'nin Lalapaşa ilçesine bağlı Ömerova köyü.
01:29:48Bulgaristan'a sınır olan köydeki ormanlık alanda henüz bilinmeyen bir nedenle yangın çıktı.
01:29:54Bölgeye Edirne ve Kırklareli'nden itfaiye orman işletme ekipleri sevk edildi.
01:29:58Ekipler yangına havadan ve karadan müdahaleyi sürdürüyor.
01:30:03Rüzgarın da etkili olduğu noktada alevlerin daha da yayılmaması için ekipler yoğun bir mücadele veriyor.
01:30:09Dilan, Engin Polat ve beraberindeki 28 kişi hakkında kara para aklama soruşturmasında iddianamenin detayları ortaya çıktı.
01:30:17Yasadışı bahis çetesinde Engin Polat örgüt lideri olarak yer aldı.
01:30:22Ayrıntılar için CNN Türk muhabiri Merves Okaz bizleri bekliyor.
01:30:26Dilan'ın adreslerine bakın.
01:30:27Evet Meltem, soruşturmanın detaylarına geçmeden önce sıcak bir notu aktararak başlamak istiyorum.
01:30:32Biliyorsunuz Dilan, Engin Polat çifti ve beraberindeki diğer tutuklu sanıkların her ay bir tutukluluk değerlendirilmesine izin veriyor.
01:30:39Dilan, Engin Polat çifti ve beraberindeki diğer tutuklu sanıkların her ay bir tutukluluk değerlendirilmesine izin veriyor.
01:30:45Dilan, Engin Polat çifti ve beraberindeki diğer tutuklu sanıkların her ay bir tutukluluk değerlendirilmesine izin veriyor.
01:30:52Dilan, Engin Polat çifti ve beraberindeki diğer tutuklu sanıkların her ay bir tutukluluk değerlendirilmesine izin veriyor.
01:30:57Dilan, Engin Polat çifti ve beraberindeki diğer tutukluluk değerlendirilmesine izin veriyor.
01:31:00Bu ayda bugün tutukluluk değerlendirmesi yapıldı.
01:31:03Kara para soruşturmasında ve tutukluluk hallerinin devamına karar verildi.
01:31:08Bu notu aktararak başlamak istiyorum.
01:31:10Şimdi, aylardır aslında üzerine konuştuğumuz, kara para iddiası olarak konuştuğumuz tüm bu Polatlar'a ait,
01:31:17Polatlar çifti hakkındaki iddiaların somut bir şekilde delillendirildiği ve açık bir şekilde ifade edildiği,
01:31:23tam 75 sayfalık bir iddianame ve her detayıyla hakikaten oldukça ilgi çekici.
01:31:29Toplamda Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı'nca hazırlanan iddianame kapsamında,
01:31:34toplamda kara paradan elde edilen işlem hacminin, yasa dışı paranın tespit edilen tutarıyla,
01:31:41yani ilk tespitiyle 250 milyar lira gibi bir tutar olduğu belirtiliyor.
01:31:46Savcılık bu tutarı belirlerken de bunun ayrıca altına bir dipnot düşmüş.
01:31:50Bu tespit edilen tutar olarak belirtilmiş.
01:31:54Oldukça yüksek bir hacimden söz ediyoruz.
01:31:58Suçtan kaynaklanan bir gelir ve özellikle iddianamede Polat ailesi, Polatlar grubu olarak ifade ediliyor.
01:32:05Peki, kara para aklama işlemi nasıl yapıldı, nasıl gerçekleştirdi?
01:32:10Söz konusu iddianamede nasıl anlatıldı?
01:32:12İddianamede en çok dikkat çeken ifade perdeleme sistemi.
01:32:16Paravan sistemi olarak da bilinen bir sistem.
01:32:18İddianamede perdeleme sistemiyle sanki güzellik merkezleri üzerinden bir ticari faaliyet gerçekleştiriyormuşçasına,
01:32:27yasa dışı bahisten elde edilen paraların Engin Polat tarafından açılan pek çok şirkete aktarıldığı ifade ediliyor.
01:32:36Oldukça detaylı bir iddianame.
01:32:38Tabi gelişmeleri bizler aktarmaya devam ediyor olacağız diyelim Meltem ve sözü bu noktadan bir kez daha sana bırakalım.
01:32:44Peki, çok teşekkür ediyoruz sayınentürk muhabiri Merve Tokaz'a.
01:32:48Devam edelim efendim.
01:32:50YÖK Başkanı Erol Özvar, devlet üniversitelerinde ikinci öğretim programlarının kapatıldığını duyurdu.
01:32:56Vakıf üniversitelerinde gelecek yıla yönelik planlamalarını da yapmalarını istedi.
01:33:01Şimdi konuşacağız süreç nasıl işleyecek diye.
01:33:03Eğitim uzmanı Adil Kurt bizimle birlikte.
01:33:06Adil Bey hoş geldiniz yayına.
01:33:09Hoş bulduk Meltem Hanım.
01:33:11Şimdi bu adım YÖK'ten istihdama destek adımı mı?
01:33:15Süreci nasıl yorumlamak lazım?
01:33:19YÖK Başkanımız Erol Özvar yaptığı açıklama aslında yerinde bir açıklama.
01:33:27Çünkü gelecekte meslekler değişiyor.
01:33:30Yapay zeka nedeniyle veri analizi, verim mühendisliği, birçok mühendislik dersler ortaya çıkacaktır.
01:33:37Bu branşların yeri açılması için ikinci öğretimi kademeli olarak kaldırıyorlar.
01:33:44İkinci öğretim nedir?
01:33:46İkinci öğretim denilen eğitim programı üniversitelerde mesaiden sonra öğrencilerimizin ya da cumartesi günleri öğrencilerin ya da çalışanların okuduğu bir üniversitedir.
01:33:57Bu kademeli olarak bu yıldan itibaren kaldırılacak dört yıl sonrasında da okulların kontenjanları buna göre ayarlanacak.
01:34:06Açıkladığı önemli bir nokta var.
01:34:09Genel kontenjan değişmeyecek.
01:34:12Yani 80 bin civarında bir ikinci öğretim kadrosu çıktıktan sonra yeni üniversiteler, yeni bölümler, yeni branşlar ortaya çıktıktan sonra bu tamamlanacak diye düşünüyorum.
01:34:29Şimdi şunu da çok merak ediyorum Adil Bey.
01:34:31Hep ekranı da getiriyoruz aslında.
01:34:34Ülkenin zanaat ustalarına daha çok ihtiyacı olduğunu da biliyoruz ki eksildiğinin de farkındayız.
01:34:40Üniversitelerin tırnak içinde olmasa da olur dediğimiz bölümleri kapatılacak mı peki?
01:34:46Hayır.
01:34:48Tamamen üniversiteler, ülkemizin ihtiyacı neyse ona göre yapılacak.
01:34:53Şimdi mimarlık, eczacılık, psikoloji, besleme, dietetik ve temel bölümlerle ilgili matematik, fizik, kimya, biyoloji bölümlerinde kontenjanlı azaltılma yapılacak.
01:35:07Neden azaltılma yapılıyor?
01:35:09Bu mezun olan öğrenciler daha yetenekli, daha nitelikli bir eğitim görsün ve okulları bittikten sonra da bunlara iş sahası yapılsın diye düşünülüyor.
01:35:19Bu tarafta esasında dünyadaki gelişimi ayağa koydurmak için üniversiteler önlem alıyor.
01:35:28Çünkü yapay zeka denen büyük bir dalga geliyor, bu dalganın altında kalmamak için birinci sınıftan itibaren üniversite bu önlemleri almak zorunda ve yerinde bir karardır.
01:35:39Yani siz bir yapay zeka uzmanı, bir veri analisti, yeri mühendisi yetiştirmeniz için kontenjanları artıramazsınız.
01:35:49Artırdığınız zaman durumunuz müsait olmaz.
01:35:52Bu nedenle üniversiteler gelecekteki 4 yıl sonra ülkenin ihtiyacına göre üniversitelerdeki kontenjanları düzenlemeler yapıyorlar.
01:36:03Kontenjanlar düşecek anladığım kadarıyla değil mi?
01:36:05Peki yeni bölümler açılacak mı? Bekliyor muyuz böyle bir şey?
01:36:10Tabii ki yeni bölümler açılacaktır. Yeni bölümün ihtiyacı da vardır, açılması da gerekir.
01:36:16Bu seneki üniversite sınavından tercihler çok farklı olacaktır.
01:36:21Çünkü yeni bölümler açılacak, bazı bölümlerin kontenjanları hazırlayacak, bazı bölümler kontenjan aynı kalacak ama puanları, yüzdelik dilimleri daha aşağı inecek, yukarı çıkacak.
01:36:33Dolayısıyla ben üniversite adaylarına şunu söylemek istiyorum.
01:36:41Geleceği iyi görsünler, kendilerine meslekleri doğrultusunda bir tercih yaparken,
01:36:49üniversitelerin bir yıl önceki kontenjanları ve yeni açılan okulların, yeni açılan bölümlerin gelecekte hangi meslekler yaptıklarını iyi araştırmaları gerekiyor
01:36:59ve buna göre de tercihlerini yapmaları gerekiyor.
01:37:04Bu açıklamanın içinde yeni bir açıklama daha yaptılar.
01:37:0835 yaş üzerindeki adayların sadece girebileceği çocuk geliştirme, felsefe, sosyoloji, tarih ve Türk dil edebiyatı gibi açık öğretimde okumayı da 35 yaş sınırı koydular.
01:37:21Çünkü normal eğitim görüp de mezun olan kişilerin mesleklerini daha iyi yapabilmesi için bu önlem de aldırar.
01:37:32Bu açıklamada yerindedir. Ben her iki açıklamanın da ülkenin geleceği için faydalı ve gerekli olduğunu düşünüyorum.
01:37:39Ama adaylar burada şunu dikkat etmeli. Kontenjanlar azalırsa, puanların yükseldiğini, yeni açılan okullarında gelecekte hangi bir meslekler yapılacağını çok iyi araştırmaları gerekiyor.
01:37:54İyi olması lazım ve araştırmak gerekiyor diyorsunuz. Özellikle tercih yapacakken çok dikkat etmek lazım.
01:38:01Adil Bey özellikle de altını çizdi. Önemli aslında yol da gösterdi. Eğitim uzmanı Adil Kurt bizimle birlikteydi.
01:38:09Yoksen istihdama destek adımını konuştuk. Çok teşekkür ediyoruz kendisine efendim.
01:38:13Ben teşekkür ederim. İyi yayınlar.
01:38:16Hemen devam ediyoruz. İletişim Başkanlığı Başkan Yardımcısı Dr. Çağatay Özdemir,
01:38:20Amerika'nın liberal dünya düzeniyle ilgili bir kitap yazdı. Türkçe adı Kartal'ın Yükselişi ve Düşüşü olan kitapta liberal dünya düzeninin nasıl kurulduğu, ABD hegemonyası ile bağlantısı ve nasıl sarsıldığı anlatılıyor.
01:38:38ABD'nin dış politika tercihlerini ve kurmaya çalıştığı liberal dünya düzenini ele aldı.
01:38:43Yükselen her şeyin düşmesi kaçınılmazdır vurgusu yaptı.
01:38:47The Rise and Fall of the Eagle yani Kartal'ın Yükselişi ve Düşüşü adlı kitapta liberal dünya düzenine ilişkin önemli değerlendirmeler yapıldı.
01:38:59İletişim Başkanlığı Başkan Yardımcısı Dr. Çağatay Özdemir'in kaleme aldığı eser, uluslararası sistemdeki hegemonya tartışmalarını mercek altına alıyor.
01:39:09ABD'nin ulusal güvenlik stratejileriyle ilgili de eleştirel vurgular yapıyor.
01:39:16Özdemir'in yazdığı kitap, Beyaz Saray arşivleri, önemli röportajlar ve ABD başkanlarının açıklamalarıyla ABD ve dünya düzeni tarihindeki bu dönemeci gözler önüne seriyor.
01:39:28Liberal dünya düzeninin nasıl ve hangi amaçla kurulduğu, nasıl yükselişe geçtiği, ABD hegemonyasıyla bağlantısı, nasıl sarsıldığı ve bu konuda başarılı olup olmadığı inceleniyor.
01:39:47Sporun gündemiyle devam edeceğiz. Ameliyat akım heyecanından sonra lig heyecanına dönüyoruz. Galatasaray yeni sezon hazırlıklarını da sürdürüyor.
01:39:56Avusturya'daki kamptan son durumu almak için Demirören Haber Ajansı muhabiri Serhan Türke bağlanacağız. Serhan kolaylıklar diliyorum. Neler oluyor orada?
01:40:12Evet burası şu an çok sıcak onu net bir şekilde söyleyelim. Galatasaray 9 Temmuz'da kamp çalışmalarına Avusturya'da başladı.
01:40:19Bu akşamda çok önemli bir karşılaşması var. LAS da karşılaşacak. Tabii ki kafilede çok önemli isimler var. Olmayan isimleri de söyleyelim.
01:40:27Çünkü milli takım performansı gösteren milli takımda forma giyen oyuncular şu aşamada kampa dahil olmadığı ikinci aşamada olacak.
01:40:35Bu isimler Abdülkerim, Barış, Kerem, Yunus ve Kaan Avusturya'daki olan ikinci etap kamp çalışmasına katılacak.
01:40:42Bir de Kopa Amerika'da forma giyen Davinson Sanchez'in de ikinci etap kamp çalışmasına katılmasını bekliyoruz.
01:40:48Tabii ki Galatasaray'da şu an yeni transeller Michy Basuay'ı takıma çok iyi adapte oldu.
01:40:55Ve çok fazla ilgi gören futbolcu konumunda. İkerdi ilk defa sezon başı kamp çalışmasına katıldı.
01:41:02Hakim Ziyeş keza öyle kamp çalışmalarına katıldı. İkerdi'nin fit durumu hem taraftarı hem de Okan hocayı sevindiriyor diyebiliriz.
01:41:10Okan hoca da dün bizle sohbet toplantısı yaptı, bası toplantısı yaptı.
01:41:14Burada Galatasaray'daki transeller nerede kaldı, ne zaman gelecekler diye sorumuz vardı.
01:41:20Kimse sabırsızlanmasın, kimse endişelenmesin. Galatasaray son iki sezonun şampiyonu en iyi transelleri yapacaktır.
01:41:27Biraz zamana ihtiyacımız var. Bu zaman zorunlusunda en iyi transeller karşınıza gelecektir dedi.
01:41:33Bu akşam LASK'la karşılaşacak Galatasaray. Daysmart ve Daysmart Go'dan telefonda da izleyebilecek herkes.
01:41:40Daha sonrasında Fortuna Düsseldorf, Trencin, Lecce ve Parma'yla karşılaşacak Galatasaray futbol takımı.
01:41:48Bütün karşılaşmalar Daysmart'dan ve Daysmart Go hesabından izlenebilir.
01:41:53Salzburg'dan anlatacaklarımız şimdi bu kadar.
01:41:56Peki harikasın Serhan, çok teşekkür ediyoruz. Serhan Türk bize oradaki atmosferi de aktardı.
01:42:02Daysmart Go ve Daysmart'dan da canlı olarak izleyebileceksiniz dedi bize güzel bir bilgiyi de.
01:42:07Bugün haber kuşağının bugünlükte sonuna gelmiş bulunuyoruz.
01:42:12Saat başında yeni gelişmelerle Büşra Arslan Taş sizlerle beraber olacak günlük haber kuşağında.
01:42:18Yarın yine saatler 14'ü gösterdiğinde beraber olacağız. Hoşçakalın.